Wybraliśmy 10 płyt głównych kierując się głównie ceną (nie więcej niż 450 zł) oraz popularnością (płyta musiała być dostępna i chętnie kupowana w kilku wysyłających z Polski sklepach). Wzięliśmy na warsztat wyłącznie płyty z chipsetem B450. Znakomita większość ze wszystkich płyt głównych z tym chipsetem otrzymała już aktualizacje UEFI pozwalające na działanie procesorów Ryzen 3. generacji, a nawet kilka kolejnych wersji, które pozwoliły na doszlifowanie niedociągnięć.
W testach wykorzystaliśmy procesor Ryzen 5 3600 oraz tani zestaw pamięci Patriot Viper 4 Blackout DDR-3200. Ten procesor i zestaw pamięci zapewniają dziś dobry stosunek wydajności do ceny, a wnioski z testu można przenieść również na model Ryzen 7 3700X oraz wiele podobnych zestawów pamięci.
Poza niechlubnymi wyjątkami płyty główne B450 w tym zakresie cen są solidną podstawą komputera z Ryzenem. Większość z nich pozwala na satysfakcjonujące podkręcanie pamięci oraz udostępnia opracowane przez AMD mechanizmy podkręcania w niemal niezmienionej formie. Wszystkie udostępniają większą część funkcjonalności zapewnianej przez procesor i chipset, a więc złącza M.2 podłączone do procesora i porty USB 3.1 Gen 1. Między płytami za ok. 300 zł a tymi droższymi o 100 zł jest jednak dużo różnic, które wpływają na wygodę użytkowania i składania komputera.
Podczas testów sprawdziliśmy i wzięliśmy pod uwagę długą listę cech płyt, między innymi:
Działanie turbo i możliwości podkręcania:
- Czy turbo działa poprawnie, a procesor przyspiesza taktowanie do maksimum swoich możliwości?
- Czy i w jaki sposób można sterować napięciem zasilania procesora?
- Czy UEFI udostępnia menu AMD CBS, a przynajmniej jego najważniejsze funkcje?
- Czy podkręcanie wewnętrznego łącza Infinity Fabric działa poprawnie?
- Czy można z łatwością uruchomić tanie i popularne zestawy pamięci z prędkością DDR-3200 za pomocą profilu XMP?
- Czy można przyspieszyć pamięć do DDR-3600 lub więcej, najlepiej w trybie zsynchronizowanym z Infinity Fabric?
Wyposażenie podstawowe:
- Ile jest portów SATA, i do którego kontrolera są podłączone?
- Ile portów SATA jest zamontowanych równolegle do laminatu, i ile z nich pozostaje aktywnych, kiedy zainstalujemy nośnik M.2?
- Ile nośników M.2 można zainstalować?
- Czy można rozdzielić główne złącze PCI-E na dwa lub cztery urządzenia?
- Czy można połączyć dwa nośniki NVM-E w konfigurację RAID?
- Czy UEFI pozwala na kontrolowanie funkcji PSP, HPET, SR-IOV?
Wyposażenie dodatkowe:
- Ile i jakich wentylatorów można podłączyć?
- W jaki sposób i w zależności od jakich danych można sterować ich prędkością?
- Czy płyta ma wbudowane oświetlenie, i czy można je wyłączyć lub nim sterować, najlepiej bez instalacji dodatkowego oprogramowania?
- W jakie wyjścia obrazu jest wyposażona płyta?
- Ile portów USB typu A oraz typu C udostępnia?
- Czy płyta występuje w handlu z wersją UEFI nie dość nową, żeby działały na niej procesory Ryzen 3000?
- Czy można zaktualizować UEFI bez procesora, oraz czy można to zrobić za pomocą minikomputera typu RaspberryPi?
Te i więcej cech oceniliśmy na przedostatniej stronie. Na kolejnych stronach znajdziecie bardzo skrócone przedstawienie przetestowanych płyt. Jeśli chcecie znaleźć syntezę wszystkich kryteriów, która pomoże Wam wybrać jedną płytę, zajrzyjcie na przedostatnią stronę.
ASRock B450 Pro4
B450 Pro4 to jedna z dwóch bardzo podobnych płyt w tym teście: ma identyczną płytę drukowaną i komponenty, jak model B450 Gaming K4. Obie wyróżniają się osobnym kontrolerem SATA, który zapewnia o 2 łącza więcej, niż na innych konstrukcjach. To również jedne z nielicznych płyt w tej cenie, które mają 2 złącza M.2.
Model | ASRock B450 Pro4 |
Format płyty | ATX (305 mm × 224 mm) |
Podstawka | AM4 |
Układ logiki | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 1 × 2 4 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Tak (8+8) |
Liczba złączy SATA | 2 SATA 6 Gb/s (ASMedia ASM1061) 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×2 lub SATA, do 110 mm) 1 (PCI-E 3.0 ×4, do 80 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DisplayPort 1.2 D-Sub |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek (RTL8111H) |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC892 |
Dodatkowe złącza | COM |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 1 USB 3.1 Gen 2 typ A 1 USB 3.1 Gen 2 typ C 4 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 2 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 8 USB (w tym 1 USB 3.1 Gen 2 typu A, 1 USB 3.1 Gen 2 typu C, 4 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, PS/2, 3 audio, DisplayPort 1.2, HDMI 2.0a, D-Sub |
Cena | ok. 375 zł |
UEFI
Program konfiguracyjny UEFI jest typowy dla płyt ASRocka. W sterowaniu podkręcaniem trzeba polegać głównie na mechanizmie AMD i menu AMD Overclocking. Jako jedyna marka ASRock udostępnia prawie pełne menu AMD CBS i AMD PBS – nieprzydatne większości użytkowników, ale pozwala lepiej poznać platformę Ryzen.
ASRock B450 Pro4 – galeria
ASRock B450 Gaming K4
B450 Gamign K4 to płyta bliźniacza z B450 Pro4: ma identyczną płytę drukowaną i komponenty. Obie wyróżniają się osobnym kontrolerem SATA, który zapewnia o 2 łącza więcej, niż na innych konstrukcjach. To również jedne z nielicznych płyt w tej cenie, któe mają 2 złącza M.2. Największą różnicą między tymi dwoma płytami jest dodatkowe oprogramowanie do karty dźwiękowej w modelu Gaming K4; mechanizm wbudowany w Windows 10 proponuje jego instalację automatycznie, i nie można tej funkcji wyłączyć w UEFI.
Model | ASRock B450 Gaming K4 |
Format płyty | ATX (305 mm × 224 mm) |
Podstawka | AM4 |
Układ logiki | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 1 × 2 4 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Tak (8+8) |
Liczba złączy SATA | 2 SATA 6 Gb/s (ASMedia ASM1061) 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×2 lub SATA, do 110 mm) 1 (PCI-E 3.0 ×4, do 80 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DisplayPort 1.2 D-Sub |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek (RTL8111H) |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC892 |
Dodatkowe złącza | COM |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 1 USB 3.1 Gen 2 typ A 1 USB 3.1 Gen 2 typ C 4 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 2 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 8 USB (w tym 1 USB 3.1 Gen 2 typu A, 1 USB 3.1 Gen 2 typu C, 4 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, PS/2, 3 audio, DisplayPort 1.2, HDMI 2.0a, D-Sub |
Cena | ok. 390 zł |
UEFI
Program konfiguracyjny UEFI w modelu Gaming K4 różni się od tego z Pro4 tylko kolorem.
ASRock B450 Gaming K4 – galeria
ASRock B450M-HDV
To jedna z najtańszych płyt B450. Jest mniejsza niż microATX, ma tylko dwa gniazda RAM i tak mało komponentów i funkcji, na ile można było pozwolić. Na tej płycie procesor Ryzen 5 3600 nie przyspieszał poprawnie do maksymalnego taktowania, choć nie z powodu skromnego układu zasilania (ten sprawował się dostatecznie dobrze), ale z powodu błędu UEFI.
Model | ASRock B450M-HDV |
Format płyty | mATX (230 mm × 201 mm) |
Podstawka | AM4 |
Układ logiki | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 2 sloty DDR4 (maks. 32 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 1 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Nie |
Liczba złączy SATA | 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×2 lub SATA, do 80 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DVI-D D-Sub |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek (RTL8111H) |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC887 |
Dodatkowe złącza | COM |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 4 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 2 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 6 USB (w tym 4 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, PS/2, 3 audio, DVI-D, HDMI 2.0a, D-Sub |
Cena | ok. 240 zł |
UEFI
Program konfiguracyjny UEFI nie jest radykalnie ograniczony w porównaniu do dużych płyt ASRock. Brakuje tylko konfiguracji tych funkcji, które nie są zrealizowane sprzętowo. Ustawienie napięcia zasilania procesora ręcznie blokuje mnożnik procesora i całkowicie mechanizm sterowania taktowaniem i zasilaniem wbudowany w procesor, co jest poważnym błędem w UEFI.
ASRock B450M-HDV – galeria
Asus Prime B450-Plus
Asus Prime B450-Plus nawiązuje nazwą do modelu B350-Plus, który ponad dwa lata temu zrobił bardzo dobre wrażenie i do dziś nieźle się sprawuje. Jego następca nie ma gniazd PCI (nie Express) ani wyjścia D-Sub. Zamiast tego zestaw złącz jest bardziej przydatny: pojawiło się USB typu C, dodatkowe PCI-E ×1 i trochę więcej złącz wentylatorów. Ten model kosztuje prawie tyle samo, co B350-Plus dwa lata temu, ale konkurencyjne płyty są dziś znacznie lepiej wyposażone niż te z okresu debiutu procesorów Ryzen.
Model | Asus Prime B450-Plus |
Format płyty | ATX (305 mm × 234 mm) |
Podstawka | AM4 |
Układ logiki | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 1 × 4 (PCI-E 2.0) 3 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Nie |
Liczba złączy SATA | 2 SATA 6 Gb/s (procesor) 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×4 lub SATA, do 110 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DVI-D |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek (RTL8111H) |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC887 |
Dodatkowe złącza | COM |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 2 USB 3.1 Gen 2 typ A 1 USB 3.1 Gen 1 typ C 2 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 2 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 7 USB (w tym 2 USB 3.1 Gen 2 typu A, 1 USB 3.1 Gen 1 typu C, 2 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, PS/2, 3 audio, HDMI 2.0a, DVI-D |
Cena | ok. 400 zł |
UEFI
Program konfiguracyjny UEFI jest uproszczony, ale bez przesady: znajdziemy tu wszystkie potrzebne funkcje, m. in. najważniejsze opcje z menu AMD CBS. Jak we wszystkich nowych płytach Asus, można całkowicie wyłączyć oświetlenie – nie tylko podłączone taśmy LED, ale również diody wbudowane w płytę.
Asus Prime B450-Plus – galeria
Asus Prime B450M-A
Prawie najtańsza płyta Asus z chipsetem B450. Wyposażenie jest skromne, ale to nic osobliwego wśród płyt w tej cenie. Turbo i podkręcanie pamięci działają poprawnie, czego nie można powiedzieć o każdej płycie poniżej 300 zł. Brakuje trochę możliwości monitorowania napięcia zasilania RAM-u – płyta nie ma komponentu, który mógłby to umożliwić, więc nie da się tego niedociągnięcia naprawić programowo.
Model | Asus Prime B450M-A |
Format płyty | mATX (244 mm × 240 mm) |
Podstawka | AM4 |
Układ logiki | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 2 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Nie |
Liczba złączy SATA | 2 SATA 6 Gb/s (procesor) 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×4 lub SATA, do 110 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DVI-D D-Sub |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek (RTL8111H) |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC887 |
Dodatkowe złącza | COM |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 2 USB 3.1 Gen 2 typ A 4 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | – |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 6 USB (w tym 2 USB 3.1 Gen 2 typu A i 4 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, 2× PS/2, 3 audio, HDMI 2.0a, DVI-D, D-Sub |
Cena | ok. 290 zł |
UEFI
Funkcjonalność UEFI jest niemal taka sama, jak w trochę droższych płytach Asus.
Asus Prime B450M-A – galeria
Asus TUF B450-Plus Gaming
Nazwa tej płyty może mylić na pierwszy rzut oka – serie TUF i TUF Gaming są osobne i nie muszą mieć wspólnych cech. TUF B450-Plus Gaming to płyta funkcjonalnie niemal identyczna, co Prime B450-Plus. Różni się kształtem laminatu, radiatorami na układzie zasilania i osłoną portów I/O. Niestety nawiązujące do drogich płyt Maximus Apex i EVGA wycięcie w laminacie przed kątowymi złączami SATA jest mało użyteczne – po zainstalowaniu nośnika M.2 te dwa złącza SATA stają się nieaktywne.
Model | Asus TUF B450-Plus Gaming |
Format płyty | mATX (305 mm × 244 mm) |
Podstawka | AM4 |
Układ logiki | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 1 × 4 (PCI-E 2.0) 3 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Nie |
Liczba złączy SATA | 2 SATA 6 Gb/s (procesor) 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×4 lub SATA, do 110 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DVI-D |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek (RTL8111H) |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC887 |
Dodatkowe złącza | COM |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 2 USB 3.1 Gen 2 typ A 2 USB 3.1 Gen 1 typ A 2 USB 3.1 Gen 1 typ C |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 2 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 7 USB (w tym 2 USB 3.1 Gen 2 typu A, 2 USB 3.1 Gen 1 typu A, 1 USB 3.1 Gen 1 typu C), LAN, PS/2, 3 audio, HDMI 2.0a, DVI-D |
Cena | ok. 420 zł |
UEFI
Nie tylko wyposażenie, ale i UEFI są takie same, jak w modelu Prime B450-Plus.
Asus TUF B450-Plus Gaming – galeria
Gigabyte B450 Aorus Elite
Aorus Elite wyróżnia się wśród konkurencji bogatym wyposażeniem. To płyta bardziej zbliżona do konstrukcji z wyższej półki: radiatory na układzie zasilania i dla nośnika M.2, rozsądne (i nie oszczędne) rozdzielenie linii PCI-E i SATA, bogate możliwości sterowania wentylatorami. Ma też najwięcej złącz USB typu A, chociaż zabrakło typu C. Ten model pojawia się w handlu z jedną z nowych wersji UEFI, obsługujących procesory Ryzen 3000. Odpowiednia informacja jest nadrukowana (nie doklejona) na pudełku.
Model | Gigabyte B450 Aorus Elite |
Format płyty | ATX (305 mm × 235 mm) |
Podstawka | AM4 |
Chipset | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 1 × 4 (PCI-E 2.0) 2 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Nie |
Liczba złączy SATA | 2 SATA 6 Gb/s (procesor) 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×4 lub SATA, do 110 mm) 1 (PCI-E 3.0 ×2, do 80 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DVI-D |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek RT8118 |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC892 |
Dodatkowe złącza | COM |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 4 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 4 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 8 USB (w tym 4 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, PS/2, 6 audio, DVI-D, HDMI 2.0a |
Cena | ok. 370 zł |
UEFI
Podobnie jak w płytach Asus i MSI, a przeciwnie do płyt ASRock, opcje związane z podkręcaniem zostały nazwane i pogrupowane według własnego porządku Gigabyte, a nie tak jak w menu dostarczonym przez AMD. To jedyna płyta w naszym teście, która pozwala włączyć lub wyłączyć timer HPET w UEFI – posiadacze innych płyt mogą to zrobić korzystając z parametrów systemu operacyjnego.
Gigabyte B450 Aorus Elite – galeria
Gigabyte B450M DS3H
Niemal najtańsza płyta Gigabyte z chipsetem B450. Wyposażenie jest skromne, ale płyta ma cztery gniazda RAM i bardzo dużo gniazd USB typu A z tyłu. Gdyby nie problem z poprawnym działaniem trybu turbo (być może zostanie naprawiony w kolejnych wersjach UEFI) oraz kiepskie sterowanie napieciem zasilania RAM-u byłaby godna uwagi.
Model | Gigabyte B450M DS3H |
Format płyty | ATX (305 mm × 235 mm) |
Podstawka | AM4 |
Chipset | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 1 × 4 (PCI-E 2.0) 1 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Nie |
Liczba złączy SATA | 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×4 lub SATA, do 110 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DVI-D |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek RT8118 |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC887 |
Dodatkowe złącza | COM |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 4 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 4 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 8 USB (w tym 4 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, PS/2, 3 audio, DVI-D, HDMI 2.0a |
Cena | ok. 275 zł |
UEFI
Program konfiguracyjny UEFI jest jednym z lepszych wśród płyt w tej cenie. Nie brakuje żadnych istotnych opcji, można nawet wyłączyć światła wbudowane w płytę. Również sterowanie wentylatorami jest wyjątkowo bogate.
Gigabyte B450M DS3H – galeria
MSI B450M Bazooka V2
Jedna z najpopularniejszych płyt w polskich sklepach. MSI oferuje też tańsze modele z chipsetem B450, ale ten oraz bliźniaczy model B450M Pro-VDH Max wyróżniają się lepszym wyposażeniem oraz układem zasilania wyposażonym w radiator. Poza tym ich funkcjonalność jest bardzo zbliżona. Bazooka V2 to jedna ze starszych płyt MSI, w których w celu zapewnienia kompatybilności z procesorami Ryzen 3000 radykalnie zmieniono UEFI. Z powodu małej pojemności kosci pamięci przechowującej UEFI, zrezygnowano z graficznych ekstrawagancji i pozostawiono typowy, zakładkowy układ opcji.
Model | MSI B450M Bazooka v2 |
Format płyty | mATX (244 mm × 244 mm) |
Podstawka | AM4 |
Chipset | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 2 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Tak (8+8) |
Liczba złączy SATA | 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×4 lub SATA, do 80 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DVI-D |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek RT8111H |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC892 |
Dodatkowe złącza | COM, LPT |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 4 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 4 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 8 USB (w tym 4 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, PS/2, 3 audio, DVI-D, HDMI 2.0a |
Cena | ok. 370 zł |
UEFI
Graficzne uproszczenie UEFI wyszło mu na dobre. Inżynierowie MSI doskonale radzą sobie z połączeniem funkcji związanych z podkręcaniem dostarczonych przez AMD z własnymi innowacjami. Brakuje tylko możliwości zapisania profili ustawień w UEFI – można je przechowywać tylko na zewnętrznym nośniku USB.
MSI B450M Bazooka V2 – galeria
MSI B450M Mortar Max
Druga najdroższa (po modelu Asus TUF Gaming) płyta w nasyzm teście. Jest też najlepiej wyposażona. Mimo małego rozmiaru (microATX) zmieściły się dwa gniazda M.2. To również jedyna płyta na tej półce cenowej z cyfrowym optycznym wyjściem dźwięku.
Model | MSI B450M Mortar Max |
Format płyty | mATX (244 mm × 244 mm) |
Podstawka | AM4 |
Chipset | B450 |
Rodzaj pamięci operacyjnej | 4 sloty DDR4 (maks. 64 GB) |
Liczba portów PCI Express | 1 × 16 1 × 4 (PCI-E 2.0) 2 × 1 (PCI-E 2.0) |
Rozdzielanie PCI Express | Tak (8+8) |
Liczba złączy SATA | 4 SATA 6 Gb/s (chipset) |
Liczba złączy M.2 | 1 (PCI-E 3.0 ×4 lub SATA, do 80 mm) 1 (PCI-E 2.0 ×4, do 80 mm) |
Wyjścia obrazu | HDMI 2.0a DisplayPort 1.2 |
Łączność sieciowa | 1 Gb/s Realtek RT8111H |
Układ dźwiękowy | Realtek ALC892 |
Dodatkowe złącza | COM, LPT |
Liczba portów USB 3.1 (panel I/O) | 4 USB 3.1 Gen 1 typ A |
Liczba portów USB 2.0 (panel I/O) | 4 USB 2.0 |
Liczba portów USB 3.1 (wnętrze obudowy) | 2 (Gen 1) |
Liczba portów USB 2.0 (wnętrze obudowy) | 4 |
Panel wejścia-wyjścia | 8 USB (w tym 1 USB 3.1 Gen 2 typu A, 1 USB 3.1 Gen 2 typu C, 4 USB 3.1 Gen 1 typu A), LAN, PS/2, 5 audio, optyczne S/PDIF, DisplayPort 1.2, HDMI 2.0a |
Cena | ok. 400 zł |
UEFI
W płytach MSI z dopiskiem MAX w nazwie zastosowano pojemne kości flash do przechowywania UEFI, podobnie jak w płytach z chipsetem X570. Dzięki temu inżynierowie MSI zachowali typowy dla tej marki układ i wyglą UEFI (co nie ma funkcjonalnego znaczenia). Doskonale poradzili sobie z połączeniem funkcji związanych z podkręcaniem dostarczonych przez AMD z własnymi innowacjami, czego nie możemy powiedzieć o żadnej innej marce.
MSI B450M Mortar Max – galeria
Pobór energii
Dwie pozornie najoszczędniejsze płyty – ASRock B450M-HDV oraz Gigabyte B450M DS3H – zawdzięczają swoją energooszczędność tylko temu, że mechanizm turbo nie działał na nich poprawnie. Na obu procesor miał podczas obciążenia niższe taktowanie, niż na pozostałych płytach.
Które modele wyróżniają się pod różnymi względami?
Wyposażenie podstawowe
Czyli wszystko, co związane z funkcjami zapewnianymi przez sam procesor i chipset. Te elementy dostarcza AMD, a producent płyty głównej decyduje tylko w jaki sposób i jaką część ich funkcji udostępnić użytkownikowi.
Złącza M.2 i SATA
Procesor AM4 zapewnia 2 porty SATA; te same dwa łącza mogą być skonfigurowane jako PCI Express i wykorzystane w gnieździe M.2. Po zainstalowaniu dowolnego SSD w gnieździe M.2 (PCI-E lub SATA) na większości płyt dwa porty SATA z procesora nie będą działać. Z tego powodu na większości tanich płyt B450 można zainstalować albo 6 nośników SATA, albo 4 nośniki SATA i 1 M.2, albo 2 nośniki SATA i 2 M.2. Dobrym wyposażeniem pod tym względem wyróżniają się:
- ASRock Pro4 i ASRock Gaming K4 – obie mają dwa gniazda M.2, wszystkie złącza SATA niepodłączone do procesora są kątowe, a dwa z nich zapewnia osobny kontroler ASMedia. Dzięki temu po zainstalowaniu dwóch nośników M.2 cztery kątowe złącza SATA pozostają dostępne.
- MSI Mortar Max – po zainstalowaniu dwóch M.2 pozostają dostępne cztery złącza SATA, dwa kątowe i dwa prostopadłe.
- Gigabyte Aorus Elite – po zainstalowaniu dwóch M.2 pozostają dostępne dwa kątowe złącza SATA.
Niewytłumaczalną decyzję podjęli projektanci płyt Asus: na wszystkich są tylko dwa kątowe złącza SATA, i oba zostają wyłączone po zainstalowaniu dowolnego nośnika M.2 w jedynym gnieździe.
Działanie trybu turbo i sterowanie podkręcaniem
Podstawową funkcją płyty głównej jest zapewnienie poprawnego, zgodnego ze specyfikacją działania procesora. Dwie płyty nie spełniają tej funkcji: Gigabyte B450M DS3H oraz ASRock B450M-HDV ignorują zaprogramowane limity zasilania oraz nie pozwalają procesorowi przyspieszyć poprawnie. Na B450M DS3H procesor przyspieszał do 3725 MHz, a na B450M-HDV do 3650 MHz. Na wszystkich innych płytach procesor przyspieszał poprawnie do niecałych 4200 MHz w jednowątkowym obciążeniu i do ok. 3850 MHz w wielowątkowych zdaniach.
Sterowanie podkręcaniem różni się zasadniczo na płytach różnych marek. Najlepiej oceniamy pod tym względem UEFI:
- MSI Mortar Max: opcje konfiguracyjne związane z podkręcaniem są rozmieszczone zgodnie z typowym dla MSI układem, są bardzo bogate i znalezienie ważnych parametrów nie sprawi trudności. Możliwości ustawiania napięcia zasilania procesora są wzorowe: płyty wszystkich innych marek udostępniają tylko tryb offset lub tryb offset wraz z mechanizmem sterowania napięciem dostarczonym przez AMD. Tylko MSI pozwala na ustawienie napięcia „na sztywno” za pomocą mechanizmu, który nie został dostarczony przez AMD.
- MSI Bazooka V2: to jedna z osobliwych płyt MSI, które ze względu na ograniczoną pojemność pamięci przechowującej UEFI otrzymały uproszczony wizualnie program konfiguracyjny. Paradoksalnie wyszło mu to na dobre: wszystko jest czytelne i przejrzyste, nawigacja bardzo prosta, a bogactwo opcji takie samo jak w „pełnych” wersjach UEFI MSI. Ucierpiało tylko sterowanie wentylatorami (nie można ustawić krzywej wizualnie, a tylko w postaci kilku kolejnych progów temperatury w trybie tekstowym) oraz funkcja zapisywania profili podkręcania. Te można przechowywać tylko na zewnętrznym nośniku – nie ma na nie miejsca w pamięci płyty.
- ASRock – płyty tej marki przodują pod względem udostępniania opracowanych przez AMD menu konfiguracyjnych CBS i PBS, pozwalających na kontrolowanie większości parametrów związanych z podkręcaniem, choć czasem w niezbyt intuicyjny sposób. To nie tak dobre rozwiązanie, jak w plytach MSI, ale lepsze, niż praktykowane przez inżynierów Asusa ukrycie wszystkich mniej ważnych opcji.
UEFI płyt Asus i Gigabyte nie wyróżnia się niczym szczególnym: jest funkcjonalne i czytelne, ale liczba opcji konfiguracyjnych (Asus) lub ich rozmieszczenie (Gigabyte) nie są najwyższych lotów. Drobna pochwała należała by się Gigabyte – wreszcie można użyć wszystkich funkcji UEFI korzystając wyłącznie z klawiatury; poprawiono też występujący od lat problem z obsługą myszki w UEFI, przez który przesuwanie kursora w bok i w górę lub w dół było szybsze, niż przesuwanie go pod kątem. Tylko czy powinniśmy chwalić wzniesienie się z poziomu niedostatecznego na podstawowy?
Możliwości podkręcania pamięci
Podkręcanie pamięci RAM jest najłatwiejszym i najskuteczniejszym sposobem na przyspieszenie komputera z Ryzenem 3000. Tryb turbo daje w większości przypadków lepsze efekty, niż manualne podkręcanie procesora, a przyspieszanie pamięci jest zawsze korzystne. Od płyty głównej dla Ryzena 3000 oczekiwaliśmy przede wszystkim:
- możliwości uruchomienia popularnego i taniego zestawu pamięci DDR-3200 z nominalną prędkością po wczytaniu profilu XMP, bez dodatkowej manualnej ingerencji;
- możliwości przyspieszenia popularnego i taniego zestawu pamięci przynajmniej do DDR-3600
To zadania, z którymi nawet najtańsze nowe płyty z chipsetem X570 i wysokiej jakości laminatem nie mają żadnej trudności. Niestety, pierwszego testu nie zdała żadna płyta oprócz modelu ASRock B450 Gaming K4. Wszystkie wymagały dodatkowo podwyższenia napięcia zasilania RAM-u do ok. 1,37-1,4 V, w zależności od płyty.
Drugiego testu nie zdały dwie płyty: ASRock B450M-HDV R4.0 oraz MSI B450 Bazooka V2. Ta pierwsza pozwoliła przyspieszyć RAM maksymalnie do DDR-3466, a druga była doskonała do podkręcania pamięci... ale tylko tych z kośćmi Samsung – zestaw Patriot z kośćmi Hynix oraz Ballistix z kośćmi Micron miały bardzo ograniczone możliwości przyspieszania, około DDR-3200. Najmniej kłopotów, szczególnie początkującemu użytkownikowi, sprawi zapewne Gigabyte B450 Aorus Elite. Ta płyta bardzo szybko wraca do bezpiecznych ustawień, jeśli trenowanie interfejsu pamięci się nie uda, i niemal nigdy nie wymaga resetowania zawartości UEFI po nieudanej próbie podkręcania.
Złącza dla wentylatorów i świateł
Najwięcej złącz dla wentylatorów mają obie droższe płyty ASRocka: Pro4 i Gaming K4. Gigabyte Aorus Elite ma o jedno mniej, ale tak samo jak modele ASRock, cztery są wysokoprądowe i pozwalają na podłączenie pompy układu chłodzenia wodnego lub kilku wentylatorów do jednego gniazda za pomocą rozdzielacza. Płyta Gigabyte ma aż 6 wbudowanych czujników temperatury, których wskazania mogą posłużyć jako argument we wzorze sterowania prędkościami wentylatorów. Szkoda, że nie da się podłączyć zewnętrznych czujników, które można by umieścić w dowolnym miejscu – tę funkcję wszyscy producenci rezerwują dla znacznie droższych modeli.
Tylko jedna płyta nie ma ani złącza dla taśmy diod RGB, ani żadnych wbudowanych świateł: ASRock B450M-HDV. Wszystkie płyty Asus pozwalają na wyłączenie wszystkich świateł w UEFI, a Gigabyte Aorus Elite pozwala na wyłączenie lub sterowanie wzorami i kolorami w UEFI, bez instalacji dodatkowego oprogramowania. Płyty ASRock umożliwiają wyłączenie lub sterowanie podłączonymi taśmami diod, ale nie można w nich wyłączyć diod zamontowanych pod radiatorem chipsetu, na samej płycie. Za to jeśli ktoś uwielbia kolorowe światła, to Gigabyte Aorus Elite zaoferuje mu najwięcej: ma dwa złącza dla taśm analogowych i jedno dla taśm z pojedynczo adresowalnymi diodami.
Najbogatsze wyposażenie dodatkowe
W płytach tańszych niż 450 zł ciężko oczekiwać bogatego wyposażenia poza tym, co zapewnia producent procesora i chipsetu. Mimo to niektóre modele trochę się wyróżniają spośród zalewu podobnych konstrukcji o identycznej funkcjonalności.
- MSI B450M Mortar Max pozwala na aktualizację UEFI bez procesora. Na razie nie jest to konieczne, bo płyta fabrycznie obsługuje wszystkie procesory Ryzen, ale może być przydatne w przyszłości, jeśli pojawią się jeszcze inne procesory do podstawki AM4. To również jedyna wśród przetestowanych płyt, która ma cyfrowe optyczne wyjście dźwięku.
- ASRock Pro4, ASRock Gaming K4, Asus B450M-A, Asus TUF B450-Plus oraz MSI Mortar Max mają z tyłu złącze USB typu C. Gigabyte Aorus Elite ma zamiast tego wyjątkowo dużo USB typu A (aż osiem).
- ASRock Pro4, ASRock Gamign K4 oraz MSI Mortar Max mają wyjścia obrazu DisplayPort i HDMI. Naszym zdaniem to najlepsza kombinacja: HDMI jest najpopularniejsze i można je za pomocą pasywnej przejściówki przekształcić na DVI-D, a dzięki DisplayPort można podłączyć tanie monitory o szybkim odswieżaniu – samo HDMI na to nie pozwala, bo bardzo niewiele monitorów ma HDMI 2.0.
Podsumowanie
Płyty, które możemy polecić
W zależności od tego, jakiego wyposażenia potrzebujecie, warto wybrać jedną z tych płyt:
- ASRock B450 Pro 4 lub ASRock B450 Gaming K4 – to dwie niemal identyczne płyty. Występują w handlu z nowymi lub starymi wersjami UEFI – warto się upewnić u sprzedawcy, czy uruchomimy na nich procesory Ryzen 3000.
- Gigabyte B450 Aorus Elite – gwarantowana obsługa Ryzenów 3000 – nie pojawia się ze zbyt starą wersją UEFI. Pod względem jakości wykonania i wyposażenia sprawia bardzo dobre wrażenie, które psuje tylko kiepski monitoring napięcia zasilania RAM-u i nieco niewygodne podkręcanie pamięci.
- MSI B450M Mortar MAX – gwarantowana obsługa Ryzenów 3000 (nawet najstarsza wersja UEFI je obsluguje). Bardzo bogate wyposażenie i rozsądne rozłożenie portów.
Co prawda aktualizacja UEFI nie powinna być w tych czasach problemem (można zamówić odpowiednią usługę w sklepie, odesłać płytę do serwisu, wypożyczyć od AMD boot kit albo wykorzystać starszy procesor), ale dla bardzo wielu składających nowy komputer najwygodniej będzie po prostu wybrać płytę, która z pewnością od razu po wyjęciu z pudełka ma wersję UEFI działającą z Ryzenami 3000. Pozostaje wybór pomiędzy Gigabyte Aorus Elite a MSI Mortar Max. Ciężko wskazać faworyta: model Gigabyte jest trochę tańszy i ma trochę większe możliwości sterowania wentylatorami i światłami. Model MSI ma cyfrowe wyjście dźwięku i zapewnił nieco łatwiejsze podkręcanie pamięci (choć o takich samych granicach). Polecamy obie te płyty:
Płyty, które odradzamy
Modele ASRock B450M-HDV R4.0 oraz Gigabyte B450M DS3H naszym zdaniem nadają się najwyżej do wykorzystania w komputerze ze starszym procesorem (seria 1000 lub 2000) i niepodkręconą pamięcią. Obie są bardzo tanie (około 250 zł), ale niska cena nie pozwala wybaczyć nagannej jakości UEFI. Poprawne działanie trybu turbo to podstawowa funkcjonalność – na szczęście można te dwie płyty wykorzystać z powodzeniem do starszego procesora AM4, no i można mieć nadzieję, że część wad zostanie naprawiona dzięki aktualizacjom UEFI.
Płyty, które warto wziąć pod uwagę
Model Asus Prime B450M-A to solidna płyta, która nie może rywalizować pod względem wyposażenia i funkcjonalności z droższymi, ale jest bardzo dobrym wyborem wśród modeli kosztujących poniżej 300 zł. Naszym zdaniem, jeśli chcecie mieć procesor Ryzen 3000 i jesteście choćby przelotnie zainteresowani podkręcaniem, warto dołożyć trochę pieniędzy i zdecydować się na którąś z droższych płyt. Jeśli jednak będziecie mieć procesor z rodziny 1000 lub 2000, nie interesuje Was podkręcanie albo z jakiegoś powodu musicie oszczędzać, Prime B450M-A będzie dobrym wyborem.