AMD Ryzen 5 3600X i Ryzen 5 3600 – test sześciordzeniowych Ryzenów trzeciej generacji

Na potrzeby tej recenzji przetestowaliśmy oba recenzowane procesory oraz te starsze procesory, które nie wystąpiły w recenzji Ryzenów 3900X i 3700X. Użyliśmy najnowszej wersji Windows i najbardziej aktualnych edycji programów i gier.

Żeby używać procesora Ryzen serii 3000 potrzebujecie dowolnej płyty z podstawką AM4 z odpowiednią aktualizacją UEFI. Do wyboru jest wiele możliwości:

• można kupić płytę ze starszą wersją UEFI i zaktualizować ją samemu, używając albo starszego procesora Ryzen, albo pozyskanego od AMD zestawu boot kit (zestaw jest darmowy i zawiera procesor umożliwiający uruchomienie PC; podlega zwrotowi) albo funkcji pozwalającej na aktualizację UEFI bez procesora (dostępna m. in. na większości płyt MSI z chipsetem B450 oraz na wybranych droższych płytach innych producentów);
• można kupić płytę wraz z usługą aktualizacji UEFI – taką usługę oferuje wiele sklepów interetowych (za mniejszą lub większą dopłatą);
• można szukać w sklepie płyt z naklejką „Ryzen 3000 ready”, które mają już zaktualizowane UEFI;
• w przypadku płyt z wyjmowalną kością pamięci przechowującą UEFI można poprosić serwis producenta o przysłanie zaprogramowanej kości w ramach obsługi gwarancyjnej. 

Alternatywą jest użycie płyty głównej z nowym chipsetem X570. Te są zwykle bogato wyposażone i pozwalają na wykorzystanie łącz PCI Express 4.0. Z nowego, dwukrotnie szybszego PCI-E mogą na razie skorzystać tylko karty graficzne Radeon RX 5700 oraz niektóre nośniki SSD. Ponieważ płyty X570 są dość drogie, wydaje się, że zwykle nie będą opłacalnym wyborem do komputera z procesorem za ok. 1000 zł.

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o innych procesorach Ryzen 3000 albo o ich architekturze, przeczytajcie artykuły:

• Recenzja dwunastordzeniowego modelu 3900X i ośmiordzeniowego 3700X: „AMD Ryzen 9 3900X i Ryzen 7 3700X – test. Nowa architektura i litografia w działaniu”
• Obszerny opis mikroarchitektury Zen 2: „AMD Zen 2 – szczegóły architektury procesorów Ryzen trzeciej generacji”.
• Architektura Zen 2 – dodatkowe spostrzeżenia architekturalne.

System operacyjny i oprogramowanie

Wszystkie testy wykonaliśmy w systemie Windows 10 w wersji 1903, czyli z wiosenną aktualizacją. System był również zaktualizowany o majowe poprawki bezpieczeństwa związane z trzema atakami kategorii MDS (Zombieload). Testowaliśmy wydajność w stanie zgodnym z domyślnymi ustawieniami Windows, czyli z wyłączonymi niektórymi mechanizmami ochrony. Ich samodzielne włączenie wykracza poza zainteresowania i możliwości typowego użytkownika komputera, dlatego zdecydowaliśmy się na testy w warunkach odzwierciedlających najbardziej prawdopodobny scenariusz użytkowania.

Wszystkie procesory przetestowaliśmy w komputerach o takich wspólnych elementach:

• Windows 10, wersja 1903
• sterowniki GeForce 430.64
• pamięć G.Skill TridentZ 2 × 8 GB DDR-3600 działająca z taktowaniem podanym poniżej
• karta graficzna Gainward GeForce RTX 2080 Phantom GLH
• zasilacz Enermax Platimax 850 W
• układ chłodzenia SilentiumPC Navis 240 Pro

Poszczególne rodziny procesorów były testowane na podanych płytach głównych i z podanymi ustawieniami pamięci RAM:

• Ryzen 5 3600X i Ryzen 5 3600: Asus Crosshair VIII Formula, UEFI 0702, DDR-3200 16-16-16-36 1N, sterownik chipsetu 1.07.07.0725, plan zasilania: AMD Ryzen zbalansowany
• Ryzen 7 3700X: Asus Crosshair VIII Hero Wi-Fi, UEFI 0066, DDR-3200 16-16-16-36 1N, sterownik chipsetu 1.07.07.0725, plan zasilania: AMD Ryzen zbalansowany
• Ryzen 2000: Asus Crosshair VI Extreme, UEFI 7002, DDR-2933 16-16-16-36 1N
• Core i9-9900K, i7-9700K, i5-9600K, i5-9400F, i7-8700K: Asus Maximus XI Extreme, UEFI 1105, DDR-2666 16-16-16-36 1N

Ponadto w ustawieniach po podkręceniu przyspieszyliśmy pamięć do DDR-3600 we wszystkich procesorach poza Ryzenem 7 2700X (który umożliwia to tylko w połączeniu z pewnymi płytami głównymi i zestawami pamięci) i Ryzenem 7 3700X, któremu przyspieszyliśmy pamięć o jeden mnożnik dalej – do DDR-3733.

W dodatkowych próbach podkręcania pamięci wykorzystaliśmy zestaw Corsair Vengeance RGB Pro DDR-4700 2× 8 GB – więcej o nim w jednym z kolejnych artykułów.

Testy – Wiedźmin 3, GTA V

Testy – Assassin's Creed Origins, Assassin's Creed Odyssey

Testy – Hitman 2, Far Cry 5

Pomiędzy styczniem a majem wydano bardzo ważną aktualizację do Hitmana 2 umożliwiającą (wreszcie!) wykorzystanie trybu DirectX 12. To spowodowało ogromny wzrost wydajności w połączeniu RTX-a 2080 z dowolnym procesorem. Zyskaliśmy o 40−50% większą płynność.

Far Cry 5 to jedyna gra poza Battlefieldem V, w której sześciordzeniowe Ryzeny 3. generacji przegrywają z Core i5-9400F – na szczęście tylko nieznacznie, mniej niż 3%.

Testy – Wolfenstein II: The New Colossus, Battlefield V

Battlefield V to druga poza Far Cry 5 przetestowana gra, w której nowe sześciordzeniowe Ryzeny zapewniają nieco mniejszą płynność, niż nawet Core i5-9400F. Różnica jest niewielka; w tej grze znacznie ważniejsza jest wydajna karta graficzna.

Testy – Deus Ex: Mankind Divided, Cywilizacja VI

Choć Deus Ex: Mankind Divided ma tryb DirectX 12, bardzo rzadko jego wykorzystanie przynosi korzyści. Wszystkie przetestowane procesory były szybsze w trybie DirectX 11 – rekomendujemy wybranie trybu DirectX 11, a w przyszłości zapewne porzucimy test w mniej wydajnym trybie.

Testy – Counter-Strike: Global Offensive, Shadow of the Tomb Raider

Płynność zapewniana przez Ryzeny 3. generacji w Counter-Strike jest sensacyjnie dobra, i modele sześciordzeniowe nie są wyjątkiem: sprawność w tej grze zawdzięczają bardzo pojemnej pamięci podręcznej oraz szybkiemu taktowaniu pamięci RAM.

W Shadow of the Tomb Raider Ryzeny 3600 i 3600X znacząco wyprzedzają droższego Core i5-9600K i zapewniają płynność zbliżoną do dużo droższych procesorów.

Blender

Nowa wersja Blendera (obecnie jeszcze beta) jest znacznie szybsza od poprzedniej, między innymi dzięki optymalizacjom zaproponowanym przez Intela. Renderowanie jest zadaniem, które dość łatwo można podzielić na wiele wątków. Warto zwrócić uwagę na różnicę w wydajności pomiędzy ośmiordzeniowym Ryzenem 7 2700X a sześciordzeniowymi Ryzenami 3000 – jest znikoma. Dzięki szybszemu taktowaniu i zwiększonej wydajności zmiennoprzecinkowej Ryzeny trzeciej generacji doganiają procesor, który ma o 1/3 więcej wątków.

Benchmarki

W benchmarkach związanych z renderowaniem ośmiordzeniowy Ryzen poprzedniej generacji nie daje się tak łatwo dogonić.

Kompresja plików

Responsywność stron internetowych

W zadaniach związanych z wyświetlaniem stron internetowych sześciordzeniowe Ryzeny 3000 nie odstają zbytnio od droższych modeli z tej rodziny, a dalece wyprzedzają układy serii 2000.

Adobe After Effects

Generowanie podglądu złożonej animacji w AfterEffects wymaga sprawnych obliczeń jednowątkowych, wielowątkowych i dobrej wydajności zmiennoprzecinkowej. To wszystko bardzo sprzyja Ryzenom 3000 – wśród procesorów Intela dopiero znacznie droższy i7-9700K jest wyraźnie wydajniejszy.

Adobe Photoshop

Kodowanie wideo

Procesory AMD zawsze były dobrym wyborem do zadań związanych z transkodowaniem wideo, ale do tej pory głównie dzięki temu, że miały więcej wątków niż kosztujące tyle samo procesory Intela. Architektura Zen 2 może być w tym jeszcze lepsza dzięki znacznie zwiększonej wydajności w obliczeniach wektorowych. Zysk zależy od oprogramowania, ale widać go między innymi w DaVinci Resolve i enkoderze x265 wkompilowanym w program Handbrake.

Analizy szachowe

Test szachowy polega na długotrwałej analizie pozycji w zaawansowanym stadium gry. Odbywa się po ustabilizowaniu warunków termicznych (i turbo) procesora. Wielowątkowość jest w nim zdecydowanie najważniejsza.

Ryzen 7 3700X wygrywa nieznacznie z Core i9-9900K, a 12-rdzeniowy 3900X ma prawie dokładnie o połowę większą wydajność – to z powodu nieco szybszego taktowania podczas obciążenia wszystkich wątków oraz dzięki dwukrotnie pojemniejszej pamięci podręcznej. Ryzen 9 3900X ma również korzystniejszy stosunek pojemności pamięci podręcznej do liczby wątków niż 3700X.

Obliczenia i symulacje

Y-cruncher jest chyba najbardziej wyrazistym przykładem tego, jak radykalnie większa jest  przepustowość obliczeniowa rdzeni Zen 2 od Zen w obliczeniach wektorowych. To efekt dwukrotnie poszerzonej części wektorowej procesora oraz ulepszonych możliwości pobierania danych z pamięci podręcznej (więcej informacji na ten temat w opisie architektury Zen 2).

AMD Ryzen 5 3600X i Ryzen 5 3600 – pobór energii

Test polegający na odtwarzaniu wideo jest wykonywany z użyciem wbudowanego odtwarzacza systemu Windows 10 i wykorzystuje – o ile są dostępne – sprzętowe dekodery wideo. Test pełnego obciążenia procesora odzwierciedla maksymalny pobór energii zarejestrowany w trakcie testów wydajności – zwykle w Adobe Premiere Pro lub podczas kodowania wideo x264.

Testy poboru energii wszystkich procesorów Ryzen (2000 i 3000) zostały przeprowadzone na płycie głównej z chipsetem serii 400.

W teście poboru energii nic nas nie zaskoczyło – większość współczesnych procesorów jest podczas obciążenia taktowana dokładnie tak szybko, na ile pozwala zaprogramowany limit energetyczny.

AMD Ryzen 5 3600X i Ryzen 5 3600 – podkręcanie

Możliwości podkręcania obu procesorów nie są wybitne: fabryczne parametry nie są dalekie od ich maksymalnych możliwości. Zauważyliśmy, że Ryzen 5 3600X (jedyny przetestowany egzemplarz) podkręcał się do ok. 75-100 MHz szybszego taktowania, niż dwa przetestowane egzemplarze modelu 3600. Wygląda na to, że średnio modele o szybszym fabrycznym taktowaniu mają nieco lepsze możliwości, i raczej nie uda się „dogonić” droższego modelu dzięki podkręcaniu tańszego.

Ryzen 5 3600X podkręciliśmy do 4275 MHz przy napięciu zasilania 1,37 V (zmierzone pod obciążeniem – uwzględnia mechanizm LLC). Taktowanie 4325 MHz było możliwe w grach, ale nie w najbardziej wymagających testach wielowątkowych. Model bez X udało się przyspieszyć do 4200 MHz przy takim samym napięciu. W tym przypadku oznacza to wzrost wydajności w każdym zastosowaniu, bo przyspieszyliśmy wszystkie rdzenie do prędkości, jaką przy fabrycznym działaniu mechanizmu turbo osiąga tylko jeden rdzeń.

W testach przyspieszyliśmy również pamięć do DDR-3600 16-16-16-36 dla wszystkich procesorów, które to umożliwiały. Do podkręcania pamięci i zależności wydajnościowych pomiędzy wewnętrznymi zegarami procesora wrócimy w następnym artykule już niebawem.

Podkręcanie – gry (Wiedźmin 3, GTA V)

Podkręcanie – Assassin's Creed Origins, Assassin's Creed Odyssey

Podkręcanie – Hitman 2, Far Cry 5

Podkręcanie – Wolfenstein II: The New Colossus, Battlefield V

Podkręcanie – Deus Ex: Mankind Divided, Cywilizacja VI

Choć Deus Ex: Mankind Divided ma tryb DirectX 12, bardzo rzadko jego wykorzystanie przynosi korzyści. Wszystkie przetestowane procesory były szybsze w trybie DirectX 11.

Podkręcanie – Counter-Strike: Global Offensive, Shadow of the Tomb Raider

Podkręcanie – Blender

Podkręcanie – benchmarki renderowania

Podkręcanie – kompresja plików

Podkręcanie – responsywność stron internetowych

Podkręcanie – Adobe After Effects

Podkręcanie – Adobe Photoshop

Podkręcanie – kodowanie wideo

Podkręcanie – analizy szachowe

Podkręcanie – obliczenia i symulacje

Średnia wydajność w różnych zastosowaniach

Ryzen 5 3600X kontra Ryzen 5 3600

Wybranie modelu 3600X zamiast 3600 wymaga dopłaty ok. 200 zł, w tym przypadku nieco ponad 20%. Różnica w wydajności pomiędzy tymi dwoma procesorami to w najlepszym przypadku 5%. Jest największa w tych programach, które są bardzo wielowątkowe i nie są zbytnio ograniczone przepustowością pamięci. W tych przypadkach wyższe o maksymalnie 200 MHz taktowanie modelu 3600X daje mu nieco wyższą wydajność.

Ryzen 5 3600 kontra Ryzen 7 3700X

Ryzen 5 3600 ma o 2 rdzenie (4 wątki) mniej o o 200 MHz wolniejsze taktowanie turbo, niż Ryzen 7 3700X. Ma jednak większość tych cech, które sprawiły, że model 3700X sprawdza się w grach dużo lepiej, niż Ryzeny pierwszej i drugiej generacji. Okazuje się, że wybierając model 3600 zamiast dużo droższego 3700X poświęcamy głównie wydajność wielowątkową. Choć w zastosowaniach wielowątkowych 3700X jest o 25-35% szybszy, to w zastosowaniach małowątkowych ma przewagę poniżej 10%, a w grach jest najwyżej o 5% wydajniejszy.

Ryzen 5 3600 kontra Core i5-9600K i Core i5-9400F

Ryzen 5 3600 ma tak ustaloną cenę, że nie ma bezpośredniej atrakcyjnej konkurencji wśród procesorów Intela. Za około 900 zł można kupić sześciordzeniowe procesory Core z zablokowanym mnożnikiem: i5-8400, i5-8500, i5-9400 – wszystkie mało opłacalne, bo Core i5-9400F o podobnej lub lepszej wydajności (ale bez wbudowanego układu graficznego – niektórym może on być potrzebny) kosztuje poniżej 700 zł. Z kolei następny atrakcyjny procesor Intela kosztuje już ok. 1100 zł (sześciordzeniowy z odblokowanym mnożnikiem), a procesor o więcej niż 6 wątkach - jeszcze więcej.

Bez podkręcania 9600K jest nieco szybszy w niektórych grach i małowątkowych programach, ale jest daleko wolniejszy w każdym wielowątkowym zastosowaniu i w wielu grach.

Główną przewagą Core i5-9600K nad Ryzenem 5 3600 jest możliwość podkręcenia o większy ułamek standardowego taktowania. Po podkręceniu obu procesorów i5-9600K ma przewagę w wielu grach oraz w większości małowątkowych programów – ale ciągle nie tak dużą, jak przewaga Ryzena w wielowątkowości.

Core i5-9400F jest dużo tańszy od Ryzena 5 3600 – i dobrze, bo nie stanowi dla niego istotnej konkurencji w wydajności.

Podsumowanie

Ryzeny trzeciej generacji wprowadziły pod pewnym względem nową jakość na rynek procesorów: są inne, niż procesory Intela w podobnych cenach, ale też inne, niż Ryzeny drugiej generacji. To wprowadza pewne zamieszanie na rynku. Dylematy, przed którymi staje ktoś szukający komputera dla siebie i rozważa właśnie procesor w cenie około tysiąca złotych można podsumować w kilku pytaniach.

Zagadnienie 1: Ryzen 5 3600X czy Ryzen 5 3600?

Model z X w nazwie jest maksymalnie o 5% wydajniejszy od tańszego 3600. Nasze własne eksperymenty na podstawie bardzo niewielkiej próbki (łącznie 3 procesory), doniesienia z internetu oraz znajomość technik sortowania używanych przez AMD każą nam przypuszczać, że średnio egzemplarze modelu 3600X oferują lepsze możliwości podkręcania – spodziewamy się ok. 100 MHz przewagi przy podkręcaniu wszystkich rdzeni do takiego samego taktowania. Czy za te 5% różnicy w wydajności przed podkręceniem i dodatkowe 100 MHz po podkręceniu warto dopłacić 200 zł? Naszym zdaniem nie.

Zagadnienie 2: Ryzen 5 3600 czy Core i5-9400F lub i5-9600K?

Za cenę Ryzena 5 3600 (ok. 900 zł) Intel oferuje tylko procesory, których jedyną przewagą jest zintegrowany układ graficzny, dobry do podstawowych zadań multimedialnych, ale nieprzydatny do grania. Jeśli ktoś i tak planuje użyć karty graficznej, mogą być dla niego atrakcyjne tylko Core i5-9400F (znacznie tańszy - kosztuje ok. 680 zł) albo Core i5-9600K (znacznie droższy, ok. 1100 zł). Tańszy z wymienionych układów nie jest żadną konkurencją dla Ryzena 3600 – przegrywa z nim prawie we wszystkim, zwykle z kretesem, co częściowo uzasadnia jego niska cena. Z kolei podkręcalny 9600K z odblokowanym mnożnikiem jest atrakcyjniejszy od Ryzena 3600 wtedy, kiedy wydajność w małowątkowych zastosowaniach jest dla kogoś priorytetem i jest gotów poświęcić 20-50% wydajności wielowątkowej i wielozadaniowej.

Zagadnienie 3: czy warto zmieniać Ryzena 2. generacji na Ryzena 5 3600?

W większości przypadków – nie. Co prawda model 3600 ma wydajność wielowątkową zbliżoną raczej do ośmiordzeniowych Ryzenów poprzedniej generacji (2700, 1700), niż do popularnych sześciordzeniowców Ryzen 5 2600 i Ryzen 5 1600, ale również cenę ma zbliżoną do wielokrotnie przecenianych ośmiordzeniowców poprzedniej generacji. Zmieniając starego sześciordzeniowca na nowego będziemy musieli sporo dopłacić. Z kolei zmiana z modelu 2700 lub 2700X na 3600 oznacza mniejszą dopłatę i niewielką stratę wydajności wielowątkowej, ale spory zysk w grach i zadaniach małowątkowych. Sądzimy, że warto postąpić według sprawdzającej się przez kilka ostatnich lat zasady: modernizacja co 1-2 generacje sprzętu się nie opłaca, chyba że w grę wchodzi sprzęt z dużo wyższej półki cenowej.

W dwóch sześciordzeniowych Ryzenach 3000 najbardziej cieszy nas to, że choć są najniższymi modelami z całej rodziny, mają jej najbardziej imponującą cechę: bardzo dobrą wydajność w grach i małowątkowym oprogramowaniu – i nie musimy dla niej prawie nic poświęcać. Może oprócz możliwości podkręcania – nowe procesory AMD są bardzo skrupulatnie posortowane i podzielone na modele już w fabryce, a ich możliwości możemy poprawić samemu głównie dzięki przyspieszaniu pamięci.

Jeśli ta recenzja pomogła Ci w podjęciu decyzji zakupowej, będziemy wdzięczny za kupno z użyciem poniższego linku. Odnośniki prowadzą do sklepu x-kom.pl, który oferuje wprowadzone właśnie na rynek procesory w bardzo dobrych cenach.

• AMD Ryzen 5 3600X
• AMD Ryzen 5 3600

Do testów dostarczył: AMD

Cena w dniu publikacji: ok. 900 zł

Do testów dostarczył: AMD

Cena w dniu publikacji: ok. 1100 zł