Od Pentium D do Threadrippera − test 38 procesorów w zastosowaniach naukowych

Z czasem sytuacja zaczęła się jednak zmieniać, a jedną z pierwszych jaskółek wypuścił legendarny już dziś producent płyt. ABIT BP6, bo o nim mowa, miał niezwykłe właściwości! Umożliwiał bezzworkowe podkręcanie procesora, co nie było w 1999 roku oczywiste. Miał dwa sockety 370 i co być może najważniejsze − pozwalał zainstalować w nich dwa procesory Celeron, a więc znacznie tańsze od Pentium III. Niewiele później pojawił się Windows 2000 (nie mylić z Millenium!), który był pierwszym nieśmiałym krokiem do połączenia dwóch systemowych światów − domowego Windows 98 z profesjonalną linią NT − i obsługiwał SMP.

Po pojawieniu się Windows XP poszło już z górki. Gdy tylko zwolnił wyścig na megaherce, rozpoczął się wyścig na rdzenie. Pojawiło się HT, pierwsze procesory Athlon X2 czy Quad Core. To jednak historia znacznie nowsza i znana zapewne większości naszych czytelników.

Sytuacja ustabilizowała się na blisko dziesięć lat. Domowi użytkownicy mieli do dyspozycji maksymalnie czterordzeniowe i ośmiowątkowe procesory Intel Core i7, ewentualnie AMD Phenom II X6 czy później niesławny model FX 8xxx. Kto chciał więcej, ten musiał sięgnąć po drogą platformę HEDT oferującą maksymalnie sześć rdzeni albo rozwiązania Intel Xeon. Ostatnie kilka lat było więc okresem spokoju, choć lepiej pasuje raczej określenie − cisza przed burzą.

Burza nadeszła w postaci procesorów Ryzen i Threadripper. Już te pierwsze, typowo domowe, zaoferowały więcej rdzeni i wątków niż platforma HEDT Intela przy znacznie niższej cenie. Linia dla profesjonalistów zaskoczyła równie mocno i zmusiła konkurenta do nerwowych ruchów, takich jak wydanie bardzo chłodno przyjętego przez rynek Core i9-9980XE.

Taka sytuacja, oczywiście korzystna dla konsumenta, ma pewne daleko idące konsekwencje. Znów po latach wróciliśmy do sytuacji, gdy rynek oprogramowania nie nadąża za sprzętem, a przetestowanie procesora obsługującego 64 wątki w realnym zastosowaniu jest trudne. Nawet benchmarki często mają ograniczenia i nie skalują się dobrze powyżej określonej liczby wątków. Skrajnym przykładem są oczywiście gry, które zdecydowanie lepiej działają na czterech szybkich rdzeniach, niż szesnastu wolniejszych. Choć wydaje się to oczywiste, wciąż spotykamy się z komentarzami dotyczącymi testowania Threadripperów w grach...

Superkomputery...

Równolegle w ośrodkach badawczych, na uniwersytetach i w tajnych (mniej lub bardziej) laboratoriach konstruowano wyspecjalizowane, potężne superkomputery. Ich historia z oczywistych względów przebiegała dość podobnie. Pierwsze budowane były na długo przed pojawieniem się idei komputera osobistego. W tych pionierskich czasach tworzono je od poziomu sprzętu aż po oprogramowanie w jednym, konkretnym celu. Jakim? Zazwyczaj oczywiście militarnym. A konkretnie − służyły do prowadzenia obliczeń balistycznych, symulacji wybuchów nuklearnych i tym podobnych naukowych działań. Z czasem jednak cena sprzętu spadała i choć najmocniejsze maszyny nadal były własnością militarnych ośrodków rządowych, to jednak coraz częściej także innego rodzaju placówki badawcze mogły sobie na nie pozwolić. I tak zaczęły się rozwijać nauki biologiczne, chemiczne czy fizyczne o mniejszym wojskowym znaczeniu.

Wracając jednak do samego sprzętu, ewolucja zachodziła podobnie jak w desktopach. Niektóre pomysły i architektury przyjęły się i dynamicznie rozwijały, inne powoli wymierały. Na początku lutego w naszym serwisie mogliście przeczytać, że Intel kończy produkcję ostatnich chipów Itanium. Kolejny przegrany w wyścigu. Dziś na liście Top 500 najszybszych superkomputerów znajdziemy głównie procesory x86, choć pewien opór wciąż stawia IBM z architekturą Power. Intel jest jednak zagrożony ciągłym rozwojem kart graficznych akceleratorów obliczeniowych produkowanych przez Nvidię i AMD. Na wartym miliardy dolarów rynku konkurencja nie śpi...

Nie każdy naukowiec ma środki finansowe i techniczne, by korzystać z maszyn za dziesiątki czy wręcz setki milionów dolarów. Nie każdy też tego potrzebuje. Na styku dwóch powyższych światów istnieje trzeci, który dostarczy tym razem nie naukowcom, ale nam interesujących danych.

I coś pośrodku, czyli BOINC

Powyższa nazwa nie jest w Polsce, niestety, zbyt dobrze znana, więcej osób kojarzy SETI będące jednym z projektów działających w ramach BOINC. Samej idei oraz jej znaczeniu poświęciliśmy czwarty odcinek Labotomii. Zdecydowanie warto go posłuchać, by lepiej rozumieć także ten artykuł. Najważniejsze kwestie oczywiście musimy wyjaśnić. BOINC (Berkeley Open Infrastructure for Network Computing) to oprogramowanie służące do tworzenia i koordynacji projektów działających w oparciu o obliczenia rozproszone. Jak to działa?

Przede wszystkim musimy mieć zagadnienie naukowe, które jesteśmy w stanie sprowadzić do drugiego ważnego elementu − aplikacji, która pomoże w jego rozwiązaniu. Następnie potrzebujemy komputerów, by przeprowadzić obliczenia. I tu jako alternatywa (a często jako uzupełnienie) dla superkomputerów pojawia się BOINC. Pozwala on użytkownikom rejestrować się, by ich podłączone do sieci komputery w wolnym od obciążenia czasie przeprowadzały wymagane operacje. Mechanizm jest podobny jak w przypadku wygaszacza ekranu − menedżer BOINC wykrywa brak aktywności użytkownika i obciążenia CPU, po czym włącza obliczenia.

W praktyce po rejestracji i instalacji menedżera BOINC użytkownik loguje się w projekcie, a reszta dzieje się już automatycznie. BOINC pobiera odpowiednią aplikację, a potem kolejne próbki danych (ang. WU − work unit). Te po przetworzeniu odsyłane są do serwera projektu, który weryfikuje ich poprawność i oczywiście w międzyczasie zapewnia kolejne WU do przeliczenia. Proces jest właściwie bezobsługowy z punktu widzenia wolontariusza i stosunkowo prosty z punktu widzenia naukowca. Oczywiście pod warunkiem, że jest on w stanie zapewnić aplikację obliczeniową i podzielić swój projekt na niewielkie porcje danych. Niejako z definicji takie rozwiązanie skaluje się niezależnie od liczby rdzeni czy wątków − aplikacja uruchamiana jest tyle razy, ile ma dostępnych wątków, a każda instancja pracuje nad własnym WU. Nielicznymi wyjątkami od tej zasady nie będziemy się tu zajmować, z tej właściwości skorzystamy w testach.

Takie podejście ma wiele różnego rodzaju zalet. Po pierwsze, pozwala zaoszczędzić ogromne pieniądze. Gdy słyszymy o budowie nowego superkomputera, czasem dociera do nas kwota, za którą powstał. Zawsze jest ona ogromna, ale tym, o czym zazwyczaj nie myślimy, jest fakt, że jest ona tylko małą częścią wszystkich kosztów. Przecież same maszyny nie wystarczą, trzeba jeszcze zapewnić im prąd (także w sytuacjach awaryjnych!), klimatyzację, obsługę techniczną, odpowiedni budynek z ochroną i tak dalej. Wszystko to składa się na TCO (Total Cost of Ownership) − wielokrotnie wyższy od samego kosztu zakupu maszyn. Po drugie, superkomputery budowane są w konkretnym celu, dość szybko przestają oferować optymalną wydajność w stosunku do pobieranej mocy i trzeba je wymieniać. To generuje koszty finansowe i środowiskowe. Po trzecie, oprogramowanie działające na takich maszynach znacznie różni się od domowego. Napisanie aplikacji działającej w ramach BOINC jest wielokrotnie prostsze i tańsze, co ma oczywiście ogromne znaczenie zwłaszcza dla mniejszych zespołów badawczych. Po czwarte zaś, mocy obliczeniowej jest zawsze za mało, a danych do przetworzenia coraz więcej.

To tylko kilka z wielu powodów, dla których obliczenia rozproszone są ważną w nauce ideą. Komputer (a nawet smartfon) ma właściwie każdy z nas, prąd, internet i miejsce, w którym się znajdują − również. Największe koszty ponosimy więc niezależnie od tego, czy wspieramy BOINC, czy też nie. I choć wydawać by się mogło, że pojedynczy komputer pracujący przez kilka godzin dziennie nie ma większego znaczenia, to wrażenie to jest mylne. W dniu, w którym piszę te słowa, aktywnych w ramach BOINC jest 696 781 komputerów, a ich wkład w rozwój nauki jest ogromny.

Dyskusji na ten temat poświęcony jest wątek na naszym forum. Czas przejść do zapewne najważniejszej dla naszych czytelników rzeczy, czyli testu procesorów.

Platformy testowe AMD

Wielokrotnie w komentarzach spotykaliśmy się z opinią, że zbyt rzadko zamieszczamy porównania ze starszymi architekturami. Czytelnicy, którzy tak uważają, teraz powinni być usatysfakcjonowani. W teście wzięło bowiem udział niemal czterdzieści procesorów, w tym Pentium D930 i Athlon X2 4000+. Wszystkich zawodników przedstawiamy w tabelach.

Dla AMD wygląda ona następująco:

Jak widać, różnych procesorów AMD mamy w sumie piętnaście. Najstarszy, jak już wspomnieliśmy, jest Athlon X2 4000+ (Brisbane). Jest on niezłym odpowiednikiem pierwszych dwurdzeniowych procesorów AMD o zbliżonym taktowaniu i architekturze. Ponadto ma dla mnie znaczenie symboliczne, był bowiem pierwszym procesorem, z którego korzystałem, wspierając BOINC. O dwa lata nowszy jest Athlon X2 6000+, różniący się wyłącznie taktowaniem, oraz Athlon X2 7750BE, którego dokładny test opublikowaliśmy pod wiele mówiącym tytułem Pół Phenoma, czyli Athlon 7000. Całego Phenoma dodamy w aktualizacji artykułu, jeśli wzbudzi on zainteresowanie.

Platforma AM3 to czasy zdecydowanie bardziej współczesne, wciąż wielu użytkowników korzysta z Phenomów II. Były one dużym krokiem dla AMD. Udało się znacząco podnieść taktowanie względem pierwszej generacji, zwiększyć rozmiar cache L3 i dokonać pomniejszych poprawek. Dystans do konkurenta znacząco się wtedy zmniejszył, co będzie widać również na kolejnych stronach. Także niesławny FX-8350 dostał szansę, by ujawnić swoją ukrytą moc.

Athlon 5350 reprezentuje małą, tanią, popularną w swoim czasie i przede wszystkim energooszczędną platformę. Szerzej pisaliśmy o niej w artykule Mały, energooszczędny i cichy komputer za mniej niż 800 złotych? Trudniej było nam zdobyć Semprona 2650, a znalazł się on tutaj z uwagi na swój bardzo niski zegar, wynoszący jedynie 1,45 GHz . Czemu to ważne? Odpowiedź znajduje na piątej stronie.

O Ryzenach i Threadripperach piszemy na bieżąco i to one są głównymi bohaterami tego artykułu. Te pierwsze reprezentuje najmocniejszy obecnie Ryzen 7 2700X (sprawdź aktualne ceny tego modelu). W przypadku platformy TR4 udało nam się przetestować większość modeli z wyjątkiem najsłabszych − 1900X i 1920X.

Platformy testowe Intela

W teście procesorów nie może oczywiście zabraknąć Intela. Jego obóz jest nieco liczniejszy:

Procesorów Intela udało nam się przetestować aż 22. Dlaczego więcej niż AMD? Odpowiedź jest prosta. Przez wiele lat Intel był popularniejszym producentem i łatwiej nam zdobyć stare modele. Postaramy się uzupełnić braki, choć musimy uprzedzić, że potrwa to długo.

Wracając jednak do samych procesorów, to najstarszy jest Pentium D930. Jego pojawienie się na rynku zapowiadał Paweł Pilarczyk w newsie sprzed trzynastu lat. Tytuł Pentium nie zniknie − jeszcze nie teraz, jak wiemy, okazał się proroczy, marka pozostała z nami do dziś. Teraz jednak modele Pentium są procesorami budżetowymi, a dawno temu była to najwyższa półka. Sam Pentium D930 wykonany został w procesie 65 nm i korzysta z kolejnego wcielenia niesławnej architektury Netburst. Od razu możemy zdradzić, że jest to najgorsza architektura w całym teście.

Przeskok z niej nastąpił błyskawicznie i był spektakularny. Rok 2007 przyniósł nam bowiem premierę architektury Core. Jej pierwszym przedstawicielem w teście jest Core 2 Extreme QX9650. Warto zwrócić uwagę na dwa wspomniane już procesory Intela − mają to samo taktowanie wynoszące 3,0 GHz i różnią się ilością rdzeni, polecamy porównać ich wydajność.

Zdecydowanie popularniejszym w tamtych czasach procesorem był Core 2 Duo E8200, czyli Dwurdzeniowy Penryn. Procesor ten był tak popularny, zwłaszcza po podkręceniu, że poświęciliśmy mu w 2012 roku kolejny artykuł pod wszystko mówiącym tytułem Legenda wciąż żywa? To chyba pierwsza w historii PCLab.pl sytuacja, w której testujemy kilkakrotnie ten sam procesor w odstępie kilku lat.

Kolejnymi wcieleniami architektury Core powinny być procesory LGA1156, ale, niestety, choć je mamy, to problemem okazało się zdobycie sprawnej płyty głównej. Podobnie sytuacja wyglądała z LGA1366, ale tu z pomocą przyszła platforma serwerowa. Wymieniony w tabeli Xeon X5570 pracował w parze na płycie Intel Server Board S5500BC. W rzeczywistości mamy więc do czynienia z konfiguracją dwuprocesorową, co zostało zaznaczone na wykresach. „Cywilne” procesory tej generacji postaramy się dodać w przyszłości.

Przedstawicieli architektury Sandy Bridge mamy aż sześciu. Od budżetowych Pentium G620,  Core i3-2120, Core i5-2320 przez legendarne Core i5-2500K i Core i7-2600 (poświęciliśmy im artykuł Intel Core – reaktywacja), aż po platformę HEDT − sześciordzeniowy, dwunastowątkowy Core i7-3960X. Jak potężny był w swoim czasie ten ostatni procesor, świadczy nawet tytuł poświęconego mu artykułu − Moc serwera w domowym pececie. Dziś, jak zobaczymy, jego możliwości na nikim już nie zrobią wrażenia. Z jednym wyjątkiem...

Ivy Bridge reprezentuje aktualnie jedynie Core i5-3550. Ma on jednak identyczne taktowania bazowe i turbo jak Core i5-2500K. Daje to możliwość ciekawego porównania tych generacji, zwłaszcza że pracują na tych samych płytach głównych.

Nowsze procesory to Core i3-4330 i Pentium G3258. Niestety, nie mieliśmy możliwości przetestowania żadnego Core i5 ani Core i7. Są one wciąż niewspółmiernie drogie w stosunku do swoich możliwości, więc nawet zakup na potrzeby artykułu nie wchodził w grę. Mimo tak skromnego przedstawicielstwa da się wyciągnąć pewne wnioski.

Core i3-6100 przedstawiony był przez nas dokładnie w dużym artykule Intel Core i3-6100, Core i3-6300 i Core i3-6320 – test trzech czterowątkowych procesorów Skylake (LGA1151) w Windows 10. Pochodzi on z 2015 roku stąd podkreślenie użycia Windows 10.

Nieco nowszy jest Celeron N3350, którego często można znaleźć w tanich laptopach, takich jak Kiano Elegance 14.2. Dokładny test tego laptopa, a więc i samego procesora, przedstawiliśmy w poświęconym mu artykule Jak daleko pada jabłko od jabłoni? Sam procesor ma najniższe TDP w teście, wynoszące jedynie 6 W. Niestety, jest to wciąż kolejne wcielenie Atoma i wydajność jest oczywiście niska. Testy trwały więc długo i zdążyliśmy przeprowadzić tylko część. Wystarczy to jednak, by porównać wydajność współczesnego, bardzo budżetowego Atoma z potężnym Pentium D930 o piętnastokrotnie (!) wyższym TDP.

A teraz kolejne trzy procesory. Core i3-7100U o TDP wynoszącym 15 W i nowoczesnej architekturze − najczęściej znajdziemy go w laptopach, ale nam wypożyczony został Intel NUC z tym układem. Core i5-7600 to typowy przedstawiciel średniego segmentu, wciąż wielu użytkowników ma taki bądź wręcz wolniejszy procesor. Ostatni jest Core i7-7700K, który jako jedyny został podkręcony. Dlaczego? Bo do dziś jest to doskonały procesor do gier o bardzo wysokiej jednowątkowej wydajności. W grach byłby więc bez wątpienia jednym z lepszych procesorów z tego testu. Sprawdziliśmy więc, jakie ma to praktyczne znaczenie w poważnych zastosowaniach.

Ostatnie procesory przeznaczone dla użytkownika domowego to sześciordzeniowy Core i7-8700K (sprawdź bieżące oferty) i Core i9-9900K będący mocną odpowiedzią na Ryzeny. Czy na tyle mocną, by usprawiedliwiać dwukrotnie wyższą cenę (w stosunku do AMD Ryzen 7 2700X)? To także sprawdziliśmy.

Konkurencję, przynajmniej teoretycznie, dla Threadripperów stanowią procesory korzystające z LGA2066 − dziesięciordzeniowy Core i9-7900X i aż osiemnastordzeniowy Core i9-7780XE. Ten ostatni kosztuje ponad 10 tysięcy złotych i jest tym samym najdroższym procesorem w teście. Czy najwydajniejszym?

Zapomniany członek rodziny − VIA

O procesorach tajwańskiego producenta piszemy rzadko, najczęściej w formie newsów. Kupić się ich w Polsce właściwie nie da. Jednym z ostatnich dość powszechnie dostępnych urządzeń był testowany przez nas Zotac ZBOX Nano VDO1 Plus. Nawet wtedy nie poświęciliśmy mu całego artykułu, a jedynie filmowy rzut oka. Ponieważ w swojej kolekcji posiadam nie tylko takiego Zotaca, ale również płytę VIA VE-900 wyposażoną w procesor VIA Nano X2 L4050 − nie mogło go tu zabraknąć.

Płyta wykonana jest w formacie ITX i oparta na chipsecie VIA VX900 MSP. Udostępnia dwa gniazda DDR3 z obsługą do 8 GB pojemności. Niestety, maksymalne taktowanie pamięci ograniczone jest do efektywnych 1066 MHz. Dziwi to, zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę zintegrowanie w mostku północnym karty graficznej. Ma ona niestety bardzo niską wydajność w grach, ale zapewnia sprzętową akcelerację VC1, H.264, MPEG-2 i WMV9. Dla nas ma jednak znaczenie przede wszystkim sam procesor.

Choć powyższa architektura miała premierę w 2011 roku, to wciąż nie mamy możliwości przetestowania żadnego nowszego rozwiązania VIA. Istniejące VIA Nano X4 to w rzeczywistości dwa jądra Isaiah umieszczone na jednej podstawce. Osoby zainteresowane szerokim porównaniem ostatniej popularnej architektury VIA z identycznie taktowanym Core 2 Duo mogą przeczytać je tutaj.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zarówno Windows 7, jak i Windows 10 działały bezproblemowo na VIA VE-900, a usługa Windows Update zawierała wszystkie niezbędne sterowniki. Nie mieliśmy podczas testów żadnych problemów ze stabilnością albo kompatybilnością, pod tym względem VIA Nano niczego nie można zarzucić.

Tu wyjaśnia się również, dlaczego zależało nam na uwzględnieniu Semprona 2650. Oba procesory są dwurdzeniowe i mają bardzo zbliżone taktowanie.

Nietypowa procedura testowa

Sposób przeprowadzenia testów w BOINC nie jest łatwy i wymaga sporej wiedzy. Same wyniki również na pierwszy rzut oka mogą wydawać się niezrozumiałe, polecamy więc uważne zapoznanie się z tym fragmentem artykułu.

Z przytoczonego na poprzedniej stronie opisu działania wynika, że każda instancja aplikacji obliczeniowej pracuje nad innym zestawem danych, a te potrafią znacząco różnić się złożonością i długością. To oczywiście problem, bo nie możemy w takim razie uruchomić kilku maszyn i sprawdzić, ile każda z nich w danym czasie przeliczyła próbek. Taki test byłby miarodajny wyłącznie wtedy, gdyby trwał co najmniej kilka tygodni, najlepiej bez przerw w pracy maszyn. Takiej możliwości oczywiście nie mamy. Obejście tego problemu sprowadza się do znajomości działania samego BOINC. W przypadku wielu aplikacji nic bowiem nie stoi na przeszkodzie, by pobrać je ze strony projektu i uruchomić z poziomu linii komend. Przy odrobinie wiedzy możliwe jest przygotowanie skryptu uruchamiającego tyle instancji aplikacji, każdej z tym samym WU, ile chcemy. W efekcie na platformie z czterordzeniowym CPU uruchomiliśmy cztery, na ośmiordzeniowym osiem itp. Ponieważ uruchomione w ten sposób aplikacje kończyły prace w bardzo zbliżonym momencie (o wyjątku od tej zasady wspomnimy w odpowiednim miejscu) i zapisywały informację o końcu obliczeń w pliku, wystarczyło sprawdzić średni czas ukończenia pojedynczej próbki. Jest to pierwsza informacja, którą znajdziemy na wykresach. Oczywiście im szybciej, tym lepiej, ale wbrew pozorom nie to jest najważniejsze. Wyobraźmy sobie procesor X. Jest on jednordzeniowy i liczy jedną porcję danych przez 12 godzin. W ciągu doby policzy więc dwie. Drugi procesor, Y, jest na przykład znacznie niżej taktowany i z tego względu liczy jedną próbkę średnio aż przez 24 godziny. Fatalnie, prawda? Niekoniecznie jednak, bo jeśli ma osiem rdzeni, to policzy osiem próbek w ciągu doby, a więc czterokrotnie więcej. Widać więc jasno, że w przypadku obliczeń w BOINC czas ich wykonywania nie jest kluczowy, najważniejsza jest osiągana przez procesor jako całość wydajność, którą określiliśmy jako „próbki na dobę”.

Wszystkie testy zostały wykonane z użyciem Windows 10 1803 z zainstalowanymi aktualizacjami do Spectre i Meltdown. Każdy z procesorów (oprócz wspomnianego Core i7-7700K) pracował z domyślnymi parametrami. Również pamięć RAM została ustawiona zgodnie ze specyfikacją producenta. Zdajemy sobie oczywiście sprawę, że znajdą się użytkownicy twierdzący, że ich Core i5-2500K po podkręceniu do 4,5 GHz wraz z pamięcią 2133 MHz działałby znacznie lepiej niż zaprezentowany na wykresach, ale po pierwsze na testy OC nie mieliśmy czasu, a po drugie w zastosowaniach, które testujemy, nie jest ono wskazane.

Wciąż dostępne procesory AMD oznaczyliśmy kolorem jasnoczerwonym, a starsze − ciemniejszym odcieniem, procesory Intela − analogicznie − niebieskim, a VIA − zielonym. Nietypowe konfiguracje są oznaczone innymi kolorami, co wyjaśniamy pod odpowiednim wykresem.

UNIVERSE@HOME − polski akcent w BOINC

Nazwa projektu zdradza jego przeznaczenie. Universe@home powstał w 2014 roku z inicjatywy Grzegorza Wiktorowicza z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Jego przeznaczenie powinno być więc względnie oczywiste − wykonuje on symulacje dużych obiektów gwiazdowych od momentu ich formowania, poprzez wzajemne oddziaływania, aż po rozpad bądź wchłonięcie przez czarną dziurę. Jednym z efektów tych prac była między innymi publikacja w czasopiśmie „Nature”. Dlaczego to ważne? Od liczby takich publikacji zależy pozycja UW w rankingach, a cała uczelnia ma, niestety, tylko kilka takich rocznie...

Sam artykuł przewidywał, że popularne jakiś czas temu w mediach fale grawitacyjne zostaną wykryte po raz pierwszy nie w wyniku zderzenia dwóch gwiazd neutronowych, ale dwóch czarnych dziur. Przewidywanie to okazało się trafne. Wspomniany artykuł można w języku angielskim przeczytać tutaj (uprzedzamy, że jest to wymagająca lektura).

W teście posłużyliśmy się aplikacją BHSpin (skrót od angielskiego black hole spin) w wersji x64.

Pierwszy wykres prezentuje wyniki, które mogą wydawać się dość zaskakujące. Jeśli tak jest, to naprawdę polecamy przeczytać opis procedury testowej.

Pierwsze miejsce Core i5-7600 nie jest oczywiście pomyłką. Procesor ten nie ma HT, który co prawda zazwyczaj zwiększa całkowitą wydajność, ale przy obciążeniu wszystkich wątków zmniejsza wydajność jednowątkową. Wyjaśnia to również wysoką pozycję Core i5-3550, Core i5-2500K czy Pentium G3258. Szerzej temu zagadnieniu przyjrzymy się na dalszych stronach.

Drugie miejsce zajmuje jedyny podkręcony procesor w teście. Core i7-7700K co prawda liczy naraz aż osiem próbek, ale spadek jednowątkowej wydajności nadrabia zegarem.

Wyjątkowo dobrze radzi sobie Ryzen 7 2700X, który mimo takiej samej liczby rdzeni i wątków nieznacznie pokonuje dwukrotnie droższego Core i9-9900K!

Przy okazji warto zwrócić uwagę na niewielką różnicę między VIA Nano X2 L4050 a Sempronem 2650. Podejrzewamy, że przy jednakowym taktowaniu rdzenia (różnica wynosi tylko 50 MHz, ale to 3,5%!) i pamięci mogłaby zniknąć całkowicie.

A jak radzi sobie Pentium D930? Mimo taktowania wynoszącego 3 GHz zostaje pokonany przez Athlona X2 4000+ z zegarem równym 2,1 GHz. Core 2 Extreme QX9650, który jak przypominamy, jest młodszy od Pentium D930 jedynie o dwa lata, ma przy tym samym zegarze wydajność jednowątkową wyższą o 80%!

Bardzo wielordzeniowe procesory, mówiąc delikatnie, nie błyszczą. To jednak tylko pozór.

Powyższy wykres wśród starszych czytelników może wywołać wspomnienia sprzed kilkunastu lat. Na 10 pierwszych miejsc aż siedem zajmują procesory AMD! W tym oczywiście podium. Threadripper 2990WX nie dość, że jest wyraźnie tańszy od Core i9-7980XE, to jeszcze o 90% (sic!) wydajniejszy. Zbliżoną do najmocniejszego procesora Intela wydajność w tym teście ma już Threadripper 2950X przy cenie niższej o ponad 60%...

Podobnie wygląda sytuacja w przypadku procesorów dla użytkowników domowych. Ryzen 7 2700X wyprzedza droższego Core i7-8700K o 44%.

Nieźle radzi sobie FX-8350, zbliżając się do i7-2600 i bardzo znacząco wyprzedzając i5-2500K. Przewaga nad Phenomem II 975 także jest ogromna, bo wynosi aż 92%. Jest to zaleta dwukrotnie większej ilości obsługiwanych wątków, wyższego taktowania i prawdopodobnie wykorzystania nowszych instrukcji.

Rozczarowuje przeznaczony dla profesjonalistów Phenom II 1035T. Mimo sześciu rdzeni przegrywa nawet z Core i3-4330. Wynika to oczywiście ze znacznie starszej architektury i zdecydowanie niższego taktowania (2,6GHz vs 3,5GHz w przypadku i3).

Core i7-7700K podkręcony do 4,7 GHz wypada bardzo blado na tle wolniej taktowanych, ale bardziej wielowątkowych konkurentów.

WorldCommunityGrid − walka z rakiem

Nowotwory są aktualnie drugą najczęstszą przyczyną zgonów wśród obywateli Polski. Podobnie sytuacja wygląda w innych krajach, a światowe trendy wskazują, że prędzej czy później rak zajmie pierwsze miejsce. Wbrew teoriom spiskowym nie wynika to z wielkiej światowej zmowy, ale z faktu, że żyjemy coraz dłużej i coraz więcej chorób jesteśmy w stanie leczyć i diagnozować. Jeśli na przykład nowotwór jelita grubego ujawnia się zazwyczaj w okolicach sześćdziesiątki, to trudno zakładać, że będą umierać na niego ludzie w społeczeństwie którego średnia długość życia wynosi 55 lat. Co ciekawe, w starożytnym Egipcie nowotwory wśród władców i kapłanów były powszechne i dobrze opisane. Niestety, jak notował Imhotep pełniący rolę lekarza faraona, przy tej przypadłości skutecznego leczenia brak...

Dziś sytuacja wygląda oczywiście znacznie lepiej. Dysponujemy zaawansowaną chirurgią, radioterapią, protonoterapią, immunoterapią czy wreszcie chemioterapią. Co istotne, wszystkie oprócz oczywiście pierwszej, rozwijają się również dzięki badaniom prowadzonym w ramach BOINC. Więcej na temat historii nowotworów, ich przyczyn, metod leczenia i obecnej sytuacji można przeczytać w doskonałej książce Cesarz wszech chorób, którą serdecznie polecam każdemu zainteresowanemu nauką.

Tu skupimy się jednak na projekcie Mapping Cancer Markers (MCM). Stworzyła go grupa naukowców z kanadyjskiego Princess Margaret Cancer Centre (PMCC). Jest to jedno z pięciu największych światowych centrów badań nad nowotworami i jednocześnie szpital kliniczny. Tamtejsi naukowcy odkryli, że różne nowotwory, choć pozornie podobne, różnie reagują na określone chemioterapeutyki albo kolejność ich podawania. Różnice potrafią być skrajne do tego stopnia, że jeden pacjent dochodzi do zdrowia, a inny, z podobnym nowotworem, zupełnie nie reaguje na leczenie i umiera. Takie doświadczenia ma każdy onkolog, powstaje jednak pytanie, dlaczego tak się dzieje i czy w przypadku zachorowania jesteśmy skazani na to, by liczyć na szczęście?

Oczywiście nie. Wspomniani naukowcy zebrali od tysięcy pacjentów historie choroby, leczenia i próbki tkanek zarówno zdrowych, jak i nowotworowych. Dokładna analiza wykazała, że nie możemy mówić o nowotworze płuc czy innego organu. Tak naprawdę dziesiątki różnych mutacji skutkują podobnymi guzami. Każda z nich inaczej reaguje na określone leczenie, a jego właściwe dobranie znacząco zwiększa szanse wyleczenia. Pozostało tylko przetworzyć wszystkie zebrane dane i opublikować wyniki.

Niestety, nie jest to tak proste. Możliwości obliczeniowe PMCC okazały się zdecydowanie zbyt małe. Poproszono więc o pomoc inne ośrodki badawcze, ale to pociągnęło za sobą możliwość zebrania danych od jeszcze większej liczby pacjentów. Oczywiście im ich więcej, tym lepiej, ale wciąż pozostawało ograniczenie mocy obliczeniowej. Z pomocą przyszedł IBM, udostępniając w ramach swojej inicjatywy WorldCommunityGrid (WCG) zarówno moc obliczeniową, jak i serwery BOINC pozwalające na pracę wolontariuszy. Dzięki temu wciąż dodawane są dane kolejnych pacjentów, a skuteczność diagnozowania i leczenia nowotworów rośnie.

Inne projekty w ramach WCG poświęcone są wirusom HIV i ZIKA, gruźlicy oraz interakcjom między florą bakteryjną a organizmem człowieka. Testów dokonaliśmy w najszerzej opisanym MCM.

Analiza czasu przeliczania próbek pokazuje jeszcze dobitniej negatywny wpływ HT/SMT na szybkość obliczeń. Podkręcony Core i7-7700K zajmuje dopiero piąte miejsce! Na pierwszym miejscu wśród dostępnych w sklepach procesorów znów znalazł się Ryzen 7 2700X. Po raz pierwszy pojawił się także Celeron N3350. Mimo wyraźnie niższego zegara jest o ponad 30% szybszy od Pentium D930... Co równie ciekawe, Athlon X2 4000+ o taktowaniu 2,1 GHz ma niemal identyczną wydajność jednowątkową jak Athlon 5350 2,05 GHz, choć pierwszy był typowym procesorem desktopowym, a drugi budżetową, niskonapięciową konstrukcją.

Rzeczywista wydajność znów pokazuje całkowitą dominację aktualnej architektury AMD. Wnioski z poprzedniej strony poświęconej UNIVERSE@HOME właściwie się pokrywają. Znów całkiem nieźle radzi sobie FX-8350, osiągając wydajność zbliżoną do Core i7-2600K.

Rozczarowuje za to dwuprocesorowa platforma LGA1366. Mimo sumarycznie ośmiu rdzeni i szesnastu wątków przegrywa nie tylko z podkręconym Core i7-7700K, ale także z Core i7-3960X, którego wydajność wcale nie zachwyca.

Warto zwrócić uwagę na wynik wyróżniony szarym kolorem. W ramach eksperymentu uruchomiliśmy na Threadripperze 2990WX jedynie 32 instancje aplikacji. Jak widać, wzrost wydajności względem liczącego również 32 próbki naraz Threadrippera 2950X jest nieznaczny. Spodziewaliśmy się o wiele większej różnicy. Co się więc stało? Prawdopodobnej odpowiedzi udziela nam obserwacja Menedżera zadań. Okazuje się, że system Windows nieustannie przerzuca wątki uruchomionych instancji aplikacji nie tylko między rdzeniami, ale także między węzłami NUMA. Co gorsza, potrafi także liczyć dwa wątki w ramach jednego rdzenia, pozostawiając drugi całkowicie bezużyteczny. Być może jest to związane z opisanym niedawno problemem w zarządzaniu wątkami w kernelu Windows 10. Niestety, procesory mieliśmy zbyt krótko, a testy trwały zbyt długo, by zbadać dokładniej ten problem. Co ważne, w przypadku obciążenia procesora w stu procentach problem oczywiście nie występował.

Ciekawie wygląda porównanie najmocniejszego procesora AMD z 2012 roku − FX-8350 − ze wspomnianym Threadripperem 2990WX. Wydajność wzrosła niemal dokładnie dziesięciokrotnie...

VGTU project@Home − coś dla inżynierów

Kolejny projekt stworzony został na Wileńskim Uniwersytecie Technicznym im. Giedymina (lit. Vilniaus Gedimino Technikos Universitetas, stąd VGTU). Jego celem jest zarówno pomoc w rozwiązaniu problemów obliczeniowych pracujących tam naukowców, jak i promocja samej idei BOINC na Litwie.

W ostatnim czasie zajmowano się problemami kryptograficznymi, ale my skupiliśmy się na aplikacji vgtuApp_GrillageOpt. Jej nazwa zdradza przeznaczenie − analizowane zagadnienie to algorytmy optymalizowania kratownic (ang. grillage optimization). Zagadnienie może się wydawać dość skomplikowanie i rzeczywiście takie jest, zainteresowane osoby (wszystkie trzy ;-) ) mogą przeczytać jedną z publikacji naukowców zajmujących się projektem tutaj.

Z punktu widzenia naszych testów istotną informacją jest doskonała optymalizacja samej aplikacji. Korzysta ona z nowoczesnych zestawów instrukcji i wyciska siódme poty z procesorów. Będzie to widać również po wynikach...

Początkowa kolejność procesorów na wykresach nie zaskakuje. Im dalej, tym jednak ciekawiej. W pierwszej chwili po wygenerowaniu wykresów byliśmy przekonani, że gdzieś został popełniony błąd. Core i5-2500K potrzebuje średnio niewiele ponad 14 tysięcy sekund (około 4 godzin) na ukończenie testu. Core i7-2600 zajęło to ponad pięć razy dłużej! Zauważyliśmy już wcześniej, że HT zwiększa czas obliczeń, ale ten wynik wygląda na absurdalny. Potwierdzają go jednak kolejne wyniki. Fatalnie prezentują się Xeony X5570, Core i3-2120, Core i7-2600 i Core i7-3960X. Wszystkie wyposażone w technologię Hyper-Threading.

Tego problemu nie ma dopiero Core i3-4330 i nowsze procesory Intela. Co jeszcze ciekawsze, fatalnie prezentuje się wydajność FX-8350, od którego Phenom II 975 jest ponad dwukrotnie szybszy!

Biorąc pod uwagę czas konieczny na ukończenie testów na całkiem nowoczesnych procesorach, zrezygnowaliśmy z testów na najsłabszych jednostkach. Po trzech dobach czekania na wyniki pracy Pentium D930 zabrakło nam cierpliwości...

Kolejność nowoczesnych procesorów znowu układa się bardzo podobnie, niczym nie może nas więc zaskoczyć. Dalej jest jednak ciekawiej.

Dwurdzeniowy, niskonapięciowy Core i3-7100U wygrywa z AMD FX-8350! Ten z kolei osiąga ponad 45% przewagi nad Core i7-2600. Gorzkie to jednak zwycięstwo wynikające z fatalnej dyspozycji przeciwnika, a nie własnej siły.

Phenom II 1035T ma wydajność wyższą od Core i7-3960X, mimo że ten drugi oferuje wyższe taktowanie, nowocześniejszą architekturę i dwa razy więcej wątków (albo właśnie dlatego!).

Jeśli dziesięciokrotny wzrost wydajności między FX-8350 a Threadripperem 2990WX w projekcie MCM nie zrobił na kimś wrażenia, to tutaj jest on ponad dwudziestokrotny.

Ani architektura Zen, ani Haswell (i nowsze) nie cierpią na tę dziwną przypadłość związaną z HT/SMT. Mamy kilka teorii, dlaczego dzieje się tak w przypadku starszych procesorów, ale z uwagi na długotrwałość testów nie mieliśmy możliwości ich zweryfikowania.

TheSkyNet POGS

Choć podobnie jak w przypadku UNIVERSE@HOME obszarem zainteresowań TheSkyNet była astronomia, postanowiliśmy uwzględnić ten projekt w testach. Zaznaczyliśmy, że była, a więc projekt został zakończony. Po co więc przeprowadzać w nim test?  Był on interesujący z kilku względów. Po pierwsze, aplikacja jest świetnie zoptymalizowana. Po drugie, rozwiązywała ciekawy problem. Po trzecie, zaś sam projekt dobrze pokazuje sens BOINC.

Powstał on w ramach inicjatywy ICRAR (International Centre for Radio Astronomy Research) stworzonej przez Uniwersytet Australii Zachodniej oraz Curtin University. Dysponują one dostępem do Pawsey Supercomputing Centre, czyli ośrodka obliczeniowego wspieranego przez rząd australijski. Najmocniejsza maszyna składa się z niemal trzydziestu sześciu tysięcy rdzeni procesorów Intel Xeon E5-2690v3 2,6 GHz. Ogromna moc, ale jak się okazało, wciąż zbyt mała do realizacji ambitnego zadania. Jakiego?

ICRAR zgromadził ogromny zbiór danych z trzech różnych źródeł: orbitalnego teleskopu GALEX robiącego zdjęcia w głębokim ultrafiolecie, obserwatorium astronomicznego Pan-STARRS na Hawajach działającego w zakresie światła widzialnego oraz kolejnego orbitalnego teleskopu WISE używającego podczerwieni. Efekt ich działania widać na zdjęciu poniżej:

Każdy z teleskopów dostarcza nieco inny obraz tych samych struktur, a złożenie ich w jedną mapę nieba wraz z własnościami wszystkich widocznych obiektów okazało się trudne. Jednak dzięki pomocy wolontariuszy udało się to zadanie zakończyć w stosunkowo krótkim czasie. Aktualnie nowych danych nie otrzymamy, gdyż teleskop GALEX zakończył pracę. W przyszłości planowane jest uruchomienie kolejnych i wznowienie badań.

Zainteresowani mogą obejrzeć angielskojęzyczne wideo przygotowane przez ICRAR tutaj.

Jak widać, aplikacja nie przepada za HT, a jego użycie wydłuża czas pracy mniej więcej dwukrotnie. Mimo to Core i7-8700K nieznacznie wyprzedza Ryzena 2700X. Zupełnie rozczarowuje Threadripper 2990WX oferujący czas przetwarzania pojedynczej próbki tylko nieznacznie krótszy niż Athlon X2 6000+. Wyraźnie widać, że dostęp do pamięci także ma znaczenie.

Co ciekawe, taktowany zegarem 1400 MHz VIA Nano X2 wyraźnie wyprzedza Pentium D930. Zawdzięcza to oczywiście znacznie nowocześniejszej architekturze.

Ważniejsze są oczywiście wyniki wyrażane w próbkach na dobę. Tu Threadripper 2990WX co prawda wygrywa, ale z nieznaczną i niewartą dopłaty przewagą nad znacznie tańszymi i teoretycznie słabszymi modelami. Core i9-7980XE wyraźnie zmniejszył dystans dzielący go od faworytów, ale biorąc pod uwagę jego cenę, niestety nadal rozczarowuje.

Choć wciąż współczesne procesory AMD wygrywają z bezpośrednimi konkurentami, to jednak na tle poprzednich testów ich przewaga jest wyraźnie mniejsza.

TN-Grid gene@home

Ostatni z projektów, w którym przeprowadziliśmy testy, powstał na Uniwersytecie w Trydencie przy współpracy z National Research Council of Italy. Pierwsze eksperymenty dotyczyły genetyki roślin. Po przetestowaniu algorytmów i kilku publikacjach istotnych głównie dla uprawy winogron przerzucono się na na genetykę człowieka, a konkretnie − na zagadnienia związane z rakiem prostaty i krwi, a więc coś co każdego z naszych czytelników powinno interesować.

Co ciekawe, kod źródłowy aplikacji został upubliczniony, co pozwoliło przygotować wersję na różne systemy i architektury. Przetestowaliśmy więc dwie wersje, jedną optymalizowaną do użycia starszych instrukcji SSE2, drugą z wykorzystaniem AVX.

Wyniki są całkowicie zaskakujące. O ile pierwsze miejsce Pentium G3258 może dziwić, to wynik Threadrippera 2970WX na poziomie zbliżonym do VIA Nano X2 i gorszy od Pentium D930 szokuje. Nie jest to jednak błąd, choć potwierdzenie i wyjaśnienie tego zjawiska zajęło nam trochę czasu.

Jak widać, procesory pogrupowane są raczej według osiąganej przepustowości pamięci, a nie taktowania czy konfiguracji rdzeni i wątków! Różnicę robi również rozmiar cache (wskazuje na to porównanie wyników Athlona X2 6000+ i  Athlona X2 7750BE).

Widać to jeszcze wyraźniej, gdy przeanalizujemy wydajność Core i7-8700K i Core i7-3960X. Oba oferują sześć rdzeni i dwanaście wątków, ale ten pierwszy jest znacznie wyżej taktowany oraz wykorzystuje nowocześniejszą architekturę. Jest jednak o około 20% wolniejszy. Dlaczego? Platforma z Core i7-3960X pracowała z pamięcią w trybie quad channel, a cywilny Core i7-8700K jedynie dual channel. Jak widać, w przypadku tego projektu ma to duże znaczenie.

Wszystkie najmocniejsze procesory oferują tu zbliżoną wydajność, negatywnie odstaje jedynie Threadripper 2970WX, który mimo trzykrotnie większej liczby wątków przegrywa z Ryzenem 2700X. Dlaczego? Nie mamy pewności, ale podejrzewamy, że tłumaczy to zarówno wspominany wcześniej problem z kernelem Windows 10, jak i wewnętrzna konfiguracja rdzeni i ich dostępu do pamięci RAM, a konkretnie fakt, że w Threadripperze 2970WX tylko dwanaście rdzeni ma bezpośredni dostęp do RAM-u, a przy tym musi rywalizować z kolejnymi dwunastoma podłączonymi pośrednio.

Powyższe porównanie jest jednak mocno teoretyczne. W praktyce bowiem nowoczesne procesory powinny korzystać z wydajniejszej aplikacji AVX. A tu nasza teoria zaczyna się chwiać...

Czasy obliczeń wyraźnie się skróciły, ale poza tym nie widać nic bardzo zaskakującego w porównaniu z wynikami z aplikacji SSE2.

Zupełnie rozczarowujący w poprzednim teście Threadripper 2970WX wygrywa. Jak? Dlaczego? Niestety, nie mieliśmy możliwości sprawdzić, gdyż procesory mieliśmy zbyt krótko. Wygląda na to, że aplikacja wykorzystująca AVX jest w mniejszym stopniu wrażliwa na wydajność (albo opóźnienia) podsystemu pamięci. Jeśli tak, to czemu pogorszeniu uległa pozycja Threadrippera 2990WX? Czyżby większe znaczenie miały limity poboru energii? Niewątpliwie rolę gra tu wiele różnych czynników.

Wydajność większości procesorów dzięki nowszym instrukcjom uległa mniej więcej podwojeniu. Wyjątkiem jest właśnie Threadripper 2970WX i rozczarowujący Threadripper 2990WX.

HT versus SMT

Jesteśmy prawie pewni, że wielu czytelników jest zaskoczonych wynikami testów z poprzednich stron. Wyraźnie widać, że architektura Zen lepiej sprawdza się w wielowątkowych obliczeniach. Pytanie brzmi: dlaczego? Zanim na nie odpowiemy, przedstawimy jeszcze jedną serię wyników. Tym razem bierzemy pod uwagę tylko dwa procesory − Ryzena 2700X i Core i7-8700K. Różnią się one znacząco ceną, ale posłużą nam do sprawdzenia nie tyle ich wydajności (to zrobiliśmy już wcześniej), co wpływu HT/SMT. W tym celu w przypadku Ryzena uruchomiliśmy tylko osiem instancji aplikacji, a w przypadku Core i7 sześć.

W UNIVERSE@HOME obie architektury zyskują podobnie − Zen 54%, Coffee Lake 51%.

Ciekawiej przedstawia się sytuacja w MCM. Tu AMD zyskuje aż 34%, a Intel 22%.

W VGTU jest odwrotnie, tym razem Ryzen praktycznie nie zyskuje, Intel zaś 14%.

POGS to kolejna wygrana AMD i to znaczna − 25% vs 12%.

Kod aplikacji gene@home zoptymalizowany pod instrukcje SSE2 zyskuje tylko kilka procent na platformie Intela, na AMD zaś nieznacznie traci!

Kod AVX wykonywany jest szybciej na obu platformach, jeśli zrezygnujemy z HT/SMT.

Średnio Ryzen zyskał 18,8%, Core i7-8700K 16,8%. Spodziewaliśmy się większej różnicy, ale jeśli dobrze się nad tym zastanowić, nie powinno to dziwić. Oba procesory pracowały na domyślnych ustawieniach. Oznacza to między innymi, że utrzymywały nieco wyższe taktowanie, gdy obciążyliśmy je mniejszą liczbą próbek. Ponadto średnia jak zwykle nieco zakłamuje sytuację i warto samodzielnie przeanalizować wyniki cząstkowe.

Podsumowanie

Zanim przejdziemy do podsumowania, musimy wyjaśnić jeszcze jedną kwestię, którą niestety musieliśmy pominąć. Chodzi oczywiście o pobór prądu. Uwzględnienie go w tym artykule znacząco podniosłoby jego wartość, ale musieliśmy z tego tym razem zrezygnować. Czas pracy komputerów potrzebny do wygenerowania przedstawionych na poprzednich stronach wyników wyniósł ponad 844 godziny. Dodatkowe przebiegi potrzebne do weryfikacji, konfiguracja maszyn czy wreszcie samo opracowanie wyników i napisanie tekstu zajęło kolejne kilkaset. Byliśmy więc zmuszeni testować po kilka platform jednocześnie, co pociągało za sobą konieczność używania różnych zasilaczy i pozostawiania komputerów bez nadzoru. Do tematu poboru prądu wrócimy w osobnej, mniejszej, ale także ciekawej publikacji.

W wyliczeniu średniej wydajności uwzględniliśmy tylko te procesory, które przeszły wszystkie testy, co niestety ogranicza nas do tych, które obsługują instrukcje AVX.

Wyniki nie powinny być zaskoczeniem dla nikogo, kto przeczytał poprzednie strony. Pierwsze cztery miejsca należą do procesorów AMD. Threadripper 2950X wyprzedza jedynie o 3 punkty procentowe starszego Threadrippera 1950X. Mimo to jest zdecydowanie najciekawszym procesorem z tego testu. Kosztuje bowiem około 4000 złotych (sprawdź aktualne oferty), a wygrywa z ponad dwukrotnie droższym Core i9-7980XE! Choć wyższe modele AMD są oczywiście wydajniejsze, kosztują znacznie więcej i w niektórych projektach zachowują się, zwłaszcza pod Windows, dość nieprzewidywalnie.

W niższym, bardziej domowym segmencie sytuacja przedstawia się identycznie. Ryzen 7 2700X kosztujący mniej niż 1500 złotych (a da się jeszcze kupić taniej) deklasuje droższego Core i7-8700K. Wysoko podkręcony Core i7-7700K, który jeszcze niedawno był marzeniem wielu użytkowników, radzi sobie bardzo przeciętnie, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę, że pobiera zdecydowanie więcej energii niż znacznie wydajniejszy Ryzen 2700X. To jednak, jak wspomnieliśmy, temat na osobny artykuł.

Wyraźnie widać, że założenia architektury Zen były inne niż te, którymi przez lata kierowali się inżynierowie Intela. Co konkretnie mamy na myśli? Otóż architektura Core od samego początku nastawiona była na maksymalną wydajność wątku. Użytkownicy domowi otrzymywali kilka szybkich rdzeni, a biznesowi dużo więcej, ale za to z mocno obniżonym zegarem w celu minimalizacji zużycia energii. Wszystko wskazuje na to, że AMD obrało przeciwny kierunek. Stworzyło doskonałą, wielordzeniową i oszczędną architekturę świetnie sprawdzającą się w biznesie, czy to przy obliczeniach naukowych, czy w serwerach. Niestety, w wielu domowych czy półprofesjonalnych zastosowaniach wciąż ważniejsza jest wydajność pojedynczego rdzenia. Dlaczego więc AMD wybrało takie rozwiązanie? Odpowiedź jest oczywista − rynek komputerów domowych powoli, ale systematycznie maleje. Na serwerach, centrach obliczeniowych i profesjonalistach można zarobić więcej, a to dla firmy wychodzącej z trudnej sytuacji finansowej jest najważniejsze.

Pozostaje jeszcze trzeci gracz − VIA. Niestety, mimo pewnych przecieków, które od czasu do czasu docierają do mediów, trudno spodziewać się wielkiego powrotu. Warto jednak pamiętać, że firma istnieje i wciąż produkuje i projektuje interesujące układy.

Na koniec zachęcamy jeszcze raz do zainteresowania się tematem BOINC, a zwłaszcza www.worldcommunitygrid.org i polskim UNIVERSE@HOME. Osobom myślącym, że ich pojedynczy, wcale nie najszybszy i pracujący tylko kilka godzin dziennie komputer nie ma żadnego realnego znaczenia, pozostawiamy pod rozwagę ostatnią informację.

W 1997 roku zbudowano superkomputer ASCII RED. Składał się on z 4510 procesorów Pentium Pro i długo był najszybszym superkomputerem świata zużywającym prawie 900 kW. Jako że posiadamy sprawny egzemplarz Pentium Pro, widoczny na zdjęciu wyżej, sprawdziliśmy jego wydajność w MCM (przy użyciu aplikacji 32-bit). Ukończenie jednej próbki zajęło mu 18 dni. Daje to wydajność wynoszącą 0,06 próbki na dobę. Ryzen 7 2700X osiągnął 140 próbek na dobę. Wniosek? Dwa domowe Ryzeny 7 2700X osiągają większą wydajność niż najszybszy superkomputer świata sprzed 20 lat...