Jak wycisnąć wszystko z Ryzena G?
Na dodatek stosunkowo tani sprzęt wielu z nas kojarzy się ze złotym wiekiem podkręcania, kiedy to można było kupić jeden z tańszych podzespołów i spróbować przetaktować go tak, żeby dorównał wydajnością droższemu modelowi. Dlatego Ryzeny G będą zapewne (a przynajmniej powinny być) często i chętnie przyspieszane powyżej fabrycznych parametrów.
Sprawdziliśmy wydajność procesora Ryzen 5 2400G (zobacz, ile obecnie kosztuje) z wbudowanym układem graficznym RX Vega 11 działającego z różnymi parametrami pamięci i przy różnych częstotliwościach taktowania GPU. Zaobserwowane zależności dotyczą też tańszego o ponad 200 zł modelu Ryzen 3 2200G.
Podkręcanie Ryzenów drugiej generacji
...przebiega w sposób bliźniaczo podobny do podkręcania pierwszych układów z tej rodziny. Procedura i zasady są takie same, jak opisaliśmy w poradniku podkręcania Ryzenów: „Przepis na przyspieszenie AMD Ryzen”.
Wszystkie Ryzeny mają odblokowany mnożnik procesora. Taktowanie można regulować w krokach co 25 MHz. Większość procesorów da się przyspieszyć do około 3900–4000 MHz. Położenie tej granicy wynika z projektu procesora oraz wykorzystanej techniki produkcji i podniesienie napięcia zasilania nawet do bardzo wysokich wartości nie pozwoli daleko jej przekroczyć.
Dobrym punktem wyjścia w podkręcaniu procesora są ustawienia:
- mnożnik: ×39,00
- napięcie zasilania procesora (VCORE): 1,35–1,4 V.
Podkręcanie wbudowanego układu graficznego
Wbudowane GPU Vega również można przyspieszyć. Domyślną częstotliwość taktowania (1240 MHz w modelu Ryzen 5 2400G i 1100 MHz w modelu Ryzen 3 2200G) można z łatwością zwiększyć do około 1500–1600 MHz, w zależności od płyty głównej, układu chłodzenia i możliwości konkretnego procesora.
Niestety, na wielu płytach głównych funkcje związane z podkręcaniem GPU nie są jeszcze kompletne. Do wyjątków należą Asus Prime B350 Plus i droższa MSI B350I Pro AC, które wykorzystaliśmy w teście Ryzenów G. Na tych płytach można po prostu wybrać taktowanie GPU w UEFI i oczekiwać, że takie zostanie ustawione. Więcej o tym napiszemy w nadchodzącym przeglądzie płyt głównych mini-ITX z podstawką AM4 i wyjściem obrazu.
Przed poznaniem maksymalnych możliwości układu (lub gdy płyta główna należy do tych, które mają kłopotliwe UEFI) wygodnie będzie użyć programu Ryzen Master do podkręcania wbudowanej vegi.
Najważniejszą różnicą w podkręcaniu Ryzenów bez GPU i Ryzenów G jest napięcie zasilania GPU. Podstawka AM4 ma dwa zasilacze impulsowe – płyta główna dostarcza procesorowi dwa różne napięcia. W domenie zasilania związanej z napięciem VCORE (w niektórych płytach VDDCR) znajdują się rdzenie procesora. W domenie związanej z napięciem VSOC (lub VDDCR SOC) znajdują się kontroler pamięci i kontrolery peryferiów, a w Ryzenach G – również układ graficzny. Podczas typowego działania Ryzena G napięcie VSOC dostarczane przez płytę główną jest precyzyjnie regulowane osobno dla układu graficznego oraz strefy z kontrolerem pamięci i kontrolerami peryferiów przez umieszczone w jądrze procesora regulatory LDO. Podczas podkręcania regulator strefy GPU jest ustawiony w tryb bypass – służy tylko do odłączania zasilania, kiedy poszczególne segmenty GPU nie są zajęte, ale nie obniża napięcia.
W związku z taką budową procesora napięcie zasilania GPU trzeba ustawiać na wartość równą napięciu zasilania kontrolera pamięci i pozostałych części układu lub większą. W praktyce granice możliwości podkręcania GPU osiągniemy przy napięciu około 1,2–1,275 V. Kontroler pamięci może wymagać napięcia około 1,175–1,25 V do osiągnięcia szybkiego taktowania RAM-u.
Na większości płyt głównych zasilacz impulsowy dostarczający prąd dla GPU i części SOC jest sterowany dwu- lub trzyfazowo i ma mniejszą wydajność prądową niż zasilacz rdzeni CPU. Na sprawdzonych przez siebie płytach nie mieliśmy żadnych problemów z niedostateczną wydajnością prądową lub nadmierną temperaturą tranzystorów w układzie zasilania. O tym jednak więcej napiszemy we wspomnianym teście płyt głównych ITX, który opublikujemy już niebawem.
Prędkość RAM-u a wydajność wbudowanego układu graficznego
Zadania wykonywane przez GPU są z natury łatwe do zrównoleglenia, a pobieranie danych z pamięci odbywa się w przewidywalny sposób. Z tego powodu procesory graficzne bardzo potrzebują dużej przepustowości pamięci, ale są mało wrażliwe na opóźnienie w dostępie do niej.
Jak się okazuje, przyspieszanie pamięci jest najbardziej efektywnym sposobem na zwiększenie wydajności Ryzena G w grach. W większości przypadków nawet podkręcenie GPU o 1/4 nie pozwala dogonić konfiguracji z domyślnie taktowanym GPU, ale szybszą pamięcią operacyjną. Tak jest nawet w Doomie, który obok Wolfensteina II należy do nielicznych gier intensywnie wykorzystujących możliwości obliczeniowe GPU. Tylko „surowe” obliczenia w Folding@home wyraźnie preferują jak najszybsze taktowanie GPU.
Wiedźmin 3: Krew i wino
Grand Theft Auto V
Doom
Prędkość pamięci a wydajność GPU
World of Tanks enCore
FAH Bench
3DMark Time Spy i Fire Strike
Opóźnienia pamięci a wydajność
Jak się spodziewaliśmy, w większości przypadków skracanie opóźnień nie daje istotnego wzrostu wydajności. Zyskuje na tym jedynie GTA V, i to w scenariuszu mocno zależnym od wydajności procesora.
Wiedźmin 3: Krew i wino
Grand Theft Auto V
Doom
World of Tanks enCore
FAH Bench
Jak zapewnić sobie najwyższą wydajność Ryzena G
Podkręcanie w pigułce:
- Najłatwiejszy i najtańszy (bo darmowy!) sposób na przyspieszenie komputera z procesorem Ryzen G to ustawienie prędkości pamięci na większą niż domyślna. Pamiętajmy, że na większości płyt głównych po pierwszym uruchomieniu komputera pamięć będzie działała z prędkością DDR-2133 lub DDR-2400. Niemalże każdy zestaw RAM-u (poza najstarszymi) zadziała z większą prędkością, ale użytkownik musi ją ustawić sam.
- Podkręcanie wbudowanego układu graficznego Vega jest łatwe, ale nie daje tak dużego wzrostu wydajności w grach jak przyspieszenie pamięci.
- Wraz z pamięcią i GPU powinien zostać podkręcony procesor. Wydajność wielu starszych lub mniej wymagających dla GPU gier (takich jak Starcraft II), w które można by zagrać na komputerze z procesorem Ryzen G, zauważalnie wzrośnie po przyspieszeniu go do 3,8–3,9 GHz.
- Skracanie opóźnień pamięci jest grą wartą świeczki tylko wtedy, kiedy nie można już dalej przyspieszyć RAM-u. Konfiguracja o wysokich timingach i szybkim taktowaniu zapewni w grach lepszą wydajność niż konfiguracja o niskich timingach i wolnym taktowaniu.
Jaką pamięć wybrać do Ryzena G?
W wyborze pamięci do tak taniej platformy warto kierować się przede wszystkim ceną i pojemnością zestawu. Prawie każdy zestaw o nominalnej prędkości DDR-2666 lub wyższej umożliwi przyspieszenie do DDR-3000 i więcej. Nie trzeba mieć pamięci z kośćmi Samsung B. Te wprawdzie podkręcają się najlepiej, ale różnica w wydajności, jaką można osiągnąć, nie uzasadnia ich wyższej ceny. Zestawy, w których opóźnienia w fabrycznej konfiguracji są takie, że CL jest o 2 niższe niż TRCD i TRP (na przykład 15-17-17-35), to wybór dobry i niedrogi.
Poniżej przedstawiamy kilka proponowanych zestawów (lista nie jest wyczerpująca, linki prowadzą do porównywarki cen):
- GoodRAM IRDM 2 × 8 GB DDR-2133 – IR-2133D464L15S/16GDC
- HyperX Fury 2 × 8 GB DDR-2666 – HX426C16FB2K2/16
- G.Skill Ripjaws V 2 × 8 GB DDR-3000 – F4-3000C15D-16GVGB
Jaką płytę główną wybrać do Ryzena G?
Jedną z tych, które mają wyjście obrazu, oczywiście. Niebawem opublikujemy przegląd dostępnych w Polsce konstrukcji mini-ITX z podstawką AM4 i wyjściem obrazu. Takie płyty mogą być doskonałą podstawą funkcjonalnego komputera w bardzo małej, estetycznej obudowie. Pozostańcie na fali!