Co jakiś czas na łamach wortali technicznych pojawia się informacja o kolejnym „przełomowym” rozwiązaniu, które według jego twórców ma zrewolucjonizować rynek. Pod takimi publikacjami zazwyczaj widnieją komentarze, o „chowaniu patentów do szuflady”, o tym, że „i tak nic z tego nie będzie”, itd.
Nie inaczej było w lipcu 2015 roku pod pierwszymi wzmiankami o opracowanej wspólnie przez Intela i Microna technice 3D XPoint. Od tamtej pory minęły ponad 2 lata i ta rzeczywiście dość rewolucyjna pamięć trafiła do produktów konsumenckich. Szczegóły jej działania opisał we wcześniejszym artykule Mateusz Brzostek. Polecamy jego lekturę tym, którzy go nie czytali bądź go nie pamiętają.
Jak jednak uczy historia (także Intela), radykalnie nowe i teoretycznie świetne pomysły same w sobie jeszcze nie czynią produktu dobrym ani nie zapewniają mu popularności.
Intel Optane 900P 280 GB
Pierwszym powszechnie dostępnym urządzeniem konsumenckim opartym na pamięci 3D XPoint jest przetestowany przez nas już w czerwcu model Intel Optane 32 GB. To rozwiązanie ciekawe, ale niepopularne ze względu na liczne ograniczenia. Drugim jest Intel Optane 900P w postaci nośnika PCI-E korzystającego z protokołu NVMe.
Wykonanie stoi na najwyższym poziomie. Czarna metalowa obudowa, pełniąca zarazem funkcję radiatora, jest ciężka i solidna. Zdecydowanie widać i czuć, że to produkt wysokiej klasy. I faktycznie: testowana przez nas wersja ma pojemność jedynie 280 GB (w rzeczywistości nieco ponad 260 GB), a kosztuje około 1700 zł! Na otarcie łez w zestawie dołączono kod bonusowy do gry Star Citizen, który pozwala otrzymać wyjątkowy statek Sabre Raven. To wyraźnie wskazuje, że Intel kieruje swój produkt do domowych użytkowników.
Producent usprawiedliwia cenę wysokimi kosztami produkcji pamięci oraz jej naprawdę wyjątkową wydajnością i trwałością. Nie jesteśmy w stanie sprawdzić tego drugiego parametru, ale dokładnie oceniliśmy pierwszy.
Intel Optane 900P 280 GB | |
---|---|
Pojemność: deklarowana/rzeczywista | 280/~260 GB |
Kontroler | Intel SLL3D |
Typ złącza | PCIe 3.0 ×4 |
Kości pamięci | Intel 3D XPoint |
Deklarowany odczyt sekwencyjny: | 2500 MB/s |
Deklarowany zapis sekwencyjny: | 2000 MB/s |
Deklarowana liczba op. na sek. – odczyt: | 550 000 |
Deklarowana liczba op. na sek. – zapis: | 500 000 |
Gwarancja | 5 lat |
TBW | 5110 TB (!) |
Cena | ok. 1700 zł |
Transfery na poziomie 2000–2500 MB/s nie robią już wrażenia w segmencie wydajnych nośników M.2, ale liczba operacji wejścia-wyjścia na sekundę rzędu pół miliona (!) – już tak. Żaden konsumencki SSD nie zapewnia takich wartości.
Sprawdziliśmy, jak teoria przekłada się na praktykę. Porównaliśmy Intel Optane 900P 280 GB z kilkoma urządzeniami z różnych segmentów, od podobnie pojemnego Cruciala MX500, który kosztuje niewiele ponad 300 zł, poprzez najtańszy na rynku nośnik NVMe Intel 600P aż po kosztujący niemal 5 tys. zł, ale zapewniający 2 TB na dane i bezkompromisową wydajność model Samsung 960 Pro. Dzięki temu każdy może sam ocenić, czy jeśli wymagania co do pojemności są niewielkie, warto dopłacić do Optane 900P, a może zrezygnować z pojemności dla większej wydajności bez dopłaty.
Platforma testowa
Sprzęt | Dostawca | |
---|---|---|
Procesor | Core i7-6700K @ 4,7 GHz | |
Płyta główna | Asus Z170 Pro Gaming | www.asus.com |
Pamięć DDR4 | Kingston HyperX Predator DDR4 16 GB 2666 MHz | www.kingston.com |
Nośnik systemowy | Crucial BX100 960 GB | www.crucial.com |
System operacyjny:
- Windows 10 64-bitowy.
Procedura testowa
Wszystkie testy zostały wykonane trzykrotnie, a z wyników wyciągnęliśmy średnią arytmetyczną, przedstawioną na wykresach. Sprawdziliśmy również, jaki wpływ na wydajność ma zapełnienie nośnika w 80%.
Nośnik Intela został oznaczony niebieskim kolorem, a jego główny rywal, Samsung 960 Pro – czarnym.
Anvil's Storage Utilities 1.1
Test sekwencyjny przynosi pewne zaskoczenie. Samsung 960 Pro 2 TB wygrywa o włos z Intelem 900P. Ponadto zapełniony w 80% nośnik jest nieco szybszy od czystego.
Zmniejszenie rozmiaru próbki do 4 kB pokazuje potęgę nowej techniki. Wszystkie urządzenia korzystające z pamięci flash osiągają zbliżoną wydajność, pięciokrotnie mniejszą niż Optane.
Zwiększenie liczby kolejek przynosi poprawę wydajności zarówno tradycyjnych SSD, jak i nowego dziecka Intela. Pięciokrotna przewaga zmniejsza się do czterokrotnej.
W teście prędkości zapisu sekwencyjnego najpojemniejszy nośnik broni honoru pamięci flash.
Po zmniejszeniu rozmiaru próbki do 4 kB różnice w znacznym stopniu się zacierają. Optane nadal jest na pierwszym miejscu, ale bez spektakularnej przewagi.
Wydłużenie kolejki zadań wyraźnie separuje urządzenia SATA od nośników NVMe, ale przewaga Intela 900P nad Samsungiem 960 Pro 2 TB nie imponuje.
W pierwszym teście syntetycznym Intel Optane 900P 280 GB wypadł bardzo dobrze, zwłaszcza w testach prędkości odczytu.
AS SSD 1.9
W teście prędkości odczytu sekwencyjnego w tym małym, ale popularnym programie ponownie najlepiej wypadł Samsung 960 Pro.
Test prędkości odczytu próbek 4-kilobajtowych w 64 kolejkach zadań dzieli nośniki na trzy grupy: Optane, potem długo, długo nic, następnie nośniki NVMe, potem znowu długo nic i wreszcie nośniki SATA III. Tak to wygląda na pierwszy rzut oka. Należy pamiętać, że Intel 600P też korzysta z NVMe; niestety – z miernym skutkiem.
Ponownie testy prędkości zapisu przyniosły zmniejszenie przewagi 3D XPoint nad NAND, ale nadal jest ona wyraźna.
Crystal Disk Mark 5.2.0
To ostatni z prostych testów syntetycznych. Nie mogło go zabraknąć.
Tym razem w odczycie sekwencyjnym 3D XPoint wysuwa się na prowadzenie.
...tylko po to, by zaskakująco przegrać w następnym teście. Przewaga Samsunga wynosi 26%.
Wystarczy jednak zmniejszyć rozmiar próbki do 4 kB, by Intel Optane znów pokazał, na co go stać.
Te wyniki tak bardzo nie pasują do obrazu po testach w AS SSD i Anvil's Storage, że dla pewności powtórzyliśmy pomiar pięciokrotnie. Faktycznie Plextor M8Pe(Y) za mniej więcej 800 zł świetnie radzi sobie w tym zadaniu.
Testy prędkości zapisu przyniosły potwierdzenie wcześniejszych obserwacji.
Jak widać, pomiar wydajności we wszystkich trzech popularnych benchmarkach syntetycznych nie jest pozbawiony sensu. Różnice między nimi bywają zaskakujące.
PCMark 8
PCMark 8 to syntetyczny benchmark, ale w przeciwieństwie do wcześniejszych stara się symulować użycie nośnika w czasie pracy w pakietach biurowych, programach do edycji zdjęć i filmów, a także w grach. Sprawdza więc, przynajmniej w teorii, jak Intel Optane 900P radzi sobie w zadaniach, do których według producenta został stworzony.
I rzeczywiście. Przewaga nad najszybszym rywalem wynosi 138%!
Jak zwykle zachęcamy Czytelników, by przejrzeli wyniki testów, chociaż osiągi Optane 900P są wolne od większych niespodzianek. Nośnik Intela deklasuje rywali w niemal wszystkich testach.
Wydajność w programach użytkowych
Testy syntetyczne pokazują ogromny wzrost wydajności wynikający z użycia pamięci 3D XPoint, ale jak przekłada się to na rzeczywiste użytkowanie komputera?
Ten wynik może zaskakiwać, a wyjaśnienie jest proste. Większy wpływ na czas uruchamiania systemu ma w tym przypadku szybkość ładowania sterowników i inicjalizacji kontrolera niż sama wydajność nośnika. Dla użytkownika przyczyna nie ma jednak większego znaczenia – liczy się to, że wydajność rozczarowuje.
W teście szybkości uruchamiania Adobe Premiere Pro Optane wychodzi na prowadzenie. W praktyce jednak MX500, niemal tak samo pojemny a pięciokrotnie tańszy, wykonuje to zadanie „aż” o sekundę dłużej. Mamy wątpliwości, czy ta sekunda jest warta 1300 zł...
W ostatnim teście, polegającym na rozpakowaniu dużego archiwum, wydajność Intel Optane jest taka, jaka być powinna. Urządzenia SATA III wypadły tym razem bardzo blado, a i rywale korzystający z NVMe odstają.
Instalacja oprogramowania
Obydwa testy polegają na instalacji oprogramowania z pliku instalacyjnego znajdującego się na testowanym nośniku. Jest to wymagające zadanie, gdyż mamy do czynienia z jednoczesnym odczytem danych źródłowych i zapisem w katalogu instalacyjnym.
Pierwszy test wykonujemy od kilku lat. Doszliśmy jednak do wniosku, że dla najnowszych nośników jest już zbyt prosty. Wszystkie urządzenia osiągają bardzo zbliżoną wydajność.
Instalacja World of Tanks z teksturami HD w trybie offline jest zadaniem znacznie trudniejszym. Plik instalacyjny zajmuje prawie 16 GB, a zainstalowana gra – niemal 30 GB. Optane 900P wygrywa zdecydowanie: jest dwukrotnie szybszy od Cruciala MX500. Stawkę zamyka Intel 600P, podobno korzystający z NVMe.
Operacje na plikach
Czas na testy praktyczne polegające na kopiowaniu plików.
Wyniki testów syntetycznych zdają się potwierdzać: Samsung 960 Pro 2 TB jest nieco szybszy niż Intel Optane 900P w teście prędkości odczytu dużego pliku.
Szybkość zapisu pojedynczego dużego pliku znów nieco rozczarowała. Samsung osiąga 16-procentową przewagę.
Co ciekawe, także w teście prędkości odczytu małych plików Optane nie osiąga oczekiwanego zwycięstwa.
Dopiero test prędkości zapisu małych plików wykazuje pewien, choć niewielki, zysk z użycia najnowszej pamięci.
W 2018 roku na nikim już nie robi wrażenia plik o rozmiarze 8 GB. Dodaliśmy więc bardziej wymagający niż dotąd test, polegający na kopiowaniu kontenera VeraCrypt o rozmiarze 24 GB. Pozwala to sprawdzić, jak nośniki radzą sobie w operacjach na danych o wielkości przekraczającej rozmiar ich pamięci podręcznej.
Nowy test przynosi ciekawe wyniki. Nośniki NVMe utrzymały wydajność z poprzedniego testu, z jednym niechlubnym wyjątkiem. Otóż Intel 600P zamiast 543 MB/s osiągnął 219 MB/s. Wyraźnie widać, że w zastosowaniach, w których kończy się pamięć podręczna, użycie tanich kości TLC prowadzi do całkowitej porażki.
Test prędkości odczytu pliku o rozmiarze 24 GB przynosi kolejne rozczarowanie potencjalnym użytkownikom Optane: Samsung znów jest pierwszy.
Szyfrowanie danych
Test w popularnym narzędziu VeraCrypt polega na zaszyfrowaniu całego nośnika. Szyfrowanie danych jest niezwykle obciążające dla nośnika, gdyż zapisuje on swoją powierzchnię wyłącznie pozornie losowymi informacjami. Nie pozwala to na wewnętrzne buforowanie danych w pamięci podręcznej, opartej na przykład na kościach SLC czy RAM.
Choć z samym szyfrowaniem spotykamy się raczej rzadko, test ten pokazuje również zachowanie nośnika podczas kopiowania na niego bardzo dużych ilości danych, na przykład zamiast jednego 7-gigabajtowego filmu – całej kolekcji.
Zagadka fatalnego wyniku Intela 600P w teście prędkości zapisu dużego pliku rozwiązana: użyta pamięć ma żenującą wydajność pod stałym obciążeniem. Zbliżony wynik osiągają niektóre talerzowe dyski twarde (co wkrótce pokażemy w osobnym artykule).
Można stwierdzić, że Intel Optane 900P 280 GB wyraźnie wygrywa ze wszystkimi rywalami.
Intel Optane 900P 280 GB – podsumowanie
Ze względu na zmiany w procedurze testowej na wykresie średniej wydajności uwzględniliśmy tylko te nośniki, które przeszły procedurę w całości. Cały czas uzupełniamy bazę danych o osiągi starszych a wciąż popularnych urządzeń, takich jak Goodram Iridium Pro. W dalszych artykułach przedstawimy więcej wyników.
Średnia wydajność, obliczona na podstawie wszystkich testów, jest imponująca. Ponaddwukrotna przewaga nad oferowanym w przystępnej cenie Plextorem M8Pe(Y) 512 GB czyni nowe dziecko Intela produktem absolutnie rewelacyjnym. Nawet kosztujący prawie 5 tys. zł Samsung 960 Pro 2 TB wygląda na tym tle jak urządzenie tanie i kiepskie. Pozornie wszystko jest więc w jak najlepszym porządku...
...dopóki nie odrzucimy syntetycznych wyników i nie skupimy się na realnych zastosowaniach. Tu sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Optane nadal wygrywa, ale z Samsungiem już tylko o włos, z Plextorem zaś o prawie 40%. Wyraźnie widać serwerowy rodowód techniki 3D XPoint. Sprawdza się ona świetnie w wielowątkowym, jednoczesnym zapisie i odczycie małych porcji danych. Pokazały nam to wszystkie testy przeprowadzone z użyciem próbek o wielkości 4 kB. W rzeczywistości w domowych, a nawet półprofesjonalnych zastosowaniach takie sytuacje występują rzadko, albo wręcz wcale nie występują. Choć mamy 2018 rok, prawie wszystkie operacje dyskowe wykonywane są przez system Windows jednowątkowo...
Mogliśmy sprawdzić wydajność Optane 900P 280 GB w testach polegających na kopiowaniu 100 tys. kilkukilobajtowych plików tekstowych przy jednoczesnym przeszukiwaniu przechowywanej lokalnie bazy danych – wówczas nowość Intela rzeczywiście dominuje. Ale ręka w górę, kto robi takie rzeczy w domu?
Niemniej przewaga nad większością rywali wciąż jest duża, ale czy wystarczająca, by uzasadnić cenę?
Ponieważ porównane urządzenia mają bardzo różną pojemność i są przeznaczone do bardzo różnych segmentów rynku, nie możemy przedstawić średniej wydajności w kontekście ceny. Posłużymy się więc ceną za gigabajt. To wystarczy, by pokazać największą wadę testowanego sprzętu: absurdalny stosunek pojemności do ceny. Takich cen za gigabajt nie widzieliśmy od 8 lat.
Ostatecznie więc nie wiemy, do kogo kierowane jest to urządzenie. W domowych zastosowaniach, do których przeznacza je producent, nie jest wcale tak szybkie, jak by się mogło wydawać. W profesjonalnych również się nie sprawdzi ze względu na zbyt małą pojemność. Czy można kupić ferrari bez bagażnika, by jeździć nim po zakupy w weekend? Można, ale po co?
Pozostaje mieć nadzieję, że następna generacja Intel Optane przyniesie wzrost pojemności i zarazem spadek ceny. W obecnej formie jest to w naszej opinii jedynie ciekawostka, bo cena jest zaporowa.
Ci, którzy szukają szybkiego nośnika do domowych zastosowań, zdecydowanie powinni zainteresować się uwzględnionym w porównaniu modelem Samsung 960 Pro, ale o mniejszej pojemności, 512 GB. Samsung 960 Pro w wersji 512-gigabajtowej kosztuje tyle co dwukrotnie pojemniejsze nośniki SATA, ale pod względem wydajności pozostawia je daleko w tyle. Z nieoficjalnych informacji wynika, że następna generacja nośników NVMe Samsunga nadejdzie wiosną, trudno jednak wyrokować, czy pod względem opłacalności będą lepsze od serii 960 Pro. Zapewne nie!
Do testów dostarczył: Intel
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 1700 zł