Granie na monitorze 120–144-hercowym
Monitory o wysokiej częstotliwości odświeżania ekranu mają wielu zwolenników, ale wciąż równie dużo przeciwników. Niechęć często wynika z tego, że jak mantra powtarzane są pewne nieprawdziwe twierdzenia o nich.
Nie będziemy walczyć z argumentem, że 99% tego typu monitorów jest wyposażonych w matrycę TN (ze względu na to, że IPS czy VA są po prostu za wolne), bo to po prostu prawda. Jakość odwzorowania kolorów, którą zapewniają, sprawia, że nie nadają się do profesjonalnej edycji grafiki, ale warto przy tym zaznaczyć, że tak samo nie nadają się do tego „tanie IPS-y” za 1000–1500 zł.
„Chcesz monitor 120-hercowy? To kup sobie jeszcze dwa titany”
Znacznie częściej można się spotkać z opinią, że do monitora 120–144-hercowego potrzeba dwóch najdroższych kart graficznych, aby w pełni wykorzystać dostępne odświeżanie. Prawdopodobnie wynika to z kultowego wręcz podejścia do najwyższych możliwych ustawień szczegółowości obrazu, a przecież nie od dzisiaj wiadomo, że zazwyczaj zmiana położenia suwaków w menu gry o stopień nie zmienia wiele w postrzeganym obrazie i jednocześnie pozwala sporo zwiększyć liczbę klatek generowanych w ciągu sekundy. Aby ocenić jakość oprawy graficznej w różnych grach, zrobiliśmy kilkanaście porównań poszczególnych ustawień na zrzutach ekranu.
Postanowiliśmy zweryfikować wspomniane twierdzenie za pomocą względnie tanich, jak na komputer do gier, rozwiązań i wcale nie wzięliśmy najdroższych kart. Zdecydowaliśmy się na dwa rozsądnie wycenione modele, a mianowicie GeForce'a GTX 760 oraz Radeona R9 280X. Oba można kupić za 800–1000 zł. Postanowiliśmy przetestować je w połączeniu z dwoma popularnymi procesorami przeznaczonymi dla nieco bardziej wymagających graczy: Core i5-4690K (w domyślnych ustawieniach) oraz Core i7-4770K (podkręconym do 4,5 GHz).
Tego typu podzespoły można kupić już za 1600 zł (procesor plus karta graficzna).
Liczba klatek na sekundę a odświeżanie
Drugą kwestią, również dla nas niezrozumiałą, jest rzekome wymaganie, aby na ekranie 120-hercowego monitora stale utrzymywać 120 kl./s. A my pytamy: kto to wymyślił? Średnio rozgarnięty człowiek zdoła przecież stwierdzić, że 100, 90 czy nawet 80 klatek wyświetlanych w ciągu sekundy na 120-hercowym wyświetlaczu i tak będzie skutkować płynniejszą animacją niż 60 na standardowym ekranie odświeżanym z częstotliwością zaledwie 60 Hz. Wydaje się to logiczne...
Testy przedstawione na dalszych stronach wykonaliśmy z ciekawości, aby się przekonać na własne oczy, ile konkretnie klatek na sekundę można oczekiwać od sprzętu średniej klasy w popularnych grach w różnych ustawieniach szczegółowości grafiki. Skłoniło nas do tego również to, że w naszym harmonogramie widnieje już kilka publikacji na temat monitorów o szybkim odświeżaniu (choćby o modelu Asus ROG Swift PG278Q) czy w końcu praktyczny test techniki G-Sync.
Platforma testowa
Wszystkie testy wydajności kart graficznych i procesorów zostały wykonane przy użyciu techniki FCAT.
Platforma do pomiarów wydajności kart graficznych składała się z następujących podzespołów:
Sprzęt | Dostawca | |
---|---|---|
Procesor | Core i7-4770K @ 4,5 GHz | |
Płyta główna | MSI Z87-GD65 Gaming | pl.msi.com |
Monitor | BenQ XL2720Z | www.benq.com.pl |
Sprzęt do porównania | karty graficzne | |
Miernik natężenia dźwięku | Sonopan SON-50 | www.sonopan.com.pl |
Pamięć | Corsair Vengeance DDR3-1866 2 × 4 GB@1866 MHz 9-10-9-27 2T | www.corsair.com |
Nośnik systemowy | Plextor M3 Pro 256 GB | www.plextor-digital.com |
Nośnik dodatkowy | Seagate Barracuda Desktop 4 TB | www.seagate.com |
Schładzacz procesora | Zalman CNPS 11X Extreme | www.zalman.com |
Zasilacz | Corsair AX1200 1200 W | www.corsair.com |
Obudowa | Aerocool Strike-X ST | aerocool.com.pl |
Backup danych | Acronis True Image 2014 | www.acronis.pl |
System operacyjny:
- Windows 8.1 64-bitowy.
Sterowniki:
- AMD Catalyst 14.6 beta RC2,
- Nvidia GeForce 340.33 beta.
ARMA III
W ARMA 3 osiągnąć stałych 120 kl./s nie pozwoli nawet tak szybki procesor jak Core i7-4770K @ 4,5 GHz. Daje się zauważyć, że wraz ze wzrostem szybkości CPU poprawia się pozycja Radeona.
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia High
Ustawienia Standard
Ustawienia Low
Battlefield 4
Żeby osiągnąć 120 kl./s w czwartym Battlefieldzie z użyciem takiej karty graficznej, jak GeForce GTX 760 i Radeon R9 280X, trzeba zmienić ustawienia szczegółowości obrazu na „średnie”. GeForce wypada w tej grze zauważalnie słabiej.
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia Ultra
Ustawienia High
Ustawienia Medium
Ustawienia Low
Counter-Strike: Global Offensive
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia Very High
Crysis 3 - The Root of All Evil
Dopiero w niskich ustawieniach można osiągnąć ponad 100 kl./s.
Crysis 3 - Welcome to the Jungle
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia High
Ustawienia Medium
Ustawienia Low
Far Cry 3 - test CPU
Dopóki pierwsze skrzypce gra karta graficzna, Radeon jest mocniejszy. Im większe znaczenie ma procesor, tym GeForce lepiej sobie radzi. Ten drugi ponad 100 kl./s zdoła zapewnić już w ustawieniach średnich, pod warunkiem że procesor będzie podkręcony. Co ciekawe, Hyper-Threading w Core i7 zmniejsza wydajność w najwyższych ustawieniach.
Far Cry 3 - test GPU
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia High
Ustawienia Medium
Ustawienia Low
Grand Theft Auto IV
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia Very High
GRID Autosport
Wystarczy zmniejszyć szczegółowość oprawy graficznej do „wysokiej”, aby osiągnąć 120 kl./s.
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia Ultra
Ustawienia High
Max Payne 3
Niestety, Max Payne 3 w Windows 8.1 działa bardzo słabo i ma duże wymagania wobec procesora.
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia Very High
Ustawienia High
Ustawienia Normal
Metro: Last Light
Radeon R9 280X zapewnia w tej grze znacząco lepszą wydajność od GTX-a.
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia High
Ustawienia Normal
Ustawienia Low
Tomb Raider
Wyniki wydajności
Radeon R9 280X pozwala grać w mniej więcej 120 kl./s już w ustawieniach wysokich, podczas gdy posiadacz GeForce'a GTX 760 musi się zadowolić ustawieniami „normal”.
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia Ultra
Ustawienia High
Ustawienia Normal
Ustawienia Low
Total War: Rome 2
Wyniki wydajności
GeForce GTX 760 zapewnia w tej grze wyższą wydajność od rywala, i to zarówno w tandemie ze słabszym procesorem, jak i w połączeniu z mocniejszym. Niestety, dzisiejsze procesory nie pozwolą grać nawet w 100 kl./s. Inna sprawa, że w tej grze niekoniecznie jest to potrzebne...
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia Extreme
Ustawienia Ultra
Ustawienia Very High
Ustawienia High
Ustawienia Medium
Ustawienia Low
Watch Dogs
Wyniki wydajności
Dopiero w niskich ustawieniach możliwa jest gra w mniej więcej 100 kl./s.
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia Ultra
Ustawienia High
Ustawienia Medium
Ustawienia Low
Witcher 2: Assassins of Kings - test CPU
Osiągnąć ponad 100 kl./s nie da się nawet w najniższych ustawieniach graficznych.
Witcher 2: Assassins of Kings - test GPU
Porównanie ustawień obrazu
Ustawienia High
Ustawienia Medium
Ustawienia Low
Podsumowanie
Po przejrzeniu wyników jest dla nas jasne: posiadacze monitorów o wysokiej częstotliwości odświeżania obrazu wcale nie muszą mieć najmocniejszych kart graficznych. Oczywiście, nie ma sensu kupować 120- albo 144-hercowego monitora do naprawdę wolnego sprzętu: posiadacz GTX-a 750 Ti czy R7 260X bez trudu znajdzie lepszy sposób na wydanie swoich pieniędzy. Chyba że zamierza uruchamiać takie gry, jak Counter-Strike czy Quake Live, w których karta graficzna gra drugie skrzypce (ale szybki procesor i tak będzie potrzebny). Także użytkownicy słabszych procesorów, takich jak Core i3 i FX-6300 (choćby podkręconych), nie powinni kupować tego typu monitora. A uzasadniają to między innymi wyniki w kilku grach: w ARMA III lub choćby Total War: Rome 2 procesor pokroju Core i7-4770K @ 4,5 GHz wciąż jest zbyt słaby i muszą na niego czekać nawet takie karty, jak GTX 760 i R9 280X. Pewne gry są po prostu tak wymagające pod tym względem, że i najwydajniejsze, a do tego podkręcone jednostki nie do końca sobie radzą, trudno zatem oczekiwać, aby te z dolnej półki sprawowały się lepiej. To jednak koniec złych wiadomości.
Poniżej wymieniamy gry i ustawienia, które zapewniają przynajmniej 80–90 kl./s w co bardziej wymagających momentach rozgrywki. Taka liczba klatek na sekundę oznacza już zauważalnie większą płynność, niż zapewni monitor 60-hercowy. Oto one:
- ARMA III: 1920 × 1080, Standard, AF 16× (pod warunkiem że procesor jest podkręcony)
- Battlefield 4: 1920 × 1080, High, AF 16×
- Counter-Strike: Global Offensive: 1920 × 1080, Very High, AF 16×
- Crysis 3: 1920 × 1080, Medium, AF 16×
- Far Cry 3: 1920 × 1080, High, AF 16×
- GRID Autosport: 1920 × 1080, Ultra, AF 16×
- Metro: Last Light: 1920 × 1080, Normal, AF 16×
- Tomb Raider: 1920 × 1080, High, AF 16×
- Watch Dogs: 1920 × 1080, Low, AF 16×
- Witcher 2: 1920 × 1080, Medium, AF 16×.
O dziwo, w dużej części gier stosunkowo „tanie” konfiguracje (karta graficzna plus procesor już za 1600 zł) pozwalają osiągnąć przynajmniej 80 kl./s nawet w wysokich ustawieniach szczegółowości obrazu.
Z kolei w następujących grach obecnie nie zapewnimy sobie stałych 80 kl./s przy użyciu współczesnego sprzętu:
- Max Payne 3 – nawet w najniższych ustawieniach dochodzimy do kresu możliwości procesora, bo Core i7-4770K @ 4,5 GHz umie wygenerować w niej co najwyżej 60 kl./s bez względu na zastosowaną kartę graficzną;
- Total War: Rome 2 – 80 kl./s udaje się przekroczyć tylko Core i7-4770K @ 4,5 GHz współpracującemu z GeForce'em (przynajmniej GTX-em 760). Gra wymaga ogromnej mocy procesora i sterownika graficznego, który powoduje tylko niewielki „narzut” na procesor.
Wnioski?
Twierdzenia, że do 120- czy 144-hercowego monitora potrzeba konfiguracji złożonej z kart graficznych za kilka tysięcy złotych, są mocno przesadzone, bo cieszyć się ponadprzeciętną płynnością animacji pozwoli o wiele słabszy sprzęt. Wystarczy obniżyć ustawienia graficzne o stopień lub dwa, co naprawdę nie powoduje, że oczy krwawią. A wrażenie płynności jednak jest tego warte. Oczywiście, jeśli w grę wchodzą tylko najwyższe ustawienia, może nawet przy włączonym wygładzaniu krawędzi, to nie ma innego wyjścia, niż po prostu kupić dwie bardzo wydajne karty, co najmniej klasy R9 290 i GTX-a 780.