Thief – recenzja długo oczekiwanej skradanki

Minęło dziesięć lat. Prawa do marki Thief przez cały ten czas były w rękach Eidosu. Wieści o pierwszych pracach nad czwartą częścią serii pojawiały się w formie plotek już w 2009 roku. Nadchodzące lata przynosiły kolejne porcje zrzutów, filmy z gry i tym podobne. Okazało się, że najnowsze przygody Garreta zostaną nazwane po prostu Thief i przyniosą fabularny restart całej serii. W wyniku okoliczności, których nie chcę zdradzać, Garret „opuścił” rodzinne miasto na ponad rok. Powraca do niego, aby rozliczyć się między innymi z przeszłością, doprowadzić do końca wszystkie wątki, no i... okradać bogatych, żeby dać sobie. Ale atmosfera jest niewesoła: rozpanoszyła się plaga, wprowadzono godzinę policyjną. W tych realiach złodzieje zdecydowanie nie mają łatwo, zwłaszcza ten najlepszy w swoim fachu.

Symulator złodzieja

Najnowszy Thief to, podobnie jak większość poprzednich części serii, skradanka pierwszoosobowa. Gracz wciela się w rolę Garreta – sprawnego, legendarnego mistrza złodziejskiego fachu, który potrafi ukraść wszystko i każdemu, by po chwili czmychnąć gdzieś w cień. Skoro mamy do czynienia z profesjonalistą, twórcy gry zaniechali pierwotnego pomysłu przyznawania punktów doświadczenia. Przyjęli, że Garret o swoim zawodzie wie już wszystko, nie musi się uczyć niczego. Nie obeszło się bez fali krytyki tego pomysłu ze strony miłośników serii. W najnowszym Thiefie przed graczem stoi tak naprawdę tylko jedno zadanie: kraść. Kraść na potęgę wszystko, co ma jakąkolwiek wartość, czy to srebrny widelec, czy obraz wart kilkadziesiąt razy więcej. Garret potrzebuje funduszy, a tych zawsze jest za mało.

Mechanika gry to nic, czego już byśmy nie widzieli. Miasto, w którym rozgrywa się akcja, pełne jest zaciemnionych miejsc, gdzie Garret czuje się najlepiej. Najskuteczniejszy sposób rozgrywki to trzymanie się właśnie cienia, przemykanie od jednego do drugiego. Wiąże się to z nieustannym obserwowaniem otoczenia i pozostaniem niezauważonym, a gdy nadarzy się okazja – grabieżą i powrotem do cienia. Główny bohater jest tam na tyle niewidoczny, że nawet przechodzący półtora metra obok strażnik go nie zauważy. Stosowny wskaźnik informuje gracza o tym, ile mu brakuje do wykrycia. To jedna strona Thiefa. Drugą jest szybkie pokonywanie dużych odległości po kolejnych dachach i przeszkód w stylu parkour. Odbywa się to płynnie i daje dużo frajdy, bo Garret to niezgorszy akrobata.

Gracz nie ma możliwości teleportowania się pomiędzy poszczególnymi miejscami w grze z poziomu mapy, wszędzie trzeba dojść pieszo. Można się w tym z początku dopatrywać chęci wydłużenia na siłę rozgrywki. Ja w tym widzę pewną dozę realizmu, w końcu Thief zalicza się do umownie realistycznych gier. Ale w praktyce po mieście wędruje się przyjemnie, nawet pomimo tego, że raz po raz gracz trafia tam, gdzie już był kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt razy.

Choć zdecydowanie najskuteczniejszym sposobem gry w Thiefa jest pozostanie niezauważonym, walka jest jedną z opcji. Mało efektywną i niezbyt pasującą do realiów, ale gdy wszystkie inne środki zawiodą... cóż, dobre i to. Tak czy inaczej, Garret to postać wyjątkowo krucha, zwłaszcza na wyższych poziomach trudności. Ze starcia wręcz z dwójką strażników trudno jest ujść z życiem w początkowej fazie gry. Później robi się nieco łatwiej, ale nigdy nie jest to na tyle proste, aby starania były warte zachodu. Tak naprawdę w Thiefa można grać na trzy sposoby: likwidując wszystkich jak leci, co jest mało wydajne, unikając starć nawet w momencie wykrycia albo... pozostając niezauważonym przez cały czas. Ten ostatni styl wymaga cierpliwości, często powtarzania wielu fragmentów rozgrywki po kilka razy, ale jest piekielnie satysfakcjonujący. To droga prawdziwego złodzieja: wejść, ukraść i wyjść tak, aby ofiara nawet się nie zorientowała, że właśnie została ograbiona. Miłośnicy serii będą wniebowzięci, bo pod tym względem dostali starego dobrego Thiefa, ale technicznie godnego dzisiejszych czasów. W porównaniu z poprzednikami – lepszego w każdym calu.

Gracz po każdej misji dostaje elegancki diagram kołowy, który przedstawia, w jakim stopniu był drapieżnikiem (walka), łowcą okazji (kradzieże) lub też duchem (pozostanie niewykrytym). Jest tam również kilka innych statystyk oraz lista wyzwań, którym udało się podołać.

Postać w grze ulepsza się w ciekawy sposób. Można powiedzieć, że nieinwazyjnie. Gracz wszystko kupuje za żywą gotówkę i w praktyce notorycznie cierpi na jej brak. No chyba że bardzo skrupulatnie będzie czyścił ze świecidełek wszystko i wszystkich. Na czarnym rynku może dokupić dodatkowe strzały, a tych jest kilka rodzajów: wodne, ostre, obuchowe, zapalające, linowe, wywołujące nudności... wszystko jest. W większości, podobnie jak w poprzednich częściach gry, nie tyle służą do robienia krzywdy bliźnim, ale na przykład pozwalają zgasić źródło światła lub dostać się w teoretycznie niedostępne miejsce. Kilka apteczek również nie zaszkodzi. Ponadto w późniejszym etapie zabawy da się dokupić dodatkowe złodziejskie akcesoria, które pozwalają wycinać obrazy z framug oraz rozbrajać pułapki. Można też nieco rozbudować łuk Garreta, wytrychy czy obuchową pałkę. Podobnie jest z pancerzem. Lecz twórcy gry zrezygnowali z wszelkich statystyk przedmiotów. Modyfikacje są opisane jedynie słownie, a przy tym dość oszczędnie.

Garret nabył jedną nową umiejętność, tak zwane skupienie. Uaktywniona, działa przez jakieś kilkadziesiąt sekund. Pozwala mu ona przede wszystkim dostrzegać ukryte przełączniki, pułapki, lepiej słyszeć odgłosy straży i tak dalej. Ale zwalnia też czas, co powoduje, że od pewnego momentu walka może się zrobić łatwa. Ja z tego udogodnienia nie korzystałem, bo szybko się zorientowałem, że za bardzo psuje klimat. Owszem, dla niektórych okaże się zbawieniem, mnie jednak po prostu nie odpowiada, jest przesadnym uproszczeniem. Dobra wiadomość jest taka, że na prawdziwych wyjadaczy czeka poziom trudności, w którym tryb skupienia jest wyłączony, podobnie jak możliwość zapisywania stanu gry – śmierć jest nieodwracalna. Miłośnicy Garreta, dostaliście to, na co czekaliście. To nie jest żaden wymiatacz, to raczej bardzo wprawny złodziej, w dodatku dobrze wyposażony. Z pewnością jego twórcy nie przesadzili w żadną stronę.

Wiktoriańsko-steampunkowe miasto

Akcja gry dzieje się na terenach dość dużego miasta, które jest utrzymane w bardzo mrocznej, wiktoriańskiej konwencji, urozmaiconej tu i ówdzie elementami steampunka. Przywodzi to na myśl Londyn mniej więcej z połowy XIX wieku, przyozdobiony maszynami parowymi i tym podobnymi elementami. Porównanie do osobliwych czasów Kuby Rozpruwacza jest jak najbardziej na miejscu. Atmosfera w grze jest naprawdę ciężka, i to pod wieloma względami. Miasto samo w sobie jest miejscem nieprzyjaznym i mrocznym, nastroje panujące na ulicach są złowrogie, jego rezydenci nie pałają miłością ani do siebie, ani do wszechobecnej straży, która non stop przeczesuje brudne ulice. Władza jest sprawowana silną ręką przez barona, a jego podwładni, notorycznie szukający okazji do zarobku, pacyfikują jakiekolwiek ogniska niezadowolenia. Miejska społeczność jest wręcz spanikowana, i to się czuje. Swoje żniwo zbiera także plaga, na którą nie ma lekarstwa. Nie mógłbym sobie wyobrazić lepszych realiów do bycia złodziejem, Garret czerpie z nich garściami.

Atmosfera to bardzo mocna strona gry. Świetnie został pokazany ten cały przygnębiający nastrój; legendarnemu złodziejowi przyszło grabić w czasach, w których cwaniactwo popłaca. Słuchanie rozmów ludzi na ulicach po nocy nie napawa optymizmem. Każdy narzeka na zmęczenie, głód albo jedno i drugie, a do tego kilka innych rzeczy. Da się też odczuć paranoję wywołaną plagą, niezadowoleni, biedniejsi rezydenci domagają się rewolucji, bo rozwarstwienie społeczne jest zdecydowanie za duże. Miasto jest brudne na wielu płaszczyznach. Nawet podczas eksplorowania domostw bogaczy można natknąć się co rusz na treści będące dowodami korupcji, ciemnych interesów, zdrad i tym podobnych rzeczy. Garretowi przyszło dorabiać się w mieście szczurów, inaczej tego określić się nie da, choć sam jest on, trzeba przyznać, dbającym wyłącznie o własny interes złodziejem bez skrupułów, nie interesują go problemy innych, chyba że za ich rozwiązanie ktoś mu zapłaci. Całość jest podlana mistycznym sosem, ale jedynie odrobinę. Okultyzm jest praktykowany przez wielu bogaczy, co tylko przydaje tajemniczości całej tej ciężkiej, ponurej atmosferze.

Postacie niezależne zapadają w pamięć, przynajmniej niektóre. Pierwszy z brzegu przykład: królowa żebraków, siwiejąca, niewidoma staruszka. Jest sojusznikiem Garreta, nawija mu mistyczny makaron na uszy. Dodatkowo, gdy ofiaruje się jej datek (swoją drogą, jego wysokość nieprawdopodobnie szybko rośnie), Garret uzyskuje dodatkowe punkty usprawniające jego skupienie, między innymi wydłużające czas trwania. Jego stan uzupełnia się kwiatami maku. Cóż, główny bohater najwyraźniej lubi się nieco odurzyć. Jednym z jego nielicznych sojuszników jest Basso. To miejski cwaniaczek, który niezmiennie ma dla niego jakąś robotę. Basso często zostaje wplątany w wątek główny, zawsze ma jakieś ciekawe informacje, ale też kilka robótek na boku. Można je wykonać, co wiąże się z dodatkowym dochodem, jednak Thief jest tak skonstruowany, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby zająć się tylko tym, co związane z fabułą. Inny jegomość handluje sprzętem. Można u niego dokupić strzały, medykamenty oraz ulepszenia. Ale wszystkiego ma bardzo mało. Jest jeszcze kilka ciekawych osobistości w mieście, lecz nie będę zdradzał Wam niespodzianek.

Miasto jest spore; składa się z kilku dzielnic, pomiędzy którymi podróżuje się o własnych siłach. W każdej jest też kilka instancji, czyli mniejszych obszarów, na których jest jakaś robota do wykonania. Nie wiem, na ile jest to ograniczenie wynikające z wieloplatformowej natury gry, ale szczerze boleję nad tym, że najnowszy Thief to nie jest prawdziwy sandboks. Wierzę, że dałoby się te wszystkie miejsca połączyć w jedną spójną całość, bez doczytywania poszczególnych jej fragmentów. Zawodzi też mapa. Z początku trudno się z niej korzysta, trzeba nieco pobiegać i zapamiętać kilka kluczowych miejsc, aby móc zręcznie i szybko się przemieszczać. Niektóre połączenia między dzielnicami są dobrze ukryte i trzeba się nakombinować. Jest w tym jakaś logika, w końcu obszary zamożne i biedne są od siebie oddzielone potężnymi bramami. Ale graczowi zawsze jest ukazany jedynie kawałek mapy, a nie całość, co jest niewygodne i niepotrzebne. Minimapa też pokazuje za mały fragment; często byłem zmuszony udać się do menu i ogarnąć cel podróży, nawet pomimo dobrze zaznaczonego, ręcznie ustawionego punktu nawigacyjnego. To drobnostka, lecz mogłaby zostać poprawiona.

Miejsca w grze są naprawdę ładne i spójne, a przy tym dość zróżnicowane, choć utrzymane w tej samej konwencji. To zazwyczaj obskurne, kiepsko oświetlone, wąskie i wysokie uliczki. Ale nie brak też wojaży po posiadłościach bogaczy czy kryptach pod ulicami miasta. Wszystkie tak skonstruowano, że do celu zawsze prowadzi więcej niż jedna droga. Garret ma też swoje własne gniazdo, w którym może między innymi podziwiać zdobyte skarby na ładnej złodziejskiej ekspozycji lub przechować część ekwipunku na gorsze czasy.

Konstrukcja poziomów jest do pewnego stopnia nieliniowa. Zazwyczaj można wejść do danego budynku na kilka sposobów, podobnie jak dostać się do celu misji. Choć jeszcze tego nie próbowałem, Thiefa z pewnością da się ukończyć, nikogo nie zabijając i pozostając niewykrytym. Wymaga to często kombinowania i umiejętnego korzystania z arsenału Garreta, jednak dla chcącego nic trudnego. Ta dowolność przekłada się na frajdę z gry.

Sztuczna inteligencja jest całkiem niezła. Zaalarmowane patrole, wprawdzie zauważalnie oskryptowane, mają skłonność do nerwowego zaglądania w każdy zakamarek nieopodal. Często się okazuje, że nie da się po prostu przeczekać w jednym miejscu, i na początku można się nieźle zdziwić, gdy ktoś zaatakuje Garreta siedzącego w pozornie bezpiecznym kącie. Przeciwnicy reagują na odgłosy otoczenia, dlatego trzeba uważać, by nie wdepnąć na przykład w potłuczone szkło. Patrole są dobrze uzbrojone, zwłaszcza w późniejszych etapach rozgrywki. Garret z pewnością nie jest bełtoodporny, z trzema zaopatrzonymi w kusze typami nie wygra. Całości dopełniają szczekające psy, ptaki i tym podobne stwory bardziej wrażliwe na złodziei i hałas niż ludzie. Pozostanie w cieniu popłaca, byle nie przebywać za długo w tym samym.

Choć trzeba przyznać, że Garret bezbronny nie jest. Może on wrogów ogłuszać od tyłu, a gdy nie ma innej możliwości, zręcznie omijać ich ataki. Strzały w głowę, nawet opancerzoną, również dają niemalże natychmiastowe rezultaty. Można też próbować bezpośrednich starć, ale to strategia jako tako skuteczna dopiero po ulepszeniu podstawowej broni, pałki. Ciała da się, oczywiście, przenosić, no i okradać, w końcu sięganie po nieswoje to esencja tej gry. Świetny jest pomysł z przywłaszczaniem sobie sakiewek patrolującej okolicę straży. Trzeba się do jegomościów zakraść, wykonać jedną minigrę, po czym obserwować, jak nasz złodziej wyciąga błyskawicznie rękę po dobra, pozostając przy tym bezkarnym. Garret ma jeszcze całą listę innych równie przydatnych umiejętności, między innymi wie, ja wyszukiwać ukryte sejfy i radzić sobie z zamkami. Ale przekonajcie się o tym na własne oczy – zaręczam, że warto.

Platforma testowa

Oto podzespoły komputera, który posłużył mi do przetestowania wersji beta gry Thief :

Grafika i dźwięk

Pierwsze zrzuty ekranu z najnowszego Thiefa wywołały u mnie ślinotok. Grafika wyglądała ślicznie na wielu płaszczyznach: realistyczne proporcje postaci, szczegółowość, sprytna gra świateł i wszystkie najważniejsze efekty wizualne plus tekstury w nieprzyzwoicie wysokiej rozdzielczości. Oczywiście, zazwyczaj jest tak, że grafika na pierwszych zdjęciach jest dużo lepszej jakości niż ta w wersji finalnej produktu. Nie inaczej jest w przypadku Thiefa. Choć rażących różnic nie ma, są one zauważalne.

Thief jest oparty na zmodyfikowanej wersji silnika Unreal Engine 3.0. Stąd nasuwają się dwa wnioski. Pierwszy to względnie niskie wymagania sprzętowe. Na mojej platformie testowej w maksymalnych ustawieniach graficznych (AF × 16, SSAA, FXAA, teselacja, 1920 × 1200) płynność nie spadała poniżej 45 klatek na sekundę, co uznaję za bardzo dobry wynik. Choć częstym widokiem było sporo powyżej stu. Więcej na ten temat przeczytacie w przygotowywanej przez nas publikacji poświęconej wydajności poszczególnych konfiguracji w Thiefie. Drugi wniosek dotyczy ogólnego wyglądu gry, jakości grafiki. W grach, w których został wykorzystany Unreal Engine 3.0, z reguły jest albo zwyczajnie zła, albo po prostu dobra, choć nie nadzwyczajna. W końcu narzędzie to już się zauważalnie zestarzało. Najnowszy Thief wygląda bardzo okazale, ale rewolucji w tej dziedzinie nie przynosi.

Oprawę wizualną Thiefa należy rozpatrywać dwojako, poniekąd podobnie jak grafikę Diablo III. Wypada odróżnić warstwę artystyczną, notabene w obydwu grach świetną, od jakości obrazu samej w sobie, tutaj bowiem nie uniknięto pewnych niedociągnięć. Sposób, w jaki zostało ukazane miasto, to dla mnie mistrzostwo świata. Jest odpowiednio brudne, no i wiktoriańskie, a o to chodziło twórcom gry. Projektanci odpowiedzialni za oświetlenie i wyjątkowo zręcznie dobrane tekstury otrzymują mój wirtualny uścisk ręki. Widać, że znają się na narzędziach, które mieli do dyspozycji. Nie zabrakło też wszystkich kluczowych efektów przetwarzania końcowego. Jest świetna głębia ostrości, dość stonowany HDR, teselacja, bloom, mokre powierzchnie, odbicia, miękkie cienie, efekty cząsteczkowe i tak dalej. Ich intensywność została na tyle umiejętnie dobrana, że doskonale wpasowują się w konwencję ponurego świata gry.

Po Thiefie widać, że nie jest to tytuł stworzony z myślą o graczach komputerowych. Daleki jestem od tego, aby nazywać go chamskim portem, ale cierpi na dwie konsolowe przypadłości. O ile względnie niewielka liczba wielokątów, która przypada na poszczególne obiekty, to coś, na co można przymknąć oko, o tyle tekstury momentami wręcz straszą niską rozdzielczością. Widać to na przykład po biurkach, które Garret zamierza obrobić, jak tylko upora się z zamkiem za pomocą zestawu wytrychów. Niektóre miejsca są też bardziej szczegółowe niż inne. Dla przykładu, obszar nieopodal kryjówki głównego bohatera jest naprawdę dopracowany, lecz jest kilka domostw, które sprawiają wrażenie zrobionych na kolanie. Ponadto niektóre patrole poruszają się po wyznaczonych im ścieżkach odrobinę sztucznie; czasem przydałoby im się kilka klatek animacji więcej, zwłaszcza podczas nagłych zwrotów. Ale to drobnostka.

Jednak nawet pomimo tych niedociągnięć Thiefa uznaję za grę naprawdę ładną.

Także oprawa dźwiękowa zasługuje na pochwałę. Muzyka jest spokojna i przydaje atmosfery wydarzeniom na ekranie, lecz w trakcie walki gwałtownie przyspiesza. Głos głównego bohatera również jest świetny. Nawet pomimo lawiny protestów na wieść o tym, że będzie inny niż w poprzednich częściach przygód mistrza złodziei. Moim zdaniem jest nawet lepszy.

Na koniec jedna informacja o obsłudze Mantle i TrueAudio, dwóch technik dostępnych dla posiadaczy niektórych kart AMD. Niestety, nie było nam dane sprawdzić ich w działaniu, gdyż producent gry nie wyrobił się z ich obsługą przed udostępnieniem gry. Jednakże do tematu powrócimy już wkrótce – nowości zostaną uwzględnione najpewniej w jednej z pierwszych łatek.

Galeria

Podsumowanie

Thief  to seria kultowa, nie dziwią zatem wręcz niebotyczne oczekiwania jej miłośników. Możecie być jednak spokojni, załoga studia Eidos Montreal odwaliła kawał porządnej roboty. Wcześniejsze części przygód Garreta polegały na pozostaniu niezauważonym, kluczem do sukcesu było omijanie wrogów. Stąd wiele osób nie było zadowolonych na wieść o tym, że czwarta część jego przygód będzie oparta na systemie punktów doświadczenia za widowiskowe akcje, między innymi likwidowanie wrogów strzałami w głowę. Twórcy najnowszego Thiefa pod wpływem lawiny krytyki poszli po rozum do głowy i zaserwowali graczom to, co do tej pory się sprawdzało i zapewniło serii niemałą popularność, ale odpowiednio dopasowane do dzisiejszych realiów.

Garret to mistrz złodziei, więc jest logiczne, że kluczowym elementem rozgrywki powinny być kradzieże drogocennych łupów, nie zaś trupy jak okiem sięgnąć. Właśnie to czyni najnowszego Thiefa tak dobrą grą. Zdecydowanie najmocniej promuje ona pozostawanie niewykrytym, skutecznie utrudniając graczowi życie, jeżeli mu się to nie uda. Walka to ostateczność i chwała za to twórcom, bo dzięki takiemu podejściu przez tych kilka godzin faktycznie czułem się jak wyszkolony złodziej. Kruchy do przesady, padający po dosłownie dwóch strzałach, ale złodziej. Jednak nie sposób nie docenić alternatywnych rozwiązań w grze. Jeżeli ktoś chce się przepychać ze strażą, droga wolna. Po kupieniu lepszego sprzętu jest to okazjonalnie sensowne wyjście.

Nie tylko mechanika i główny bohater gry zasługują na pochwałę. Atmosfera w Thiefie jest naprawdę znakomita. Widać doskonale rozmiary rozwarstwienia społecznego, wszechogarniającą niemoc, bezprawie i strach przed plagą. Gdy do tego wszystkiego doda się wiktoriańsko-steampunkowe, mroczne miasto oraz szczyptę mistycyzmu, łatwo sobie wyobrazić bardzo sugestywny, ciężki i złowrogi klimat, który zostaje w pamięci jeszcze długo po wyłączeniu komputera. To jest dla mnie wyznacznik gry dobrej, takiej, do której realiów chce się powrócić tak szybko, jak tylko się da.

Brak trybu gry wieloosobowej odrobinę boli (choć to akurat bardziej moja zachcianka niż faktyczna wada gry), nieco bardziej przeszkadza jakość tekstur w wersji pecetowej, no i niedopracowane przejścia z jednego obszaru gry do drugiego. Ale nawet pomimo tego restart serii Thief nastąpił w wielkim stylu i nie sądziłem, że będzie aż tak udany. To bardzo dobra gra, wciągająca niczym pląsanie po bagnach, wykonana ze smakiem, ze znakomitym głównym bohaterem. Dajcie jej szansę, bycie złodziejem jeszcze nigdy nie było tak wciągające.

Do testów dostarczył: Cenega

Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 80 zł