Richland bez układu graficznego, czyli Athlon w natarciu
Producenci procesorów przyzwyczaili nas do cyklu, w którym najpierw pojawia się czołowy model w nowej architekturze, a po nim na rynek stopniowo trafiają układy o słabszych parametrach, na przykład wolniej taktowane, o mniejszej liczbie rdzeni lub pamięci podręcznej czy pozbawione wybranych funkcji. Niektóre z tych ograniczeń są narzucane celowo (np. przez fizyczne wycięcie laserem „zbędnych” rdzeni), część pojawia się niejako naturalnie w procesie produkcji (zdarza się, że fragment układu, np. pamięć podręczna lub układ graficzny, jest uszkodzony, ale reszta działa poprawnie, więc wykorzystywane są jedynie sprawne elementy). W ten sposób część procesorów trafia do sprzedaży w postaci tańszych odmian, jako Pentium, Celeron, Sempron czy wreszcie przedstawione dziś przez nas Athlony z rodziny Richland.
Głównym założeniem projektowym podstawki FM2 była obsługa procesorów APU ze zintegrowanym układem graficznym (na przykład testowanego przez nas czołowego modelu APU Richland A10-6800K). Z czasem jednak zaczęły się pojawiać również procesory bez zintegrowanego układu Radeon, m.in Athlon X4 750K.
Procesory FM2 bez układu graficznego są więc kierowane do tych, którzy mają zewnętrzną kartę graficzną i planują w przyszłości przesiąść się na APU lub właśnie zrezygnowały z takiego produktu na rzecz tradycyjnego rozwiązania. Ceny tych dwóch modeli są dość atrakcyjne: droższy kosztuje około 200 zł, a tańszy, X2 340 z zablokowanym mnożnikiem, da się kupić za 145 zł, co sprawia, że jest to jeden z najtańszych dostępnych w sklepach procesorów!
Zakup nowych Athlonów do podstawki FM2 może mieć też sens z innego powodu. Otóż w ciągu kilku najbliższych tygodni powinny się pojawić pierwsze płyty główne FM2+, które mają obsługiwać nadchodzące procesory Kaveri. Kupując tani procesor i płytę FM2+, można przygotować się na nadchodzącą generację układów AMD.
Co w środku piszczy
Athlon X2 340 i 370K to procesory jednomodułowe i dwuwątkowe (na jedną jednostkę FPU przypadają dwie jednostki ALU). W teorii jest to koncepcja trochę zbliżona do funkcji Hyper-Threading Intela, a w praktyce wygląda to tak, że tam, gdzie wykorzystywane są jednostki obliczeniowe ALU (programy codziennego użytku, rendering, kompresja), taki procesor zachowuje się jak dwurdzeniowy. Tam zaś, gdzie silnie obciążane jest FPU (głównie gry), bardziej będzie on przypominał konstrukcję jednordzeniową. Niestety, mniejsza liczba aktywnych modułów to niejedyne, co różni nowe Athlony od nowych APU z rodziny Richland. O ile w procesorach A10 na dwa moduły przypadały 4 MB pamięci podręcznej drugiego poziomu (a więc 2 MB na jeden moduł), o tyle w opisywanych dziś Athlonach jest to tylko 1 MB na każdy moduł. To wartość wręcz... spartańska. Przypomnijmy, że w taką ilość pamięci drugiego poziomu były wyposażone pierwsze Pentium Dual-Core w 2006 roku! Z drugiej strony należy pamiętać, że mówimy o układach za 150–200 zł, „raczej do biura”.
Jak widać, nowa wersja programu CPU-Z źle wykrywa nowy procesor AMD. Wrażenie robi za to bogactwo obsługiwanych instrukcji, z obsługą szyfrowania AES na czele.
Zestaw testowy i procedura
We wszystkich próbach taktowanie pamięci ustawiliśmy na DDR3-1600, a opóźnienia – na 8-8-8-24 1N. Stosowaliśmy system operacyjny Windows 7 Ultimate w wersji 64-bitowej.
Płyta główna LGA1155 | Gigabyte Z77X-UD3H | www.gigabyte.pl |
Płyta główna AM3+ | Gigabyte GA-970A-D3 | www.gigabyte.pl |
Płyta główna FM2 | Gigabyte F2A85X-UP4 | www.gigabyte.pl |
RAM | G.Skill Ripjaws Z 8 GB F3-17000CL9Q-16GBZH | www.gskill.com |
Nośniki SSD | 2 × Kingston SSD HyperX 480 GB | www.kingston.com |
Karta graficzna | Sapphire HD 7850 2 GB | |
Karta graficzna | Sapphire HD 7970 Vapor-X 6 GB | |
Zasilacz | Fractal Design Integra R2 750 W | www.fractal-design.com |
Zasilacz | Corsair TX 850 W | www.corsair.com |
Obudowa | Corsair Graphite 600T | www.corsair.com |
Układ chłodzenia procesora (podkręcanie) | Corsair H100 | www.corsair.com |
Monitor | EIZO FlexScan SX2462W (24 cale) | www.alstor.pl |
Testy – gry (ARMA 2, Battlefield 3, Crysis 2, Max Payne 3, Metro 2033)
Testy – gry (Cywilizacja V, Shogun 2 Total War, StarCraft 2, Flight Simulator X, WOT)
Wszystkie testy wykonaliśmy w maksymalnych ustawieniach dostępnych w każdej z gier.
Testy – gry (Assassin's Creed, GTA IV, Skyrim, Wiedźmin 2, DiRT Showdown)
Wszystkie testy wykonaliśmy w maksymalnych ustawieniach dostępnych w każdej z gier.
Testy – internet (Google Chrome), Flash, HTML5
Testy – dom, biuro i multimedia (obróbka zdjęć, Word, PDF, 7-Zip, TrueCrypt)
Testy – obróbka i kompresja wideo (x264, Adobe After Effects, Adobe Premiere Pro)
Testy – zastosowania profesjonalne (Blender, Cinebench, Photoshop, 3ds Max, AutoCAD, Catia)
Bez wątpienia nikt, kto zawodowo zajmuje się zaawansowaną obróbką wideo, modelowaniem trójwymiarowym czy projektowaniem, nie będzie do tego celu kupował procesora za 200 zł. Poniżej publikujemy wyniki w narzędziach profesjonalnych, które wykorzystujemy w swojej procedurze, jednak należy je traktować raczej jako „ciekawostkę”.
Obróbka zdjęcia Eksport zdjęcia
Testy – pobór energii
Procedura pomiaru zużycia energii również została zmodyfikowana. Skupiamy się na scenariuszach, w których komputer faktycznie może być użytkowany. Przykładowo test maksymalnego obciążenia nie odzwierciedla typowej sytuacji, obciąża bowiem wszystkie dostępne jednostki procesora, a tym samym ilość energii zużywana przez szybki wielordzeniowy układ jest dużo większa od potrzeb na przykład dwurdzeniowego. Zwykle jest inaczej, co pokazuje test typowego obciążenia (gra Flash). Sprawdzamy również pobór energii w dwóch grach, z czego jedna (Max Payne 3) przedstawia raczej obciążenie karty graficznej, a druga (Cywilizacja V) – procesora.
Podkręcanie
Jak ogólnie wiadomo, procesory przeznaczone głównie do zadań biurowych rzadko zmieniają taktowanie w wyniku ingerencji użytkownika ;) W każdym razie literka „K” w nazwie modelu Athlon X2 370K zobligowała nas do sprawdzenia, co ponad domyślną częstotliwość uda się wycisnąć z tego jednomodułowca.
Bijąc rekordy, bardzo często wyłącza się wszystkie zbędne moduły i zostawia tylko jeden, co znacznie poprawia maksymalną osiąganą częstotliwość. Co więcej, układy Richland należą do ulubieńców tych, którzy podkręcaniem zajmują się na poważnie (kilka tygodni temu informowaliśmy o procesorze A10-6800K, który osiągnął... 8,2 GHz!), toteż po cichu liczyliśmy na wynik rzędu 4,8–5 GHz.
Najwyższy wynik, jaki udało się nam osiągnąć, to 4,8 GHz. Zrobiliśmy to, podnosząc mnożnik i ustawiając napięcie zasilające na 1,43 V (CPU-Z źle podaje tę wartość).
Athlon X2 340, ze względu na zablokowanie w nim mnożnika, dał się podkręcić jedynie przez przyspieszenie zegara bazowego ze standardowych 100 MHz do 135 MHz. Takie taktowanie daje częstotliwość 4320 MHz.
Podkręcanie – gry (ARMA 2, Battlefield 3, Crysis 2, Max Payne 3, Metro 2033)
Podkręcanie – gry (Cywilizacja V, Shogun 2 Total War, StarCraft 2, Flight Simulator X, WOT)
Wszystkie testy wykonaliśmy w maksymalnych ustawieniach dostępnych w każdej z gier.
Podkręcanie – gry (Assassin's Creed, GTA IV, Skyrim, Wiedźmin 2, DiRT Showdown)
Wszystkie testy wykonaliśmy w maksymalnych ustawieniach dostępnych w każdej z gier.
Podkręcanie – internet (Google Chrome), Flash, HTML5
Podkręcanie – dom, biuro i multimedia (obróbka zdjęć, Word, PDF, 7-Zip, TrueCrypt)
Podkręcanie – obróbka i kompresja wideo (x264, Adobe After Effects, Adobe Premiere Pro)
Podkręcanie – obróbka i kompresja wideo (x264, Adobe After Effects, Adobe Premiere Pro)
Podkręcanie – zastosowania profesjonalne (Blender, Cinebench, Photoshop, 3ds Max, AutoCAD, Catia)
Bez wątpienia nikt, kto zawodowo zajmuje się zaawansowaną obróbką wideo, modelowaniem trójwymiarowym czy projektowaniem, nie będzie do tego celu kupował procesora za 200 zł. Poniżej publikujemy wyniki w narzędziach profesjonalnych, które wykorzystujemy w swojej procedurze, jednak należy je traktować raczej jako „ciekawostkę”.
Podkręcanie – profesjonaliści ()
Podkręcanie – pobór energii
Procedura pomiaru zużycia energii również została zmodyfikowana. Skupiamy się na scenariuszach, w których komputer faktycznie może być użytkowany. Przykładowo test maksymalnego obciążenia nie odzwierciedla typowej sytuacji, obciąża bowiem wszystkie dostępne jednostki procesora, a tym samym ilość energii zużywana przez szybki wielordzeniowy układ jest dużo większa od potrzeb na przykład dwurdzeniowego. Zwykle jest inaczej, co pokazuje test typowego obciążenia (gra Flash). Sprawdzamy również pobór energii w dwóch grach, z czego jedna (Max Payne 3) przedstawia raczej obciążenie karty graficznej, a druga (Cywilizacja V) – procesora.
Podsumowanie testów wydajności w różnych zastosowaniach
Na tej stronie przedstawiamy uśrednione zestawienie wyników wszystkich przetestowanych procesorów. Rezultaty odnieśliśmy do osiągów Pentiuma G860 – to jego wydajność przyjęliśmy za 100%. Później zastosowaliśmy średnią arytmetyczną dla wszystkich uzyskanych w ten sposób liczb. Im wyższa wartość, tym lepiej.
Podsumowanie testów wydajności w kontekście poboru energii
Wartości zamieszczone na poniższych wykresach to stosunek osiąganej wydajności do ilości pobieranej energii. Obliczaliśmy je w następujący sposób: wyniki w rankingu wydajności (pokazane na poprzedniej stronie) podzieliliśmy przez identycznie liczoną średnią arytmetyczną z ilości pobieranej energii. W przypadku gier były to pomiary wykonane podczas testu wydajności oraz w spoczynku. W rankingu dotyczącym zastosowań biurowych i multimedialnych braliśmy pod uwagę pobór energii w spoczynku oraz w „typowym użytkowaniu”. Ranking dla zaawansowanych użytkowników uwzględniał pobór energii w spoczynku, typowych zastosowaniach oraz w trakcie renderowania w programie Cinebench. Im wyższa wartość, tym lepiej.
Podsumowanie testów wydajności w kontekście ceny
Na tej stronie przedstawiamy uśrednione zestawienie wyników wszystkich procesorów w testach wydajności z uwzględnieniem cen. Im wyższa wartość, tym lepiej.
Procesor do biura?
Nowe Athlony dobrze sobie radzą w zastosowaniach typowo domowych. Multimedia oraz internet im niestraszne, a co więcej, model X2 340 wypada całkiem nieźle w rankingu opłacalności z punktu widzenia kogoś, kto użytkowanie komputera ogranicza do prostych prac biurowo-domowych. Trzeba sobie jednak uzmysłowić, że w takim przypadku taniej i wygodniej będzie wykorzystać zintegrowany układ graficzny, który w tych procesorach nie występuje. Konkurencja z obozu Intela zapewnia taki układ, co pozwala obniżyć cenę całego komputera.
Po podkręceniu atrakcyjność nowych Athlonów w tych zastosowaniach w porównaniu z rywalami wyraźnie rośnie (przypomnijmy, że procesorów Intela dostępnych w tym zakresie cen nie da się przyspieszyć), jednak nie możemy udawać, że jest to wielka zaleta: są to układy do biura i mało kto w ogóle pomyśli o tym, aby zmieniać ich parametry.
Gry z użyciem „jednomodułowca”
Modułowy charakter architektury Richland w połączeniu z szybkim taktowaniem sprawia, że procesory te całkiem nieźle radzą sobie w zastosowaniach codziennych, jednak w grach zachowywać się będą raczej jak układy jednordzeniowe, których era bezpowrotnie skończyła się kilka lat temu.
Sytuacji nie ratują odblokowany mnożnik i bardzo dobre możliwości podkręcania modelu X2 370K. Jedna jednostka FPU i bardzo mała ilość pamięci L2 (przy całkowitym braku L3) sprawiają, że w niemal każdej nowej grze procesor ten, krótko mówiąc, sprawować się będzie... zdecydowanie niezadowalająco. Co gorsza, Athlony X2 do podstawki FM2 mają bardzo silną konkurencję ze strony... starszych Athlonów II X2 do podstawki AM3. Athlon II X2 270 (185 zł) oraz Athlon II X2 280 (200 zł) zapewniają znacznie wyższą wydajność w podobnej, a nawet nieco niższej cenie. Do tego płyty główne AM3+ są nieco tańsze i ewentualna rozbudowa (o Phenoma II X4 lub któryś z procesorów FX) będzie łatwiejsza i bardziej efektywna.
Zatem dla kogoś, kto szuka procesora do zastosowań typowo domowych (przeglądanie internetu, proste gry Flash, pakiet Office), nowe Athlony X2 370K i 340 będą dobrym wyborem (szczególnie Athlon X2 340, który tylko trochę odbiega pod względem opłacalności od testowanego niedawno Celerona G1610). Natomiast ktoś, kto chciałby się od czasu do czasu rozerwać w grze bardziej wymagającej niż produkcje we Flashu, powinien się rozejrzeć pośród innych układów, takich jak Celeron G1610 oraz Athlon II X2 270, albo dołożyć do Pentium G2030, Athlona Ii X2 280 lub (jeśli zamierza podkręcać sprzęt) Athlona X4 750K.
Do testów dostarczył: morele.net
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 145 zł
Do testów dostarczył: morele.net
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 205 zł