Tomb Raider – recenzja długo oczekiwanej zręcznościówki

Zamysłem twórców najnowszego Tomb Raidera było „zresetowanie” serii tak, aby bardziej pasowała do obecnych czasów. Efekt jest momentami bardzo brutalny, wręcz drastyczny, a także wyjątkowo realistyczny. Dotychczasowe wcielenia Lary Croft miały naprawdę niewiele wspólnego z młodą dziewczyną, której postać przyjdzie Wam przybrać w najnowszej grze z jej udziałem. Świetnie wyszkolona, wszechwiedząca, umie praktycznie wszystko, nigdy nie traci głowy – pani archeolog, jaką znacie, została zastąpiona przez młode dziewczę, które ma wątpliwości, ludzkie przywary, potrafi zauważalnie cierpieć, słowem: jest dużo bardziej autentyczna.

Fabuła najnowszego Tomb Raidera jest względnie prosta, przynajmniej na początku. Lara Croft została zabrana na wyprawę w poszukiwaniu zaginionego królestwa Yamatai, podobno ulokowanego na jednej z wysp gdzieś na obszarze Trójkąta Smoka. Wraz z grupą przyjaciół wynajęła statek, aby dostać się do tego mitycznego miejsca i zgłębić jego sekrety. Niestety, jak to czasem na morzu bywa, środek transportu idzie pod wodę, a cała załoga trafia na wyspę, która szybko okazuje się wyjątkowo niegościnna. Nie będę więcej zdradzać, nadmienię tylko, że fabuła to mocna strona gry.

Bezbronne dziewczę?

Najnowsza część serii to gra zręcznościowa, w której postać głównej bohaterki, młodej Lary Croft, jest ukazana zza jej pleców. Graczowi po raz kolejny przyjdzie w skórze tej angielskiej damy wspinać się, skakać, pływać, wykonywać karkołomne salta oraz całą masę innych podobnych rzeczy, a wszystko to po to, aby się wydostać z zapomnianej przez świat wyspy. Od strony czysto technicznej widać kilka mianowników wspólnych z poprzednikami, choćby to, że dziewczyna jest niebywale wysportowana. Ale wszystkie akrobacje, które wykonuje, wydają się dużo bardziej realistyczne niż w poprzednich grach z jej udziałem. Oczywiście, swoje trzy grosze dorzuca oprawa graficzna, której projektanci starali się zapewnić jak największą wiarygodność. Spodobała mi się konsekwencja twórców, na przykład po skoku z dużej wysokości dziewczyna przewróci się i wyda jęk bólu lub zmęczenia, zamiast się otrzepać jak gdyby nigdy nic, wstać i przeć dalej. Nawet upadki ze względnie niskich półek skalnych i tym podobnych powodują, że po Larze zaczyna być widać subtelne zmęczenie, nie jest też przesadnie sprężysta czy szybka. Chociaż nie mogę odmówić jej postaci zwinności i – po raz kolejny – realizmu.

Twórcom gry zależało na tym, aby gracz mógł jak najpełniej wejść w skórę nowej, młodej Lary – i tak też się dzieje. Dziewczyna znalazła się w bardzo nieciekawej sytuacji, na nieznanej, najwyraźniej dzikiej wyspie, z której trzeba się jakoś wydostać. Mało tego, na jej barkach spoczywa zadanie odnalezienia reszty załogi, w końcu jej bliskich przyjaciół. Co prawda w przeszłości została ona całkiem nieźle przygotowana do tego zadania, lecz w prawdziwej dżungli, bez jakichkolwiek środków do życia, jest zupełnie inaczej niż w kontrolowanych warunkach, z nawigacją w kieszeni, żywnością w plecaku i tak dalej. Lara rozpoczyna przygodę z pustymi rękami, przy czym dość szybko udaje się jej pozyskać sprzęt zwiększający szanse w dziczy. Co prawda najnowsza część Tomb Raidera nie jest symulatorem przetrwania, w końcu nie trzeba się martwić o żywność, suche ubranie, medykamenty i inne tego typu rzeczy (chociaż to mogłoby być nawet ciekawe), ale odniosłem wrażenie, że zamierzeniem było ukazać główną bohaterkę jako kogoś, kto krwawi, ma chwile załamania, czuje się przytłoczony sytuacją, bywa zdezorientowany, słowem: ludzki. Całkiem nieźle widać też metamorfozę Lary: z początku jest jej ciężko, lecz stopniowo przeistacza się w łowcę, drapieżnika.

W Tomb Raiderze zaimplementowano mechanizm rozwoju postaci. Jest stosunkowo prosty, ale i tak zapewnia całkiem niezłe urozmaicenie rozgrywki. Lara już na początku potrafi się o siebie zatroszczyć, jednak w stopniu podstawowym – dopiero z czasem się uczy, jak należy radzić sobie w dżungli, tak aby nie oglądać się co chwila przez ramię. Otrzymuje punkty doświadczenia za walkę, zbieranie niektórych przedmiotów czy wykonywanie zadań. Na każdym poziomie zostaje jej przyznana możliwość odblokowania jednej umiejętności spośród trzech dostępnych grup: rozbitka, łowcy oraz awanturnika. Pierwsza dotyczy radzenia sobie z terenem i lokalną florą, druga jest ściśle powiązana z walką z dystansu, a trzecia – z okładaniem przeciwnika w zwarciu. Te zdolności pozwalają na przykład nosić przy sobie większą ilość amunicji, wytrzymać więcej ciosów albo okaleczyć nogę wroga strzałą, po czym efektownie rozłupać mu głowę czekanem. Jest tego sporo, a każda ze zdolności naprawdę się przydaje.

Gracz ma też dostęp do kilku broni dystansowych, z których pierwszą – i chyba najbardziej przydatną – jest łuk. Później w ręce Lary trafia pistolet, karabin automatyczny oraz strzelba. Każdą z broni można usprawniać, co nie tylko przekłada się na poprawę podstawowych parametrów, ale też zupełnie zmienia jej wygląd. Dla przykładu: wspomniany łuk, znaleziony na wczesnym etapie przygody, to zlepek kilku gałęzi oraz kawałków płótna. Po odszukaniu trzech części zmienia się on w pokrytą zdobieniami broń, przypominającą już coś, co może zrobić krzywdę, a kolejne elementy oddadzą w ręce młodej archeolog nowoczesne kompozytowe narzędzie mordu, które można dalej rozbudować. Trzeba też gromadzić złom, schowany tu i ówdzie w skrzynkach, zawieszony w siatkach rybackich i tak dalej. Każde usprawnienie wymaga określonej ilości żelastwa, bez tego nie da się powiększyć magazynka albo siły strzału, nie wspominając o tłumiku lub wzmocnionej lufie. Niektóre bronie ułatwiają Larze poruszanie się po wyspie, na przykład do strzały da się przywiązać linę i w ten sposób pokonywać przepaści, a dzięki strzelbie – niszczyć niektóre uniemożliwiające wędrówkę elementy środowiska. Ale odszukanie poszczególnych części broni to jedynie połowa sukcesu.

Tropiki, po raz kolejny

Akcja najnowszego Tomb Raidera dzieje się na tropikalnej wyspie, lecz myli się ten, kto sądzi, że Lara będzie biegała po plaży i polanach pełnych palm. Wyspa jest bardzo zróżnicowana, co jest ściśle powiązane z fabułą. Nadmienię jedynie, że jest pełna starożytnych konstrukcji, tajemniczych świątyń, klasztorów, posągów dawno zapomnianych bóstw i tym podobnych elementów otoczenia. Nie zabrakło też powojennych, zniszczonych bunkrów, siedzib kultystów, w tym całkiem rozbudowanych slumsów, ośrodków badawczych, gęstych lasów i tak dalej. Mało tego, niektóre tereny dookoła wysoko położonej stacji nadawczej pokrywa warstwa śniegu. Oczywiście, wszystkie te atrakcje są rozdzielone górskimi pasmami, rzekami, wodospadami i innymi naturalnymi formacjami terenu. Jest gdzie wędrować i co zwiedzać, na nudę z pewnością trudno narzekać.

Tropikalna wyspa została podzielona na kilkanaście mniejszych obszarów. Na każdym jest kilka ognisk, przy których Lara ulepsza broń i rozeznaje się w terenie. Są to też punkty nawigacyjne, pomiędzy którymi można się automatycznie przemieszczać, chociaż nic nie stoi na przeszkodzie, aby się wybrać na dłuższą wycieczkę. Teren działań jest naprawdę spory, można by się pokusić o nazwanie go sandboksem, ale jak na mój gust jest zanadto ograniczony. Owszem, gracz od pewnego momentu ma niemało swobody w tym, co robi, może sobie radośnie hasać po mapie i zbierać „znajdźki” (o czym za chwilę), lecz przez sporą część rozgrywki jest się prowadzonym za rękę; gra jest mocno liniowa, bo w konkretne, popychające fabułę do przodu miejsce można się dostać tylko w jeden sposób. Niektórzy będą się z tego powodu krzywić, mnie to jednak ani trochę nie przeszkadzało, byłem bowiem zbyt zajęty smakowaniem przygody, poznawaniem mocno pokręconej wyspy i jej mieszkańców.

Lara ma w sobie coś, co twórcy gry nazwali instynktem przetrwania. Po uaktywnieniu go pojawia się znacznik, który pokazuje mniej więcej, w którą stronę bohaterka powinna się udać. Dodatkowo cały ekran staje się wtedy czarno-biały, a te kluczowe elementy otoczenia zostają podświetlone na żółto, co przydaje się w rozwiązywaniu logicznych łamigłówek. Moim zdaniem tężyzny umysłowej nie wymagają: nie natrafiłem na żadną, której pokonanie zajęłoby mi dłużej niż kilka minut. Zazwyczaj sprowadzają się do podpalenia czegoś, przesunięcia jakiegoś przedmiotu w konkretne miejsce, wspinaczki – i tak w kółko. Jest łatwo i bezstresowo. Dla wielu osób nie ma nic gorszego od zagadek, których całymi dniami nie udaje się rozwiązać bez szukania porad w internecie. Tomb Raider takich wrażeń nie dostarcza.

Walka jest mocno zręcznościowa, zapomnijcie o realistycznym symulatorze strzelania z karabinu maszynowego i temu podobnych rozrywkach. Gdy wróg zostanie trafiony w nieosłoniętą głowę, to wystarczy, niezależnie od tego, czy dostał strzałą czy pociskiem wystrzelonym z broni palnej. Lara będzie się zmagać z kultystami, wieloletnimi mieszkańcami wyspy i rozbitkami, którzy musieli się dostosować do surowych warunków nowego domu. Są dzicy i agresywni, atakują grupami i nie brak im śmiercionośnego żelastwa. Zazwyczaj starają się pozbawić młodą archeolog życia za pomocą łuków, ale z czasem będą używać bardziej dosadnych środków perswazji. Im dalej, tym są lepiej opancerzeni.

Sztuczna inteligencja przeciwników jest całkiem niezła; często widzi się sytuację, w której Lara, kryjąc się za drewnianą skrzynką, jest obrzucana podpalonymi laskami dynamitu lub koktajlami Mołotowa przez kogoś, kto również chowa się za osłoną, podczas gdy w jej stronę nacierają inni, uzbrojeni w maczety, a kilku dalszych po bokach ostrzeliwuje ją z karabinów maszynowych. Przeciwnicy często zmieniają miejsce, chronią się za zasłonami, starają się zajść z flanki.

To w połączeniu z wyszukanym arsenałem oraz odpowiednio wysokim poziomem trudności sprawia, że walka to mocna strona gry: daje dużo frajdy i każde kolejne starcie to nie jest zło konieczne, stojące na drodze fabule, ale coś, w czym chce się uczestniczyć. Pikanterii potyczkom dodaje to, że można się z wrogami uporać po cichu, dusząc jednego po drugim – większość starć pozwala załatwić sprawy w taki właśnie sposób.

W grze nie brak też elementów zręcznościowych. Na przykład zdarza się, że Lara, skacząc nad przepaścią, chwyta się krawędzi po drugiej stronie tylko jedną ręką. Gracz ma wówczas jedynie krótką chwilę na to, aby nacisnąć odpowiedni guzik, bo jeżeli tego nie zrobi, bohaterka najprawdopodobniej zakończy żywot kilkaset metrów poniżej. Tutaj informacja dla tych, którzy nie lubią sekwencji QTE: w najnowszym Tomb Raiderze jest ich cała masa. Co więcej, także w walce sporo się tego pojawia, przykładowo niektórych przeciwników najprościej jest najpierw nieco zmiękczyć, wbijając im strzałę w kolano, a to wymaga przejścia krótkiej sekwencji QTE. Mnie duża liczba takich sytuacji nie przeszkadzała, ale wielu z Was będzie niepocieszonych.

Czas potrzebny do ukończenia głównego wątku najnowszego Tomb Raidera wynosi, najskromniej licząc, kilkanaście godzin, i to pod warunkiem, że brnie się do przodu, aby jak najszybciej uporać się z grą, bez zagłębiania się w zadania poboczne, a tych jest cała masa. Wyspa jest całkiem duża, a na każdym jej fragmencie twórcy ulokowali naprawdę mnóstwo przedmiotów do odszukania. Dzienniki ze wspomnieniami, GPS-y, relikwie – to będzie dla Lary chleb powszedni. Nie obeszło się też bez krypt, w których czekają na młodą archeolog prawdziwe skarby. Nie miałem dostatecznie dużo czasu na ukończenie Tomb Raidera w stu procentach, ale strzelam, że potrzeba na to średnio jakichś dwudziestu pięciu godzin, co w dzisiejszych czasach jest niemałą zaletą. Jest jeszcze tryb zabawy wieloosobowej, do którego też się przymierzam.

A jak się w to gra? W skrócie: bardzo dobrze. Przygoda jest wciągająca, ma solidną fabułę, dającą sporo frajdy walkę, świat jest ciekawy i jest w nim masa rzeczy do zrobienia. Lary nie sposób nie lubić – to bohater nowego typu, wyjątkowo realistyczny, a przez to bliski.

Platforma testowa

Oto podzespoły komputera, który posłużył nam do przetestowania gry Tomb Raider:

Grafika i dźwięk

Tomb Raider to naprawdę ładna gra. Co prawda widać po niej, że została stworzona z myślą o trzech platformach, ale dla mnie najważniejsze jest to, że pecety nie zostały zaniedbane, co ostatnio często się zdarza. Najnowsze dziecko Crystal Dynamics jest oparte na mocno zmodyfikowanym autorskim silniku Crystal Engine, który wykorzystano między innymi w grach Tomb Raider: Underworld oraz Lara Croft and the Guardian of Light. Muszę przyznać, że to narzędzie naprawdę dobrze się spisuje: nie dość, że grafika jest dobra, to jeszcze optymalizacja jest niczego sobie.

Zazwyczaj między tymi kiepskimi grami przeznaczonymi zarówno na konsole, jak i pecety pod kilkoma względami nie brakuje podobieństw. Często dają o sobie znać tekstury w niskiej rozdzielczości, statyczne źródła światła oraz niewielka liczba wielokątów, które przypadają na poszczególne obiekty, zwłaszcza te w oddali. Jest to zrozumiałe, w końcu moc obliczeniowa konsol praktycznie zawsze wymaga jakichś kompromisów. Jednakże sytuacja, w której nasze domowe blaszaki są traktowane po macoszemu, mocno mnie irytuje. Tyle się mówi o „konsolowych portach”, że z pewnością wiecie, do czego piję. W każdym razie najnowszy Tomb Raider zapewnia masę opcji pozwalających dostosować szczegółowość obrazu do własnego sprzętu, co bardzo zauważalnie przekłada się na to, co widzimy na ekranie.

Zmiana jakości oraz poziomu filtrowania tekstur, stopnia wygładzania krawędzi czy zakresu efektów przetwarzania końcowego to tylko fragment tego, co da się ustawić. Dodatkowo można uaktywnić tryb SSAO, dostosować głębię ostrości, szczegółowość otoczenia oraz cieni, a nawet włączyć teselację, która daje w kość sprzętowi mniej, niż przypuszczałem.

Sporo się ostatnio mówi o TressFX, czyli opcji realistycznego renderowania włosów. Obszerniej na jej temat pisaliśmy w dopiero co opublikowanym artykule. Uaktywnienie tej funkcji faktycznie zmienia fryzurę głównej bohaterki nie do poznania, chociaż bywały momenty, kiedy miałem mieszane odczucia co do rezultatu. Niekiedy włosy Lary wyglądają wybornie, wręcz fotorealistycznie, zwłaszcza podczas tych przerywników filmowych, oczywiście renderowanych z użyciem silnika gry, w których głowa bohaterki zajmuje większą część ekranu. Ale czasem jej włosy zachowują się dziwnie, sprawiają wrażenie przesadnie sztywnych, każdy kosmyk próbuje iść w swoją stronę. Technika TressFX to krok we właściwym kierunku, lecz wymaga dopracowania. Ponadto w mojej platformie testowej drzemie karta graficzna z rodziny GeForce. Oznaczało to drastyczny spadek płynności obrazu, gdy ilość włosów renderowanych w ten sposób na ekranie była duża. Najczęściej widziałem około czterdziestu pięciu, pięćdziesięciu klatek na sekundę, by po chwili grać w zaledwie dwudziestu. Ale to było do przewidzenia. Pewnie Nvidia ma w zanadrzu coś na miarę rozwiązania AMD.

Od strony czysto wizualnej nowemu Tomb Raiderowi niczego nie brakuje. Zadbano o należytą implementację wszystkich niezbędnych upiększaczy obrazu, nie próbując przesadnie oszukiwać wzroku gracza. Owszem, czasem zdarza się materiał w niskiej rozdzielczości, a niektóre obiekty mogłyby składać się z większej liczby wielokątów, ale to drobnostki, na które raczej się nie zwraca uwagi w ferworze przygody. Co więcej, nie ma pod tym względem gry idealnej, a zważywszy na wieloplatformowość najnowszego dziecka Crystal Dynamics, cieszę się, że jest tak, jak jest, bo wiem, że mogło być dużo gorzej.

Oprawa audio również nie budzi większych zastrzeżeń. Nie miałem odwagi sprawdzić polskiej wersji językowej – moja niechęć do takich wydań po tym, co usłyszałem w najnowszym Crysisie, jeszcze nie minęła. W każdym razie głosy są dobrze dobrane, każda postać niezależna brzmi inaczej, na podstawie barwy można się domyślić narodowości. Lara ma typowy dla niej angielski akcent, ale mówi w sposób odpowiednio przygaszony po traumatycznych wydarzeniach, które ją spotkały. Muzyka też jest dobra, chociaż nie wpadła mi w ucho na tyle, abym zechciał jej posłuchać poza grą.

Galeria

Podsumowanie

Po przeczytaniu niniejszej recenzji już zapewne wiecie, jaka jest moja ocena najnowszej części Tomb Raidera. To naprawdę bardzo dobra gra, co do tego nie mam najmniejszych wątpliwości. Nie zawiodła mnie zbyt mocno na żadnym polu – co rzadko się zdarza – a na wielu wypada bardzo dobrze. Może i nie przynosi żadnej rewolucji, nie jest nawet specjalnie odkrywcza, ale im bardziej się zagłębiałem w nowe przygody panny archeolog, tym bardziej na usta cisnęły się pochwały dla twórców.

Najnowsza Lara Croft to bardzo wiarygodna postać, pozbawiona wszelkiej przesady – normalna, ludzka, po prostu autentyczna. Właśnie dlatego można z nią sympatyzować i faktycznie czuć się źle, kiedy dzieje się jej krzywda. Nie liczyłem za bardzo na to, że dostanę coś, co pozwoli mi tak mocno wczuć się w rolę głównej bohaterki – mnie się to zdarza wręcz raz na kilka lat. Młoda archeolog zdecydowanie nie jest jedną z tych postaci, które wszystko biorą na klatę i w pełnej patosu atmosferze rozwiązują każdy problem niezależnie od jego rozmiaru. Ale nie jest to też bezbronne, zapłakane dziewczę, które się panicznie boi otaczającego je świata, i chwała twórcom gry za to, że potrafili znaleźć złoty środek pomiędzy tymi dwoma jakże skrajnymi podejściami.

Doceniam też to, że fabuła nie jest przesadnie nadęta w sposób typowy dla amerykańskiego kina. Owszem, na ekranie dzieje się sporo, i to właśnie na filmową modłę, ale całość jest podana w lekkostrawnej formie. Jestem przekonany, że w rękach zdolnego reżysera nowe przygody panny Croft mogłyby się zamienić w naprawdę przyzwoity film przygodowy. Coś takiego z chęcią obejrzałbym na dużym ekranie. A przy tym najnowszy Tomb Raider jest grą naprawdę ładną. Co prawda nie jest pod tym względem tak zjawiskowy jak choćby Crysis 3 w pełnej okazałości, ale i tak podczas eksplorowania tropikalnej wyspy znalazło się kilka miejsc, które wywołały we mnie zachwyt. Swoje trzy grosze dodał zdecydowanie kinowy, dynamiczny sposób ukazania krajobrazu.

Nowy Tomb Raider nie ustrzegł się kilku wpadek technicznych, ale nie są to ciężkie przewinienia. Nawet odczuwalnej liniowości gry nie postrzegam jako jej wady. Natomiast cała reszta jest naprawdę solidna, zapewnia jazdę bez trzymanki wysokiej próby. Najnowszą grę Crystal Dynamics polecam zarówno miłośnikom serii, jak i tym z Was, którzy nigdy wcześniej nie mieli okazji poznać bliżej panny Croft. Dajcie jej szansę, a wiele razy zostaniecie bardzo pozytywnie zaskoczeni. Jednakże zaznaczam: gra jest naprawdę brutalna: pozbawianie wrogów życia za pomocą czekanu i widok ludzkich, dopiero co odseparowanych od tułowia kończyn to w niej chleb powszedni.

Do testów dostarczył: Cenega

Cena w dniu publikacji (z VAT): 99 zł