Procesory i APU (różnica w nazwie jest kosmetyczna: i u Intela, i u AMD chodzi o procesor z wbudowanym układem graficznym) obu firm są efektem dwóch różnych podejść projektowych. Intel stawia na wydajność rdzeni x86, a osiągi układu graficznego i funkcjonalność całego czipu są mocno ograniczone. AMD konsekwentnie dołącza stosunkowo mocny układ graficzny nawet do najwolniejszych procesorów i zapewnia maksymalną funkcjonalność w jak największym zakresie modeli. Różnice nie sprowadzają się do szczegółów technicznych: w końcu procesory robi się dla konsumentów, więc producent dostosowuje wydajność do przewidywanych (w tym forsowanych przez siebie) zastosowań.
Przyjrzyjmy się parametrom testowanych procesorów:
Rdzenie/ wątki | Takto- wanie | GPU | Pamięć podręczna ostatniego poziomu | Obsługa pamięci | TDP | Cena | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Intel | |||||||
Pentium G850 | 2/2 | 2,9 GHz | HD Graphics 850/1100 MHz | 3 MB | DDR3-1333 | 65 W | 330 zł |
Pentium G630 | 2/2 | 2,7 GHz | HD Graphics 850/1100 MHz | 3 MB | DDR3-1066 | 65 W | 260 zł |
Celeron G540 | 2/2 | 2,5 GHz | HD Graphics 850/1000 MHz | 2 MB | DDR3-1066 | 65 W | 215 zł |
Celeron G460 | 1/2 | 1,8 GHz | HD Graphics 850/1000 MHz | 1,5 MB | DDR3-1066 | 35 W | 155 zł |
AMD APU | |||||||
A4-3400 | 2/2 | 2,7 GHz | HD 6410D 600 MHz | 2 × 0,5 MB | DDR3-1600 | 65 W | 235 zł |
A4-3300 | 2/2 | 2,5 GHz | HD 6410D 443 MHz | 2 × 0,5 MB | DDR3-1600 | 65 W | 215 zł |
Pentium i Celerony, im są tańsze, tym wolniejsze mają taktowanie i tym mniej pamięci podręcznej L3. Kolejne modele niewiele się różnią, dopiero między Celeronem G540 a serią Celeron G400 jest przepaść: taktowanie jest dużo wolniejsze i aktywny jest tylko jeden rdzeń. Taktowanie pamięci jest w niższych modelach ograniczone do DDR-1066 – tak wolne moduły już trudno znaleźć w sklepach. Nie jest to tylko oficjalne ograniczenie: próba ustawienia wyższego mnożnika nic nie da.
APU AMD serii A4 różnią się od siebie tylko taktowaniem rdzeni procesora i układu graficznego. Zestaw funkcji i pojemność pamięci podręcznej są takie same. Oficjalnie obsługują kości do DDR-1600, ale są też wyższe mnożniki (do DDR-2400). Po prostu wszystko powyżej DDR-1600 jest traktowane jako podkręcanie, więc producent nie gwarantuje takich osiągów.
Procesory serii A4 i wszystkie dwurdzeniowe Athlony i Semprony do podstawki FM1 występują w handlu w dwóch wersjach. Jedna jest zbudowana z krzemowych jąder Llano „LN1”: czterordzeniowych z dużym układem graficznym, w których nieużywane rdzenie i jednostki obliczeniowe w GPU są odłączone. Druga, nowsza, jest zbudowana z dwurdzeniowych jąder Llano „LN2” z małym GPU. Obie są równie funkcjonalne, pobór mocy i możliwości podkręcania statystycznego egzemplarza są takie same. Nowsza wersja LN2 wymaga jednak aktualizacji BIOS-u na większości płyt głównych. Można je odróżnić od siebie po numerze modelu widocznym na pudełku albo na procesorze (procesor widać przez przezroczyste okienko w pudełku):
Na końcu oznaczenia modelu pierwszej wersji (LN1, czterordzeniowe jądro) są litery GX, oznaczenie nowej wersji (LN2, wymaga aktualizacji BIOS-u) kończy się na HX. Płyty główne większości producentów są rozsyłane do sklepów z najświeższą wersją BIOS-u; problemy mogą wystąpić tylko wtedy, gdy nowo kupiona płyta leżała od paru miesięcy na półce. W takim wypadku sprzedawca powinien zaktualizować BIOS albo wymienić w serwisie płytę na sztukę z nowszym BIOS-em, zanim trafi do klienta.
Zestaw testowy i procedura
Wszystkie testy graficzne oraz w programach, które korzystają z instrukcji AVX, zostały przeprowadzone w systemie Windows 7 SP1 ze sterownikami Catalyst 12.03 (AMD) lub 15.26.8.64.2696 (Intel).
We wszystkich próbach taktowanie pamięci ustawiliśmy na DDR3-1600 (FM1) lub najwyższy dostępny mnożnik (LGA1155), a opóźnienia – na 7-8-7-21 1N.
podzespół | dostarczył | |
---|---|---|
Płyta główna LGA1155 | ASRock Z77 Extreme6 | www.asrock.com |
Płyta główna FM1 | Asus F1A75-I Deluxe | pl.asus.com |
RAM | G.Skill Pi F3-18400CL8D-4GBPIS | www.gskill.com |
Nośnik systemowy | OCZ Vertex 4 SSD 512 GB | www.ocztechnology.com |
Zasilacz | Enermax MODU87+ 500 W | www.enermax.pl |
Schładzacz procesora (podkręcanie) | Prolimatech SuperMega + wentylator Noctua NF-P12 | www.prolimatech.com |
Monitor | Acer P241w (24 cale, 1920×1200) | www.acer.pl |
Test Blu-ray | ||
Amplituner | Denon AVR-1612 | www.kabelek.pl |
Telewizor | Samsung UE40C7000 | www.samsung.pl |
Testy wydajności – procesor
Oczywiście, maszyna tej klasy nie będzie raczej służyć do wymagających obliczeniowo profesjonalnych zadań, ale przeprowadziliśmy kilka testów wydajności: do większości innych zastosowań te procesory będą aż nadto wydajne.
Różnica w podejściu Intela i AMD jest od razu widoczna. Celeron G540 tylko w TrueCrypcie jest wolniejszy od kosztującego tyle samo A4-3300. Od stawki wyraźnie odstaje Celeron G460, w którym Hyper-Threading pod względem wydajności nie daje nawet namiastki dwóch rdzeni.
Podane wyniki z testów syntetycznych w programie Sandra należy potraktować jako ciekawostkę. Specyficzne metody pomiarowe w Sandrze powodują mnóstwo artefaktów – wyników nieznajdujących żadnego potwierdzenia w rzeczywistych zastosowaniach.
Testy wydajności – układ graficzny
Staraliśmy się wybrać kilka gier (poza fleszowymi odmóżdżaczami), na które moglibyśmy się skusić, korzystając z taniego komputera.
Deus Ex: Human Revolution, mimo że jest klasyfikowany jako strzelanka, nie wymaga od gracza refleksu węża. Da się bez problemu pograć z użyciem obu APU, a sterowanie nie sprawia trudności. Gdy procesor to Pentium, nawet dalsze zmniejszanie rozdzielczości nie poprawia płynności. Przy takiej liczbie klatek na sekundę da się przejść grę, ale nie jest to przyjemne przeżycie.
W Portal 2 można bez problemu pograć nawet na komputerze z Pentium, i to w rozdzielczości 1680 × 1050. Gdy procesor to Celeron G460 (i w ogóle w kilku łamigłówkach wymagających szybkiego celowania) trzeba będzie obniżyć rozdzielczość, ale jakość grafiki można pozostawić na Medium – zmiana tego ustawienia nie daje dużej poprawy płynności.
Trine 2 jest graficznie bardzo bogata. Spośród testowanych procesorów tylko A4-3400 nie sprawi żadnych kłopotów podczas rozgrywki. A4-3300 też pozwala przejść grę, ale zacinanie się animacji w sytuacjach wymagających szybkiej reakcji mogą być frustrujące. Gdy procesor to Pentium lub Celeron, obniżanie jakości grafiki przy tej samej rozdzielczości nie sprawia, że obraz staje się bardziej płynny; przy tej liczbie klatek na sekundę sterowanie bohaterem sprawia dużą trudność.
Ten test został przeprowadzony jeszcze w wersji beta, ale wydajność w wersji dostępnej publicznie powinna być identyczna. Droższe APU nie powoduje żadnych trudności. A4-3300 i oba Pentium są wystarczająco wydajne, żeby dało się przejść grę bez irytacji, ale nie polecamy robić tego na wyższych poziomach trudności. Oba Celerony nie pozwalają, niestety, komfortowo pograć.
W symulacji jazdy bolidem F1 droższe APU zapewnia co prawda znośną płynność wyświetlania grafiki, ale raczej nie uda się Wam pobić żadnych rekordów czasu przejazdu: sterowanie samochodem wymaga często szybkich manewrów, których nie sposób wykonać przy 25 kl./sek. Pentium i Celerony pozwalają jedynie obejrzeć trasę i samochody.
Wyniki z 3DMarków też prosimy traktować z przymrużeniem oka, tak samo jak te z Sandry. Zero punktów w 3DMarku 11 oznacza oczywiście, że testu nie udało się uruchomić, bo układy graficzne w tych procesorach Intela nie obsługują DirectX 11.
Pobór mocy
Zmierzyliśmy, ile energii pobiera cała platforma testowa. Pobór mocy był mierzony po 10 minutach od uruchomienia testu stabilności w programie OCCT, w trakcie odtwarzania filmu HD w programie VLC (ze wspomaganiem GPU) oraz w stanie spoczynku – po 10 minutach wyświetlania pulpitu.
Wszystkie procesory pobierają niemal tyle samo energii w obciążeniu. W spoczynku i podczas odtwarzania filmu APU pomaga trochę oszczędniejsza płyta główna. W tak oszczędnych maszynach większość energii marnuje właśnie płyta główna i zasilacz, a różnice między oszczędnymi modelami a tanimi nie są warte dopłacania. Na tle sprzętu RTV salonowy komputer jest raczej mało energochłonny: zaawansowane odtwarzacze Blu-ray pobierają podczas odtwarzania filmu ok. 2/3 tego co nasz HTPC, a telewizory – nawet do dwóch razy więcej.
Funkcjonalność
W komputerze multimedialnym wydajność ma drugorzędne znaczenie, najważniejsza jest funkcjonalność. Pentium i Celerony są pod tym względem nieco uboższe od procesorów Core z tej samej rodziny. Porównajmy dostępność różnych funkcji przydatnych w kinie domowym:
Sandy Bridge Core | Sandy Bridge Pentium, Celeron | Llano | |
---|---|---|---|
Zestaw instrukcji | SSE 4.1/4.2 AVX AES | SSE 4.1/4.2 | SSE 4a |
Wirtualizacja | procesor, operacje we/wy (modele bez K) | procesor | procesor, operacje we/wy |
Układ graficzny | HD Graphics 3000 HD Graphics 2000 | HD Graphics | AMD Radeon HD 6000 |
DirectX | 10.1 | 10.1 | 11 |
OpenGL | 3.1 | 3.1 | 4.1 |
OpenCL | - | - | 1.1 |
Sprzętowy dekoder wideo | Clear Video HD | Clear Video HD | UVD3 |
Sprzętowy koder wideo | Quick Sync | - | - |
Obsługa filmów Blu-ray 3D | tak | tylko w trybie anaglifowym | tak |
HDMI | 1.4a | 1.3 | 1.4a |
DisplayPort | 1.2 | 1.1 | 1.2 |
Strumieniowanie dźwięku Dolby TrueHD i DTS-HD MA | bitstream | do 8 kanałów LPCM | bitstream |
Oprócz innego zestawu instrukcji Pentium i Celerony mają zubożony układ graficzny. Nie ma znanej z procesorów Core funkcji QuickSync, pozwalającej bardzo szybko i z wystarczająco dobrą jakością konwertować pliki wideo. Zubożony dekoder wideo i transmiter HDMI powodują, że Pentium pozwala odtworzyć film 3D z płyty Blu-ray tylko w trybie anaglifowym (do oglądania przez okulary z zieloną i czerwoną szybką), ponadto nie prześlemy strumieniowo ścieżki dźwiękowej w bezstratnych formatach DTS-HD Master Audio i Dolby TrueHD. To drugie oznacza, że dekodowaniem strumienia audio zajmuje się procesor, a amplituner tylko konwertuje sygnał cyfrowy LPCM na sygnały analogowe dla głośników. „Bitstreaming” dostępny w procesorach Core i APU AMD pozwala przekazać amplitunerowi zarówno dekodowanie, jak i konwersję na sygnał analogowy. Oba sposoby teoretycznie zapewniają pełną jakość Dolby TrueHD i DTS-HD Master Audio.
Bitstreaming sprawia, że sygnał w niezmienionej, niezdekodowanej formie dotrze do amplitunera. Dekodowanie sygnału w odtwarzaczu (w tym wypadku – komputerze) mogłoby spowodować stratę jakości, jeśli wbudowany transmiter HDMI nie przesyłałby wiernie zdekodowanych sygnałów LPCM albo jeśli amplituner inaczej obrabiałby sygnały LPCM, a inaczej zakodowane strumienie. My jednak nic nie wiemy o takich sytuacjach, więc prawdopodobnie nie ma co się martwić brakiem możliwości bitstreamingu dźwięku (już pomijając kwestię, czy ewentualna różnica byłaby słyszalna).
Podczas odtwarzania filmu Blu-ray nie napotkaliśmy żadnych poważnych problemów. Pentium i Celerony robiły to bez trudu, ale 3D było dostępne tylko w trybie anaglifowym. Brak zgodności ze standardem HDMI 1.4a powoduje, że nie da się przesyłać podwójnego obrazu do telewizorów 3D.
Aby odtworzyć film w wersji zwykłej i 3D z wykorzystaniem APU serii A4, trzeba zweryfikować ustawienia post-processingu w panelu kontrolnym sterowników. Żeby przy odtwarzaniu Blu-ray działała akceleracja DXVA, trzeba wyłączyć w sterownikach trzy opcje: Redukcja szumów „mosquito”, Eliminowanie bloków, Włącz dynamiczny kontrast.
Problem dotyczy tylko Radeona HD 6410D, czyli układu graficznego w APU serii A4, który po prostu nie jest dość wydajny, by mógł jednocześnie przeprowadzać operacje post-processingu i dekodować wideo. Serie APU A6 i A8 nie wymagają żadnej dodatkowej konfiguracji. O ile ograniczenie jest zrozumiałe (za niska wydajność), to nie rozumiemy, dlaczego w sterownikach odpowiednie opcje nie wyłączają się automatycznie, kiedy zostanie wykryta obecność APU A4 i odtwarzanie filmu Blu-ray.
Z transmisją zakodowanego dźwięku w standardach DTS-HD Master Audio i Dolby TrueHD wszystkie APU nie miały żadnych problemów.
Podsumowanie
Można by sparafrazować znany żart i powiedzieć, że tanie procesory są dobre, bo są dobre i tanie. To prawda: nawet zatwardziali zwolennicy wielkich szumiących skrzyń (tacy jak autor tych słów) byliby zdziwieni, jak rzadko układom za 200 zł brakuje wydajności, dopóki się nie sięga po zaawansowane narzędzia do obróbki mediów albo najbardziej zaawansowane graficznie gry. Tym masom użytkowników komputerów, którym wystarcza przeglądarka internetowa, nawet działająca na tablecie albo archaicznym pececie, wystarczy też najwolniejszy procesor z obecnej generacji.
W tej samej, niskiej cenie produkty Intela zapewniają zauważalnie wyższą wydajność procesora, a układy AMD – wyraźnie szybszy układ graficzny. Każdemu co innego się przyda. Można, oczywiście, argumentować, że Pentium, choć szybsze od Llano, i tak są za wolne do poważnych zastosowań, a HD 6410D, choć szybszy od HD Graphics, i tak jest za wolny do wymagających gier. Wtedy liczy się tylko funkcjonalność, a tu różnice między AMD a Intelem są duże. Obsługa OpenCL wciąż niewiele daje, choć rynek oprogramowania powoli się pod tym względem poprawia: takie popularne aplikacje, jak WinZip, Photoshop, GIMP, konwertery i odtwarzacze wideo, już teraz potrafią sobie pomóc mocą GPU. W omawianym tutaj segmencie cenowym wkrótce pojawią się niższe modele procesorów Ivy Bridge i Trinity. Te pierwsze będą w ofercie Intela dużym krokiem naprzód (układ graficzny w Ivy bridge wreszcie obsługuje OpenCL), chyba że zgodnie ze swoją polityką „niebiescy” znów ograniczą funkcjonalność najtańszych modeli do absolutnego minimum.
Do testów dostarczył: AMD
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 235 zł
Do testów dostarczył: AMD
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 215 zł
Do testów dostarczył: Intel
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 330 zł
Do testów dostarczył: Intel
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 260 zł
Do testów dostarczył: Intel
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 215 zł
Do testów dostarczył: Intel
Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 155 zł