Sandy Bridge E – testujemy procesory Core i7-3960X oraz i7-3930K

Wybaczcie, drodzy Czytelnicy, ale tym razem musimy zacząć od łyżki dziegciu. Oto już trzeci raz w tym roku zdarzyło się, że producent procesora, wprowadzając na rynek nowe modele, zupełnie nie zadbał o jakość pierwszych testów. Procesory Sandy Bridge otrzymaliśmy na parę dni w przerwie między świętami Bożego Narodzenia a Nowym Rokiem. Procesory AMD FX – na dzień roboczy przed wygaśnięciem umowy o zachowaniu poufności. Podobnie najnowsze układy Intela dotarły do nas na jeden dzień roboczy przed planowaną datą opublikowania tekstu. Tymczasem w niektórych krajach ościennych dziennikarze dysponują procesorami na tygodnie przed tym, zanim trafią do sklepów, co daje im dość czasu, żeby dobrze zapoznać się z platformą i przygotować wyczerpujący artykuł. Wszystko to nosi znamiona lekceważenia Czytelników i potencjalnych kupców, bo przecież to Wy najbardziej potrzebujecie wyczerpujących informacji o nowych produktach najszybciej, jak to możliwe (nie wspominając już o dziennikarzach, których zmusza to do pracy w święta i w pośpiechu, żeby tylko zdążyć). We wszystkich tych przypadkach polscy przedstawiciele obu firm byli bardzo pomocni i nie mamy im nic do zarzucenia – wszelkie opóźnienia powstawały za oceanem. Sytuację ratuje tylko to, że jesteśmy entuzjastami sprzętu, a naszemu rozmiłowaniu w nowych konstrukcjach nawet zjadłe smakują trucizny. Zacisnęliśmy zęby i postaraliśmy się przygotować ciekawy artykuł w krótkim czasie. Mamy jednak nadzieję, że otrzymywanie egzemplarzy testowych na dzień przed publikacją było do tej pory tylko wynikiem nieszczęśliwych zbiegów okoliczności i że nie stanie się to niechlubną tradycją.

Teraz skoncentrujmy się już na beczce miodu. Na rynek trafiają dziś dwa układy, które dla większości z Was nic nie zmienią, gdy przyjdzie Wam kupować procesor. To dlatego, że kosztują tyle co niejeden cały zestaw dla średnio zamożnego gracza. Nie ma się co dziwić, bo potrzeby większości użytkowników komputerów zaspokajają całkowicie nawet bardzo tanie procesory, a platforma Sandy Bridge E (E od Enterprise, nie od Extreme) jest skierowana do profesjonalistów o wygórowanych wymaganiach i zasobnych portfelach. Ma przede wszystkim zastąpić starzejącą się podstawkę LGA1366 i procesory Gulftown oraz wprowadzić do tego segmentu najnowszą mikroarchitekturę. Główne zalety LGA2011 i jej przewagi nad LGA1366 i LGA1155 to:

• procesory 12-wątkowe – na LGA1155 można mieć tylko procesor ośmiowątkowy, a w wielu zastosowaniach przydaje się każda moc obliczeniowa. Na LGA1366 są już procesory 12-wątkowe, i to wykonane w tym samym procesie technologicznym 32 nm, ale w architekturze Westmere (czyli nie mają instrukcji AVX).
• czterokanałowy kontroler pamięci – oprócz wyższej przepustowości pamięci (która rzadko jest potrzebna) najoczywistszą korzyścią jest możliwość zainstalowania bardziej pojemnej pamięci. Przy modułach o tej samej pojemności można zamontować dwa razy więcej pamięci niż na LGA1155 lub o połowę więcej niż na LGA1366, co przydaje się w obliczeniach matematycznych, obsłudze baz danych czy uruchamianiu maszyn wirtualnych.
• kontroler PCI Express na 40 linii – pozwala podłączyć więcej kart rozszerzeń na PCI Express bez pośrednictwa powielaczy PCI-E, takich jak F-200. Platforma LGA1366 z chipsetem X58 ma 36 linii PCI Express, a procesory Sandy Bridge do LGA1155 mają tylko 16 linii PCI-E, co ogranicza konfiguracje z dwoma kartami graficznymi do PCI Express ×8 dla każdej karty. Więcej niż dwie wymagają już powielacza. Dzięki temu niemal wszystkie płyty główne X79 obsługują techniki SLI i CrossFireX w konfiguracji trzech kart, a niektóre – również czterech. Co więcej, wygląda na to, że procesory Sandy Bridge E są kompatybilne z PCI Express 3.0. Dlaczego „wygląda”, a nie po prostu: „są” albo „nie są”? Karta z danymi technicznymi procesora twierdzi, że procesor jest zgodny ze specyfikacją PCI Express 3.0, ale we wszystkich materiałach marketingowych Intel powstrzymuje się od używania tego terminu, ograniczając się do stwierdzenia: „Wierzymy, że wiele urządzeń osiągnie połączenie o prędkości 8 GT/sek.”. To główna zaleta wersji 3.0 – dzięki zmianie systemu kodowania z 8b/10b (czyli każdych 8 bitów danych kodowanych jest na 10 bitów transmisji) na 128b/130b oraz usprawnieniom elektrycznym zwiększono przepustowość z 5 mld transferów na sekundę (PCI Express 2.0) do 8 mld. Niebiescy wolą jeszcze nie chwalić się obsługą przyszłościowego standardu, bo wciąż nie da się jej porządnie przetestować – urządzeń korzystających z wersji 3.0 lub jej wymagających jeszcze nie ma w sprzedaży.
• technika TURBO 2.0 – znana już z Sandy Bridge druga wersja przyspieszacza potrafi przekroczyć na króki czas limit wydzielania ciepła, korzystając z bezwładności cieplnej układu chłodzenia.

Procesory Sandy Bridge E

Od dziś będzie można kupić dwa układy: droższy i7-3960X i tańszy i7-3930K. 

Oba mają tyle samo wątków, różnią się nieco taktowaniem i pojemnością pamięci podręcznej trzeciego poziomu. Co ważne, oba mają odblokowane mnożniki. W przeciwieństwie do Sandy Bridge „cywilnych” nie mają wbudowanego układu graficznego. Nie ma również chipsetu z GPU przeznaczonego do tej platformy, podobnie jak do LGA1366.

Do serii Core i7-3000 dołączy w pierwszym kwartale przyszłego roku Core i7-3820, model z czterema rdzeniami i ośmioma wątkami, jeszcze mniejszą pamięcią podręczną i spodziewaną ceną niższą nawet od ceny i7-2600K.

Core i7-3960X

Core i7-3930K

Od lewej do prawej: LGA2011, LGA1366, LGA1156

Co jest nowością na rynku procesorów, w pudełkach układów i7-3000 nie będzie żadnego układu chłodzenia. Trzyletnia gwarancja dalej obowiązuje, ale schładzacz będzie trzeba sobie dokupić samemu. Intel będzie oferował dwa modele pod własną marką: zwykły, podobny do tradycyjnego „boksa”, w cenie ok. 80 zł (!), oraz zamknięty układ chłodzenia wodnego produkowany przez Aseteka, w cenie ok. 300 zł.