ASUS Crosshair III Formula
ASUS Crosshair III Formula zalicza się do rodziny płyt ROG (ang. Republic of Gamers – „Republika Graczy”), co gwarantuje zaawansowane technologie. Jest to jedna z pierwszych płyt ASUS-a z tej serii, która ma podstawkę AM3, układ AMD 790FX i obsługuje pamięć DDR3. Zastosowano między innymi następujące technologie:
- EPU-6 Engine, która pozwala oszczędzić na rachunkach za prąd. Liczba faz sterujących zasilaniem poszczególnych podzespołów jest dobierana w zależności od obciążenia.
- iROG – „inteligentne” centrum kontroli. iROG jest specjalnym układem scalonym odpowiedzialnym za działanie kilku funkcji, takich jak zmiana taktowania podzespołów czy ich napięć zasilających.
- ASUS MemOK! – narzędzie pomocne, gdy za problemem z uruchomieniem komputera stoją moduły pamięci. Płyta sama dobierze odpowiednie ustawienia tak, by komputer uruchamiał się bez problemów. (Czasem dane do konfiguracji pamięci w SPD nie są prawidłowo odczytywane, i pojawiają się problemy, ta funkcja ma temu zapobiegać).
- CPU Level Up – automatyczne przetaktowanie procesora do poziomu wyższych modeli. Wystarczy wybrać, jak duże ma być przyspieszenie, i płyta sama odpowiednio ustawi procesor.
- Moduł cieplny Pin-Fin – najnowszy kształt radiatora z niewielkimi kołkami charakteryzuje się większą wydajnością cieplną dzięki zwiększeniu powierzchni wymiany ciepła oraz polepszeniu efektywności przepływu powietrza przez przekształcenie go z warstwowego na wielokierunkowy. Pin-Fin jest najbardziej efektywnym systemem chłodzenia stosowanym obecnie w płytach głównych.
- Voltiminder LED – różnokolorowe diody LED przy najważniejszych podzespołach, monitorujące poziom napięć zasilających. Kolor świecenia odpowiada zakresowi napięć doprowadzonych do danego elementu. Są trzy zakresy: normalny, wysoki i „szalony”.
Pasywny system chłodzenia składa się z trzech radiatorów połączonych ciepłowodem. Część radiatorów jest wykonana w technice Pin-Fin, co ma zapewniać bardzo efektywne odprowadzanie ciepła. Połączenie gwintowe zastosowano do radiatora mostka północnego, pozostałe dwa są przymocowane plastikowymi kołkami. Laminat wykorzystuje technologię ASUS Stack Cool 2. Ma ona na celu obniżyć temperaturę komponentów wydzielających dużo ciepła dzięki odpowiedniej konstrukcji miedzianych ścieżek. Pozwala to zrezygnować z hałaśliwych wentylatorów. Wokół gniazda procesora jest dużo miejsca – nie powinno być problemów z instalowaniem nawet rozłożystych schładzaczy.
Sekcja zasilająca jest odpowiednio solidna, by sprostać procesorom konsumującym do 140 W, z zapasem niezbędnym przy przetaktowaniu. Producent nie postawił tym razem na kłującą w oczy liczbę faz. Naszym zdaniem odejście od marketingowego wyścigu, kto zastosuje (albo raczej umieści w materiałach reklamowych) większą liczbę faz zasilania, jest dobrym pomysłem. Naprawdę istotna jest nie ilość, a jakość. Krótkie dochodzenie pozwoliło odkryć, że zastosowano kontroler PWM ST L6740L, który według specyfikacji działa w trybie 4+1 (cztery fazy zasilania procesora, jedna – wbudowanego kontrolera pamięci). Tak więc sterowanie jest w sumie pięciofazowe z podwójnymi cewkami w każdej fazie.
Jak przystało na płytę główną z wyższej półki, jakość podzespołów zasługuje na uznanie. Kondensatory polimerowe dbają o to, by wahania napięcia były możliwie małe, a prędkość oddawania energii – duża. Wszystkie cewki są ekranowane, co redukuje straty mocy, zapewnia mniejsze zakłócenia EMI (ang. Electromagnetic Interference – zakłócenia elektromagnetyczne) oraz większą sprawność.
Płyta ma cztery sloty pamięci DDR3, które mogą obsłużyć do 16 GB pamięci. Umożliwia działanie pamięci w trybie dwu- lub jednokanałowym. Moduły RAM to oczywiście DDR3, a maksymalna oficjalna częstotliwość ich działania to 1600 MHz.
Dwa gniazda PCI Express x16 pozwalają zbudować wydajny podsystem graficzny, składający się z dwóch kart działających w technologii ATI CrossFireX. Do dyspozycji pozostają trzy gniazda PCI Express x1 i jedno PCI działające w standardzie 2.2.
Pojedyncze gniazdo LAN umożliwia komunikację z prędkością do 1 Gb/s. Do płyty można podłączyć dwa urządzenia IDE, pięć SATA, jedno eSATA i dwa FireWire (IEEE 1394). Dyski SATA można łączyć w macierze RAID 0, 1, 5 i 10.
Przy krawędzi płyty znalazły się zgrupowane przyciski: Power, Reset, MemOK!. Na panelu wyjściowym znalazło się miejsce na przycisk do resetowania ustawień BIOS-u.
Dźwiękiem zajmuje się karta SupremeFX X-Fi z technologią X-Fi firmy Creative Labs (zgodność z EAX 4.0 HD). Jest ona oparta na układzie Analog Devices AD2000B, który ma następujące parametry:
- liczba kanałów: 8, co oznacza możliwość generowania dźwięku w standardzie 7.1,
- rozdzielczość: 16, 20 lub 24 bity,
- częstotliwość próbkowania: 44,1/48/96/192 kHz,
- odstęp sygnału od szumów: 105 dB (DAC).
Opis wszystkich zastosowanych technologii i pełne dane techniczne płyty są dostępne na stronie producenta.
Jeśli chodzi o układ elementów płyty, z czystym sumieniem możemy pochwalić inżynierów ASUS-a. Wszystko jest tam, gdzie być powinno, i z niczym nie koliduje. Moduły pamięci można swobodnie wymienić przy zainstalowanej karcie graficznej.
ASUS Crosshair III Formula – użytkowanie, BIOS
Tradycyjnie już dla ASUS-a BIOS firmy AMI ma poziomy układ menu. Mnogość opcji może niektórych przyprawić o zawrót głowy. Jak przystało na produkt z grupy ROG (ang. Republic Of Gamers – „Republika Graczy”), opcji do żyłowania ustawień komputera jest zatrzęsienie. Bardzo rozbudowany monitoring docenią użytkownicy lubiący mieć dosłownie wszystkie parametry pod kontrolą. Zakres regulacji napięć też nie pozostawia niedosytu. Również miłośnicy wyciskania maksymalnej wydajności z podsystemu pamięci nie poczują się zawiedzeni: można kontrolować takie parametry wpływające na działanie pamięci, o jakich istnieniu przeciętny śmiertelnik w ogóle nie ma pojęcia.
Model jest w użytkowaniu przewidywalny, nawet po przetaktowaniu podzespołów. Sekcja zasilająca dobrze znosi nawet bardzo duże obciążenia, takie jak czterordzeniowy procesor z zegarem ponad 5,5 GHz (napięcie powyżej 1,8 V, chłodzenie ciekłym azotem), stabilny w środowisku 3D.
Warto zaktualizować BIOS, bo starsze wersje nie działały zbyt dobrze, gdy pamięć miała opóźnienia ustawione na tryb automatyczny.
ASUS M4N82 Deluxe
Rodzynek w teście. Nie jest to co prawda płyta AM3 z obsługą pamięci DDR3, ale jest to pierwszy model z obsługą SLI, jaki trafił do redakcji PCLab.pl.
Układ NVIDIA nForce 980a SLI jest odświeżoną wersją nForce 780a SLI, o którym obszerniej pisaliśmy w artykule nForce 780a SLI – nowy chipset SLI dla procesorów AMD. Jego specyfikacja techniczna niewiele różni się od starszego brata. NVIDIA nForce 980a SLI działa z procesorami AM3 i pamięcią DDR2 lub DDR3 (w danych technicznych widnieje również obsługa DDR, ale nie należy się spodziewać dostępności takiego połączenia). Zintegrowany procesor grafiki to GeForce 8300. Układ obsługuje technologię HyperTransport 3.0 oraz Tripple- i Quad-SLI.
Płyta ASUS M4N82 Deluxe dzięki układom NVIDI-i pozwala na uruchomienie SLI w trybie trzykanałowym (3-way SLI). Na laminacie są trzy gniazda PCI Express x16, dzięki którym teoretyczne możliwości (nForce 980a SLI) można sprawdzić w praktyce. Co ciekawe, ASUS nie zdecydował się wyprowadzić wyjścia z wbudowanego układu GeForce 8300 (stąd brak zintegrowanego układu graficznego w tabeli zbiorczej). Korzyść z wbudowanego procesora grafiki można odczuć, jeśli korzysta się z technologii Hybrid SLI. Czarny laminat ma wymiary 305×244 mm. Na jego powierzchni znalazły się wyłącznie podzespoły wysokiej klasy, wszystkie kondensatory są polimerowe, a cewki – ekranowane. Ekranowanie redukuje straty mocy, zapewnia mniejsze zakłócenia EMI (ang. Electromagnetic Interference – zakłócenia elektromagnetyczne) oraz zwiększa sprawność. Zasilanie procesora sterowane jest dziewięciofazowo w konfiguracji 8+1, czyli jednofazowo sterowane jest zasilanie kontrolera pamięci w procesorze, a ośmiofazowo – całej reszty procesora.
Płyta umożliwia działanie pamięci w trybie dwu- lub jednokanałowym. Do dyspozycji są cztery sloty, w których można obsadzić moduły o pojemności do 4 GB, co daje maksymalną ilość pamięci równą 16 GB. Moduły to DDR2, a ich maksymalna oficjalna prędkość to 1066 MHz, chociaż producent zapewnia o możliwości zwiększenia taktowania do poziomu DDR2 1300 MHz.
Pasywny system chłodzenia jest stosunkowo skomplikowany: tworzą go trzy radiatory, z których dwa (na układach zasilania procesora i NVIDIA nForce 980a SLI) są połączone podwójnym ciepłowodem. Układ nForce 200 (w miejscu klasycznego mostka południowego) łączy się z resztą systemu chłodzenia pojedynczym ciepłowodem. Radiatory są przymocowane do płyty plastikowymi kołkami. System chłodzenia można wspomóc dołączonym wentylatorem, który montuje się na radiatorze sekcji zasilania procesora.
Poza trzema gniazdami PCI Express x16 na płycie znalazły się również dwa złącza PCI i jedno PCI Express ×1.
Na panelu wyjściowym umieszczono pojedyncze gniazdo LAN działające z prędkością do 1 Gb/s. Do płyty da się podłączyć dwa urządzenia IDE i pięć SATA. Dyski można łączyć w macierze RAID 0, 1, 5, 10. Do komunikacji w standardzie FireWire (IEEE 1394) producent przeznaczył dwa porty, z czego jeden dostępny na panelu wyjściowym. Zarządza nimi układ VIA VT6315N.
Dźwięk jest odtwarzany przez wbudowany w nForce'a 980a SLI ośmiokanałowy kodek wysokiej jakości (HDA – ang. High Definition Audio) o nazwie Azalia.
Pełne dane techniczne modelu znajdziecie na stronie producenta.
ASUS M4N82 Deluxe – użytkowanie, BIOS
Płyta nie sprawiła nam zbyt wielu niespodzianek podczas testów. BIOS ma typowy dla ASUS-a układ. Zmiana prędkości szyny jest możliwa z krokiem 2 MHz – to dosyć nietypowe. Płyta przy próbach podkręcania, gdy dane ustawienie przekracza jej możliwości, uruchamia się ze stosownym komunikatem i po wciśnięciu klawisza F1 można działać dalej. Nie musieliśmy resetować ustawień BIOS-u. Użytkownicy przesiadający się z chipsetów NVIDI-i przeznaczonych do procesorów Intela mogą być zdziwieni brakiem możliwości ustawienia bardzo wysokiego taktowania pamięci. Maksymalny mnożnik daje częstotliwość 1066 MHz, ograniczenie stanowi wbudowany w procesor kontroler pamięci. Osiąganie wysokich prędkości szyny systemowej (HTT) nie jest przeznaczeniem modelu M4N82 Deluxe. Uwagę na tę płytę powinni zwrócić szczególnie użytkownicy chcący używać kart graficznych działających w trybie SLI i jednocześnie korzystać z zalet nowoczesnych procesorów AMD przystosowanych do podstawki AM3.
ECS A790GXM-AD3
ECS A790GXM-AD3 należy do linii Black Series, przeznaczonej dla graczy i wymagających użytkowników, którzy pragną wysokiej wydajności i jakości za atrakcyjną cenę.
Płyta jest w formacie ATX (305×245 mm). Jak wszystkie z układem AMD 790GX, tak i ta może działać w trybie Hybrid Graphics i CrossFireX. Wbudowany układ graficzny to ATI Radeon HD 3300, który ma do dyspozycji 128 MB SidePort Memory DDR3 1333.
Trzeba przyznać, że płyta sprawia bardzo dobre wrażenie już od pierwszej chwili. Chociaż A790GXM-AD3 zaliczono do serii Black, sam laminat nie jest czarny, ale ciemnobrązowy. Płyta jest zaskakująco ciężka, co z pewnością jest zasługą zastosowanego systemu chłodzenia. Producent postawił na aluminiowe radiatory w tradycyjnych kształtach. Obyło się bez ciepłowodów. Na masę całości duży wpływ ma radiator zamontowany na układach zasilających procesor – jego podstawa ma grubość około centymetra. Mocowanie systemu chłodzenia stanowią plastikowe kołki.
Producent nie oszczędzał na podzespołach – prawie wszystkie kondensatory na płycie to lepsze wersje polimerowe. Chociaż ECS chwali się, że wszystkie kondensatory są typu solid (czyli polimerowe), to na płycie udało się nam znaleźć kilka sztuk tradycyjnych „elektrolitów”.
Sekcja zasilająca procesor nie jest przesadnie rozbudowana, jednak z powodzeniem ma wystarczyć do zasilania procesorów mieszczących się w granicach 140 W. Większość cewek to wersje ekranowane.
Wokół gniazda procesora AM3 jest sporo miejsca, więc instalacja dużych schładzaczy nie powinna sprawić problemów, chociaż należy mieć na uwadze dosyć wysokie radiatory na sekcji zasilania i układzie AMD 790GX – z niektórymi modelami ciepłowody mogą kolidować.
Płyta ma cztery sloty pamięci DDR3. Można w nich obsadzić moduły o prędkości do DDR3 1333 MHz. Maksymalna ilość RAM-u, jaką można zainstalować, to 8 GB. Sporo miejsca wokół gniazd pamięci sprawia, że wymiana modułów jest bardzo prosta nawet przy zamontowanej długiej karcie graficznej. Dwa sloty PCI Express ×16 umożliwiają łączenie kart graficznych ATI w trybie CrossFireX. Na płycie znalazły się również dwa złącza PCI Express ×1 i dwa PCI.
Do ECS A790GXM-AD3 można podłączyć sześć urządzeń SATA. Zastosowano złącza równoległe do płyty. Jeden dysk eSATA da się podpiąć do panelu wyjściowego. Za jego obsługę odpowiedzialny jest układ JMicron JMB361. Można też podłączyć dwa urządzenia IDE. Na panelu wyjściowym znalazło się pojedyncze złącze LAN – obsługuje je układ Realtek 8111C. Pozwala ono na przesyłanie danych z prędkością do 1 Gb/s.
Urządzeń USB możemy podłączyć do 12, z czego połowę do panelu wyjściowego.
Płyta ma przyciski Power i Reset, co z pewnością ucieszy użytkowników stroniących od obudów komputerowych. Na panelu wyjściowym jest również przycisk do resetowania ustawień BIOS-u.
Dźwięk jest odtwarzany przez układ Realtek ALC888, który ma następujące parametry:
- Liczba kanałów: 10 (8+2). Oznacza to możliwość generowania dźwięku w standardzie 7.1 oraz, niezależnie, stereo.
- Rozdzielczość: 16, 20 lub 24 bity.
- Częstotliwość próbkowania: 44,1/48/96/192 kHz.
- Odstęp sygnału od szumów: 97 dB (DAC), ADC 90 dB.
Pełne dane techniczne modelu znajdziecie na stronie producenta.
ECS A790GXM-AD3 – użytkowanie, BIOS
ECS A790GXM-AD3maBIOS z pionowym układem menu. Nie zabrakło w nim funkcji pozwalających przyspieszyć komputer. Najciekawsze służące do tego opcje zawitały do zakładki M.I.B. II (ang. Motherboard Intelligent BIOS). Niestety, jak na płytę z serii Black (czyli dla bardziej wymagających użytkowników), jej zawartość jest uboga. Nie ma nawet możliwości zmiany mnożnika procesora. Można zmienić prędkość szyny HTT i podstawowe napięcia zasilające kluczowe podzespoły. Aktualizacja BIOS-u jest koniecznością – wcześniejsze wersje były bardzo niedopracowane. Szczególnie dużo błędów było w ustawieniach opóźnień pamięci. Po ustawieniu wartości CL na 9 otrzymywaliśmy wartość 7 – i tak dalej. W trybie całkowicie automatycznym płyta ustawiała pamięć jako DDR3 800 MHz 6-6-6 (to już lepiej byłoby pozostać przy DDR2 800 MHz i opóźnieniach 4-4-4, co nie jest wielkim wyzwaniem dla przeciętnych modułów). Monitoring jest bardzo skromny. Sterowanie wentylatorami jest – już tradycyjnie dla ECS – udziwnione. Wbudowany układ graficzny również nie zachwycił możliwościami przetaktowania. Już przy częstotliwości rdzenia graficznego 800 MHz (standardowa wynosi 700 MHz) system nie został załadowany poprawnie.
Foxconn A7DA-S 3.0
Foxconn A7DA-S 3.0 to następna płyta z podstawką AM3 i zintegrowanym rdzeniem graficznym. Wykorzystano w niej układy AMD 790GX oraz SB750. Wbudowany procesor grafiki ATI Radeon HD 3300 ma do dyspozycji 128 MB SidePort Memory DDR3 1333. Płyta może działać w trybie Hybrid Graphics i CrossFireX.
Czarny laminat ma wymiary 305×245 mm. Na jego powierzchni znalazły się wyłącznie kondensatory polimerowe, które mają dużo większą żywotność w porównaniu z tradycyjnymi kondensatorami elektrolitycznymi i lepszą charakterystykę działania. Jakość pozostałych komponentów również budzi zaufanie. Cewki są ekranowane, czyli w najlepszej wersji (mniej zakłóceń i większa sprawność).
Zasilanie procesora jest sterowane pięciofazowo. Sekcję zasilania przykrywa duży radiator. Pasywny system chłodzenia jest stosunkowo prosty: tworzą go trzy radiatory, z których dwa (na układach zasilania procesora i AMD 790GX) są połączone ciepłowodem. Radiator na mostku północnym jest przymocowany do płyty połączeniem gwintowym, pozostałe – plastikowymi kołkami. Zamontowanie schładzacza procesora może utrudnić wysokość radiatora na chipsecie, bo niebezpiecznie zbliża się on do miejsca, w którym znajdzie się zapinka.
Płyta umożliwia działanie pamięci w trybie dwu- lub jednokanałowym. Do dyspozycji są cztery sloty, w których można obsadzić moduły o pojemności do 2 GB, co daje maksymalną ilość pamięci równą 8 GB. Moduły to DDR3, a ich maksymalna prędkość to 1333 MHz. Dwa gniazda PCI Express ×16 pozwalają zbudować bardzo wydajny podsystem graficzny, składający się z dwóch kart graficznych ATI działających w trybie CrossFireX. Na płycie znalazły się również dwa złącza PCI i dwa PCIe ×1.
Pojedyncze gniazdo LAN umieszczono na panelu wyjściowym, a za jego obsługę odpowiada układ Broadcom BCM5784. Umożliwia on działanie LAN-u z prędkością do 1 Gb/s. Do płyty da się podłączyć dwa urządzenia IDE, pięć SATA i jedno eSATA. Dyski można łączyć w macierze RAID 0, 1, 5, 10. Do komunikacji w standardzie FireWire (IEEE 1394) producent przewidział dwa porty (jeden z nich jest dostępny na panelu wyjściowym).
W narożniku płyty dostępne są dwa małe przyciski: Power i Reset.
Dźwięk jest odtwarzany przez układ Realtek ALC888-GR, który ma następujące parametry:
- Liczba kanałów: 10 (8+2). Oznacza to możliwość generowania dźwięku w standardzie 7.1 oraz, niezależnie, stereo.
- Rozdzielczość: 16, 20 lub 24 bity.
- Częstotliwość próbkowania: 44,1/48/96/192 kHz.
- Odstęp sygnału od szumów: 97 dB (DAC), ADC 90 dB.
Pełne dane techniczne modelu znajdziecie na stronie producenta.
Foxconn A7DA-S 3.0 – użytkowanie, BIOS
BIOS tej płyty należy zaktualizować niezwłocznie po pierwszym uruchomieniu, bo wcześniejsze wersje działały bardzo nieprzewidywalnie. Zdarzyło się nam, że dzielniki pamięci działały w sposób wymykający się wszelkiej logice. Ustawienie dzielnika 400 dawało szybkość działania 800 MHz, wybranie 533 – 1066, a 667 – ponownie 800, tak samo jak ustawienie 800. Podobnie było z wartościami opóźnień: ustawienie CL=7 naprawdę dawało CL=5. Po zaktualizowaniu BIOS-u anomalie ustąpiły. Niestety, opcja zmiany mnożnika wbudowanego kontrolera pamięci nie działała, co utrudniło uzyskanie dużej prędkości szyny systemowej HTT.
Wbudowany układ graficzny okazał się dosyć podatny na przetaktowanie. Z domyślnych 700 MHz udało się go stabilnie przyspieszyć do 900 MHz bez zmiany fabrycznego układu chłodzenia.
BIOS nie ułatwia życia miłośnikom podkręcania. Po przekroczeniu możliwości sprzętu płyta po prostu nie uruchamia się i niezbędne jest zresetowanie jego ustawień. Oszczędni użytkownicy mogą się poczuć rozczarowani brakiem możliwości ustawienia napięć poniżej domyślnych poziomów. Przyciski Power i Reset są niewielkie i niezbyt wygodne.
Gigabyte GA-MA790FXT-UD5P
Gigabyte GA-MA790FXT-UD5P ma podstawkę AM3, układ AMD 790FX/SB750 i obsługuje pamięć DDR3. Jest to na razie jedyna płyta tego producenta z taką kombinacją układów AMD.
Laminat w niebieskim kolorze ma wymiary 305×245 mm. Jak przystało na konstrukcję z ambicjami, zastosowano kilka zaawansowanych rozwiązań. System zasilania procesora jest odpowiednio rozbudowany, by podołać nowoczesnym wielordzeniowym procesorom. Producent określa system sterowania zasilaniem jako 8+2 (osiem faz sterujących w sekcji zasilania procesora i dwie w sekcji zasilania wbudowanego kontrolera pamięci). Nad oszczędzaniem energii czuwa technologia Easy Energy Saver, która zarządza liczbą aktywnych faz w zależności od obciążenia procesora.
Nie zabrakło technologii Ultra Durable 3, mającej przedłużać żywotność produktu oraz zapewniać niższe temperatury i mniejsze zużycie energii). W jej skład wchodzą:
- Tranzystory Lower RDS (ON) MOSFET – charakteryzują się niską rezystancją oraz dużą szybkością działania, dzięki czemu wydzielają mniej ciepła, co sprawia, że są bardziej stabilne i wydajne.
- Ekranowane cewki z rdzeniem ferrytowym – mają zapewnić mniejsze straty mocy, a co za tym idzie – także niższe temperatury.
- Aluminiowo-polimerowe kondensatory japońskich producentów, o niskiej wartości ESL (ang. Equivalent Series Inductance – zastępcza indukcyjność szeregowa).
- 2 oz Copper PCB – laminat (ośmiowarstwowy) z podwojoną grubością ścieżek miedzianych (wszystkie ścieżki w warstwie zasilania i warstwie masy). Rozwiązanie to ma zapewnić mniejszą rezystancję ścieżek, co ma się przekładać na niższe temperatury i większe możliwości podkręcania.
Układ chłodzenia tworzą trzy radiatory połączone ciepłowodem. Dwa z nich producent „upiększył” niebieskimi blaszkami. Wygląda to co prawda dobrze, ale naszym zdaniem lepiej zdemontować je dla lepszego odprowadzania ciepła. Cały układ jest przymocowany plastikowymi kołeczkami.
Dwa złącza PCI Express x16 pozwalają uruchamiać karty graficzne w trybie CrossFireX. Na płycie znalazły się również trzy złącza PCI Express ×1 i dwa PCI. Moduły pamięci można umieścić w czterech gniazdach, co daje maksymalnie 16 GB. Dostęp do modułów pamięci jest bardzo dobry, bo sloty są znacznie oddalone od zamontowanej karty graficznej. Maksymalna prędkość modułów to DDR3 1666 MHz.
Za komunikację sieciową odpowiedzialny jest układ Realtek 8111C/DL, który umożliwia działanie LAN-u z prędkością do 1 Gb/s. Do dyspozycji są dwa złącza sieciowe.
Dzięki układowi Gigabyte SATA2 chip są dostępne dodatkowe cztery gniazda SATA (po dwa SATA przypadają na jeden układ JMicron JMB322) i jedno IDE. W sumie na płycie jest aż 10 gniazd SATA. Stację dysków pozwala podłączyć układ iTE IT8720. Złączem IEEE 1394 zarządza czip Texas Instruments TSB43AB23. Można podłączyć trzy urządzenia działające w tym standardzie, z czego dwa bezpośrednio do panelu wyjściowego. Urządzeń USB da się podłączyć do 12, z tego aż osiem do panelu wyjściowego.
Płyta ma dwa układy BIOS (DualBIOS). Dla wygody użytkowników, którzy nie przepadają za obudowami, przyciski: Power, Reset, ClearCMOS, producent umieścił na laminacie.
Dźwięk jest odtwarzany przez układ Realtek ALC889A, który ma następujące parametry:
- Liczba kanałów: 10 (8+2). Oznacza to możliwość generowania dźwięku w standardzie 7.1 oraz, niezależnie, stereo.
- Rozdzielczość: 16, 20 lub 24 bity.
- Częstotliwość próbkowania: 44,1/48/88,2/96/176,4/192 kHz.
- Odstęp sygnału od szumów: 108 dB (DAC), ADC 104 dB.
Opis wszystkich zastosowanych technologii i pełne dane techniczne płyty są dostępne na stronie producenta.
Gigabyte GA-MA790FXT-UD5P – użytkowanie, BIOS
BIOS jest wygodny w użyciu i bardzo intuicyjny. Możemy wytknąć jedynie to, że gdy szuka się granic możliwości sprzętu, płyta potrafi się ni stąd, ni zowąd nie uruchomić. Poza tym notatek o użytkowaniu mało, co oznacza, że problemów nie było. Wszystko działało zgodnie z oczekiwaniami. Bardzo wygodnie ustawia się opóźnienia pamięci, bo obok wybranego widnieje wartość zapisana w SPD modułów oraz wartość ustawiona w trybie auto. Nie ma więc ustawiania „w ciemno”, gdy zapomni się, ile powinna wynosić wartość startowa (czytaj: domyślna). Podobnie jest z ustawieniami takich wartości, jak mnożnik procesora, prędkość szyny HTT czy częstotliwość działania pamięci. Gdy ustawia się parametr taki jak mnożnik, BIOS pokazuje obok wartość docelową, na przykład zegar CPU czy pamięci. Dobrze sprawdzało się też narzędzie do aktualizacji BIOS-u Q-Flash Utility.
Gigabyte GA-MA770T-UD3P
Gigabyte GA-MA770T-UD3P to płyta z podstawką AM3, obsługą pamięci DDR3 oraz układami AMD 770 i SB710.
Laminat w niebieskim kolorze ma wymiary 305×210 mm, czyli nieco mniej, niż ma standard ATX. Zastosowane układy AMD pozwoliły zbudować nowoczesną konstrukcję, która kosztuje zaskakująco mało.
W odróżnieniu od wyżej pozycjonowanej GA-MA790FXT-UD5P ten model ma pewne ograniczenia wynikające wprost z zastosowanych układów logiki. Co tracimy, kupując tańszą płytę? Wbrew pozorom przeciętny użytkownik może nawet nie odczuć, że ma nieco okrojoną wersję. Mostek południowy SB710 w stosunku do droższego krewniaka SB750 został pozbawiony możliwości działania z macierzami RAID 5. To właściwie jedyna różnica pomiędzy tymi układami. AMD 770 nie obsługuje CrossFire, ale poza tą „ułomnością” nie dotknęły go żadne cięcia.
System zasilania procesora jest całkiem rozbudowany, jak na niedrogą płytę główną. Sekcja zasilania sterowana jest w systemie 8+2 (osiem faz sterujących zasilaniem procesora, dwie – wbudowanego kontrolera pamięci). Zaprojektowaną ją z myślą o procesorach o TDP do 140 W. Nad oszczędzaniem energii czuwa technologia Easy Energy Saver, która zarządza liczbą aktywnych faz w zależności od obciążenia procesora. Na układach zasilania tym razem nie ma radiatora. Na cały układ chłodzenia płyty składają się dwa odrębne (niepołączone) aluminiowe radiatory. Są one przymocowane plastikowymi kołeczkami.
Mimo że półka cenowa jest niższa, nie zabrakło technologii Ultra Durable 3, mającej przedłużać żywotność produktu oraz zapewniać niższe temperatury i mniejsze zużycie energii).
W skład Ultra Durable 3 wchodzą:
- Tranzystory Lower RDS (ON) MOSFET – charakteryzują się niską rezystancją oraz dużą szybkością działania, dzięki czemu wydzielają mniej ciepła, co sprawia, że są bardziej stabilne i wydajne.
- Ekranowane cewki z rdzeniem ferrytowym – mają zapewnić mniejsze straty mocy, a co za tym idzie – także niższe temperatury.
- Aluminiowo-polimerowe kondensatory japońskich producentów, o niskiej wartości ESL (ang. Equivalent Series Inductance – zastępcza indukcyjność szeregowa).
- 2 oz Copper PCB – laminat (ośmiowarstwowy) z podwojoną grubością ścieżek miedzianych (wszystkie ścieżki masowe i zasilające). Rozwiązanie to ma zapewnić mniejszą rezystancję ścieżek, co ma się przekładać na niższe temperatury i większe możliwości podkręcania.
Dostępne jest pojedyncze złącze PCI Express ×16, cztery PCI Express ×1 i dwa PCI. Moduły pamięci można umieścić w czterech gniazdach, co daje maksymalnie 16 GB. Dostęp do modułów jest bardzo dobry, bo sloty są oddalone od złącza PCI Express ×16. Maksymalna prędkość pamięci to DDR3 1666 MHz.
Za komunikację sieciową odpowiedzialny jest układ Realtek 8111C/DL, który umożliwia działanie pojedynczego złącza LAN z prędkością do 1 Gb/s.
Do płyty można podłączyć sześć napędów SATA, których złącza wyprowadzono prostopadle do powierzchni laminatu, oraz dwa IDE. Stację dysków pozwala podpiąć układ iTE IT8720. Interfejsem IEEE 1394 zarządza układ Texas Instruments TSB43AB23, który pozwala podłączyć trzy urządzenia działające w tym standardzie, z czego dwa do panelu wyjściowego. W panelu tym da się umieścić aż osiem urządzeń USB (ich maksymalna liczba to 12).
Płyta ma dwa układy BIOS (DualBIOS).
Dźwięk jest odtwarzany przez układ Realtek ALC888, który ma następujące parametry:
- Liczba kanałów: 10 (8+2). Oznacza to możliwość generowania dźwięku w standardzie 7.1 oraz, niezależnie, stereo.
- Rozdzielczość: 16, 20 lub 24 bity.
- Częstotliwość próbkowania: 44,1/48/96/192 kHz.
- Odstęp sygnału od szumów: 97 dB (DAC), ADC 90 dB.
Opis wszystkich zastosowanych technologii i pełne dane techniczne płyty są dostępne na stronie producenta.
Gigabyte GA-MA770T-UD3P – użytkowanie, BIOS
Największe zaskoczenie w teście. Niepozorna, tania płyta, jakby ucięta gilotyną księgowych, zrobiła na nas duże wrażenie. Bezproblemowe działanie, duże zakresy regulacji napięć zasilających poszczególne podzespoły i wygodny BIOS – takie wrażenia pozostawiła po standardowych testach GA-MA770T-UD3P. Jednak to był dopiero początek niespodzianek. Płyta okazała się bezkonkurencyjna w kategorii maksymalnej prędkości szyny HTT. Spędziliśmy z nią wyjątkowo dużo czasu, poszukując rezerw, o które nie podejrzewaliśmy ani procesora, ani tym bardziej niedrogiej płyty głównej. Czy jest to więc ideał w atrakcyjnej cenie? Niestety – nie, ale wytykanie wad GA-MA770T-UD3P jest bardziej znajdowaniem słabych punktów niż prawdziwych ułomności.
Płyta ma niezbyt solidnie przymocowany radiator na mostku północnym, co może być problemem przy montażu schładzacza procesora. Na domiar złego pozostawia on bardzo mało miejsca na operowanie zapinką schładzacza. Po drobnej modyfikacji można zamontować ten radiator w pozycji obróconej o 180 stopni, dzięki czemu będzie więcej miejsca przy ramce wokół procesora.
Na układach sekcji zasilającej procesor nie ma żadnego systemu chłodzenia. Warto przynajmniej monitorować temperaturę tej okolicy przy mocniejszym obciążeniu. Użytkownicy ze smykałką majsterkowicza mogą zaopatrzyć sekcję zasilającą w stosowny radiator – w laminacie są odpowiednie otwory. Miłośników podkręcania w wydaniu ekstremalnym może zmartwić informacja, że płyta nie za dobrze znosi mocne przetaktowanie jednocześnie kontrolera pamięci i samej pamięci. Być może następne wersje BIOS-u przyniosą poprawę pod tym względem.