OC Station
ASUS postanowił zaproponować użytkownikom coś więcej niż zwykły panel do regulacji prędkości obrotowej wentylatorów. Ponieważ firma kojarzy się z produktami dla miłośników podkręcania, postanowiono stworzyć panel wyjątkowy. Jego wyjątkowość polega na połączeniu funkcji kontroli wentylatorów i podkręcania. Tak, drodzy Czytelnicy, narzędzi do przyspieszania komputera nigdy za wiele. Po rozwiązaniach przeznaczonych bardziej dla tych, którzy rywalizują w różnego rodzaju programach testowych (benchmarki), ASUS pokazał coś, co przyda się większej liczbie użytkowników. Jest to pierwszy tego typu panel z wyświetlaczem LCD o przekątnej 3 cale. Dzięki układom iROG na płytach głównych wszelkie manipulacje napięciami i częstotliwościami są czysto sprzętowe, bez pośrednictwa jakiegokolwiek programu. Zmiany są więc całkowicie niewidoczne dla systemu operacyjnego, a proces regulacji nie obciąża go w żaden sposób. W porównaniu z regulacją programową cały proces zamyka się w dwóch krokach zamiast w ośmiu.
Poza przetaktowywaniem, zmianą napięć i regulacją wentylatorów panel umożliwia zmianę nastaw CPU Level Up (czyli ustawienie prędkości procesora jak dla szybszego modelu) oraz poziomu zużycia energii (ASUS EPU – ang. Energy Processing Unit, zarządzanie energią).
Użytkownik może oczywiście ustawić szereg alarmów ostrzegających o zbyt wysokiej temperaturze czy zbyt niskich obrotach wentylatorów. Można dobrać głośność i rodzaj sygnału dźwiękowego.
Do zainstalowania OC Station potrzeba miejsca dla dwóch napędów optycznych. Płyta czołowa ma dwa położenia: pionowe i uchylone o 30 stopni. Ma to zapewnić optymalną czytelność wyświetlacza niezależnie od sposobu zamontowania. Kontrolować można cztery wentylatory podłączone bezpośrednio do panelu, niezbędną energię zapewnia złącze molex. Do podłączenia do płyty głównej służy specjalny kabel.
Panel wymaga odpowiedniej wersji BIOS-u płyty głównej, żeby działała regulacja oraz monitoring napięć i dało się zmieniać częstotliwość szyny.
OC Station współpracuje z płytami:
- ASUS Rampage II GENE – BIOS 0805 lub nowszy,
- ASUS Rampage II Extreme – BIOS 1404 lub nowszy,
- ASUS Crosshair III Formula – BIOS 0302 lub nowszy.
Rampage II GENE z bliska
W przypadku ASUS Rampage II GENE hasło reklamowe brzmi: „mini rozmiar, maksi moc” (pisownia za polską stroną producenta, być może zamierzona). W założeniu płyta miała odziedziczyć możliwości po starszym bracie Rampage II Extreme, ale przy zmniejszonym formacie. ASUS Rampage II GENE należy do rodziny płyt ROG (ang. Republic of Gamers, Republika Graczy), co gwarantuje wyposażenie w zaawansowane technologie.
ASUS Rampage II GENE ma rozmiary 244×244 mm, czyli udało się wszystkie niezbędne elementy zmieścić na powierzchni odpowiadającej formatowi microATX. To pozwala wybrać mniejszą obudowę i uczynić komputer bardziej mobilnym, co może mieć znaczenie dla graczy lubiących przemieszczać się wraz ze swoją ulubioną maszyną. Laminat jest czarny, w kolorystyce złączy przeważa niebieski, pojawiają się też czerwone akcenty. Złącze procesora to LGA 1366, a układy towarzyszące to oczywiście Intel X58 i ICH10R. Warto zwrócić uwagę, że schładzacz procesora może być w standardzie LGA 775, płyta ma bowiem dwa komplety otworów mocujących: LGA 775 i LGA 1366.
Sekcja zasilająca jest odpowiednio solidna, by sprostać wymaganiom zaawansowanych graczy. Procesor jest zaopatrywany w energię poprzez układ sterujący składający się z ośmiu faz. Zasilanie pamięci to następne dwie fazy, QPI ma sterowanie dwufazowe, podobnie jak mostek północny. Dla miłośników liczb: ogółem zasilanie na ASUS Rampage II GENE sterowane jest 14-fazowo.
Pasywny system chłodzenia jest dosyć prosty: tworzą go trzy niewysokie radiatory, z których dwa (na układach X58 i układach zasilania CPU) są połączone ciepłowodem. Wszystkie radiatory są przymocowane plastikowymi kołkami. Wokół gniazda procesora jest dużo miejsca – nie powinno być problemów z instalacją nawet dużych schładzaczy.
Jakość podzespołów zastosowanych na płycie zasługuje na pochwałę. Kondensatory polimerowe dbają o to, by wahania napięcia były możliwie małe, a prędkość oddawania energii – duża. Wszystkie cewki są ekranowane, co redukuje straty mocy, zapewnia mniejsze zakłócenia EMI (ang. Electromagnetic Interference, zakłócenia elektromagnetyczne) oraz większą sprawność.
ASUS zastosował kilka swoich technologii:
- EPU-6 Engine, która pozwala oszczędzić na rachunkach za prąd. Liczba faz sterujących zasilaniem poszczególnych podzespołów jest dobierana w zależności od obciążenia.
- iROG – „inteligentne” centrum kontroli. iROG jest specjalnym układem scalonym, odpowiedzialnym za działanie kilku funkcji, takich jak zmiana taktowania podzespołów czy ich napięć zasilających.
- ASUS MemOK! – narzędzie pomocne, gdy za problemem z uruchomieniem komputera stoją moduły pamięci. Płyta sama dobierze odpowiednie ustawienia tak, by komputer uruchamiał się bez problemów (czasem dane do konfiguracji pamięci w SPD nie są prawidłowo odczytywane, i pojawiają się problemy; ta funkcja ma temu zapobiegać).
- Voltiminder LED – różnokolorowe diody LED przy najważniejszych podzespołach monitorujące poziom napięć zasilających. Kolor świecenia odpowiada zakresowi napięć doprowadzonych do danego elementu. Są trzy zakresy: normalny, wysoki i „szalony”.
Sześć gniazd może obsłużyć do 24 GB pamięci. Płyta umożliwia działanie pamięci w trybie trzy-, dwu- lub jednokanałowym. Moduły pamięci to oczywiście DDR3.
Dwa gniazda PCI Express x16 pozwalają zbudować wydajny podsystem graficzny, składający się z dwóch kart. Układ chłodzenia mostka południowego jest niski, żeby każda karta zmieściła się bez problemu. Do dyspozycji pozostaje gniazdo PCI Express x4 i jedno PCI działające w standardzie 2.2.
Jest też jedno gniazdo LAN, obsługiwane przez układ Realtek 8111C. Umożliwia on działanie LAN-u z prędkością do 1 Gb/s. Ponieważ chipset Intel X58 nie ma wbudowanej obsługi urządzeń IDE, producent zastosował układ JMicron JMB363. Dzięki temu możemy podłączyć dwa urządzenia IDE. Urządzeń w standardzie SATA da się podłączyć siedem. Sześć jest obsługiwanych bezpośrednio przez chipset, a dodatkowe – właśnie przez chip JMB363. Ten sam układ obsługuje pojedyncze gniazdo eSATA. Dyski podłączone bezpośrednio do układu Intel X58 możemy łączyć w macierze RAID 0, 1, 5 i 10. Można podłączyć dwa urządzenia FireWire (IEEE 1394) .
Przy krawędzi płyty znalazły się zgrupowane przyciski: Power, Reset, MemOK!. Na panelu wyjściowym znalazło się miejsce na przycisk do resetowania ustawień BIOS-u.
Za dźwięk odpowiedzialny jest układ SupremeFX X-Fi z technologią firmy Creative Labs X-Fi (kompatybilność z EAX 4.0 HD), tym razem wlutowany na płycie głównej. Jest on oparty na układzie Analog Devices ADI2000B, który ma następujące parametry:
- liczba kanałów: 8, co oznacza możliwość generowania dźwięku w standardzie 7.1,
- rozdzielczość: 16, 20 lub 24 bity,
- częstotliwość próbkowania: 44,1/48/96/192 kHz,
- odstęp sygnału od szumów: 105 dB (DAC).
Opis wszystkich zastosowanych technologii i pełne dane techniczne płyty są dostępne na stronie producenta.
Rampage II GENE – BIOS, użytkowanie
Pierwszy kontakt z ASUS Rampage II GENE przynosi bardzo pozytywne wrażenia. Płyta jest po prostu ładna, kolory są przyjemne dla oka. Solidne wykonanie połączone z wysokiej klasy podzespołami sugeruje dużą żywotność płyty.
Sam laminat jest czarny i wypełniony elementami prawie na każdym centymetrze kwadratowym. Dalsze ich upakowanie bez ograniczenia funkcjonalności wydaje się niemożliwe. Podkręcaczy ucieszą przyciski: Power, Reset, MemOK! i Clear CMOS. W pudełku znalazł się pożyteczny LCD Poster.
Ponieważ płyta jest przeznaczona dla entuzjastów, nie mogło zabraknąć opcji do podkręcania. Dostępne zakresy napięć są aż nadto wystarczające dla wymagającego użytkownika. Procesor możemy zasilić prądem o napięciu aż 2,5 V, podobnie pamięć. Zwolennicy ekologii i oszczędzania ucieszą się z możliwości ustawienia napięcia zasilającego procesor na poziomie 0,8 V, co pozwoli zminimalizować pobór mocy (oczywiście przy zmniejszeniu częstotliwości zegara CPU).
ASUS zastosował lekko zmodyfikowany BIOS firmy AMI. Użytkownicy przyzwyczajeni do obsługi płyt ASUS-a poczują się jak w domu – poziomy układ menu pozostał niezmieniony. Wbudowane w płytę podzespoły można wyłączyć za jednym zamachem – to dobra opcja dla podkręcaczy. Innym udogodnieniem jest EZ Flash 2 – funkcja pozwalająca kopiować, przywracać i aktualizować BIOS. Producent przewidział możliwość zapisania kilku jego ustawień.
ASUS Rampage II GENE ustępuje swojemu starszemu (i większemu) bratu pod względem taktowania pamięci RAM. GENE nie pozwala osiągać bardzo wysokiej prędkości działania pamięci. W każdym razie nie jest to łatwe. Płyta pozwala stosunkowo łatwo ustawić pamięć jako DDR3-1700, powyżej zaczynają się poważne problemy. Mamy nadzieję, że następne wersje BIOS-u przyniosą poprawę.
OC Station w praktyce
Podłączenie OC Station jest proste. Należy podłączyć do panelu wentylatory, które mają być przezeń kontrolowane, kabel zakończony wtyczką molex (do zasilania wiatraków) oraz specjalny kabel sygnałowy do komunikacji z płytą główną. Sam panel działa z podpiętym jedynie głównym kabelkiem. Producent nie opisał co prawda wtyczek na głównym kablu, ale po chwili mamy pełną jasność – źle podłączyć się nie da.
Płyta główna musi mieć gniazdo USB bez charakterystycznej ramki (same bolce) i umieszczone tuż obok złącza GP (złącze nie zostało opisane w instrukcji), bo z kombinacji obu korzysta OC Station.
Sam panel można przykręcić w obudowie, ale można również postawić go na biurku. Do stabilizacji jego pozycji służą gumki w podstawie – dzięki nim dosyć lekki panel nie ucieka przy naciskaniu przycisków czy kręceniu gałką.
Obsługa jest intuicyjna i bardzo prosta. Gałka służy do wybierania pozycji z menu i zmiany wartości nastaw, przyciski są trzy: wyboru, wyjścia, wyłącznik.
Panel wymaga odpowiedniej wersji BIOS-u płyty głównej, żeby działała regulacja oraz monitoring napięć i była możliwa zmiana częstotliwości szyny.
Trzycalowy wyświetlacz jest czytelny i mieści kilka linijek tekstu (a raczej linii menu, bo dowolnych danych tekstowych wyświetlić się nie da).
Oto kilka obrazków pokazujących, jak to wszystko wygląda w praktyce:
Zestaw testowy
Testy przeprowadziliśmy na platformie składającej się z następujących podzespołów:
| Model | Dostarczył | |
|---|---|---|
| Procesor: | Core i7-965 Extreme Edition ES | www.intel.pl |
| Procesor: | Core i7-920 D0 ES | www.intel.pl |
| Karta graficzna: | NVIDIA GeForce GTX 280 | www.nvidia.pl |
| Pamięć: | OCZ OCZ3P18002GK DDR3 1800 MHz (3x 1 GB) | extrememem.com |
| Dysk twardy: | Seagate Barracuda 7200.10 750 GB | www.seagate.com |
| Zasilacz: | Gigabyte GE-S800A-D1 | www.gigabyte.pl |
| Monitor: | Acer P241w (24 cale, 1920×1200) | www.acer.pl |
Do testów użyliśmy systemu operacyjnego Windows Vista Ultimate w wersji 64-bitowej z zainstalowanym pakietem Service Pack 1. Sterowniki karty graficznej to ForceWare w wersji 180.43.
Wyniki testów – syntetyki
Tradycyjnie na początek testy syntetyczne.
Syntetyczne testy wydajności po raz kolejny pokazały, że dobrze wykonane płyty, jeśli mają taki sam chipset, mają też prawie identyczną wydajność. Różnice są zbliżone do wielkości błędu pomiarowego i oscylują w okolicach 1–2 proc. ASUS Rampage II GENE zazwyczaj w „czubie”.
Przejdźmy do wyników testu przepustowości pamięci.
Wyniki testów – 3D
Czas na testy w środowisku trójwymiarowym. Na pierwszy ogień idzie 3DMark Vantage.
Wyniki testów – HD Tach, inne
Temperatury, pobór mocy
Pomiary temperatur i poboru mocy podczas obciążenia wykonaliśmy w drugim przejściu programu 3DMark Vantage. Pobór mocy dotyczy całego zestawu z wyłączeniem monitora.
Podczas obciążenia komputer z płytą ASUS Rampage II GENE pobiera o ponad 20 W mniej mocy niż identyczny zestaw z płytą ASUS Rampage II Extreme. Drugie miejsce w teście pomiaru poboru mocy podczas obciążenia pozwala spodziewać się niższych rachunków za prąd.
Podkręcanie
Podkręcanie na płycie ASUS Rampage II GENE to prosta i przyjemna czynność. Trzeba jedynie pamiętać, że wysoko taktowana pamięć może przysporzyć pewnych problemów. Poza tym wszystko idzie gładko. Płyta z procesorem Core i7 920 D0 osiągnęła stabilnie szynę BCLK 210 MHz. To dobry wynik. Powyżej tej wartości nie udało się uzyskać stabilnego działania komputera. ASUS Rampage II GENE uruchamiał się przy BCLK 215 MHz, ale stabilność nie była zadowalająca. Niestety, awaria dysku twardego pozbawiła nas kilku zrzutów ekranowych, stąd niewiele ich w tym dziale.
Podsumowanie
Rodzina produktów dla graczy ROG (ang. Republic of Gamers – Republika Graczy) powiększa się. Oprócz płyt głównych i kart graficznych ASUS oferuje teraz następny element układanki – panel OC Station.
„W Republice Graczy reguły litości dotyczą tylko mięczaków, a przechwalanie się swoimi wynikami to jedyna uznawana ideologia. Wierzymy w swoje umiejętności, naszym celem jest ciągłe ich doskonalenie, a rywalizacja w turniejach to nasz chleb powszedni. Jeśli Twój charakter jest zgodny z naszym profilem, to zapraszamy – wstąp do elitarnego klubu, do Republiki Graczy, i pokaż nam, co potrafisz”. Czy warto wstąpić do ROG-u? Podsumujmy swoje wrażenia z obcowania z OC Station i Rampage II GENE.
ASUS OC Station
Panel, jakiego jeszcze nie było. Oprócz możliwości kontroli obrotów wentylatorów OC Station pozwala na sprzętowe podkręcanie i zmianę napięć zasilających podzespoły na płycie głównej. Co ciekawe, BCLK można zmieniać standardowo co 1 MHz, ale również ze zwiększoną precyzją, co 0,2 MHz (taka opcja nie jest dostępna w BIOS-ie). Ponieważ panel umożliwia sprzętową zmianę częstotliwości taktowania procesora, można to robić na przykład w trakcie testów programami typu Futuremark Vantage, dzięki czemu można uzyskać jeszcze wyższe wyniki (na przykład zmniejszając taktowanie CPU w teście procesora i zwiększając je w pozostałych).
Regulacja obrotów wentylatorów jest nieco zbyt mało elastyczna. Dopuszczalne minimum to 50 proc. obrotów – naszym zdaniem zupełnie niepotrzebne ograniczenie. W przypadku szybkoobrotowych wentylatorów nie da się zredukować głośności do pożądanego poziomu. Być może w nowszych wersjach oprogramowania ograniczenia te zostaną usunięte.
Wykonanie zasługuje na wysokie noty. Sposób zmiany kąta panelu z wyświetlaczem jest nieco majestatyczny – po zwolnieniu zatrzasków ruch jest płyny i nie za szybki. Przyciski działają pewnie, podobnie jak gałka. Jedyny problem z nią polega na tym, że nie „lubi” szybkiego kręcenia. Mechanizm nie odczytuje wtedy zmian ustawianych wartości. Kręcić trzeba więc niespiesznie.
Pewne wątpliwości budzi sam rozmiar panelu. Do jego montażu potrzeba dwóch wolnych zatok 5 i 1/4 cala. To pewien problem, bo większość niewielkich obudów ma do wykorzystania tylko dwie takie zatoki. Montując w nich OC Station, pozbawiamy się możliwości zamontowania napędu optycznego. Być może producent uznał, że napęd optyczny to kwestia mało istotna dla rasowych graczy. Niemniej jednak znalezienie niewielkiej obudowy z trzema zatokami 5-calowymi jest pewnym wyzwaniem. Przy 3-calowym wyświetlaczu LCD chyba można było zmieścić całość w gabarytach pojedynczego urządzenia 5 i 1/4 cala. Albo też wyświetlacz mógłby mieć zdecydowanie większą przekątną, skoro urządzenie zajmuje dwie zatoki. W połączeniu np. z możliwością wyświetlania na nim filmów podniosłoby to atrakcyjność całego urządzenia.
Jakość wyświetlacza jest bardzo dobra: obraz jest wyraźny i kontrastowy, a i do reprodukcji kolorów nie można mieć większych zastrzeżeń.
Można by zarzucić panelowi, że współpracuje jedynie z płytami ASUS-a, lecz byłoby to już wynajdywanie wad na siłę.
W redakcji OC Station spotkał się z przychylnymi ocenami. Oczywiście, nie każdy chciałby coś takiego mieć, niemniej musimy uznać ASUS OC Station za bardzo ciekawą propozycję.
Do testów dostarczył: ASUS
Cena w dniu publikacji (z VAT): 549 złotych
ASUS Rampage II GENE
ASUS Rampage II GENE to młodszy brat „dorosłego” Rampage II Extreme. Nieco mniejszy (jak to zwykle bywa w przypadku młodszego rodzeństwa), ale możliwości całkiem duże.
Trochę danych technicznych:
| ASUS Rampage II GENE | |
|---|---|
| Dostarczył | ASUS |
| Format płyty | mikro ATX (244 mm x 244 mm) |
| Chipset | Intel X58 / ICH10R |
| Zakres regulacji napięcia pamięci | 1,51 V do 2,50 V |
| Zakres regulacji napięcia procesora | 0,80 V do 2,50 V |
| Zakres regulacji napięcia CPU Vtt | 1,20 V do 2,50 V |
| Zakres regulacji napięcia NB | 1,11 V do 2,20 V |
| Zintegrowany układ graficzny | brak |
| Rodzaj złącza procesora | LGA1366 |
| Liczba slotów RAM | 6 |
| Rodzaj pamięci RAM | DDR3 |
| Maksymalna pojemność RAM | 24 GB |
| Szybkość pamięci | DDR3 2000(OC)/1800(OC)/1600/1333/1066 MHz |
| Tryb jednokanałowy | tak |
| Tryb dwukanałowy | tak |
| Tryb trójkanałowy | tak |
| Liczba slotów PCI | 1 |
| Liczba slotów PCI Express | 3 (2x16, 1x4) |
| Liczba złączy wentylatorów | 5 |
| Obsługa NVIDIA SLI | tak |
| Obsługa ATI CrossFireX | tak |
| Liczba złączy SATA | 7 |
| Liczba złączy eSATA | 1 |
| RAID | 0, 1, 5, 10 |
| Liczba kanałów ATA | 1 x Ultra DMA 133/100/66/33 |
| LAN | 1 x Gigabit LAN |
| Dźwięk | SupremeFX X-Fi |
| Liczba portów USB (panel) | 12 (6) |
| IEEE 1394 | 2 x 1394a |
| Panel tylny | 2 x PS/2 (klawiatura), 1 x eSATA, 1 x optyczne wyjście S/PDIF, 6 x złącze audio, 1 x LAN, 6 x USB, 1 x IEEE 1394a, 1 x Clr CMOS |
| Cena złotych | 830 |
Wykonanie jest bardzo dobre, jak na serię ROG przystało. Przemyślana konstrukcja pozwala na wymianę pamięci RAM również przy dużej karcie graficznej. Żeby bliskość slotów RAM-u i karty nie powodowała komplikacji, producent wyposażył płytę w niespotykane gniazda pamięci z zatrzaskiem z jednej strony. Przy karcie graficznej nie ma zatrzasku, dzięki czemu nic nie blokuje modułów. Pewne zastrzeżenia mieliśmy co do umieszczenia gniazda IDE bardzo blisko głównego gniazda zasilającego. Przy obudowanej wtyczce ATX były pewne trudności z wpięciem kabla IDE. Ponieważ standard ten odchodzi powoli do lamusa (wypierany przez SATA), nie uważamy tego za dużą wadę, a raczej za wynik miniaturyzacji.
Układ chłodzenia zainstalowany na płycie radził sobie dobrze, chociaż temperatury, jakie osiągały radiatory, mogłyby być niższe. Trzeba pamiętać o odpowiedniej wentylacji w obudowie. Wszystkie radiatory zostały zamocowane plastikowymi kołeczkami, na szczęście kontakt z chłodzonymi podzespołami okazał się bardzo dobry.
Użytkowanie modelu ASUS Rampage II GENE to czysta przyjemność. Płyta jest przewidywalna. BIOS jest dopracowany i typowy dla ASUS-a. Przy korzystaniu z OC Station należy pamiętać o jego aktualizacji do wersji obsługującej to rozwiązanie. Producent dołączył przydatny wyświetlacz LCD Poster, który poza funkcjami kontroli procedury startowej POST przydaje się jako narzędzie do monitoringu napięć czy temperatur. Do wad trzeba zaliczyć nie najlepsze możliwości przetaktowywania pamięci RAM. Bardzo ciężko zmusić płytę do działania z wyższymi parametrami pamięci niż DDR3-1700.
ROGaty cherubinek – bo takie ukuliśmy „służbowe” określenie tej płyty – wzbudził w redakcji spore zainteresowanie.
Przy swojej dobrze wyważonej cenie ASUS Rampage II GENE jest atrakcyjną propozycją dla mieszkańców krainy ROG (i nie tylko).
Do testów dostarczył: ASUS
Cena w dniu publikacji (z VAT): 830 złotych