Xonar U1 - bliskie spotkanie z UFO
Rok 2007 to okres mocnej ofensywy firmy ASUS na rynku kart dźwiękowych. Zaprezentowane w marcu karty Xonar D2/PM (PCI) zyskały bardzo przychylne opinie w mediach, ale także u odbiorców końcowych. Niedługo po ich premierze na rynek trafiły karty Xonar D2X o tych samych możliwościach, jednakże przeznaczone dla magistrali PCI Express. Pod koniec roku rodzina kart Xonar powiększyła się o pierwsze urządzenie zewnętrzne tej serii - U1. Xonar U1 przeznaczony jest przede wszystkim dla posiadaczy komputerów przenośnych i ma być poważną alternatywą dla często bardzo mizernych kontrolerów dźwięku. Nowe karty ASUS mają przewyższać notebookowe integry pod każdym względem - od funkcjonalności, przez wszechstronność zastosowań, po jakość dźwięku.
Sercem Xonar U1 jest procesor USB ASUS UA100, a konkretnie niezbyt dobrze znany C-Media Nitrogen D2. Jednostka ta ma wbudowany kontroler zgodny ze specyfikacją USB DCDAD (USB Device Class Definition for Audio Devices) i współpracuje z kontrolerami USB 2.0 oraz starszymi USB 1.1. Strumienie dźwięku przesyłane są z i do wbudowanego przetwornika cyfrowo-analogowego (DAC) i analogowo-cyfrowego (ADC) w rozdzielczości 16 bitów, przy próbkowaniu wynoszącym 44,1 lub 48 kHz. Ponadto w Nitrogen D2 zawarto sprzętową jednostkę odpowiedzialną za kompresję dynamiki (Dynamic Range Compression), odpowiadającą normom wzmacniaczy klasy D. Urządzenie obsługuje także zestaw poleceń ze specyfikacji USB 2.0, takich jak uśpienie oraz wybudzanie, celem oszczędzania energii.
ASUS Xonar U1 skierowany jest przede wszystkim do posiadaczy komputerów przenośnych, niezadowolonych ze zintegrowanych kontrolerów dźwięku. Ma być uniwersalnym urządzeniem przenośnym, które łatwo można podpiąć do dowolnego komputera PC działającego pod kontrolą systemu operacyjnego Windows XP lub Vista (nieoficjalnie także Windows 2000 i 2003). O ile producent deklaruje wsparcie tylko systemów operacyjnych firmy Microsoft, o tyle w ostatnich dniach 2007 roku rozpoczęto testowanie sterowników dla komputerów Apple Mac, działających pod kontrolą systemów MacOS X 10.4 i nowszych.
Aby móc skutecznie konkurować z przenośnymi integrami, analogowy tor dźwięku we wnętrzu Xonar U1 wyposażono między innymi w przełącznik odcinający typu DPDT, a także wzmacniacz operacyjny (OPAMP) Texas Instruments MV358I. Od strony funkcjonalności Xonar U1 także nie ma czego się wstydzić. Zaopatrzono go w kompletny arsenał DSP Dolby Home Theater oraz programowy koder Doby Digital Live. ASUS Xonar U1 jest pierwszą w historii zewnętrzną kartą dźwiękową wyposażoną w owe technologie. Mając do dyspozycji system wirtualizacji dźwięku przestrzennego na słuchawki, gracze nie powinni już w tym miejscu sądzić, że to wszystko.
Zewnętrzna karta ASUS-a zachowuje także zgodność z interfejsem OpenAL, ale także EAX 1.0 i 2.0 zarówno pod Windows XP, jak i Windows Vista! Dzięki dodatkowemu rozszerzeniu sterownika - DirectSound3D GameXtensions (DX GX 1.0), Xonar U1, podobnie jak jego dwie wewnętrzne siostry, umożliwia wykorzystanie jego możliwości przetwarzania dźwięku z gier w środowisku Windows Vista. Rozwiązanie to działa podobnie do Creative ALchemy (specjalnego wrappera DirectSound > OpenAL), lecz nie wymaga od użytkownika niczego poza jego uaktywnieniem w panelu konfiguracyjnym karty. Obsługa DX GX 1.0 ma zostać udostępniona wraz z następnym pakietem sterowników. Karta firmy ASUS przetwarza 64 głosy (bufory) w grach korzystających z interfejsów programowania DirectSound oraz OpenAL.
Obsługa ASUS Xonar U1 nie powinna przysporzyć jakichkolwiek problemów nawet niedoświadczonemu użytkownikowi komputera. Jeśli korzystamy z systemu operacyjnego Windows XP lub Windows Vista (ze wszystkim aktualizacjami), wystarczy wpiąć wtyczkę do dowolnego portu USB i po chwili urządzenie gotowe jest do pracy. Korzystając ze sterownika UAA (Unified Audio Architecture) autorstwa programistów Microsoftu, Xonar U1 może odtwarzać i nagrywać dźwięki. Pracując pod kontrolą Windows Vista udostępnione są także proste, programowe procesory dźwięku wbudowane w sam system operacyjny. Do podstawowej pracy to wystarcza, zwłaszcza że nie musimy instalować ani sterowników, ani oprogramowania dedykowanego urządzeniu. Pod względem funkcjonalności nie ma jednak tu żadnej przewagi nad integrą. Zyskujemy przede wszystkim znacznie lepszą jakość dźwięku (ale o tym później). Po zainstalowaniu pakietu oprogramowania i sterowników od firmy ASUS, Xonar U1 przeobraża się w jednostkę, przy której niejedna integra w notebooku powinna dostać wypieków na swej elektronicznej twarzy.
Z przodu Xonara U1 znalazły się dwa gniazda typu Mini Jack. Po lewej stronie mamy wejście mikrofonu/liniowe, a po prawej stereofoniczne wyjście analogowe połączone z optycznym wyjściem cyfrowym (S/PDIF). W zestawie otrzymujemy specjalną przelotkę, dzięki której do wyjścia optycznego w Xonar U1 możemy podłączyć typowy kabel optyczny (TOSLink).
Budowa i dodatki
Samo urządzenie jest na tyle małe, że bez problemów mieści się w dłoni. Cała obudowa wykonana jest z aluminium, co z jednej strony budzi większe zaufanie niż "plastik-fantastik", a z drugiej sprawia, że na przykład regulowanie głośności jest łatwiejsze. A skoro o tym mowa, to kwestię tę rozwiązano całkiem ciekawie, albowiem regulatorem głośności jest cała górna pokrywa urządzenia. Wystarczy pokręcić nią w lewo by przyciszyć, bądź w prawo aby zwiększyć głośność. Naciśnięcie na pokrywę powoduje całkowite wyciszenie toru dźwięku.
W górnej pokrywie umieszczono także mały otwór, przez który z wnętrza wydobywa się światło sygnalizujące stan pracy urządzenia. W celu zaprezentowania Wam tego rozwiązania przygotowaliśmy krótki film, na którym zaprezentowaliśmy różne tryby pracy urządzenia oraz sposób, w jaki reguluje się głośność.
Sygnalizacja pracy ma trzy tryby:
- Stałe światło niebieskie: Tryb pracy Hi-Fi, w którym wszystkie funkcje przetwarzania dźwięku są wyłączone,
- Pulsujące światło niebieskie: Tryb aktywny w przypadku, gdy co najmniej jedna funkcja przetwarzania dźwięku jest aktywna (na przykład Dolby Headphone, korektor widma (EQ), itd.),
- Stałe światło czerwone: Tryb wyciszenia dźwięku.
Czwarty tryb sygnalizowany jest stałym światłem w kolorze różowym. W tym trybie urządzenie pracuje gdy podłączymy je do komputera bez sterowników.
Podstawę urządzenia stanowi miękki plastik, w dotyku kojarzący się z gumą. Dzięki temu Xonar U1 bardzo pewnie trzyma się powierzchni i nie ślizga po blacie biurka czy stołu. ASUS Xonar U1 sprzedawany jest w kolorze białym, ale także srebrnym, czarnym, żółtym, czerwonym i niebieskim.
Kabel USB ma długość około pół metra, a na nim umieszczono specjalny pasek-rzep ułatwiający jego zwijanie. Część dziennikarzy ma tendencję do narzekania na zbyt małą długość kabla USB. My uważamy, że pół metra to wystarczająco dużo, aby podłączyć kartę do notebooka. Dłuższy kabel raczej przeszkadzałby, a w razie potrzeby, od czego są przedłużacze? :-)
W zestawie otrzymujemy bardzo krótką instrukcję obsługi, skupioną wyłącznie na kwestii podłączania m.in. głośników i mikrofonu, płytę CD-ROM ze sterownikami oraz oprogramowaniem konfigracyjnym, płytę DVD-Video z filmowymi prezentacjami Dolby Headphone i Virtual Speaker, a więc systemu wirtualizacji dźwięku przestrzennego na słuchawki i głośniki stereo, w różnych zastosowaniach (także w grach).
Ostatnim dodatkiem jest ciekawy ASUS Array Micrphone, a więc mikrofon dwa-w-jednym. Poprzez zastosowanie pary dwóch mikrofonów kierunkowych, Xonar U1 dokonuje analizy dźwięków docierających do obu z nich. Mikrofon główny, skierowany na rozmówcę zazwyczaj rejestruje nie tylko jego głos, ale także szumy otoczenia (np. wentylatorów w komputerze). Drugi mikrofon "zbiera" dźwięki zza mikrofonu głównego, a więc te stanowiące akustyczne tło. Poprzez nałożenie na siebie obu strumieni dźwięków oprogramowanie wycisza elementy pokrywające się, przez co z sygnału z mikrofonu głównego znika szum, a pozostaje głos rozmówcy.
Rozwiązanie to oczywiście nie jest nowe, ale mimo to ASUS Array Microphone powinien ucieszyć niejednego miłośnika pogaduszek głosowych. Podobnie jak w samej karcie dźwiękowej, także i tu podstawa jest gumowa, co zapewnia stabilność i całkiem dobrą przyczepność mikrofonu do podłoża.
Oprogramowanie i funkcjonalność
ASUS U1 Audio Center to skonsolidowany panel konfiguracyjny, zawierający w sobie wszystkie funkcje udostępniane użytkownikowi przez kartę dźwiękową. Po zainstalowaniu sterowników aplikacja oraz jej ikona pojawia się w zasobniku systemowym (obok zegara) tylko gdy urządzenie jest fizycznie podłączone do portu USB. Standardowo dostępne funkcje to regulacja głośności, funkcja SVN odpowiadająca sprzętowej DRC (Dynamic Range Control), a więc automatycznym dostosowywaniu dynamiki tak, aby możliwie jak najbardziej wyrównać poziomy głośności elementów najcichszych i najgłośniejszych. Jest to przede wszystkim przydatne, jeśli korzystamy z głośników do oglądania filmów w nocy, gdy nie możemy pozwolić sobie na ustawienia poziomu głośności na zbyt wysoki. Dostępne i widoczne w prawym, dolnym rogu tryby DSP to zestaw definicji ustawień funkcji składowych Dolby Home Theater. Dzięki nim w łatwy sposób możemy szybko dostosować tryb przetwarzania dźwięku do typu odsłuchiwanego materiału dźwiękowego.
Wadą tego rozwiązania jest brak możliwości konfiguracji owych trybów ze strony użytkownika. W każdym z trybów (Gry, Muzyka, Filmy) włączane są inne kombinacje funkcji Dolby Headphone, Dolby Pro Logic IIx, czy Dolby Virtual Speaker i choć w praktyce nie wygląda to najgorzej, to wolelibyśmy, aby użytkownik miał otwartą drogę do stworzenia własnych definicji. O ile na widocznych obrazkach widzicie cztery tryby pracy DSP, o tyle niebawem dołączony do nich piąty - DX GX. W tym trybie uaktywniane będą rozszerzenia EAX oraz zgodność z interfejsem DirectSound3D pod Windows Vista. Na chwilę obecną nie ma jeszcze pakietu sterowników korzystającego z dobrodziejstw DX GX 1.0, zatem należy uzbroić się w cierpliwość. Takie samo rozwiązanie zaimplementowano najpierw w kartach ASUS Xonar D2X i raptem kilka tygodni temu w starszych Xonar D2.
Klikając na strzałkę opisaną jako "MENU" naszym oczom ukazuje rozszerzony panel konfiguracyjny. Tu możemy rozpocząć zabawę z naszym nabytkiem. W zakładce głównych ustawień (Main) musimy oczywiście skonfigurować typ wyjścia dźwięku (Analog Out), a więc określić, czy korzystamy ze słuchawek czy głośników, a jeśli z głośników, to ile ich mamy. Częstotliwość próbkowania dźwięku mamy do wyboru jedną (48 kHz) i stąd troszkę zabawne wydaje nam się umieszczenie menu rozwijanego, związanego z tym parametrem. Być może w następnych wersjach aplikacji opcja ta zniknie.
ASUS Xonar U1 udostępnia cyfrowe wyjście optyczne S/PDIF. Po podłączeniu doń wzmacniacza bądź zestawu głośników powinniśmy włączyć "SPDIF Out" i określić, czy karta ma pracować w trybie PCM, a więc przekazywać na zewnątrz nieskompresowane strumienie dźwięku stereo, czy ma następować zakodowanie przetwarzanego dźwięku do standardu Dolby Digital (AC-3). Dzięki temu drugiemu rozwiązaniu posiadacze cyfrowych amplitunerów oraz zestawów głośników łączonych cyfrowo mogą cieszyć się dźwiękiem wielokanałowym w grach. Bez użycia kodowania Dolby Digital Live, dźwięk z każdej gry byłby przetwarzany wielokanałowo, ale do wzmacniacza lub głośników wysyłany w postaci zwykłego stereo.
Na uwagę zasługuje regulacja "Audio Channel", która dostępna jest tylko w Windows Vista. Jako że w nowym systemie operacyjnym firmy Microsoft usunięto interfejsy sprzętowego przetwarzania dźwięku i zastąpiono je programowymi, producenci kart dźwiękowych muszą na własną rękę poszukiwać możliwości ominięcia rozwiązań wprowadzonych w Windows Vista. Pierwszym i najważniejszym problemem jest kierowanie do przetwarzania odpowiedniej liczby strumieni dźwięku.
Gdy chcemy skorzystać z funkcji zwielokrotniania strumieni, np. ze stereo do 5.1/7.1 lub odwrotnie, pod kontrolą ostatniej wersji Windows, w samym systemie musimy własnoręcznie dostosować liczbę kanałów Audio do liczby, która występuje w aktualnie odtwarzanym materiale (np. w filmie). Dlatego też do odtwarzania muzyki i filmów z dźwiękiem stereo powinniśmy ustawić "Audio Channel" na "2 Channels", dla filmów DVD, HD-DVD i innych z dźwiękiem 5.1 i 7.1 odpowiednio "6 Channels" i "8 Channels". W przypadku gier, dla uzyskania możliwie jak najlepszych rezultatów w kwestii pozycjonowania dźwięków (3D Audio) powinniśmy zazwyczaj ustawiać osiem kanałów.
Podobnie jak pozostałe karty serii Xonar, także U1 dysponuje funkcją Virtual Speaker Shifter. Dzięki niej możemy dostosować wizualnie pozycje poszczególnych głośników, w naszym zestawie nagłaśniającym. W ten sposób możemy zmodyfikować przetwarzanie dźwięku 3D - dotyczy to także słuchawek.
Dolby Pro Logic IIx odpowiada za zwielokrotnianie liczby kanałów w odtwarzanych materiałach. Dzięki niej ze zwykłej MP3-ki czy filmu z dźwiękiem stereo możemy uzyskać symulację dźwięku dookólnego. Z odtwarzanego dźwięku wydzielane jest i filtrowane pasmo dla głośnika centralnego oraz kanałów bocznych i tylnych. Nieważne, czy korzystamy z głośników stereo, 4.1, 5.1, 7.1, czy słuchawek. W połączeniu z pozostałymi elementami pakietu Dolby Home Theater (o nich za chwilę), Dolby Pro Logic IIx daje nam poczucie przestrzenności dźwięku. Funkcję tą możemy w łatwy sposób dostosować do naszych upodobań.
Dolby Pro Logic IIx może pracować w dwóch trybach: muzycznym i filmowym. Oba tryby odróżnia przede wszystkim sposób generowania kanału centralnego. W trybie muzycznym ma on duży zasięg i przenika w kanałach przednich. W trybie filmowym jest on mocno zarysowany w centralnym punkcie wirtualnej sceny akustycznej. W ten sposób dialogi z filmów docierają do nas z naprzeciwka.
Tryb muzyczny daje nam możliwości dostosowania go. Po pierwsze, możemy ręcznie regulować zasięg kanału centralnego, a po drugie balansować centrum wirtualnej sceny akustycznej w przód i w tył. Z tymi ustawieniami polecamy poeksperymentować, gdyż zarówno korzystając ze słuchawek, jak i z wielokanałowego zestawu głośników, konfiguracja trybu muzycznego może poprawić nasze odczucia.
Dolby Headphone to zestaw odpowiednio skalibrowanych filtrów HRTF, za pomocą których następuje miksowanie wielokanałowego dźwięku do stereo tak, aby przy odsłuchu na słuchawki uzyskać wrażenie, że korzystamy z zestawu głośników 5.1 lub 7.1. Funkcja ta ma bardzo ważne znaczenie w przypadku graczy oraz miłośników filmów. Jej skuteczność należy uznać za bardzo dobrą. Gdy słuchamy muzyki lub oglądamy film z dźwiękiem stereo, wystarczy włączyć ją razem z Dolby Pro Logic IIx, aby dźwięk został najpierw przetworzony na wielokanałowy (surround), a potem na słuchawkowe 3D.
Konfiguracja Dolby Headphone pozwala nam dostosować wielkość wirtualnego pomieszczenia odsłuchowego. W każdym z trzech przypadków występują pogłosy i odbicia. Ich długość i stopień powielania zależny jest oczywiście od wielkości pomieszczenia. Z naszych obserwacji wynika, że do gier najlepiej korzystać z najmniejszego pomieszczenia (DH-1), do muzyki z DH-2, a do filmów z największego pomieszczenia, czyli DH-3. Oczywiście to tylko sugestia. Czujcie się zachęceni do wyrażania własnych zaleceń.
W zakładce Effect do dyspozycji mamy symulację efektów środowiskowych (rewerbacji), z możliwością dostosowania ich poprzez skonfigurowanie typu pomieszczenia (ponownie mamy trzy, różniące sie wielkością). Jedyny minus tego rozwiązania to brak możliwości regulacji poziomu nakładania efektów środowiskowych na odtwarzany materiał audio. Po prawej mamy korektor pasma (EQ) z jedenastoma zaprogramowanymi definicjami ustawień. Jeżeli żadna z nich nie będzie nam odpowiadała, zawsze możemy stworzyć własną i zapisać pod dowolną nazwą.
W Xonar U1 nie zabrakło "rozrywkowego" przetwarzania dźwięku - Karaoke. Tutaj możemy skonfigurować poziom echa nakładanego na dźwięk rejestrowany przez mikrofon czy zmienić barwę naszego głosu (od nisko brzmiącego basu, aż po piskliwy głos dziecka). Ponadto niezależnie od tego, czy korzystamy z mikrofonu czy nie, możemy zmieniać tonację odtwarzanego dźwięku, robiąc np. z czerwonowłosego Wiśniewskiego dziwnie brzmiącą kobietę. Nie zabrakło tu także funkcji eliminacji wokalu, czyli usuwania głosu wykonawców. Skuteczność tej funkcji warunkuje przede wszystkim jakość odtwarzanego utworu.
Aby odpowiednio wykorzystać fakt posiadania podwójnego mikrofonu, powinniśmy skorzystać z zakładki Array Mic, aby uaktywnić filtrowanie dźwięku w celu eliminowania szumów otoczenia oraz tzw. sprzężenia zwrotnego, czyli powracania do mikrofonu tego samego dźwięku z głośników. Czasami sprzężenie zwrotne, przy osiągnięciu odpowiedniego poziomu, objawia się narastającym echem lub buczeniem.
RMAA - badanie syntetykiem
Syntetyczny test jakości dźwięku karty Xonar U1 przeprowadziliśmy za pośrednictwem programu RightMark Audio Analyzer 6.0.6, poprzez połączenie wyjścia z wejściem liniowym karty Creative Sound Blaster X-Fi Elite Pro. Prezentujemy wyłącznie wyniki przeprowadzone przy zastosowaniu rozdzielczości 16-bitów i częstotliwości próbkowania dźwięku równej 48 kHz, gdyż Xonar U1 każdy typ materiału dźwiękowego konwertuje przy użyciu takich parametrów. Co ciekawe, w testach przy użyciu innych kombinacji (np. 24-bit/96 kHz) wyniki pozostają na niemal identycznym poziomie, z wyjątkiem zakresu dynamiki (Dynamic Range - tu rejestrowany jest jedyny, minimalny wzrost, który można uznać za wykraczający poza ramy błędu pomiarowego).
Wyniki 16-bit, 48 kHz
Pasmo przenoszenia (od 40 Hz do15 kHz), dB | +0.25, -0.31 | Dobry |
Poziom zaszumienia, dB (A) | -89.8 | Dobry |
Zakres dynamiki, dB (A) | 90.1 | Bardzo dobry |
Zniekształcenia harmoniczne, % | 0.0066 | Bardzo dobry |
Zniekształcenia harmoniczne + Szum, dB (A) | -78.0 | Przeciętny |
Zniekształcenia intermodulacyjne + Szum, % | 0.013 | Bardzo dobry |
Separacja kanałów, dB | -89.4 | Doskonały |
Zniekształcenia intermodulacyjne przy 10 kHz, % | 0.013 | Bardzo dobry |
Wynik ogólny | Bardzo dobry |
Pasmo przenoszenia
From 20 Hz to 20 kHz, dB | -1.07, +0.25 |
From 40 Hz to 15 kHz, dB | -0.31, +0.25 |
Poziom zaszumienia
Left | Right | |
RMS power, dB | -88.5 | -88.7 |
RMS power (A-weighted), dB | -89.8 | -89.9 |
Peak level, dB FS | -76.2 | -74.7 |
DC offset, % | -0.0 | -0.0 |
Zakres dynamiki
Left | Right | |
Dynamic range, dB | +88.8 | +89.0 |
Dynamic range (A-weighted), dB | +89.8 | +90.3 |
DC offset, % | +0.00 | -0.00 |
Zniekształcenia harmoniczne + szum (przy -3 dB FS)
Left | Right | |
THD, % | +0.0060 | +0.0072 |
THD + Noise, % | +0.0122 | +0.0128 |
THD + Noise (A-weighted), % | +0.0120 | +0.0131 |
Zniekształcenia intermodulacyjne
Left | Right | |
IMD + Noise, % | +0.0129 | +0.0136 |
IMD + Noise (A-weighted), % | +0.0100 | +0.0103 |
Separacja kanałów
Left | Right | |
Crosstalk at 100 Hz, dB | -87 | -86 |
Crosstalk at 1000 Hz, dB | -89 | -87 |
Crosstalk at 10000 Hz, dB | -87 | -86 |
Zniekształcenia intermodulacyjne (swept tones)
Left | Right | |
IMD + Noise at 5000 Hz, | 0.0132 | 0.0144 |
IMD + Noise at 10000 Hz, | 0.0117 | 0.0126 |
IMD + Noise at 15000 Hz, | 0.0121 | 0.0121 |
Odsłuch i podsumowanie
Nowe ASUS Xonar U1 uzupełniają niezbyt bogaty asortyment produktów na rynku zewnętrznych kart dźwiękowych. Z pewnością Xonar U1 nie jest konkurentem najpopularniejszych konstrukcji typu "kluczyk USB", kosztujących przeciętnie około 35 złotych i dających brzmienie nierzadko gorsze od zintegrowanych w notebookach jednostek dźwiękowych, nie oferujących jednocześnie niczego specjalnego w zakresie funkcjonalności. Pomijając przeznaczone raczej profesjonalistom droższe karty zewnętrzne firm Audiotrak czy E-mu, jedynym liczącym się graczem od dłuższego czasu pozostaje firma Creative Labs i jej zewnętrzne karty Sound Blaster (np. Audigy 2 NX, Connect, Surround 5.1 czy Live! 24-bit External). Najbliższym konkurentem dla Xonar U1 wydaje się być Creative Sound Blaster Live! 24-bit External.
ASUS Xonar U1 to ciekawa propozycja dla miłośników rozrywki multimedialnej. Od oglądania filmów, przez słuchanie muzyki, aż po gry. Urządzenie dysponuje zaawansowanymi rozwiązaniami w dziedzinie dźwięku przestrzennego - Dolby Home Theater, które z pewnością zadowolą kinomaniaków, melomanów oraz graczy. Niezbyt duża złożoność konstrukcji urządzenia przenośnego uniemożliwia zaprojektowanie produktu odpowiednio odpornego na zakłócenia, ale także zachowującego naturalne brzmienie w analogowym torze dźwięku. Mimo to po podłączeniu urządzenia do komputera, raczej mało kto z Was zechciałby jeszcze choć raz korzystać z integry. Oczywiście purystom i audiofilom dostęp zabroniony.
Brzmienie i charakterystyka dźwięku jest już na pierwszy "rzut uchem" okrutnie zawstydzająca dla zintegrowanych w płytach głównych notebooków przetworników AD/DA (tzw. kodeków). Nie jest jednak dostatecznie bliska doskonałości. Mamy tu do czynienia co prawda z czysto brzmiącym, dobrze zakreślonym centrum, naturalnymi "dołami" i szeroką panoramę. Pewne niedoskonałości słychać w górnej części pasma, gdzie w trakcie odtwarzania bardziej perkusyjnych tematów muzycznych można odczuć brak werwy w górnych rejestrach, gdzieś powyżej 15-16 kHz i niedokładnie wyrównaną charakterystykę w zakresie kilku kHz poniżej.
Przy zastosowaniu odpowiednio dobrych słuchawek lub głośników możemy cieszyć się znacznie bardziej dynamiczym, pozbawionym zniekształceń i braków (zwłaszcza w dolnych rejestrach) brzmieniem naszych ulubionych utworów muzycznych. Tutaj Xonar U1 wręcz sprawił nam miłą niespodziankę, gdyż spodziewaliśmy się raczej może i mocnego, ale suchego, ostrego "kopnięcia". Nic z tych rzeczy. U1 na szczęście bardzo dobrze zachowuje ciepłą, dostojną atmosferę kontrabasu w dłoniach samego Jacka Niedzieli. Atmosferę, w której nie umkną nam delikatne wibracje drgających strun. Słuchając natomiast na przykład popularnego utworu Mika - "Relax" niejeden niewprawiony w "audio-bojach" słuchacz mógłby uwierzyć, że dźwięk został przepuszczony przez system Dolby Home Theater. Także w innych utworach można poczuć szeroko zakrojoną panoramę. Jeśli niektóre elmenty treści mieliśmy wyczuwać z tyłu głowy, to wyczujemy. Takie rzeczy to nie w integrze. Nie nastawiajmy się jednak na cuda, gdyż Xonar U1 daleki jest od ideału, jeśli ma nim być twór imaginacji niejednego audiofila. Z drugiej strony pamiętajmy, że w tak małym urządzeniu trudno pójść w ślady Premiera Donalda Tuska i z karty Xonar U1 zrobić drugą Xonar D2, czyli słynny Cud. Przenośna karta firmy ASUS stanowi jednak ogromny krok w kierunku z dala od zintegrowanych przetworników!
Na pochwałę zasługuje nie tylko bogaty zestaw funkcji czy jakość dźwięku ale także bardzo dobre wsparcie ze strony producenta, a konkretnie sterowniki. ASUS Xonar U1 oficjalnie wspierany jest pod Windows XP i Windows Vista. Jednakże jak wynika z naszych informacji, w fazie testowania są pakiety sterowników dla Apple MacOS X - zarówno dla komputerów Mac z procesorami Intel, jak i starszych modeli PowerPC. Na wszystkich platformach dla zachowania możliwie jak najlepszej kompatybilności, Xonar U1 zaopatrzono w sterownik OpenAL. Ponadto zapowiedziano wbudowanie rozszerzenia DX GX (DirectX GameXtensions) 1.0, dzięki któremu pod kontrolą Windows Vista karty firmy ASUS zachowują zgodność ze standardami DirectSound3D oraz EAX. Dodajmy do tego wbudowany, programowy koder Dolby Digital, dzięki któremu U1 podłączyć możemy do cyfrowego amplitunera i cieszyć się dźwiękiem wielokanałowych z filmów, muzyki oraz, co najważniejsze, gier.
W trakcie testów uruchamialiśmy oczywiście kolejno różne gry. Jak wynika z naszych obserwacji, Xonar U1 nie sprawia w tym zakresie żadnych kłopotów. Po uaktywnieniu funkcji Dolby Headphone i EAX w grach wszystko okazało się funkcjonować bez zgrzytów. Oczywiście nie jest to karta do gier z prawdziwego zdarzenia (np. ze względu na brak obsługi EAX Advanced HD), to biorąc pod uwagę fakt, iż przytłaczająca większość gier przystosowana jest do funkcjonalności określonej w interfejsach programowania Microsoft DirectSound i DirectSound3D, pamiętać musimy, że dodatkowych rozszerzeń standardu EAX brakować nam może tylko w niewielkiej liczbie tytułów.
Oferowany w zestawie Array Microphone spełnia swoje funkcje całkiem nieźle. Dzięki wbudowaniu dwóch kierunkowych mikrofonów, dźwięk w postaci cyfrowej może zostać przefiltrowany tak, aby z strumienia rejestrowanego przez mikrofon główny wyeliminować szumy tła, rejestrowane przez mikrofon wspomagający. Skuteczność rozwiązania w wykonaniu ASUS-a to deklarowane 20 dB wytłumiania. W praktyce wystarczy powiedzieć, że jeśli ktoś w trakcie rozmowy głosowej nie włączy nam za uchem suszarki do włosów, to o dość skuteczne wytłumianie szumów otoczenia martwić się nie musimy.
Wady? Tak na dobrą sprawę to wychwyciliśmy trzy. Po pierwsze szkoda, że Xonar U1 nie daje możliwości podłączenia analogowo zestawu głośników 5.1 lub 7.1. To ogranicza nas do korzystania ze słuchawek, głośników stereo lub wzmacniacza z wejściem AC-3 (Dolby Digital) lub zestawu głośników z takim wzmacniaczem. Może i niekoniecznie każdy potrzebuje notebooka do oglądania filmów w komputerowym kinie domowym, ale jest to coś, co konkurencja oferuje. Inną rzeczą, którą w Xonar U1 wolelibyśmy zmienić jest podświetlenie. Brak możliwości wyłączenia pulsującego błękitu w trakcie nocnych seansów filmowych może niektórych użytkowników skłonić do schowania urządzenia tak, by jego światło nie działało dekoncentrująco. Rozwiązanie tej kwestii tkwi w oprogramowaniu, a zatem niewykluczone, że firma ASUS zdecyduje się wprowadzić funkcję wyłączającą podświetlenie.
Ostatnia wada, na którą chcemy zwrócić uwagę, to stosunek możliwości/cena. Około 250 złotych za ASUS Xonar U1 to absolutnie nie będą pieniądze wyrzucone w błoto. Funkcjonalność, możliwości, jakość dźwięku oraz dobre wsparcie ze strony producenta to rzeczy, które trudno przecenić. Jednakże jeśli wziąć pod uwagę konkurencyjne produkty, to swego rodzaju blask U1 przysłania delikatna mgiełka. Kosztujące około 200 złotych karty Creative Sound Blaster Live! 24-bit External być może nie oferują tak sporych możliwości (np. brak im kodera Dolby Digital, zaawansowanych rozwiązań dźwięku 3D czy wsparcia EAX pod Windows Vista), to w zamian dają nam możliwość podłączenia wielokanałowych zestawów głośników czy korzystania z EAX Advanced HD w grach (tylko Windows XP i starsze). Ponadto produkt firmy Creative Labs dysponuje znacznie większą gamą wejść i wyjść, dzięki czemu dla części nabywców może okazać się rozwiązaniem bardziej uniwersalnym.
ASUS Xonar U1 to bez wątpienia najciekawsza, zewnętrzna karta dźwiękowa USB ostatnich kilku miesięcy. Jest mała, bardzo mobilna, "wypchana" wieloma ciekawymi rozwiązaniami i z pewnością będzie doskonałą zastępczynią często politowania godnych jednostek zintegrowanych w komputerach przenośnych. To, czego jej z pewnością brakuje, to - oprócz wspomnianych powyżej kwestii technicznych - oczywiście konkurencyjna cena. Kosztujące o około 20% mniej karty Creative Sound Blaster Live! 24-bit External są w głównej mierze bardziej uniwersalne, a więc do walki z nimi ASUS potrzebuje skuteczniejszej broni - trochę niższej ceny. Niby niewielkie to życzenie, ale czyż nie byłoby miło, gdyby producent zdecydował się je spełnić? ;-)
Do testów dostarczył: ASUS
Cena w dniu publikacji (z VAT): około 250 złotych