MXM (z ang. Mobile PCI EXpress Module) to dedykowane połączenie dla układów graficznych w laptopach, wykorzystujące szynę PCI Express. Standard został utworzony dwa lata temu przez NVIDIĘ i kilku liczących się producentów komputerów przenośnych. Celem twórców było zaprojektowanie ustandaryzowanego gniazda, tak by każdy mógł w łatwy sposób wymienić kartę graficzną w swoim komputerze, bez konieczności zakupu nowego notebooka. Warto zaznaczyć, że MXM to standard otwarty, który nie jest zastrzeżony dla NVIDII - każdy producent układów graficznych może zbudować moduł tego typu.
Zalety MXM są bezdyskusyjne: możliwość zakupu wydajniejszej karty graficznej, gdy zechcemy uruchomić najnowsze gry; dowolność w wyborze producenta GPU; elastyczność w produkcji notebooków - producenci mogą zaoferować identyczne modele, różniące się jedynie typem zastosowanego układu graficznego. Dzięki standaryzacji wielkości modułu, jego mechanizmu mocującego, charakterystyki zasilania i chłodzenia, producenci notebooków muszą jedynie wyposażyć swoje komputery w odpowiednie złącze.
MXM w pececie
Większość komputerów ma wystarczająco dużo przestrzeni i gniazd interfejsów, by zaakceptować praktycznie dowolną dodatkową kartę rozszerzeń. Jednak podzespoły takie jak karty graficzne na ogół potrzebują dużo mocy, a niektóre z nich są wyposażone w głośne systemy chłodzenia. Z tego powodu firma MSI zdecydowała się wprowadzić na rynek model Geminium GO, który ma przezwyciężyć te trudności.
Komponenty wykorzystywane w komputerach przenośnych są z definicji projektowane w taki sposób, aby zminimalizować zapotrzebowanie na prąd i ilość wydzielanego ciepła. To właśnie z tego powodu są droższe od swoich desktopowych odpowiedników. Patrząc na rynek z szerszej perspektywy, nie trudno zauważyć pewne wyraźne trendy. Wystarczy przypomnieć sobie liczne płyty główne, które pozwalały na obsadzenie procesorów Pentium M. Nie trzeba jednak szukać daleko; Intel porzucił już prądożerne procesory Pentium 4 (architektura NetBurst), kierując się raczej w stronę niskiego poboru mocy - vide Core 2.
Komputery stają się mniejsze, a producenci coraz częściej zaczynają przykładać wagę do poziomu generowanego przez urządzenia hałasu. MSI upatrzyła tutaj swoją szansę, jako że popyt na komputerki typu SFF stale rośnie.
MSI Geminium GO
Kartę MSI Geminium GO otrzymaliśmy wraz z dwoma modułami MXM GeForce 7600 256 MB. Po instalacji na karcie obu układów, działają one w trybie SLI. Aby GPU współpracowały ze sobą, konieczny jest zakup dwóch identycznych modułów. Geminium GO może działać również z jednym modułem MXM. MSI twierdzi, że na karcie możemy obsadzić dowolny notebookowy GPU.
MSI Geminium GO to karta "standardowej" wielkości, ponieważ złącza MXM znajdują się po przeciwnych stronach płytki drukowanej. Piszemy o tym, bo pierwsze wersje karty miały gniazda po tej samej stronie, stąd cała karta była bardzo długa.
Moduł MXM to tak naprawdę pełnowartościowa karta graficzna. Na małej płytce PCB upchnięto GPU GeForce 7600 wraz z chłodzeniem i kostki pamięci (Samsung 2,0 ns, GDDR3 1000 MHz). Układ graficzny posiada 12 jednostek Pixel Shader, 5 jednostek Vertex Shader i pracuje z częstotliwością 450 MHz. Specyfikacją nie różni się praktycznie od standardowego GeForce 7600 GS; ma jedynie o 50 MHz wyższe taktowanie rdzenia. Jak przystało na kartę rodem z notebooka, układ jest bardzo chłodny, a wentylator pracuje niemal bezgłośnie. Pewnie nie pomylimy się, jeśli powiemy, że możliwa jest praca z wykorzystaniem pasywnego chłodzenia. Nie ma także żadnych przeciwwskazań, by wymienić cooler na inny model - jest on wpięty za pomocą dwóch plastikowych kołków, które łatwo wyjąć.
Po zdjęciu chłodzenia naszym oczom ukazuje się procesor GeForce 7600. Wygląda praktycznie tak samo, jak jego desktopowy odpowiednik. Swoją drogą, montaż modułu w karcie Geminium GO jest niezwykle prosty - układ graficzny wpinamy do gniazda MXM, a następnie przykręcamy do płytki PCB dwoma śrubkami.
Tak oto prezentuje się karta MSI Geminium GO z dwoma obsadzonymi modułami MXM GeForce 7600 256 MB. Na blaszce mocującej mamy złącze DVI i D-Sub oraz wyjście telewizyjne. W rogu karty widzimy złącze do podłączenia dodatkowego zasilania. Podłączenie kabelka zasilającego nie jest wymagane w przypadku instalacji pojedynczej karty GeForce 7600 MXM, ale powinniśmy to zrobić w momencie zakupu wydajniejszego modułu.
W zestawie otrzymujemy płytę z oprogramowaniem CyberLink DVD, sterowniki, instrukcję instalacji, komplet śrubek do montażu modułów MXM, przelotkę do podłączenia dodatkowego zasilania, kabel HDTV i S-Video.
Układy pracują w technologii SLI, więc do korzystania z mocy dwóch układów konieczna jest płyta główna z chipsetem obsługującym tę technologię.
Zestaw testowy
Zestaw testowy | ||
Typ komponentu | Model | Dostarczył |
Procesor | AMD Athlon 64 FX-57 (2,8 GHz) | www.amd.com |
Płyta główna | ASUS A8N32-SLI Deluxe | pl.asus.com |
Wentylator | Thermalright XP-120 + Akasa Amber 120 | www.cooling.pl |
Pamięć | 1 GB DDR400 (OCZ Platinum EL PC3200) | redakcyjna |
Dysk twardy | Seagate Barracuda 7200.8 400 GB | www.seagate.com |
Napęd optyczny | LG GSA-4040B (DVD±RW) | redakcyjny |
Monitor | LG Flatron 915FT Plus (19") | redakcyjny |
Zasilacz | Topower TOP-558P6 | www.zenfist.pl |
Na komputerze zainstalowaliśmy system Windows XP Professional z dodatkiem SP2 i sterowniki do płyty głównej (6.85). Kartę MSI przetestowaliśmy ze sterownikami dołączonymi do płytki CD - ForceWare 84.63.
Testy wydajności
Wydajność karty nie jest niespodzianką - dzięki wyższemu taktowaniu, karta z pojedynczym modułem MXM uzyskuje wyniki trochę lepsze od GeForce 7600 GS. W trybie SLI, po włożeniu pary modułów MXM, wydajnością przewyższa GeForce 7600 GT. Taka sytuacja powtarza się w każdej grze, jaką sprawdzaliśmy.
3DMark05
3DMark06
Quake 4
F.E.A.R.
Far Cry
Podkręcanie
Co ciekawe, kartę oba układy GeForce 7600 Go dają się bez problemu podkręcać. Nam udało się przetaktować kartę z dwoma modułami MXM z 450/1000 MHz do 540/1120 MHz. Wyniki wyraźnie wzrosły, co widać na poniższym wykresie.
Podsumowanie
Z przeprowadzonych testów wynika, że karta - zarówno z jednym modułem, jak i w SLI - jest równie szybka jak jej tradycyjny, desktopowy odpowiednik. W czasie testów MSI Geminium GO zaskoczyła nas niską emisją ciepła i hałasu. Mimo że karta ma wiele pozytywnych cech, ze względów finansowych nadal nie jest to atrakcyjny wybór - przynajmniej do czasu aż idea notebookowych kart w pecetach stanie się bardziej powszechna. Trzeba jednak pogratulować firmie MSI doskonałego, innowacyjnego pomysłu.
MSI Geminium GO
Zalety
- Świetna idea (notebookowe moduły w pececie)
- Dobra wydajność
- Niska emisja ciepła
- Bardzo ciche chłodzenie
Wady
- Cena
Cena: 1199 zł z podatkiem VAT (w cenę wliczono dwa moduły MXM GeForce 7600)
Do testów dostarczył: