Pierwsze chipsety, które pozwoliły na współpracę pary kart graficznych, nForce4 SLI i Radeon Xpress 200 CrossFire, udostępniały dwa porty PCI Express x16, które po obsadzeniu akceleratorów w obu slotach pracowały w trybie x8. Było to spowodowane niedostateczną ilością obsługiwanych przez chipset linii sygnałowych PCI Express. Pierwszym producentem, który wprowadził na rynek układ pozwalający na pracę obu kart graficznych w trybie x16 była NVIDIA, a chipset nazwano nForce4 SLI X16. Niezbędną dla tego typu rozwiązania liczbę linii PCI Express uzyskano przez umieszczenie na płycie głównej kolejnego układu. Nowemu chipsetowi NVIDII przyjrzeliśmy się w listopadzie, jednakże wyniki testów w żaden sposób nie usprawiedliwiały wysokiej ceny tego rozwiązania – różnice przemawiające na korzyść nForce4 SLI X16 wynosiły średnio 1%. O wiele lepszym wyjściem dla graczy (z ekonomicznego punktu widzenia) był zakup płyty głównej ze starszą wersją chipsetu, nForce4 SLI. NVIDIA twierdzi, że dopiero przyszłe gry będą w stanie skorzystać z dodatkowej przepustowości.
CrossFire Xpress 3200
Najnowszy chipset ATI jest przeznaczony dla procesorów AMD (Socket 939 i już niedługo także Socket AM2) i udostępnia podwójne połączenie x16 dla kart graficznych. Chipset składa się z dwóch układów i na rynku będzie dostępny w trzech konfiguracjach. Mostek północny to we wszystkich trzech wariantach układ RD580, który pozwala na pracę dwóch kart graficznych w trybie CrossFire z pełną przepustowością x16. Nazwa kodowa RD580 to Skeletor – skojarzenia z serialem animowanym He-Man są tutaj jak najbardziej na miejscu ;-). W przeciwieństwie do nForce4 SLI X16, ten pojedynczy mostek radzi sobie z obsługą wszystkich linii sygnałowych PCI Express. Przypomnijmy, że w przypadku chipsetu NVIDII każdy z dwóch obecnych na płycie układów udostępnia po 16 linii dla każdego z portów kart graficznych. Według ATI, takie rozbicie chipsetu na dwie części jest właśnie przyczyną praktycznie zerowego przyrostu wydajności w dzisiejszych grach. Teoretyczna prędkość połączenia pomiędzy mostkiem północnym a południowym w chipsecie nForce4 SLI X16 wynosi 8 GB/s (1 GHz szyna HT o 16-bitowej szerokości), lecz ATI twierdzi, że rzeczywista zmierzona prędkość przesyłu danych pomiędzy dwoma mostkami wynosi zaledwie 1,5 GB/s (750 MB/s w każdym kierunku), co stanowi około 20% wymaganej przepustowości do osiągnięcia pełnej wydajności PCI Express x16 (4 GB/s w jedną stronę). To właśnie przyczyna sytuacji, gdzie nForce4 SLI X16 przegrywa z nForce4 SLI. Ponadto, 1,5 GB/s musi być współdzielone z gigabitową kartą sieciową, napędami SATA i innymi urządzeniami, które są połączone z mostkiem południowym.
Analizując powyższy diagram widzimy, że o ile dane z jednej karty trafią do mostka północnego i później do procesora, o tyle przetworzone dane z drugiej karty najpierw trafiają do mostka południowego, następnie do mostka północnego, który dopiero wtedy przesyła je do CPU. Taka "pośrednia" komunikacja - według ATI - powoduje opóźnienia i bezpośrednio wpływa na fakt, że w obecnych grach nie widzimy raczej przewagi wydajnościowej chipsetu nForce4 SLI X16 nad "starym" nForce4 SLI (z nielicznymi wyjątkami). ATI swoje rozwiązanie nazywa "prawdziwym 2x16", a rozwiązanie konkurencji - "pseudo 2x16".
Chipset ATI zapewnia natomiast pełne połączenie x16 dla każdej z kart, co przedstawiono na powyższej ilustracji. Teoretycznie nowy produkt ATI powinien pozwolić na uzyskanie zauważalnego wzrostu wydajności w konfiguracji CrossFire.
Produkcja „Szkieletora” od pierwszych projektów zajęła 8 miesięcy. Jest to najmniejszy obecny na rynku mostek północny – jego powierzchnia wynosi zaledwie 39 mm2 (22 miliony tranzystorów). Produkowany jest w procesie 0,11 mikrona w fabrykach TSMC. Tutaj warto również zwrócić uwagę na niski pobór mocy chipu – 8 W. nForce4 SLI X16 do poprawnej pracy potrzebuje natomiast aż 22 W. Niski pobór mocy spowodował, że RD580 nie wymaga aktywnego chłodzenia, w zupełności zadowalając się nawet niewielkim radiatorem.
W towarzystwie RD580 na płytach głównych pojawi się dobrze znany mostek południowy SB450. Niektórzy producenci zdecydują się jednak wykorzystać układ ULI M1575, jako że ten chip pozwala uzyskać lepsze prędkości pracy kontrolera USB 2.0. Mimo niskiej wydajności USB, nawet przyszli nabywcy płyt z mostkiem SB450 nie powinni mieć powodów do zmartwień, ponieważ wydajność na poziomie 15 MB/s w zupełności wystarczy, by w kilka sekund zapełnić pendrive czy odtwarzacz MP3. Jedynie te osoby, które podłączają do portów USB np. zewnętrzne dyski twarde powinny raczej omijać modele z mostkiem południowym ATI. Na szczęście chip ULI jest pozbawiony tego typu wad, a większość producentów zdecydowała się właśnie na to rozwiązanie (ASUS, ABIT czy DFI). W połowie tego roku zadebiutuje również mostek SB600, o którym jak na razie niewiele wiadomo.
Rodzina chipsetów dla procesorów AMD
Obecnie w ofercie ATI dla procesorów AMD znajdują się trzy chipsety. Najbardziej wymagające osoby z pewnością zdecydują się na zakup jednej z płyt opartych o nowy chipset CrossFire Xpress 3200. Dla mniej zamożnych użytkowników, którym w zupełności wystarcza przepustowość x8 w trybie CrossFire, adresowany jest dobrze znany chipset Radeon Xpress 200 CrossFire (RD480). Natomiast dla tych, którzy nie planują wyposażać swojego peceta w dwie karty graficzne, a grać zamierzają jedynie od czasu do czasu przeznaczono chipset Radeon Xpress 200 (w nowej wersji, RS482).
Pierwsze płyty główne
Podczas pokazu w Sewilli zaprezentowano kilka gotowych do wprowadzenia na rynek płyt głównych. Swoje rozwiązania oparte o chipset CrossFire Xpress 3200 przedstawiło kilku popularnych producentów. Jako że do testów otrzymaliśmy jedynie płytę ASUS A8R32-MVP Deluxe, pozostałe produkty przedstawimy w formie galerii, mając nadzieję, że wkrótce zagoszczą w naszym laboratorium. W galerii pominiemy wspomniany model Asusa, ponieważ poświęciliśmy mu całą następną stronę artykułu.
ABIT AT8 32X
DFI LanParty UT CFX320-DR
Sapphire PURE CrossFire
PCPartner RD580A79
ASUS A8R32-MVP Deluxe
ASUS A8R32-MVP Deluxe to pierwsza testowana przez nas płyta z chipsetem CrossFire Xpress 3200, w konfiguracji z mostkiem południowym ULI M1575. Na płycie znalazała się podstawka Socket 939, w której można zainstalować procesory Athlon 64, Athlon 64 FX, dwurdzeniowe układy Athlon 64 X2 oraz modele z rodziny Sempron. Wokół gniazda procesora niestety nie ma zbyt wiele wolnej przestrzeni, stąd instalacja chłodzenia o dużych rozmiarach może nastręczyć trochę kłopotów - z jednej strony znajduje się wysoki bowiem radiator układów MOSFET, z drugiej - radiator mostka północnego, zaś z trzeciej - gniazda pamięci. Początkowo mieliśmy mały kłopot z montażem radiatora Thermalright XP-120, jednak w końcu umieściliśmy moduły pamięci w innych gniazdach i cooler zmieścił się bez problemu.
Płyta jest chłodzona pasywnie (bezgłośnie); na mostku północnym zainstalowano aluminiowy radiator, a za odprowadzanie ciepła z mostka południowego odpowiada niski radiatorek, który umieszczono dokładnie pomiędzy liniami obu portów PCI Express x16, więc nie ma obawy, że będzie kolidował z systemem chłodzenia jednej z kart graficznych.
Na płycie umieszczono dwa porty PCI Express x16, które po obsadzeniu dwóch kart graficznych będą pracować z prędkością x16. Ponadto do dyspozycji oddano port PCI-E x1 oraz trzy gniazda PCI. Produkt wyposażono w cztery gniazda dla modułów DDR, w których można obsadzić do 4 GB pamięci PC2100, 2700 i 3200 (266, 333 i 400 MHz). Są one oznaczone odpowiednimi kolorami, by ułatwić instalację modułów w trybie dwukanałowym. Gniazda pamięci są poza tym dość znacznie oddalone od pierwszego portu PCI Express x16, więc nie trzeba wyciągać karty graficznej, jeśli np. zajdzie konieczność rozbudowy pamięci.
Płyta udostępnia sześć portów Serial ATA (3 Gb/s), dwa złącza dla dysków ATA i jedno złącze FDD. Cztery porty SATA obsługiwane są przez zintegrowany w mostku ULI M1575 kontroler, oferując tym samym możliwość konfiguracji macierzy RAID 0, 1, 0+1. Dwa kolejne porty SATA (w tym jeden e-SATA) obsługuje kontroler Silicon Image SiI3132, który umożliwia utworzenie macierzy RAID 0 i 1. Płyta posiada dwie gigabitowe karty sieciowe - kontroler Marvell 88E8001 i Marvell 88E8053 PCIe. Oba kontrolery poprawnie obsługują funkcję AI NET2. AI NET2 to wbudowane w BIOS narzędzie diagnostyczne, które zgłasza błędy związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem kabla sieci LAN. Za dźwięk odpowiada 8-kanałowy kodek Realtek ALC882, zgodny ze standardem Intel High Definition Audio (Azalia). Spodnia część płyty została pokryta specjalną warstwą, która poprawia rozpraszanie ciepła.
Na tylnym panelu znajdują się złącza dla wszystkich ważnych interejsów: złącza PS/2 dla myszy i klawiatury, cyfrowe wyjścia dźwięku S/PDIF (elektryczne i optyczne), zewnętrzny port Serial ATA, równoległy port LPT, sześć analogowych gniazdek audio typu mini-jack, cztery porty USB 2.0, dwa złącza RJ-45 gigabitowych kart sieciowych.
Na wyposażenie dodatkowe płyty składa się pięć kabelków SATA, kable zasilające dla napędów SATA, dwie taśmy ATA oraz jedna taśma FDD. W pudełku znalazło się również kilka śledzi z dodatkowymi gniazdami; jeden z dwoma portami FireWire, jeden z portem szeregowym i jeden dwuportowy śledź USB 2.0. Instrukcja obsługi jest bardzo wyczerpująca i obejmuje wszystkie aspekty montażu i konfiguracji płyty. Na wyposażeniu jest naturalnie płyta CD ze sterownikami i pakiet programów multimedialnych InterVideo.
BIOS
BIOS płyty ASUS A8R32-MVP Deluxe jest bardzo rozbudowany; zawiera opcje kontrolujące pracę zintegrowanych urządzeń, monitorujące ich pracę i wiele ustawień pomocnych w procesie podkręcania. Poniżej zamieszczamy listę zawartych w BIOSie opcji, ich zakresy regulacji i krok z jakim można jej dokonać.
- CPU Frequency: 200 do 400 MHz (1 MHz)
- PCIE Frequency: 100 do 150 MHz (1 MHz)
- Processor Frequency Multiplier: x4 do x 25,5 (0,5)
- Processor Voltage: 0,800 do 1,450 V (0,025 V)
- DDR Voltage: 2,60 do 3,20 V (0,05 V)
- VCORE Over-voltage: +100 do +200 mV
- Northbridge Over-voltage:
- Core Voltage: 1,20 do 1,50 V (0,1 V)
- Hypertransport Bus Voltage: 1,20 do 1,50 V (0,1 V)
- PCI-Express Voltage: 1,20 do 1,50 V (0,1 V)
- Southbridge Over-voltage
- PEG Link Mode
Ponadto BIOS udostępnia wiele innych opcji, które przydadzą się przy podkręcaniu. Mamy możliwość regulacji wszystkich opóźnień pamięci, opcję dostarczenia prądu o 10% większym natężeniu dla mostka północnego, południowego czy obu kart graficznych w portach PCI Express x16. Mamy również możliwość ustawienia prędkości pracy portów PCI Express x16 (począwszy od x1, przez x2, x4, x8 aż do x16), a także opcje zaawansowanej konfiguracji szyny HTT (RD580 HT Drive Strengh, RD580 HT Three State, HT Receiver Comp. Ctrl, RD580 HT PLL Control).
Co ciekawe, w BIOSie zabrakło możliwości ustawienia opcji Command Rate pamięci, przez co musieliśmy wykorzystać programowe narzędzie do zmiany tego opóźnienia. Mamy nadzieję, że funkcja zostanie dodana w przyszłej wersji BIOSu (nasza była bardzo wczesna).
Płytę wyceniono na 749 złotych brutto. Jest to cena sugerowana, więc prawdopodobnie w kilku sklepach będzie ją można dostać za mniejsze pieniądze.
Zestaw testowy
Płytę ASUS A8R32-MVP przetestowaliśmy w komputerze o następującej konfiguracji:
Zestaw testowy | ||
Typ komponentu | Model | Dostarczył |
Procesor | AMD Athlon 64 FX-57 (2,8 GHz) | www.amd.com |
Wentylator | Thermalright XP-120 + Akasa Amber 120 | www.cooling.pl |
Pamięć | 1 GB DDR400 (OCZ Platinum EL PC3200) | redakcyjna |
Dysk twardy | Seagate Barracuda 7200.8 400 GB | www.seagate.com |
Napęd optyczny | LG GSA-4040B (DVD±RW) | redakcyjny |
Monitor | LG Flatron 915FT Plus (19") | redakcyjny |
Zasilacz | Topower TOP-558P6 | www.zenfist.pl |
Nasz zestaw testowy pracował pod kontrolą systemu Windows XP Professional z łatką SP2. Zestaw sterowników obejmował pakiety Catalyst 6.2 (dla płyty głównej i karty graficznej) i sterowniki do zintegrowanych kontrolerów Serial ATA.
Wydajność płyty głównej
Testy wydajności zaczniemy od pomiarów wydajności samej płyty głównej. Do oddania ogólnej wydajności posłużą nam programy Sandra 2005, PCMark05 oraz gra Far Cry. Dla porównania na wykresach umieścilismy wyniki płyt ASUS A8N32-SLI Deluxe (nForce4 SLI X16) oraz ASUS A8R-MVP (Radeon Xpress 200 CrossFire). Do naszych testów posłużyła nam pojedyncza karta Radeon X1800 XT.
Taktowanie procesora w przypadku testowanego modelu wynosi 2806 MHz - podobnie jak w pozostałych dwóch płytach.
Sandra 2005
Pierwsze przeprowadzone przez nas pomiary wskazują na bardzo wyrównaną wydajność płyt.
PCMark05
Z pakietu testów PCMark05 zamieszczamy jedynie trzy wyniki - procesora, pamięci i podsystemu graficznego. W PCMarku05 niestety test dysku twardego nie przebiegał poprawnie, każdorazowo zwracając wynik zerowy. To o tyle dziwne, że np. test napędu w Sandrze zakończył się bez problemu, a sam dysk twardy działał równie szybko, co na pozostałych płytach. Podejrzewamy, że problem leży w niekompatybilności tej wersji programu z nowym chipsetem ULI. Będziemy starali się wyjaśnić problem z firmami Futuremark i ATI.
Far Cry
Potwierdzeniem nieznacznej przewagi płyty z chipsetem nForce4 SLI X16 są rezultaty z gry Far Cry, jednakże tutaj również różnice pomiędzy wszystkimi płytami są praktycznie w granicach błędu pomiarowego.
Powyższe testy dowodzą, że płyta z chipsetem CrossFire Xpress 3200 nie ustępuje wydajnością konkurencyjnemu rozwiązaniu.
Wydajność tandemu X1800 XT
ATI zapewnia, że wydajność platformy z płytą CrossFire Xpress 3200 i dwoma kartami graficznymi pracującymi w trybie CrossFire jest wyraźnie wyższa od podobnej platformy różniącej się płytą Radeon Xpress 200 CrossFire. Aby się o tym przekonać, przeprowadziliśmy testy wydajności tandemu kart Radeon X1800 na bohaterce tego artykułu, płycie ASUS A8R32-MVP oraz - dla porównania - na płycie ASUS A8R-MVP z chipsetem Radeon Xpress 200 CrossFire. Oto uzyskane przez nas wyniki:
3DMark05
Pierwszy przeprowadzone przez nas test to 3DMark05. Tutaj wydajność obu rozwiązań jest zbliżona, chociaż widoczna jest minimalna przewaga nowej platformy.
3DMark06
W najnowszej odsłonie popularnego benchmarka różnica dzieląca obie platformy powiększyła się do 2% - nadal nie jest to jednak znacząca przewaga.
Serious Sam 2
CrossFire Xpress 3200 wyraźnie spodobał się Poważnemu Samowi, gdyż w tym tytule przewaga nowej platformy jest ogromna!
W trybie 1280x960 płyta z nowym chipsetem uzyskała rezultat lepszy o prawie 6%. W zdecydowanie bardziej wymagającym środowisku, z wygładzaniem krawędzi i filtrowaniem anizotropowym, przewaga ta powiększyła się do przeszło 14%!
Quake 4
W rozdzielczości 1280x1024 platforma CrossFire Xpress 3200 uzyskała wynik o 9% lepszy - to dosyć wyraźna przewaga.
W przeciwieństwie do gry Serious Sam 2, tutaj sytuacja wygląda odwrotnie - w wyższej rozdzielczości wyniki obu płyt są raczej zbliżone (2,5% przewagi nowej platformy).
Far Cry
Tutaj wąskim gardłem wydaje się być procesor, gdyż wyniki obu platform są praktycznie identyczne.
Przewaga dwóch kart Radeon X1800 XT pracujących na płycie A8R32-MVP w wymagającym trybie graficznym wynosi w Far Cry zaledwie 2,5%.
F.E.A.R.
Odnotowane przez nas wyniki z gry F.E.A.R. wskazują na około 5-procentową poprawę szybkości tandemu kart na nowej płycie. W trybie z "upiększaczami" obrazu różnica ta pomniejsza się do niecałych 4%.
The Chronicles of Riddick
W Chronicles of Riddick, podobnie jak w przypadku Far Cry, różnice dzielące starą i nową platformę są raczej niewielkie.
Wydajność tandemu X1600 XT
Kolejne przeprowadzone przez nas testy dotyczą pary kart Radeon X1600 XT pracujących w trybie CrossFire. Do naszych testów wykorzystaliśmy dwie pasywnie chłodzone karty ASUS EAX1600XT Silent. Karty z rodziny X1600 podczas pracy w trybie CrossFire komunikują się poprzez magistralę PCI Express (a nie za pomocą specjalnego kabla, stosowanego w przypadku silniejszych akceleratorów, jak Radeon X1800 CrossFire czy X1900 CrossFire), zatem teoretycznie zaobserwowany wzrost wydajności na nowej platformie powinien być znacznie większy niż w przypadku tandemu Radeon X1800 XT, ponieważ udostępniane przez chipset CrossFire Xpress 3200 pasmo przepustowości jest dwukrotnie większe. Przekonajmy się, czy to się potwierdzi!
3DMark05
Para kart Radeon X1600 XT pracująca na nowej platformie wypadła w 3DMark05 o 12% lepiej.
3DMark06
O przeszło 8% lepszy rezultat zanotowaliśmy natomiast w najnowszej wersji programu.
Quake 4
Wyników z Quake 4 w zasadzie nie trzeba komentować - przewaga systemu opartego o płytę z chipsetem CrossFire Xpress 3200 jest tu niepodważalna; 32% w trybie 1280x1024 i 23% po włączeniu wygładzania krawędzi.
F.E.A.R.
Wyniki z F.E.A.R. zdają się potwierdzać te z Quake 4. Tandem kart Radeon X1600 XT w trybie CrossFire ponownie wypadał znacznie lepiej od podobnej party pracującej na płycie ze starszym chipsetem. Przewaga nowej platformy jest bardzo wysoka - od 32% w trybie 1024x768, przez 20% w 1280x1024 aż do... podobnego wyniku w 1280x1024 przy włączonym wygładzaniu krawędzi ;-). Widocznie w najwyższym trybie graficznym informacje przesyłane pomiędzy dwoma kartami nie były w stanie "wysycić" przepustowości połączeń PCI Express x16 nawet w przypadku poprzednika CrossFire Xpress 3200.
Far Cry
Kolejny wykorzystanych przez nas tytuł to Far Cry. Wysoka przewaga nowej platformy nadal się utrzymuje.
W trybie 1024x768 na platformie CrossFire Xpress 3200 dwie karty pracowały o 29% szybciej. Podobnie było w rozdzielczości 1280x1024. Włączenie upiększaczy tradycyjnie spowodowało zmniejszenie przewagi - tym razem do 22%.
Serious Sam 2
Ostatnie z naszych testów:
Podkręcanie
Podkręcanie to według przedstawicieli firmy ATI kolejny as w rękawie chipsetu CrossFire Xpress 3200. Nowy układ zaprojektowano w ten sposób, by mógł pracować ze znacznie wyższymi parametrami od domyślnych. Usprawniono szynę HT, aby mogła pracować z taktowaniem przekraczającym 1,5 GHz. Optymalizacjom poddano też interfejs PCI Express, więc magistrala może teraz pracować z częstotliwością 3,5 GHz (pojedyncza linia PCIe ma taktowanie 2,5 GHz). Ponadto - jak wspomnieliśmy we wstępie - układ jest produkowany w wymiarze technologicznym 0,11 mikrona i do pracy potrzebuje jedynie 8 W mocy. Testowana przez nas płyta ASUS A8R32-MVP Deluxe udostępnia szeroki wachlarz opcji do podkręcania, co z pewnością okaże się pomocne podczas naszych eksperymentów.
Maksymalne taktowanie HTT
Zaczniemy od sprawdzenia, jak wysoką częstotliwość HTT przy jednoczesnym zachowaniu stabilnej pracy zniesie testowany egzemplarzy płyty. Obniżyliśmy mnożnik HTT do wartości 3x (600 MHz w przypadku płyty Asusa) i taktowanie pamięci do 166 MHz przy domyślnych taktowaniu szyny procesora. W ten sposób mogliśmy się upewnić, że zbyt wysokie taktowanie szyny HT bądź pamięci nie będzie stanowiło ograniczenia. Mnożnik procesora ustawiliśmy na wartość 6x, nie zmieniając przy tym żadnych napięć zasilających (nawet chipsetu).
Nasz rezultat to 330 MHz, co stawia płytę Asusa w naszej czołówce (tylko nieliczne płyty mogły pracować z wyższym zegarem). Co ważne, jest to wynik o 10 MHz lepszy od uzyskanego przez nas na płycie ASUS A8R-MVP, czyli poprzedniku testowanego modelu.
Podkręcanie szyny HyperTransport
Do podkręcania szyny HyperTransport wykorzystaliśmy kilka programów, które pracują w środowisku Windows XP. Każdorazowe restartowanie komputera i ustawianie parametrów w BIOSie jest stosunkowo męczące, a w razie problemów kończy się koniecznością zresetowania pamięci CMOS. Chociaż tutaj pozytywnie zaskoczyła nas testowana płyta Asusa, bo w czasie prawie 10 godzin testów podkręcania tylko jeden raz musieliśmy skorzystać ze zworki Clear CMOS (w przypadku niektórych płyt średnio co 10 minut... ;-). Z reguły wystarczyło odłączyć na kilka sekund zasilanie i płyta budziła się bez problemu.
Do sprawdzenia aktualnego taktowania szyny HT wykorzystaliśmy program Everest w wersji 2.80. Nie zmienialiśmy mnożnika szyny – jego wartość wynosiła 5x (1000 MHz). Zmniejszyliśmy jedynie mnożnik procesora - do 8x. Na początku nie dokonywaliśmy także jakiejkolwiek zmiany napięcia chipsetu i szyny HT. Do szybkiej oceny stabilności posłużył nam SuperPI, przeliczający próbkę 1M. Stabilność potwierdziliśmy puszczonym w pętli benchmarkiem 3DMark05.
Pierwsze rezultaty były bardzo obiecujące, ponieważ dotarliśmy aż do 275 MHz, co zaowocowało taktowaniem szyny HT na poziomie 1375 MHz. Powyżej tej wartości, np. przy HTT równym 280 MHz, SuperPI zwracał błąd lub cały system się zawieszał. Postanowiliśmy zatem podnieść napięcie szyny z 1,20 do 1,30 V. Dzięki tej operacji udało nam się podnieść HTT o kolejne 10 MHz (częstotliwość szyny HT 1425 MHz). Dalsze podkręcanie nie było możliwe bez dalszego zwiększenia napięcia szyny - tym razem do 1,40 V. To z kolei umożliwiło uzyskanie taktowania 1475 MHz. Kolejne podniesienie napięcia (do 1,50 V) i nasze eksperymenty zakończyliśmy na wartości HTT 305 MHz, co dało taktowanie szyny HyperTransport równe 1525 MHz!
Płyta Asusa doskonale poradziła sobie z tak wysokim taktowaniem, a slogany marketingowe ATI („1,5 GHz+”) znalazły potwierdzenie w praktyce.
Z lektury komentarzy na naszym forum wynika, że taktowanie szyny HT ma jednak niewielki wpływ na ogólną wydajność systemu. Do sprawdzenia tego wykorzystaliśmy grę Far Cry, która z reguły bardzo dobrze oddaje wszelkie drobne zmiany w systemie. W tym celu ustawiliśmy nasz procesor tak, by pracował z częstotliwością 2400 MHz (200 x 12), a w drugim przypadku - 2400 MHz (300 x 8). W obu przypadkach mnożnik szyny HT wynosił 5x, czyli w przypadku 200 MHz szyna miała taktowanie 1000 MHz, a w przypadku 300 MHz - 1,5 GHz. Zmierzony przez nas wynik potwierdza niektóre z Waszych komentarzy - wysokie taktowanie samej szyny daje raczej niezauważalny wzrost prędkości.
Podkręcanie procesora
Na koniec chcieliśmy się przekonać, jak wysoko uda się przetaktować nasz procesor, Athlona 64 FX-57. Układ dysponuje odblokowanym mnożnikiem, jednak nie skorzystaliśmy z tej możliwości. Jak się okazało, samo podkręcania szyny HTT wystarczyło, by osiągnąć limit jego możliwości. Na początku nie zmienialiśmy również napięcia procesora.
Podkręcanie procesora również przeprowadzaliśmy z poziomu systemu operacyjnego. Do tego celu posłużył nam program SysTool (współpracuje z płytą ASUS A8R32-MVP Deluxe). Do pobieżnej oceny stabilności ponownie wykorzystaliśmy SuperPI, który jest idealnym benchmarkiem do tego celu, ponieważ test trwa bardzo krótko i bardzo szybko wykrywa możliwe błędy (np. niestabilność systemu). Końcowe taktowanie procesora z reguły okazuje się o 40-50 MHz (w niektórych przypadkach więcej) niższe od tego momentu, gdy SuperPI zwróci błąd.
Szynę FSB (nazwa w SysTool) podkręcaliśmy o 2 MHz, każdorazowo sprawdzając stabilność SuperPI. Maksymalne taktowanie szyny, przy której procesor był stabilny, wyniosło 220 MHz, co dało taktowanie Athlona 64 FX-57 na poziomie 3085 MHz. Tak podkręcony procesor pracował już bardzo szybko ;-). Dotarliśmy do momentu, gdy musieliśmy podnieść napięcie zasilające procesora. Ostatnia wartość napięcia wyniosła 1,600 V, a procesor pracował wówczas na szynie 225 MHz z mnożnikiem 14, czyli z taktowaniem 3140 MHz. Dalsze próby podkręcania nie powiodły się - widocznie to szczyt możliwości tego egzemplarza procesora przy zastosowaniu chłodzenia standardowym coolerem.
Podsumowanie
Płyta ASUS A8R32-MVP Deluxe to duży krok do przodu w stosunku do poprzedniego modelu dla platformy CrossFire. Przede wszystkim na płycie znalazł się mostek RD580, co pozytywnie wpłynęło na niemalże każdy aspekt konstrukcji. BIOS płyty udostępnia praktycznie wszystkie ważne dla entuzjasty parametry czy wartości napięć. To jeden z najlepszych BIOSów, jaki wiedzieliśmy na płytach Asusa. Sześciokanałowy kodek dźwiękowy AD1986 zastąpiono nowocześniejszym, 8-kanałowym rozwiązaniem Realtek ALC882 HD (stosunek sygnału do szumu wynosi 103 dB). Dodano drugą gigabitową kartę sieciową i dwa porty Serial ATA (obsługiwane przez kontroler Silicon Image 3132). Wreszcie, zmieniono kolor laminatu płyty na bardziej awangardowy. Nie zrezygnowano przy tym z bardzo udanego mostka południowego ULI M1575, a cała płyta jest zupełnie bezgłośna, dzięki pasywnemu systemowi chłodzenia. Ponadto płyta w konfiguracji CrossFire oferuje wyraźnie lepszą wydajność niż jej poprzednik, model A8R-MVP.
Jedynym poważnym minusem wydaje się być wysoka cena (prawie dwukrotnie wyższa niż modelu A8R-MVP), jednakże płyta oferuje też dużo więcej. Produkt jest przeznaczony dla najbardziej wymagających użytkowników, którzy być może zdecydują się na zakup dwóch kart graficznych. Podobne rozwiązanie dla systemu SLI, płyta A8N32-SLI Deluxe, kosztuje więcej, a przyrost wydajności przy zastosowaniu dwóch kart jest zdecydowanie niższy. W płycie 2x16 z chipsetem NVIDII brakuje także dźwięku w standardzie High Definition. Postanowiliśmy zatem przyznać płycie ASUS A8R32-MVP Deluxe naszą rekomendację.
CrossFire Xpress 3200 to niewątpliwie udany chipset dla kart graficznych pracujących w systemach CrossFire. W przypadku zastosowania dwóch kart Radeon X1800 XT, zysk wydajności po przesiadce na nową platformę wynosi około 5% - nie jest to wprawdzie dużo, ale konkurencyjne rozwiązania wypadają na tym polu słabiej. Z dodatkowej przepustowości na pewno ucieszą się natomiast właściciele tandemów kart Radeon X1600 XT i Radeon X1300 Pro (choć zapewne nie ma ich wielu). Na płycie z nowym chipsetem takie karty przyspieszają nawet o 30%. Warto zwrócić uwagę na niską emisję ciepła nowego układu ATI, dzięki czemu większość płyt, które pojawią się na rynku będzie wyposażona jedynie w niewielkich rozmiarów radiatory. Na podstawie naszych testów, płyty z CrossFire Xpress 3200 zapewniają w tej chwili najwyższą wydajność podwójnej szyny PCI Express x16. Jeśli poszukujecie najwyższej możliwej wydajności w grach przy jednoczesnym dużym potencjale w podkręcaniu, to płyta z tym chipsetem i para kart Radeon X1900 XT(X) to obecnie najlepsze wyjście.
ASUS A8R32-MVP Deluxe
Zalety
- Wysoka wydajność
- Pasywne (bezgłośne) chłodzenie chipsetu
- Duża podatność na podkręcanie
- Mnogość ustawień w BIOSie
- Bogate wyposażenie
Wady
- Cena
- Niewiele wolnej przestrzeni wokół gniazda procesora
Sugerowana cena płyty ASUS A8R32-MVP Deluxe wynosi 749 złotych (prawdopodobnie płytę będzie można dostać w sklepach taniej).
Płytę dostarczył: