Pentium Extreme Edition 955 - Presler w akcji!

Każdy z rdzeni procesora Presler ma do swojej dyspozycji 2 MB pamięci podręcznej drugiego poziomu – to dwukrotnie więcej niż w przypadku układów Smithfield (Pentium Extreme Edition 840, Pentium D 8xx). W ich przypadku na każdy rdzeń przypada 1 MB pamięci L2.

Presler produkowany jest w technologii 65 nm, a więc nowocześniejszej niż układy Smithfield (90 nm). Nowe układy Pentium powinny wydzielać mniej ciepła i być bardziej podatne na podkręcanie – przynajmniej teoretycznie.

Układ Pentium Extreme Edition 955 taktowany jest zegarem 3,46 GHz (Pentium Extreme Edition 840 pracuje z częstotliwością 3,2 GHz). Nowy układ pracuje ponadto na szybszej magistrali FSB – 1066 MHz (efektywnie). Dla porównania, Pentium Extreme Edition 840 pracuje na magistrali FSB 800 MHz, podobnie jak układy linii Pentium D.

Pentium Extreme Edition 955 jest ponadto pierwszym dwurdzeniowym procesorem Intela udostępniającym technologię wirtualizacji (Vanderpool). Dzięki niej możliwe jest uruchomienie na komputerze jednocześnie dwóch zupełnie od siebie niezależnych systemów operacyjnych (np. Windowsa i Linuksa).

Pozostałe cechy nowy ekstremalny Pentium dziedziczy po swoich poprzednikach: technologię EM64T (Enhanced Memory 64-bit Technology), bit XD (Execute Disable Bit) czy rozszerzenia SSE3.

Na początku przyszłego roku zobaczymy także układy Pentium D z 65-nanometrowym rdzeniem Presler. W odróżnieniu od układu Pentium Extreme Edition 955 te będą miały wyłączoną funkcję HyperThreading, a pracować będą na magistrali FSB 800 MHz. Nowe procesory nosić będą oznaczenie Pentium D 920, 930, 940 i 950, a ich taktowanie to – odpowiednio – 2,8, 3,0, 3,2 i 3,4 GHz.

Płyta główna Intel D975XBX

Wraz z procesorem do testów otrzymaliśmy płytę główną Intel D975XBX z chipsetem Intel 975X. Chipset ten nie jest już dla nas nowością, bowiem już miesiąc temu opublikowaliśmy test płyty głównej ASUS P5WDG2-WS z tym zestawem układów sterujących. Przypomnijmy, że główną zmianą w 975X w stosunku do 955X jest wsparcie dla nowych procesorów Pentium "Presler", a także umiejętność konfiguracji portów PCI Express w tryb "x8 + x8", co umożliwia instalowanie na płytach głównych dwóch gniazd PCI Express x16 (przy instalacji kart graficznych w tych gniazdach, każde będzie pracowało w trybie x8 – podobnie jak w przypadku chipsetów nForce4 SLI czy Radeon Xpress 200 CrossFire).

W przypadku naszej płyty głównej zwraca jednak uwagę obecność nie dwóch, a trzech gniazd PCI Express x16! Możliwa jest więc konfiguracja składająca się z trzech kart graficznych (do których można podłączyć łącznie sześć monitorów!). W takim wypadku pierwsze dwa sloty PCI Express będą pracować w trybie x8, a trzeci slot – w trybie x4.

Płyta D975XBX umożliwia instalację procesorów Intela z podstawką LGA775. W czterech slotach DIMM można obsadzić maksymalnie 8 GB pamięci typu DDR2 (także modułów ECC). Według dołączonej dokumentacji płyta współpracuje z modułami DDR2 533 i DDR2 667, jednak w jej BIOSie bez problemu wybrać można także tryb DDR2 800.

Zestaw testowy

Nowy procesor Intela przetestowaliśmy w towarzystwie najnowszej karty graficznej ATI Radeon X1800 XT i przy użyciu najnowszych benchmarków syntetycznych i testów aplikacyjnych. Wyniki Pentium Extreme Edition 955 przyrównamy do rezultatów uzyskanych przez procesor Pentium Extreme Edition 840, przetestowany dokładnie na tej samej platformie. Nie zapomnieliśmy także o porównaniu do bezpośredniego konkurenta dwóch wspomnianych procesorów, układu Athlon 64 X2 4800+. Procesor przetestowaliśmy na płycie MSI K8N Diamond, także przy użyciu karty graficznej Radeon X1800 XT. Warto dodać, że już na początku stycznia AMD zaprezentuje nowy procesor dwurdzeniowy, jeszcze szybszy od modelu 4800+. Chociaż mamy już ten procesor w naszym laboratorium, nie możemy jeszcze opublikować zmierzonych na nim wyników. Na te musicie poczekać do stycznia.

Konfigurację naszego głównego zestawu testowego przedstawiamy w tabeli poniżej.

Zestaw testowy pracował pod kontrolą systemu Windows XP Service Pack 2 z zainstalowanym zestawem najnowszych uaktualnień i łatek. Do płyty głównej Intela użyliśmy pakietu sterowników 7.2.2.1006. Kartą ATI sterowały drivery Catalyst 5.13.

Wydajność – testy syntetyczne

Pomiary wydajności nowego procesora zaczynamy od testów syntetycznych – SiSoftware Sandra 2005.SR3, 3DMark05 1.2.0 oraz PCMark05 1.1.0.

Pentium Extreme Edition 955 jest taktowany zegarem o 8% wyższym niż Pentium Extreme Edition 840 (3,46 vs 3,2 GHz). Różnice zegarów przełożyły się na uzyskany przez nas rezultat w teście procesora Sandra 2005. Na nowym Pentium wynik jest o 8% wyższy.

Najlepszy rezultat uzyskał jednak Athlon 64 X2 4800+ taktowany zegarem 2,4 GHz.

W syntetycznym teście wydajności jednostek zmiennoprzecinkowych przy wykorzystaniu rozszerzeń Intela SSE3 układy Pentium nie dały szans Athlonowi. Ponownie model 955 jest o 8% wydajniejszy od modelu 840.

Wyższą przepustowość pamięci nowy Pentium zawdzięcza głównie szybszej magistrali (1066 vs 800 MHz). W teście Memory Benchmark uzyskaliśmy wynik aż o 30% wyższy na nowym procesorze w stosunku do jego poprzednika.

PCMark05 zawsze był przychylny procesorom Intela. Według programu, platforma z procesorem Pentium Extreme Edition 955 jest o 7% wydajniejsza od systemu z układem Pentium XE 840.

W teście procesora, zgodnie z tym, co napisaliśmy wcześniej, górują procesory Intela. Nowy układ uzyskał wynik o 9% wyższy od swojego poprzednika.

Test pamięci nie wykazał już tak cudownego zwiększenia przepustowości jak w Sandra 2005. Tutaj wynik na nowym procesorze jest o niecałe 14% wyższy.

Athlon 64 X2 radzi sobie z przetwarzaniem grafiki najlepiej z trzech porównywanych procesorów. Różnice między Pentiumami są stosunkowo nieduże.

W 3DMarku05 ponownie dominuje Athlon 64 X2 4800+. O ile jednak układ AMD jest aż o 20% szybszy od Pentium Extreme Edition 840, to z modelem 955 wygrywa już tylko o 7%.

Według 3DMarka, najszybszym procesorem jest Pentium Extreme Edition 955. Czy te rezultaty przełożą się na rzeczywistą wydajność w aplikacjach i grach?

Wydajność – testy aplikacyjne

Niestety testy syntetyczne nie zawsze odzwierciedlają wydajność w aplikacjach rzeczywistych (zwłaszcza tyczy się to rezultatów prezentowanych przez Sandra 2005), dlatego prawdziwą wydajność Pentium Extreme Edition 955 ocenić możemy dopiero po wynikach tego procesora w testach aplikacyjnych (rzeczywistych – real-world applications).

Na początek test wydajności wbudowany w popularne narzędzie do kompresowania plików – WinRAR.

Pentium Extreme Edition 955 uzyskał wynik o 7% wyższy od swojego poprzednika. Dominuje jednak Athlon 64 X2 4800+, którego rezultat jest o 7% wyższy niż wynik "955-tki".

Gdy poddaliśmy kompresji 250-megabajtowy plik, ten został spakowany w czasie o 5 sekund krótszym na komputerze z procesorem Athlon. To jednak tylko o 2% szybciej, niż na platformie z procesorem Pentium Extreme Edition 955.

Kolejny pomiar przeprowadziliśmy w najnowszej wersji 3ds max 8. Zmierzyliśmy czas renderingu dwóch scen: gallery.max oraz wykorzystującej renderer Mental Ray refractive_caustics.max.

Pierwszą scenę najszybciej wyrenderowały procesory Pentium, model 955 okazał się o blisko 8% szybszy od modelu 840.

Druga scena natomiast najszybciej gotowa była na platformie z procesorem Athlon 64 X2 4800+.

Podobny pomiar przeprowadziliśmy w nowej wersji Maya 7. Renderujemy scenę Mental Ray Rendering Benchmark. Zdecydowanie najszybszym procesorem okazał się Athlon 64 X2 4800+, który gotową scenę uzyskał w czasie o 30% krótszym niż Pentium Extreme Edition 955.

Test w popularnym, choć dość poczciwym już Cinebench 2003 wykazał nieznaczną przewagę (5%) procesora Pentium XE 955 nad Athlonem. Nowy Pentium ukończył rendering sceny w czasie o 9% krótszym niż model 840.

Kolejny pomiar przeprowadziliśmy w popularnym narzędziu do optycznego rozpoznawania tekstu (OCR) - Finereader. To jedna z jeszcze niewielu naprawdę wielowątkowych aplikacji. Rozpoznawanie kolejnych stron dokumentów program rozbija na kilka wątków – tyle, ile logicznych procesorów udostępnia komputer. W przypadku układów Pentium Extreme Edition mamy dostępne cztery logiczne procesory (dwa rdzenie, każdy z technologią HyperThreading), więc Finereader przetwarza jednocześnie cztery strony. Athlon 64 X2 oferuje dwa logiczne procesory.

Programu Finereader w wersji 7.0 użyliśmy po raz pierwszy przy okazji naszych testów procesora Pentium Extreme Edition 840. Okazało się jednak, że na procesorach Athlon 64 X2 program nie potrafi rozbijać pracy na wątki, o czym się przekonaliśmy przy okazji naszych pierwszych testów modelu 4800+.

Nowa wersja Finereader 8.0 poprawnie współpracuje także z układami AMD i potrafi wykorzystać procesory dwurdzeniowe Athlon 64 X2. Wyraźnie wzrosła także szybkość programu (rozpoznaje on dokumenty szybciej niż wersja 7.0).

Najszybciej testowy dokument przetworzył Pentium Extreme Edition 955 (w czasie aż o 20% krótszym niż model 840!). Athlon 64 X2 4800+ wypadł na poziomie procesora Pentium XE 840.

Następny test polegał na rekompresji filmu w formacie MPEG-2 do plików DivX i XviD.

Pakiet DivX od najnowszej wersji 6.1 potrafi wykorzystać procesory wielordzeniowe, a czas kompresji wyraźnie spadł w stosunku do wersji 6.0. Najlepiej radzą sobie tutaj procesory Pentium. Model 955 dokonał rekompresji pliku w czasie o 20% krótszym niż Athlon 64 X2 4800+.

W przypadku narzędzia XviD sytuacja się odwraca. Najszybszym procesorem jest Athlon 64 X2, który z powierzonym mu zadaniem poradził sobie w czasie o 10% krótszym niż Pentium Extreme Edition 955.

Wydajność – gry

Procesory serii Extreme Edition Intel dedykuje użytkownikom najbardziej wymagającym, w tym graczom. Dla graczy niezwykle ważne jest, by ich sprzęt był możliwie jak najwydajniejszy, a gry chodziły płynnie. Przeprowadziliśmy pomiary wydajności porównywanych procesorów w najpopularniejszych grach.

W Counter-Strike: Source Athlon 64 X2 nie dał najmniejszych szans procesorom Pentium. Uzyskał wynik o 30% wyższy niż Pentium Extreme Edition 955 i o 37% wyższy niż model 840.

Gdy porównamy ze sobą oba procesory Intela, widzimy, że dzieli je 5% różnica wydajności.

W Far Cry procesor AMD ponownie jest zdecydowanie najszybszy. Co ciekawe, Pentium Extreme Edition 955 jest o 12% wydajniejszy od swojego poprzednika – to znacznie więcej, niż by na to wskazywała sama różnica w zegarach. Najwyraźniej pomógł dodatkowy cache i szybsza magistrala.

F.E.A.R. to tytuł, który przede wszystkim uzależniony jest od samej karty graficznej, a moc procesora jest mniej istotna. Porównywane procesory uzyskały tutaj zbliżone wyniki.

W Half-Life 2 ponownie Athlon 64 nie daje się do siebie zbliżyć procesorom Intela. Jest o ponad 20% szybszy od układu Pentium Extreme Edition 955.

W Quake 4 – ciekawostka – nowy Pentium zrównał się z Athlonem!

Warto także wspomnieć, że dla Quake 4 ukazała się niedawno łatka 1.0.5 beta, która dodaje grze wsparcie dla procesorów wielordzeniowych i tych z technologią HyperThreading. Zainstalowaliśmy łatkę, ale w naszym demie nie zauważyliśmy przyrostu wydajności. Będziemy jeszcze sprawdzać wydajność gry w innych demach.

Ostatnia gra to Serious Sam 2. Tutaj ponownie Athlon 64 X2 na zdecydowanym prowadzeniu.

Podkręcanie

Jak pisaliśmy we wstępie artykułu, Pentium Extreme Edition 955 to procesor produkowany w najnowocześniejszej technologii 65 nm. Układ powinien bez problemów pracować z bardzo wysokimi częstotliwościami taktowania, nie wydzielając przy tym znacznych ilości ciepła. Co do ciepła niestety nie jest tak różowo, bo procesor naprawdę mocno się grzeje. Standardowy wiatraczek Intela podczas naszych testów cały czas obracał łopatkami z szybkością 3500-3700 RPM (i bardzo przy tym hałasował), a i tak BIOS płyty Intel D975XBX wskazywał temperaturę procesora na poziomie 73-75°C.

Co ciekawe, procesor grzał się najbardziej w BIOSie. Radiatora na procesorze nie dało się dotknąć, bo parzył. Po uruchomieniu Windows temperatura nowego Pentiuma spadała do około 55°C. Radiator był ciepły, ale już nie gorący.

Co na pewno ucieszy overclockerów, Pentium Extreme Edition 955 ma odblokowany mnożnik – można go regulować (przynajmniej teoretycznie) w zakresie od 12 do 60! Standardowy mnożnik układu to 13, a standardowe napięcie zasilające to 1,3 V.

Aby procesor podkręcić, wystarczy zwiększyć wartość mnożnika. Funkcje overclockerskie dostępne są nawet w płycie Intela (jeszcze niedawno płyty tej firmy nie umożliwiały podkręcania).

Bez zwiększania napięcia nasz procesor testowy działał w pełni stabilnie przy mnożniku 16, a więc taktowaniu 4,27 GHz!

Po zwiększeniu napięcia do 1,425 V udało nam się mnożnik układu podciągnąć do 17, a taktowanie – do 4,53 GHz!

Zaznaczamy, że przy podkręcaniu wykorzystywaliśmy standardowy wiatraczek Intela!

Niestety przy taktowaniu 4,53 GHz procesor mocno się grzał (jego temperatura dochodziła do 90°C), więc w testach wydajności uzyskaliśmy niższe wyniki niż przy taktowaniu standardowym (3,46 GHz) – około 7 tys. punktów w 3DMark05 (zamiast 8,5 tys.) i 51 sekund w Cinebench 2003 (zamiast 39 sek). Prawdopodobnie ze względu na zbyt wysoką temperaturę procesor obniżał swoje taktowanie celem ochrony przed uszkodzeniem. Jesteśmy jednak przekonani, że gdybyśmy zastosowali lepsze chłodzenie, stabilne i wydajne 4,5 GHz byłoby jak najbardziej w naszym zasięgu.

W internecie swoje wyniki podkręcania publikują overclockerzy wykorzystujący lepsze systemy chłodzenia niż nasz intelowy wiatraczek ;-). Przy systemie VapoChill nowy układ Intela daje się podkręcić do ponad 6 GHz! Zobaczcie ten wątek.

My jednak musieliśmy się zadowolić naszymi 4,27 GHz ;-). Wydajność naszego komputera znacznie wzrosła. W 3DMarku05 uzyskaliśmy 9060 punktów, czyli prawie tyle samo, co na komputerze z procesorem Athlon 64 X2 4800+. W Far Cry uzyskany wynik to 194 fps (wcześniej mieliśmy 166 fps). W Cinebench 2003 czas renderingu sceny skrócił się z 39 do 32 sekund.

Przy taktowaniu 4,27 GHz nowy Pentium jest więc praktycznie tak samo szybki jak Athlon 64 X2 4800+. Przypomnijmy, że ten poziom wydajności uzyskaliśmy przy standardowym napięciu zasilającym. Gdyby zastosować lepszy system chłodzenia, powinniśmy bez problemu uzyskać stabilny, 4,5-gigahercowy system. To robi wrażenie!

Zgodność z płytami głównymi

Pentium Extreme Edition 955 teoretycznie wymaga nowych płyt głównych z chipsetem 975X. Jeśli jednak zajrzycie do podanego przez nas wcześniej wątku z wynikami podkręcania, zauważycie, że procesor zainstalowany był na płycie ASUS P5WD2 Premium z chipsetem Intel 955X.

Postanowiliśmy sprawdzić, czy nowy Pentium zadziała na płytach głównych z innymi chipsetami niż 975X. Zainstalowaliśmy procesor na płycie MSI P4N Diamond z chipsetem nForce4 SLI Intel Edition. Komputer uruchomił się, chociaż płyta wykryła nasz procesor jako... "Genuine Intel(R) CPU 6.00 GHz" :-)

Mimo to Windows XP uruchomił się poprawnie i prawidłowo rozpoznał cztery logiczne procesory udostępniane przez układ Pentium Extreme Edition 955.

To znak, że chipset nForce4 SLI Intel Edition także jest zgodny z procesorami Presler. Niestety użyty przez nas BIOS dla płyty P4N Diamond (1.4) jest najnowszą dostępną wersją, więc w przypadku tego modelu płyty trzeba poczekać, aż zostanie wydany nowy BIOS, który poprawnie będzie wyświetlał modele nowych procesorów Intela.

Mniej szczęścia mieliśmy z płytą ATI Radeon Xpress 200. Po instalacji procesora płyta w ogóle się nie budziła. Spróbujemy się skontaktować z ATI celem ustalenia, czy chipset jest zgodny z nowymi układami Presler.

A więc procesory Pentium w rdzeniem Presler można uruchomić nie tylko na płytach z chipsetem 975X, ale także Intel 955X i NVIDIA nForce4 SLI Intel Edition.

975X a SLI i CrossFire

Gdy kilka miesięcy temu w internecie pojawiły się pierwsze informacje na temat chipsetu 975X, sugerowano, że umożliwi on instalację dwóch kart graficznych z układami NVIDII w trybie SLI lub dwóch kart ATI w trybie CrossFire.

Gdy pierwsze płyty z chipsetem 975X trafiły na rynek okazało się, że oficjalnie zapewniają one wsparcie jedynie dla technologii CrossFire. Niestety gdy próbowaliśmy uruchomić w trybie CrossFire dwie karty Radeon X1800 XT na płycie ASUS P5WDG2-WS, nasze próby zakończyły się niepowodzeniem.

Ponownie powróciliśmy do eksperymentów przy okazji testów płyty Intel D975XBX. Zainstalowaliśmy na niej dwie karty Radeon X1800 – model CrossFire w pierwszym slocie PCI Express i model XT w slocie drugim. Po uruchomieniu systemu ten rozpoznał dwie karty i nawet zasugerował możliwość podłączenia jednocześnie czterech monitorów. Zakładka CrossFire nie była jednak dostępna w panelu Catalyst Control Center.

Na szczęście po restarcie komputera zakładka CrossFire pojawiła się. Postawiliśmy "ptaszka" w odpowiednim okienku, zatwierdziliśmy zmiany i voila – działa!

Nasze zaskoczenie było tym większe, że na płycie ASUS P5WDG2-WS nie udało się wymusić trybu CrossFire. Widocznie ASUS będzie musiał wydać nowy BIOS do swojej płyty.

Przeprowadziliśmy pierwszy pomiar wydajności w 3DMark05 i wynik nas niemiło zaskoczył – 9356 punktów. To co prawda więcej niż 8503 punkty przy jednej karcie, ale na komputerze z procesorem Athlon 64 FX-57 uzyskaliśmy ponad 13 tys. punktów przy dwóch kartach Radeon X1800 XT (patrz tutaj). Najwyraźniej Pentium Extreme Edition 955 okazał się tutaj wąskim gardłem. Podkręciliśmy procesor do 4,27 GHz i od razu wynik skoczył do góry – na 11552 punkty! Co prawda to nadal nie to samo, co na procesorze Athlon 64 FX-57, ale widać, że CrossFire działa!

W Far Cry wynik wzrósł ze 166 do 197 fps – w standardowej rozdzielczości 1024x768. W wysokich trybach zapewne moglibyśmy się spodziewać znacznie wyższych wzrostów wydajności.

Potwierdzają się zatem informacje, że chipset Intel 975X jest zgodny z technologią CrossFire.

Podsumowanie

Pentium Extreme Edition 955 taktowany jest wyższym zegarem niż jego poprzednik (model 840), pracuje na szybszej magistrali FSB i udostępnia dwukrotnie więcej pamięci podręcznej L2. Jak się jednak przekonaliśmy, różnica w wydajności między tymi procesorami nie jest wcale tak wielka. Nowy ekstremalny Pentium jest od swojego poprzednika szybszy najczęściej o około 8%. W niektórych aplikacjach dzięki pojemniejszej pamięci L2 i szybszej magistrali FSB uzyskuje wyniki o kilkanaście procent lepsze od Pentium XE 840.

To jednak nadal za mało, by dogonić konkurencyjnego Athlona 64 X2 4800+. Ten w zdecydowanej większości testów (nie liczymy testów syntetycznych), a przede wszystkim w grach, jest wyraźnie szybszy od nowego ekstremalnego Pentium.

Sytuacja zmienia się jednak gdy zabierzemy się za podkręcanie. Okazuje się bowiem, że przekroczenie granicy 4 GHz to dla Pentium Extreme Edition 955 pestka! Nie potrzeba ani wymieniać chłodzenia na wydajniejsze (wystarczy wiatraczek Intela), ani podnosić napięcia. Gdyby natomiast się odrobinę postarać, zastosować wydajniejszy wiatraczek i dobrą pastę termoprzewodzącą, bez problemu powinno się osiągnąć poziom 4,5 GHz. Przy takim taktowaniu Athlon 64 X2 4800+ zostaje w tyle. Chyba, że go podkręcimy ;-).

Overclockerzy stosujące bardzo wydajne systemy chłodzenia (freon, suchy lód, ciekły azot) bez problemów przekraczają poziom 5 GHz, a niektórzy nawet 6 GHz.

Wyniki podkręcania świadczą zatem o tym, że Presler to bardzo ciekawy procesor dla entuzjastów overclockingu i aż szkoda, że Intel nie zdecydował się na wprowadzenie na rynek jednostki taktowanej fabrycznie zegarem 4 GHz. Najwyraźniej firma zdecydowała się na taki krok ze względów ekonomicznych, bo z technicznego punktu widzenia nic nie stoi na przeszkodzie.

Chociaż Pentium Extreme Edition 955 zdobędzie raczej niewielu nabywców ze względu na wysoką cenę (ponad 4 tys. złotych), zwłaszcza w Polsce, to jednak nadchodzące układy Pentium D z linii 9xx wykorzystujące jądro Presler mogą zyskać wielu chętnych. Nowa architektura jest wydajniejsza od poprzedniej (Smithfield), a świetna podatność na podkręcanie umożliwia stosunkowo proste, ale znaczne przyspieszenie procesora.

Gracze, do których w dużej mierze kierowany jest nowy Pentium, nadal będą wybierali Athlony 64, zwłaszcza w wersji FX. Athlon 64 FX-57 jest znacznie szybszy w grach od modelu X2 4800+, a temu nowy Pentium dorównuje dopiero po podkręceniu.

Zalety

• Wysoka wydajność
• Świetna podatność na podkręcanie
• Technologia wirtualizacji

Wady

• Wysoka cena
• Duża emisja ciepła
• Niezbyt zadowalająca wydajność w grach

Do testów dostarczył:

Intel

Cena: prawdopodobnie około 4,5 tys. złotych