ABIT Fatal1ty AA8XE - płyta główna stworzona dla graczy

Od tego czasu wiele firm zapragnęło współpracować z Fatal1ty. Wreszcie bliższą współpracę udało się nawiązać firmie ABIT, która zaprezentowała serię produktów z przyrostkiem Fatal1ty (płyty główne i karty graficzne). ABIT obiecał także, że każdy, kto zwycięży z Johnatanem, zgarnie wysoką nagrodę pieniężną. Przez długi czas wielu śmiałków poległo w starciach z mistrzem, aż w końcu, w październiku ubiegłego roku, znalazł się młody Chińczyk o pseudonimie Rocket Boy, który dokonał - wydawałoby się - cudu. Ograł Fatal1ty, za co dostał od firmy ABIT posadę PR Managera i 125 tys. dolarów w gotówce. Inżynier w Chinach musi pracować przez 25 lat, żeby zaoszczędzić tyle pieniędzy.

Fatal1ty po przegranej nie wycofał się rynku. Regularnie wprowadzane są nowe produkty noszące w nazwie jego pseudonim. Taką właśnie jest płyta Fatal1ty AA8XE, bohaterka niniejszej recenzji. Ponoć sam Johnatan brał udział w jej projektowaniu. Stąd też jego pseudonim stał się częścią nazwy płyty, a charakterystyczne logo znaleźć możemy nie tylko na pudełku, ale także na tunelu OTES chłodzącym przetwornice napięcia.

Płytą zarządza najnowszy chipset Intela, 925XE. Od 925X różni się głównie wsparciem dla szyny systemowej 1066 MHz. Test płyt głównych z chipsetami 925X oraz 925P znajdziecie tutaj.

ABIT Fatal1ty AA8XE ma charakterystyczny, czerwony laminat. Zwraca uwagę ciemny, plastikowy tunel OTES - ale o nim w rozdziale "Podkręcanie". Oprócz tego mamy podstawkę LGA775 pod procesory Pentium 4. Można w niej obsadzać najnowsze jednostki, z modelem Pentium 4 Extreme Edition 3,73 GHz włącznie. Na AA8XE jest też gniazdo PCI Express x16 dla kart graficznych, dwa gniazda PCI Express x1 i dwa gniazda PCI dla dodatkowych kart rozszerzeń. W czterech slotach pod moduły DIMM można obsadzić maksymalnie 4 GB pamięci RAM (DDR2 533). Mostek północny chłodzony jest aktywnie, przy czym zainstalowany na nim wiatraczek dmucha także na kartę graficzną i na... radiator chłodzący mostek południowy. Radiator ten został uformowany na kształ logo firmy ABIT.

Łącznie płyta Fatal1ty AA8XE ma więc aż trzy wiatraczki (dwa w tunelu OTES i jeden na mostku północnym), a jeśli jeszcze zainstalujemy moduł OTES RAMFlow (o którym za chwilę), ich liczba wzrasta do pięciu. Gdy wszystkie zaczną pracować, robi się naprawdę głośno. Całe szczęście, że ich pracę można regulować z poziomu BIOS-u.

Fatal1ty AA8XE ma też dwie karty sieciowe - Gigabit Ethernet (1000/100/10 Mbps) i Fast Ethernet (100/10 Mbps). Nie zabrakło także 8-kanałowego układu dźwiękowego ALC880, zgodnego ze standardem Intel High Definition Audio.

Przydatną funkcją jest na pewno dwupozycyjny wyświetlacz LED, na którym płyta pokazuje aktualny stan swojej pracy. Jeśli wystąpi jakaś awaria, dzięki wyświetlaczowi natychmiast dowiemy się, czy uszkodzeniu uległ procesor, kart graficzna czy też pamięć RAM.

Osoby, które budują swoje komputery bez obudowy (kładą płytę główną na książce telefonicznej, a napędy czy zasilacz rozkładają na biurku dookoła) ucieszy na pewno obecność przycisków POWER i RESET już na samej płycie. Nie trzeba będzie wreszcie precyzyjnie celować śrubokrętem w celu zwarcia odpowiednich zworek.

Zestaw gniazd zewnętrznych obejmuje gniazdka PS/2 dla myszy i klawiatury, złącze FireWire, cztery złącza USB 2.0 i dwa gniazda sieciowe RJ-45. Nie ma już przestarzałych i rzadko używanych portów Centronics i RS-232. Obok gniazdek umieszczono dwa wiatraczki wyciągające gorące powietrze z tunelu OTES.

Wyposażenie

Wraz z płytą dostajemy komplet niezbędnych kabelków i książeczek, w tym instrukcję obsługi, instrukcję szybkiej instalacji, książeczkę do systemu µGuru, płytkę ze sterownikami i dodatkowym oprogramowaniem oraz dyskietkę z driverami dla kontrolera SATA.

Zestaw kabelków obejmuje cztery kable sygnałowe SATA, kabel zasilający dyski SATA, 80-żyłowy, "okrągły" kabel IDE i "okrągły" kabel do stacji dyskietek. Dość rzadko spotykanym dodatkiem dostarczanym do płyt głównych jest na pewno kabel światłowodowy, umożliwiający podłączenie do płyty cyfrowego amplitunera przez interfejs TOSlink.

W pudełku z płytą znaleźliśmy też blaszkę do obudowy zgodną z wyprowadzeniami na płycie (widoczna na zdjęciu powyżej) i dodatkowego "śledzia" z dwoma gniazdami USB 2.0 i dwoma gniazdami FireWire (4- i 6-pinowym).

Wreszcie, z płytą dostarczone są dwa nietypowe dodatki. Jeden to specjalna karta z wyjściami audio, zawierająca komplet gniazdek typu mini-jack, umożliwiający podłączenie nawet do ośmiu głośników (w standardzie 7.1). Na blaszce mocującej karty znajduje się ponadto cyfrowe wyjście optyczne dźwięku w standardzie TOSlink. Omawianą kartę instaluje się w specjalnym, nietypowym slocie. Takie rozwiązanie gwarantuje eliminację szumów i trzasków, które wciąż można usłyszeć w przypadku zintegrowanych na wielu płytach głównych kodeków dźwiękowych - zwłaszcza jeśli używamy słuchawek.

Drugim nietypowym dodatkiem jest moduł wyposażony w dwa wentylatory, a służący do chłodzenia pamięci. Wyposażono go w specjalne zaczepy, przy pomocy których instaluje się go bezpośrednio na slotach DIMM. Jeśli zatem podkręcacie komputer, ABIT zadbał o chłodzenie Waszego RAMu.

BIOS

BIOS płyty ABIT Fatal1ty AA8XE jest bardzo rozbudowany, szczególnie pod kątem podkręcania. W głównym menu umieszczono oddzielną pozycję µGuru Utility, która zastąpiła dawne SoftMenu. Z jej poziomu możemy podkręcać procesor, a także regulować napięcia na procesorze, pamięciach czy mostku północnym, a także kontrolować wartości napięć i temperatury.

FSB można regulować w zakresie od 100 do 400 MHz (efektywnie od 400 do 1600 MHz w trybie QPB). Jeśli mamy procesor z odblokowanym mnożnikiem, także możemy zmieniać wartość mnożnika. Pamięci można ustawić w tryb pracy DDR2 400 lub DDR2 533. Regulować można także: zegar PCI Express (100 do 255 MHz), zegar PCI (33, 36 lub 40 MHz), napięcie na procesorze (1,5750 do 1,920 V), napięcie na pamięciach (1,6 do 2,55 V), napięcie na mostku północnym (1,3 do 2,1 V). Można także skonfigurować pracę zainstalowanych na płycie wiatraczków tak, by te uruchamiały się tylko po przekroczeniu zadanej temperatury.

Ciekawostką jest możliwość zapisania pięciu profili ustawień w BIOS. Możemy zatem zapisać sobie profil standardowy, profil o wyżyłowanych timingach pamięci czy profil podkręcony, a następnie zależnie od potrzeb jednym kliknięciem wybierać interesujące nas ustawienia. Jest to funkcja przydatna zwłaszcza przy podkręcaniu - jeśli przesadzimy z wartością FSB i zostanie wyczyszczona pamięć CMOS, w której przechowywane są ustawienia BIOS, nie musimy ich ustawiać od nowa - wystarczy odczytać zapisany wcześniej profil.

Zestaw testowy

Płytę AA8XE Fatal1ty przetestowaliśmy w następującej konfiguracji:

Na komputerze testowym zainstalowaliśmy system Windows XP Professional z łatką Service Pack 2, pakiet sterowników Intela dla chipsetu w wersji 6.2.1.1001 i sterowniki Catalyst 4.12 dla karty graficznej. Gotowy zestaw testowy prezentuje się w sposób następujący:

Płytę Fatal1ty AA8XE rozświetla zestaw czerwonych diod LED, które zainstalowano wewnątrz tunelu OTES, jak również od spodu płyty (!). Dodatkowe diody (zielona i żółta) informują o tym, czy do płyty jest dostarczone napięcie i czy komputer pracuje czy też nie.

Opóźnienia pamięciom ustawiliśmy na domyślne 4-12-4-4 (odczytane z SPD). Co ciekawe, skracanie opóźnień powodowało utratę stabilności zestawu testowego. Te same moduły pracowały jednak poprawnie na płycie Intela D925XECV2 przy timingach 3-11-3-3. Ciekawe czemu ABIT miał problemy z pamięciami. Być może to wina wczesnej wersji BIOSu - płytę testowaliśmy w styczniu z BIOSem 1.1, od tamtej pory dostępny jest już nowszy BIOS 1.3 dla AA8XE. Niestety nie mamy już płyty w naszym laboratorium, by sprawdzić, jak się będzie zachowywać z najnowszą wersją wewnętrznego oprogramowania...

Wyniki testów

Wydajność ABIT Fatal1ty AA8XE przyrównaliśmy do płyty głównej firmy Intel, model D925XECV2, również z chipsetem 925XE. Jak wspomnieliśmy na poprzedniej stronie, płyta Intela pracowała z ostrzejszymi timingami dla pamięci, stąd w niektórych testach zyskała nieznaczną przewagę nad produktem ABITa. Niemniej jednak wydajność obu płyt jest porównywalna. ABIT pokazuje dopiero swoje pazurki podczas podkręcania.

Podkręcanie

Płyta ABIT Fatal1ty AA8XE została specjalnie zaprojektowana tak, by ułatwić na niej podkręcanie. Najbardziej charakterystycznym elementem jest specjalny plastikowy tunel OTES (Outside Termal Exhaust System). ABIT po raz pierwszy system OTES zastosował na swoich kartach graficznych, zaś pierwszą płytą główną z tym systemem był model IC7-MAX3, który opisaliśmy we wrześniu 2003.

W modelu AA8XE system OTES jest bardziej masywny, w dodatku małe aluminiowe bloczki stykające się z MOSFETami zastąpiono sporymi radiatorami pomalowanymi na niebiesko. Widać je na poniższej fotce.

Fatal1ty AA8XE ma też od spodu specjalne paski "Overclocking Strips", które też ułatwiają podkręcanie. Na paski te zwróciliśmy uwagę przy okazji naszego testu płyty ABIT AA8-DuraMAX, na której paski pojawiły się po raz pierwszy.

Wreszcie, podkręcanie ma ułatwić system OTES RAMFlow chłodzący moduły pamięci RAM, a także bardzo rozbudowany BIOS.

Nasz procesor testowy (Pentium 4 Extreme Edition 3,46 GHz) udało nam się podkręcić przy standardowym chłodzeniu do 3,9 GHz (przy FSB 300 MHz, a więc w trybie QPB - 1200 MHz!). To naprawdę niezłe osiągnięcie, zważywszy na fakt, że procesor wykorzystuje rdzeń Gallatin (0,13 mikrona). Gdybyśmy zainstalowali trochę lepszy system chłodzenia niż standardowy, zapewne nie byłoby problemem osiągnięcie stabilnych 4 GHz na naszej jednostce. Aby uzyskać stabilną pracę zestawu testowego przy 3,9 GHz musieliśmy podbić napięcie na procesorze do 1,7 V, napięcie na pamięciach do 2,0 V i napięcie na mostku północnym do 1,6 V.

Komputer testowy uruchamiał się także przy FSB 311 MHz (procesor pracował z częstotliwością ponad 4 GHz), ale był wtedy już niestabilny.

Dołączone oprogramowanie

Na płytce dołączonej do płyty ABIT Fatal1ty AA8XE znajdziemy, prócz sterowników, kilka użytecznych narzędzi. Jednym z nich jest program FlashMenu, umożliwiający łatwą wymianę BIOSu z poziomu Windows.

Dla fanów podkręcania przeznaczony jest natomiast panel OC Guru, z poziomu którego możemy regulować praktycznie te same ustawienia, jakie udostępnia BIOS: wartość FSB, mnożnik procesora, napięcia na procesorze i pamięciach itp.

Podsumowanie

ABIT Fatal1ty AA8XE na pewno nie jest przeciętną płytą. Bardzo dobre wykonanie płyty, system OTES ułatwiający podkręcanie procesora, moduł OTES RAMFlow chłodzący pamięci, wiatraczek OTES AeroFlow chłodzący mostek północny i - przy okazji - kartę graficzną - te wszystkie elementy zwiększają stabilnosć produktu firmy ABIT, zwłaszcza w mało sprzyjających dla elektronicznych komponentów komputera warunkach, gdy te zostaną przetaktowane ponad swoją fabryczną specyfikację.

Na pewno płytą Fatal1ty AA8XE zainteresują się "moderzy", a więc osoby tuningujące swoje komputery - zarówno przez podkręcanie i wymianę wszystkich możliwych systemów chłodzenia, jak i przez modyfikacje optyczne. Fatal1ty AA8XE na pewno bardzo ładnie się będzie prezentować w obudowie z szybą, zwłaszcza że produkt ma zainstalowanych kilkanaście diod LED, które podświetlają go na czerwono. Szkoda jednak, że diod nie można wyłączyć - nie każdy lubi świecące komputery.

Fatal1ty AA8XE wyposażono także w bogaty zestaw dodatków, w tym elementy rzadko spotykane, jak śledź audio z wyjściem optycznym, wspomniany moduł RAMFlow czy kabel światłowodowy audio.

Niestety, Fatal1ty AA8XE nie jest produktem tanim. W chwili obecnej w polskich sklepach internetowych płytę kupić można za około 850 złotych. Dla porównania, płyty z chipsetem 925XE z uboższym wyposażeniem kosztują poniżej 600 złotych. Z drugiej jednak strony produkty firm ASUS czy Gigabyte przeznaczone dla entuzjastów również wyceniono na 800-900 złotych. Chociaż do Fatal1ty AA8XE nie dołączono modułu sieci bezprzewowodej (a szkoda...), to jednak płyta bardzo dobrze sprawdzi się podczas podkręcania. Jeśli zatem planujecie złożenie zestawu komputerowego z procesorem Pentium 4 LGA775, którego następnie planujecie mocno podkręcić, Fatal1ty AA8XE na pewno będzie dobrym wyborem.

Zalety

• Bardzo dobra jakość wykonania
• Nowoczesna konstrukcja
• Bardzo dobre osiągi podczas podkręcania
• Obecność specjalnych funkcji ułatwiających podkręcanie (OTES, Overclocking Strips)
• Miły dla oka wygląd

Wady

• Wysoka cena
• Zainstalowane wiatraczki są dość hałaśliwe
• Brak dołączonego modułu WLAN

Do testów dostarczył:

ABIT http://www2.abit.com.tw/page/pl/index.php Cena: ok. 850 zł z VAT