Galaxy Glacier 6800 kontra HIS Excalibur RADEON 9800 PRO 256 MB IceQ Platinum - pojedynek na dmuchawy

Nie będziemy się ponownie zagłębiać w specyfikację układów RADEON 9800 PRO czy GeForce 6800, ponieważ uczyniliśmy to już w przeszłości. Zainteresowanych odsyłamy do lektury tych artykułów:

• Hercules 3D Prophet 9800 PRO (specyfikacja układu RADEON 9800 PRO)
• GeForce FX 5900 Ultra kontra RADEON 9800 PRO - pojedynek na 256 megabajtów (RADEON 9800 PRO z 256 MB pamięci w akcji)
• ATI RADEON 9800 XT (specyfikacja RADEON 9800 XT)
• RADEON X800 XT Platinum Edition vs GeForce 6800 Ultra (specyfikacja rodziny GeForce 6800)
• Leadtek WinFast A400 TDH (testy karty graficznej Leadtek z układem GeForce 6800)
• ABIT Siluro FX5900 OTES (testy karty graficznej ABIT z systemem OTES)

Gwoli szybkiego przypomnienia: RADEON 9800 PRO to układ o ośmiu potokach renderujących, udostępniający jednostki Pixel Shader 2.0 i Vertex Shader 2.0. Z pamięcią (której może być 128 lub 256 MB) komunikuje się przez szynę o szerokości 256 bitów (chociaż na rynek trafiły też niewielkie ilości kart ze 128-bitową magistralą pamięci).

GeForce 6800 ma 12 potoków renderujących, a jego jednostki cieniujące zgodne są ze specyfikacją Shader Model 3.0 (obejmującą specyfikacje Pixel Shader 3.0 i Vertex Shader 3.0). Układ ma 256-bitową magistralę pamięci. Na rynku dostępne są karty ze 128 MB lub 256 MB pamięci, przy czym te ostatnie są bardzo mało popularne.

RADEON 9800 PRO i GeForce 6800 to zatem układy należące do różnych generacji. Tak się jednak składa, że markowe karty z układami RADEON 9800 PRO kosztują praktycznie tyle samo, co akceleratory GeForce 6800 mniej znanych producentów. Chociaż "na chłopski rozum" wybór między tymi dwoma produktami jest oczywisty (GeForce 6800), to jednak wiele osób nadal się waha. W naszym artykule postaramy się wskazać zalety i wady obu konkurentów.

HIS Excalibur RADEON 9800 PRO 256 MB IceQ Platinum

Na początku przyjrzymy się karcie firmy HIS, której pełna nazwa jest naprawdę wyjątkowo długa: Excalibur RADEON 9800 PRO 256 MB IceQ Platinum. Znamy jeszcze jedną firmę, która specjalizuje się w ultra-długich nazwach swoich produktów - Gainward. Przykład: "Gainward FX PowerPack! Ultra/1300XT TV-DVI Golden Sample". Nazwa zaczerpnięta ze strony Gainwarda :-).

Koniec żartów. Wróćmy do akceleratora HIS. Produkt sprzedawany jest w dość ładnym opakowaniu z "klapką" - jeden z boków pudełka można podnieść (nie otwierając samego pudła) i przez "szybkę" (w rzeczywistości to kawałek przezroczystej folii ;-)) zobaczyć, jak naprawdę wygląda karta.

Sama karta nie przypomina swym wyglądem popularnych RADEONów 9800 PRO, głównie za sprawą fabrycznie zamontowanego chłodzenia VGA Silencer, którego producentem jest firma Arctic Cooling.

System chłodzenia jest naprawdę masywny i składa się z potężnego, aluminiowego radiatora, którego spód styka się bezpośrednio z układem graficznym. Radiator umieszczono w plastikowym tunelu, na którego jednym z końców znajduje się duży wentylator z siedmioma łopatkami. Wentylator zasysa powietrze z wnętrza obudowy komputera i pompuje je na żeberka radiatora w stronę śledzia karty. Powietrze przeciska się tunelami utworzonymi z żeberek, z których zabiera ciepło, po czym uchodzi na zewnątrz obudowy komputera.

System nosi miano DHES - Direct Heat Exhaust System (w luźnym tłumaczeniu: "system bezpośredniego wydmuchu gorącego powietrza") i w podobnej postaci stosowany był już na kartach graficznych firmy ABIT (system OTES - patrz tutaj), a także na referencyjnych kartach NVIDIA GeForce FX 5800 Ultra (patrz tutaj).

W przypadku tradycyjnych wiatraczków chłodzących układy na kartach graficznych ciepło z tych układów jest odprowadzane do wnętrza obudowy komputera. W efekcie zwiększa się temperatura wszystkich komponentów - płyty głównej, pamięci, a nawet procesora. Systemy OTES/DHES pozwalają zabrać ciepłe powietrze i usunąć je na zewnątrz obudowy komputera, co pozytywnie wpływa na obniżenie temperatury wnętrza peceta.

Początkowo może się wydawać, że dmuchawa na karcie HIS jest głośna - wszak tak było z kartami GeForce FX 5800 Ultra, które hałasowały jak, nie przymierzając, odkurzacze lub suszarki do włosów. Tymczasem jest zupełnie przeciwnie! Zainstalowany na karcie wiatrak jest wolnoobrotowy i praktycznie bezgłośny! Stąd też nazwa systemu - "VGA Silencer". W porównaniu do standardowego chłodzenia ATI instalowanego na kartach RADEON 9800 PRO (zobacz zdjęcie), HIS Excalibur RADEON 9800 PRO IceQ jest naprawdę bardzo, ale to bardzo cichy.

To jeszcze nie wszystko. Układ graficzny na karcie chłodzony jest przez system VGA Silencer znacznie bardziej efektywnie, niż przy standardowym chłodzeniu, co przekłada się - oczywiście - na lepszą podatność karty na podkręcanie. W podkręcaniu mają też pomóc aluminiowe radiatory zainstalowane na kościach pamięci.

Wreszcie, karta HIS Excalibur RADEON 9800 PRO IceQ 256 MB została zbudowana na bazie laminatu zapożyczonego od... RADEONa 9800 XT! Co więcej, układ graficzny to R360, a nie R350, a więc w rzeczywistości jest to RADEON 9800 XT sprzedawany pod nazwą RADEON 9800 PRO! W dalszej części tekstu pokażemy zatem, jak ponownie przerobić kartę na model 9800 XT, a także przyrównamy jej wydajność do "prawdziwego" RADEONa 9800 XT.

Testowany przez nas HIS Excalibur RADEON 9800 PRO IceQ 256 MB dostarczany jest z dodatkowym śledziem, przez który wydmuchiwane jest gorące powietrze. Na śledziu tym znajduje się też przełącznik, którym regulujemy szybkość obrotów wentylatora: Low/High. W trybie Low wentylator obraca się z prędkością 1200 RPM i jest zupełnie bezszelestny, jednak karta dość mocno się grzeje i słabo podkręca. W trybie High (2400 RPM) wentylator jest już słyszalny (hałas porównywalny do standardowego wentylatora na kartach 9800 PRO), ale pompuje powietrze znacznie efektywniej, więc i kartę można lepiej podkręcać. Jeśli pozostałe komponenty w naszym komputerze do cichych nie należą, spokojnie można na stałe przestawić przełącznik w tryb High, a następnie podkręcić kartę. Jeśli zależy Wam na ciszy i wyciszyliście już wentylator na procesorze i w zasilaczu, na pewno zdecydujecie się na tryb Low.

Karta dostarczona jest z całkiem ciekawym pakietem dodatkowego oprogramowania, które ootrzymujemy na pięciu płytach CD. Obejmuje ono programy PowerDVD 5, 3D-Album DE, a także pełną wersją gry Arx Fatalis i pięć gier w wersji demo: Vietcong, Railroad Pioneer, Neighbors From Hell, Tropico 2: Pirate Cove oraz AquaNox 2: Revelation.

Dostajemy też komplet niezbędnych kabelków: rozgałęziającego zasilanie, S-Video i Composite. Są też przejściówki: z DVI na D-Sub (umożliwia podłączenie do karty dwóch monitorów kineskopowych) oraz z S-Video na Composite.

Taktowanie akceleratora jest standardowe dla kart RADEON 9800 PRO 256 MB: 380 MHz dla układu graficznego i 700 MHz (efektywnie) dla pamięci.

Czas przejść do groźnego rywala karty HIS - produktu firmy Galaxy.

Galaxy Glacier 6800

Naprzeciw karty HIS stanął silny zawodnik - Galaxy Glacier 6800 z układem GeForce 6800. I chociaż ma mniej pamięci (128 MB), to jednak nowocześniejszy, 12-potokowy układ graficzny niemal na pewno zapewni mu przewagę.

Sama karta również chłodzona jest przez potężny system typu DHES, opracowany wspólnie przez firmy Arctic Cooling i Galaxy. System VGA Silencer pasuje jedynie do kart ATI, tymczasem po pewnych przeróbkach powstał moduł chłodzący, który z powodzeniem można zastosować na akceleratorach z układem NVIDIA NV40, w tym GeForce 6800 oraz GeForce 6800 GT. System firma Galaxy ochrzciła mianem "Glacier".

System chłodzący Glacier zamontowany na karcie Galaxy ma jeszcze większy wentylator. Jego konstrukcja i zasada działania jest jednak ta sama, jak modułu VGA Silencer obecnego na karcie HIS. Z tą jednak różnicą, że w Glacierze nie ma możliwości regulacji obrotów wentylatora. Mimo to wentylator jest bardzo cichy.

Pod wielkim radiatorem schowany jest układ GeForce 6800 o 12 potokach renderujących i 5 jednostkach przetwarzających wierzchołki. W dalszej części recenzji przedstawimy próbę (zakończoną sukcesem!) odblokowania dodatkowych 4 potoków i szóstej jednostki przetwarzającej wierzchołki! W efekcie uzyskaliśmy kartę GeForce 6800 GT z trochę wolniejszymi pamięciami. Po podkręceniu produktu Galaxy udało nam się niebezpiecznie blisko zbliżyć do "prawdziwego" GeForce 6800 GT. Ale o tym później.

Standardowe taktowanie karty jest wyższe od zalecanego przez firmę NVIDIA i wynosi 350 MHz dla układu graficznego (zamiast 325 MHz) oraz 700 MHz efektywnie dla pamięci. Galaxy Glacier 6800 już po wyjęciu z pudełka jest więc kartą trochę szybszą od "zwykłych" kart GeForce 6800. O ile? O tym się już za chwilę przekonacie.

Wyposażenie dodatkowe jest dość skromne. Dostajemy cieniutką instrukcję obsługi po angielsku, dodatkową blaszkę do obudowy ("wydech" systemu DHES), kabelek zasilający, kabelek S-Video i przejściówkę z DVI na D-Sub. Są też trzy płytki CD, na których znajdziemy sterowniki, program PowerDVD 5 oraz pełną wersję gry Gun Metal.

Przejdźmy do testów wydajności.

Zestaw testowy

Dotychczas naszą platformą testową stanowił komputer z procesorem Pentium 4 3,0 GHz, obsadzony na płycie głównej ABIT IC7-MAX3. Platformę zmieniliśmy na nieco szybszą - zestaw z procesorem Athlon 64 3200+ na płycie ASUS K8N-E Deluxe z chipsetem NVIDIA nForce3 250Gb i 512 MB pamięci DDR400. Zestaw ten planujemy wykorzystywać do wszystkich przyszłych testów kart graficznych AGP, aż te znikną zupełnie z rynku i będą zastąpione przez karty PCI Express.

Prócz opisywanych kart HIS i Galaxy, dla celów porównawczych dorzuciliśmy jeszcze kilka dodatkowych akceleratorów:

• Hercules 3D Prophet 9800 128 MB z układem RADEON 9800 PRO i 128 MB pamięci
• Leadtek WinFast A400 TDH z układem GeForce 6800 i 128 MB pamięci
• ATI RADEON 9800 XT - karta referencyjna z 256 MB pamięci

Dzięki powyższym kartom przekonamy się też, czy RADEON 9800 PRO z 256 MB pamięci jest szybszy od wersji 128 MB, a także o ile szybsza jest karta Galaxy Glacier 6800 od "zwykłego" GeForce 6800 taktowanego zgodnie z zaleceniami NVIDII.

Na komputerze testowym zainstalowaliśmy system Windows XP Professional wraz z łatką Service Pack 2. Dla kart graficznych z układami ATI użyliśmy najnowszego pakietu Catalyst 4.11 beta (zawierającego sterowniki 8.07). Karty z układami NVIDIA przetestowaliśmy ze sterownikami ForceWare 66.81.

Benchmarki syntetyczne

Testy wydajnościowe podzielimy na dwie części. Zaczniemy od testów syntetycznych, a więc takich, które służą tylko i wyłącznie do testowania wydajności. Drugą część poświęcimy testom wydajności w popularnych grach.

Zaczniemy od najpopularniejszego testu kart graficznych na świecie - 3DMark03. Wyniki ogólne w standardowej rozdzielczości przedstawiają się następująco:

Galaxy Glacier nie dał najmniejszych szans swemu konkurentowi, od którego uzyskał wynik wyższy aż o połowę!

Glacier dzięki wyższemu zegarowi GPU uzyskał też niewielką przewagę nad kartę Leadtek WinFast A400 TDH, także z układem GeForce 6800.

Zauważcie także, że 256 MB pamięci praktycznie nic nie dało karcie HIS. Uzyskała ona wynik tylko o włos lepszy od 128-megabajtowego RADEONa 9800 PRO.

I w tym momencie w zasadzie moglibyśmy zakończyć już testy wydajności. Jak się bowiem za chwilę przekonacie, praktycznie we wszystkich pozostałych testach wyniki są bardzo podobne. Galaxy Glacier jest dużo szybszy od karty HIS. Leadtek trzyma się kurczowo drugiego miejsca. Wszystkie trzy RADEONy okupują ostatnie trzy pozycje w kolejności: RADEON 9800 XT, HIS RADEON 9800 PRO 256 MB, ATI RADEON 9800 PRO 128 MB.

Wyniki uzyskane w 3DMarku powtórzą się w kolejnych testach. To chyba najlepszy dowód na to, że 3DMark03 jest miarodajnym benchmarkiem, wbrew temu, co twierdzą jego przeciwnicy (zarzucają oni programowi, że uzyskane w nik wyniki nic kompletnie nie znaczą).

Dociekliwych zapraszamy dalej. Włączamy filtrowanie anizotropowe 8X i wygładzanie krawędzi 4X.

Wszystkie karty znacznie zwolniły, a przewaga GeForce 6800 jest teraz jeszcze większa nad kartami RADEON 9800, niż wcześniej. Glacier jest teraz blisko dwukrotnie szybszy od karty HIS!

W trybie 1280x1024 Glacier utrzymuje swą znaczącą przewagę nad konkurentem.

W trybie 1600x1200 przewaga karty Galaxy dochodzi do blisko 70%.

Po włączeniu filtrowania anizotropowego i wygładzania krawędzi Galaxy Glacier nadal jest o 70% wydajniejszy od HIS Excalibur RADEON 9800 PRO.

Zmieniamy 3DMarka na najnowszą wersję - 3DMark05. Przy okazji przypominamy, że miesiąc temu opublikowaliśmy obszerny artykuł na temat programu. Zapraszamy do jego lektury.

W trybie 1024x768 Galaxy Glacier wciąż na pierwszym miejscu. Trochę za nim Leadtek A400, a niedaleko za nim RADEON 9800 XT. W 3DMarku05 przewaga kart GeForce 6800 nie jest zatem aż tak duża, jak w 3DMark03.

Galaxy Glacier "tylko" o 23% szybszy od HIS RADEON 9800 PRO IceQ.

Warto zauważyć, że w 3DMarku05 256-megabajtowy HIS okazał wyraźnie szybszy (10%) od 128-mebajtowego RADEONa 9800 PRO. Ponieważ program "udaje" nadchodzące gry, spodziewać się możemy, że za jakieś dwa lata wreszcie gry będą intensywnie wykorzystywały 256 MB pamięci na kartach graficznych.

Przy włączonym wygładzaniu krawędzi i filtrowaniu anizotropowym testowane karty znacznie zwolniły, jednak Glacier wciąż o 22% szybszy.

W trybie 1280x1024 - bez niespodzianek.

Jak również w 1600x1200.

Po włączeniu filtrowania anizotropowego i wygładzania krawędzi kartom Galaxy i Leadtek... zabrakło pamięci (o czym zakomunikował 3DMark05). Tymczasem wszystkim kartom z układami ATI (także 128-megabajtowemu 9800 PRO) udało się ukończyć test. Wyniki nie są jednak powalające :-)

Wreszcie - na koniec - AquaMark3 przy domyślnych ustawieniach.

Bez niespodzianek.

Wydajność w grach

Karta Galaxy Glacier 6800 nie dała swojemu przeciwnikowi żadnych szans w testach syntetycznych. Czy w grach także pogromi akcelerator HIS-a? (to pytanie retoryczne, jakby ktoś nie zauważył ;-))

Po raz pierwszy użyliśmy gry Counter-Strike: Source do pomiarów wydajności. Zawarto w niej narzędzie specjalnie przeznaczone do testów kart graficznych - "Video Stress Test". Korzystanie z testu jest dziecinnie proste - wystarczy tylko ustawić takie same parametry grafiki na wszystkich kartach, a następnie wybrać z menu głównego opcję "Video Stress Test". Na ekranie rozpocznie się przelot kamery przez korytarz, w którym zaprezentowane będą graficzne efekty specjalne, które można uzyskać dzięki silnikowi Source.

CS:Source wykrywa typ zainstalowanej karty i zależnie od jej możliwości konfiguruje ustawienia graficzne tak, by zapewnić najwyższą jakość obrazu przy najwyższej wydajności. Na silniejszych kartach gra automatycznie włącza wygładzanie krawędzi i filtrowanie anizotropowe, podczas gdy na tych słabszych grafika tworzona będzie bez wygładzania krawędzi i przy teksturach filtrowanych trójliniowo. Aby zapewnić takie same warunki testowanym kartom, przy każdym teście ręcznie korygowaliśmy ustawienia. Wyłączaliśmy wygładzanie krawędzi, ustawialiśmy filtrowanie tekstur na trójliniowe, a pozostałe opcje ustawialiśmy na wartości maksymalne. Dopiero wtedy dokonywaliśmy pomiaru.

Uzyskane wyniki nie są dla nas żadnym zaskoczeniem. Pokrywają się z tym, co widzieliśmy w testach syntetycznych (zwłaszcza w 3DMarku03). Galaxy Glacier 6800 okazał się o jedną trzecią wydajniejszy od karty HIS Excalibur RADEON 9800 PRO.

Uspakajamy zarazem wszystkich, którzy obawiali się niskich wyników na kartach NVIDII w grach Counter-Strike: Source i Half-Life 2. Jak widać, GeForce 6800 radzą sobie w nowym CS-ie znakomicie.

Po zwiększeniu rozdzielczości do 1280x1024 karty zwolniły (to oczywiste), jednak przewaga Glaciera nad HIS-em wzrosła do 47%.

W trybie 1600x1200 Galaxy Glacier jest już o 54% szybszy od swego konkurenta.

Kolejna gra to hit tego lata - Doom 3. Tytuł najlepiej działa na kartach graficznych z układami NVIDIA. Przewaga akceleratorów Galaxy i Leadtek jest zatem potężna nad trzema RADEONami.

Glacier tym razem o 72% szybszy od HIS-a!

Po włączeniu wygładzania krawędzi osiągi kart spadają, a Glacier okazuje się ponaddwukrotnie szybszy!

Dwukrotną przewagę utrzymuje także w trybie 1280x1024.

W trybie 1600x1200 jest już o 130% wydajniejszy.

Po włączeniu filtrowania anizotropowego i wygładzania krawędzi karty GeForce 6800 także nie dają się do siebie zbliżyć konkurencji.

Kolejna gra i kolejny tegoroczny hit - Far Cry. Tym razem użyliśmy gry zaktualizowanej do najnowszej wersji 1.3.

W trybie 1024x768 ciekawostka. Okazało się, że nasz procesor stanowi wąskie gardło w tym trybie graficznym - porównywane karty uzyskały zbliżone wyniki, a RADEON 9800 XT jedyny raz wyskoczył na pierwszą lokatę.

Wystarczyło tylko włączyć wygładzanie krawędzi i filtrowanie anizotropowe, by wszystko wróciło do normy.

Tryb 1280x1024 - bez zmian.

W rozdzielczości 1600x1200 wydajność jest porównywalna do 1024x768 przy włączonym filtrowaniu anizotropowym i wygładzaniu krawędzi.

Po włączeniu AA i AF w najwyższym trybie graficznym różnice między poszczególnymi kartami zacierają się.

Następna gra na naszej liście - Halo: Combat Evolved. To hit z konsoli Xbox, który nie zyskał zbyt dużej popularności na pecetach (z prostego powodu - jest wiele ciekawszych tytułów na komputery PC).

W trybie 1024x768 bez niespodzianek.

W trybie 1280x1024 tak samo.

W 1600x1200 również.

Wreszcie na koniec zostawiliśmy najnowszą część gry Tomb Raider, Angel of Darkness. Bajeczna grafika zestawiona została z zupełnie "zakręconym" i niewygodnym systemem sterowania bohaterką gry. A jednak - do testów kart graficznych tytuł nadaje się bardzo dobrze, gdyż wykorzystuje funkcje jednostek Pixel Shader 2.0.

Galaxy Glacier i Leadtek WinFast radzą sobie znakomicie. RADEONy - gorzej, chociaż w trybie 1024x768 zapewniają pełną płynność animacji.

W trybie 1280x1024 nadal swobodnie można grać na wszystkich porównywanych kartach.

W trybie 1600x1200 animacja potrafi się jednak przycinać i na kartach RADEON 9800 PRO grafika miejscami skacze. Na GeForce 6800 jest jednak trochę lepiej.

Galaxy Glacier nie dał szans swemu konkurentowi. Bitwa wygrana, ale wojna jeszcze nie: bohaterki recenzji będziemy bowiem przerabiać na szybsze modele. Ciekawe, jak zmieni to wynik pojedynku (my oczywiście znamy odpowiedź ;-)).

HIS Excalibur 9800 PRO - podkręcanie

Karta HIS Excalibur RADEON 9800 PRO IceQ 256 MB pracuje z zegarami typowymi dla 256-megabajtowych RADEONów 9800 PRO: 380/700 MHz. Zegary te udało nam się podnieść do 440/760 MHz. Powyżej tych wartości karta nadal działała, ale pojawiały się już pierwsze artefakty.

Wyższe taktowanie pociągnęło za sobą wyższe wyniki w testach:

Na podkręcaniu nie zakończyliśmy naszej zabawy. Postanowiliśmy przerobić kartę na RADEONa 9800 XT.

HIS Excalibur RADEON 9800 PRO 256 MB IceQ to w rzeczywistości RADEON 9800 XT sprzedawany jako 9800 PRO. Karta wykorzystuje tę samą płytkę PCB, ten sam układ R360 (zamiast R350) i te same pamięci. Nie dziwne więc, że przeróbka karty na 9800 XT jest dziecinnie prosta. Wystarczy karcie tylko wymienić BIOS, by... przywrócić jej prawdziwą moc.

Powyższa uwaga nie dotyczy jednak wszystkich kart HIS 9800 PRO 256 MB. Wczesne rewizje karty RADEON 9800 PRO IceQ posiadały układ R350. Te nie dają się przerobić na model 9800 XT. Egzemplarze przerabialne można poznać m.in. po płytce PCB identycznej z kartami 9800 XT, a także po "podwójnym" śledziu (starsze modele kart HIS miały jednego, dużego śledzia zamiast dwóch niezależnych, jak w naszym przypadku).

Niestety jedyną metodą na przekonanie się, czy karta posiada układ R360 zamiast R350 jest zajrzenie pod radiator. Programowo nie da się tego sprawdzić, bowiem BIOS karty "oszukuje" oprogramowanie diagnostyczne. Przykładowo, RivaTuner wskazał dla naszej karty rdzeń R350, mimo że posiada ona układ R360.

Gdy jednak porównamy karty HIS Excalibur RADEON 9800 PRO 256 MB IceQ i referencyjnego RADEONa 9800 XT, okazuje się, że różnią się one tylko chłodzeniem. Zobaczcie:

Procedura wymiany BIOSu jest bardzo prosta. Wystarczy tylko zaopatrzyć się w BIOS od karty RADEON 9800 XT najlepiej tego samego producenta (BIOS od karty HIS 9800 XT umieściliśmy na naszym serwerze), a także w program FlashROM 3.27 (ściągniecie go stąd). Następnie uruchamiamy system w trybie DOS (najlepiej z dyskietki lub płyty bootowalnej). Najpierw powinniśmy zacząć od wykonania kopii zapasowej obecnego BIOSu. Wykonujemy komendę:

flashrom -s 0 kopia.bin

Spowoduje to utworzenie na dysku pliku kopia.bin zawierającego BIOS naszej karty RADEON 9800 PRO. Następnie przystępujemy do wymiany BIOS-u na ten od 9800 XT:

flashrom -f -p 0 9800xt.bin

9800xt.bin to przykładowa nazwa pliku z BIOS-em od karty RADEON 9800 XT. Po kilku chwilach nowy BIOS zostanie podmieniony i możemy zrestartować komputer.

Jeśli podczas procesu wymiany BIOS-u stanie się cokolwiek dziwnego, nie restartujmy komputera (to bardzo ważne!), a zamiast tego zapiszmy z powrotem stary BIOS naszej karty. Jeśli wymiana BIOS-u powiedzie się, ale po restarcie komputera ekran monitora pozostanie czarny, musimy odratować naszą kartę. Wyłączamy komputer i instalujemy w nim akcelerator graficzny PCI, pod który podpinamy kabel monitora. Uruchamiamy komputer. Teraz powinniśmy mieć już obraz. Startujemy system DOS z dyskietki (lub płytki bootowalnej) i zapisujemy stary BIOS naszej karty, który wcześniej zapisaliśmy w pliku kopia.bin:

flashrom -f -p 0 kopia.bin

Załóżmy jednak, że wymiana BIOS-u się powiodła, jak było zresztą w naszym przypadku. Po restarcie karta została wykryta jako... RADEON 9800 XT, a jej taktowanie sterowniki ustawiły na 412/730 MHz - typowe dla "fabrycznego" 9800 XT! I rzeczywiście, teraz wydajność naszej karty jest dokładnie taka sama, jak RADEONa 9800 XT:

Po przeróbce i podkręceniu karta HIS przyspieszyła, jednak nie na tyle, by dorównać Glacierowi...

Galaxy Glacier 6800 - podkręcanie

Karta Galaxy pracuje z zegarami 350/700 MHz. Zegary te podnieśliśmy do 380/810 MHz. Powyżej pojawiały się już artefakty. Ustawienia 380/810 może nie szokują (mieliśmy już w rękach karty GeForce 6800, które podkręcają się lepiej - patrz tu), jednak pozwalają uzyskać ponad 10 tys. punktów w 3DMarku03. Dokładnie wyniki uzyskane na podkręconej karcie przedstawimy na wykresach za chwilę.

GeForce 6800 - odblokowywanie potoków

Po raz pierwszy o odblokowywaniu potoków renderujących usłyszeliśmy już blisko dwa lata temu, gdy okazało się, że możliwe jest ponowne uaktywnienie zablokowanych potoków w układach RADEON 9500 (które stawały się chipami RADEON 9500 PRO lub nawet RADEON 9700). Rok później pojawiły się karty z układami RADEON 9800 SE, które w rzeczywistości były chipami RADEON 9800 PRO z zablokowanymi czterema potokami (miały aktywne tylko cztery potoki). W wielu egzemplarzach można było odblokować nieaktywne potoki i przerobić układ na 8-potokowy, co powodowało blisko dwukrotny przyrost wydajności (patrz tutaj).

Historia lubi się powtarzać. Oto GeForce 6800 to układ NV40, któremu zablokowano cztery z 16 potoków renderujących. W efekcie układ ma aktywnych tylko 12 potoków. Potoki nieaktywne można jednak w bardzo prosty sposób oblokować.

Poniżej opiszemy procedurę odblokowywania potoków - krok po kroku. Przypominamy, że dotyczy ona tylko i wyłącznie kart GeForce 6800. Akceleratory 6800 GT i 6800 Ultra mają aktywnych 16 potoków.

Operację przeprowadzacie na własną odpowiedzialność!!!

Przede wszystkim trzeba się zaopatrzyć w program RivaTuner 2.0 RC 15.2. Można go pobrać stąd.

Po uruchomieniu programu zobaczymy taki oto widok:

Ważna jest dla nas linijka, w której widzimy: "256-bit NV40 (A1, 12x1, 5vp) with 128MB DDR". Zdekodujmy tę linijkę: program wykrył układ NV40 (wersję A1) o 256-bitowej szynie danych do pamięci, 12 potokach renderujących o jednej jednostce TMU w potoku ("12x1") i pięciu jednostkach przetwarzających wierzchołki ("5vp" = "5 vertex processors").

Po prawej stronie widzimy napis "Customize...", a obok niego mały przycisk. Należy na nim kliknąć. Otworzy się niewielkie menu, z którego wybieramy pierwszą opcję od lewej, "Low-level system settings".

W okienku, które się pojawi, wybieramy zakładkę NVStrap driver.

Klikamy na przycisku "Install", który powoduje zainstalowanie sterownika NVStrap, a w efekcie odblokowanie wyłączonych opcji.

Jeżeli przy odblokowywaniu potoków coś się nie powiedzie, wystarczy wrócić do powyższego okienka i kliknąć Uninstall, co spowoduje odinstalowanie sterownika NVStrap i cofnięcie wszelkich zmian.

My jednak idziemy dalej. Stawiamy "ptaszka" przy "Allow enabling hardware masked units". Wyskoczy okienko z ostrzeżeniem, w którym czytamy, że zmiany mogą spowodować uszkodzenie sprzętu.

Klikamy przycisk Yes. W opcji "Active pixel/vertex units configuration" zmieniamy domyślne ustawienie "Determined by BIOS" na "Custom", po czym klikamy na przycisk "Custom". Wyskoczy okienko:

Zauważcie, że program wykrył cztery jednostki pikseli (Pixel unit). Każda zawiera cztery potoki renderujące. Domyślnie tylko trzy jednostki są aktywne (Pixel unit 0, Pixel unit 1 i Pixel unit 2). Aby włączyć dodatkową jednostkę (=odblokować dodatkowe cztery potoki) wystarczy postawić "ptaszka" przy zablokowanej jednostce.

To samo robimy dla jednostek przetwarzających wierzchołki. Jak widać, aktywnych jest pięć jednostek, jednostka "Vertex unit 3" jest wyłączona. Stawiamy także przy niej "ptaszka".

Klikamy OK. Teraz w oknie "Low-level system tweaks" widzimy opcję "Custom (16x1, 6vp)". To jednak jeszcze nie wszystko. Klikamy OK. RivaTuner prosi o restart systemu, zgadzamy się. Po restarcie uruchamiamy program ponownie. Tym razem widzimy już, że nasza karta ma aktywnych 16 potoków renderujących i sześć jednostek przetwarzających wierzchołki.

Pozostał ostatni etap - sprawdzenie, czy karta działa poprawnie po odblokowaniu potoków. Może się niestety zdarzyć, że będzie generować artefakty. W takim wypadku wystarczy uruchomić RivaTuner i odinstalować sterownik NVStrap, o czym pisaliśmy wcześniej. Spowoduje to przywrócenie domyślnych ustawień.

Okazało się, że karta Galaxy Glacier 6800 przeszła próbę odblokowywania potoków z sukcesem. Wyniki testów wydajnościwych znacznie wzrosły. Zobaczcie sami!

Wzrost wydajności jest bardzo wyraźny, zwłaszcza jesli porównamy pierwotne wyniki (9356 punktów) do uzyskanych na karcie odblokowanej i podkręconej (11103 punkty). Jednak nawet bez odblokowywania potoków karta całkiem sprawnie działa - uzyskaliśmy na niej 10181 punktów.

Podsumowanie

Na pytanie postawione na początku artykułu ("GeForce 6800 czy RADEON 9800 PRO?") odpowiedzieliście sobie zapewne sami. GeForce 6800 to układ i nowocześniejszy, i szybszy. Zważywszy na fakt, że karty z układami GeForce 6800 kupić można już za 1200 zł, na kartę RADEON 9800 PRO nie powinniście wydawać więcej niż 800-900 zł. Zdecydowanie jednak nie więcej.

Karta Galaxy Glacier 6800 bardzo przypadła nam do gustu. Nie dość, że cechuje się bardzo dobrą wydajnością już po wyjęciu z pudełka (wyższą od innych kart GeForce 6800), to jest bardzo cicha. Na sam koniec zachowaliśmy informację najlepszą. Cenę karty. Produkt nabyć można już za 1220 zł z podatkiem VAT! W tej cenie Glacier nie ma żadnej konkurencji.

Bez wahania możemy polecię kartę Galaxy. To bardzo udany i bardzo przystępny cenowo produkt.

W zasadzie jego jedyną wadą są jego gabaryty - na pewno nie damy rady zainstalować żadnej karty w slocie PCI sąsiadującym z AGP. Glaciera nie zainstalujemy także w komputerku "mini-PC" (SFF - Small Form Factor). To sprzęt jedynie dla posiadaczy przestronnych obudów.

Karty HIS trochę trudno nam komukolwiek polecić przy jej obecnej cenie. Produkt jest już coraz trudniej dostępny, a zalega wciąż na półkach z ceną rzędu półtora tysiąca złotych, a nawet jeszcze więcej (!). Oto przykład. Zdecydowanie karta nie jest takich pieniędzy warta. Jeśli jednak znajdziecie ją np. na aukcji internetowej za mniej niż 1000 zł, warto się nią zainteresować, zwłaszcza że - jak wykazaliśmy - bez problemu daje się przerobić na model 9800 XT (chyba że traficie na jeden z pierwszych egzemplarzy Excalibura).

RADEON 9800 PRO i RADEON 9800 XT mają dziś coraz silniejszych wrogów, wliczając w to GeForce 6800 LE czy GeForce 6600 GT (już niedługo 6600 GT w wersji AGP trafi do Polski). Linia 9800 skazana jest zatem na powolne wymieranie...

Galaxy Glacier 6800

Zalety

• Bardzo dobra wydajność
• Bardzo atrakcyjna cena
• Cicha praca
• Możliwość przeróbki na 6800 GT

Wady

• Duże gabaryty
• Dość średnia podatność na podkręcanie

HIS Excalibur RADEON 9800 PRO 256 MB IceQ Platinum

Zalety

• Przyzwoita wydajność
• Bardzo cicha praca
• Dość dobra podatność na podkręcanie
• Możliwość przeróbki na 9800 XT

Wady

• Duże gabaryty
• Wysoka cena

Karty do testów dostarczyły firmy:

Galaxy www.galaxytech.com Cena detaliczna z podatkiem VAT: ok. 1220 zł

Hightech Information System (HIS) www.hisdigital.com Cena detaliczna z podatkiem VAT: ok. 1500 zł