Nokia X – test pierwszego smartfona Nokii z Androidem

Ikonki jak kafelki

Pewnych nawiązań do systemu Windows Phone nie da się tu nie zauważyć. Androidowe ekrany z klasycznymi ikonkami zastąpiono przewijaną w pionie listą kwadratowych kuzynów kafelków. Kuzynów, ponieważ w praktyce ich funkcjonalność jest mniejsza i tylko niektóre są animowane (w tym momencie jedynie ten prowadzący do galerii) czy pokazują jakiekolwiek dodatkowe informacje. Na jednym ekranie mieści się 12 takich skrótów w normalnych rozmiarach, ale wybrane kafelki można powiększyć do formatu 2 × 2. Kafelki można, oczywiście, swobodnie przesuwać i usuwać, ale... to drugie działanie „przy okazji” odinstalowuje wybrane narzędzie, bo kafelkowy ekran jest też jedyną dostępną listą zainstalowanego oprogramowania. Na szczęście mogą one być organizowane w folderach, co ułatwia połapanie się w nich, ale i tak czasem rozwiązanie może być problematyczne. Co ciekawe, pomimo kompletnej zmiany wyglądu ekranu domowego i usunięcia standardowej dla Androida szufladki narzędzi nie zrezygnowano z możliwości dodawania widżetów, choć ze względu na wydajność telefonów z rodziny Nokia X nie zalecamy ich wstawiać...

Inspiracja systemem Microsoftu ujawnia się nie tylko w wyglądzie ikonek, ale też w kilku innych miejscach. Na przykład powiadomienia o nowych wiadomościach pojawiają się w górnej części ekranu jako prostokątne „dymki”, przychodzące połączenia telefoniczne odbiera się, przesuwając palcem do góry po „podskakującym” ekranie wypełnionym zdjęciem kontaktu itp. Wszystko to jeszcze bardziej potęguje nasze wrażenie, że na Nokię X łatwiej będzie się przestawić posiadaczom smartfonów z Windows Phone niż użytkownikom sprzętu z Androidem.

Nokia X robi pewne rzeczy po swojemu

Jednak nie wszystko w oprogramowaniu androidofonów Nokii wzięto z „okienek” Microsoftu, bo niektóre rozwiązania są tu naprawdę wyjątkowe/kontrowersyjne (niepotrzebne skreślić). Bardzo szybko zauważa się, że pod ekranem jest tylko jeden przycisk, a nie trzy lub cztery. Dotknięcie go wywołuje funkcję cofania, a dłuższe przytrzymanie prowadzi do ekranu Fastlane (więcej o nim za chwilę). Jest to zapewne kolejny ukłon w stronę początkującego i mniej wymagającego użytkownika smartfonów, bo przynajmniej zawsze wiadomo, co trzeba wcisnąć ;)

A co z resztą przycisków? Menu kontekstowe narzędzi wyświetlamy, przesuwając palcem od dolnej krawędzi wyświetlacza ku górze, a Fastlane w pewnym stopniu ma zastąpić ekran przełączania się między programami. W pewnym stopniu, ponieważ nie jest nim do końca: otóż na Fastlane pojawiają się też wszystkie powiadomienia i informacje o ostatnio wykonywanych czynnościach.

Z jednej strony ma to sens, bo przeciętny docelowy użytkownik Nokii X zapewne nigdy nie będzie się przełączał między więcej niż dwoma narzędziami i raczej woli mieć wszystko w jednym miejscu niż w kilku szufladkach i ekranach. Z drugiej zaś bardziej zaawansowani mogą się poczuć sfrustrowani. Tym bardziej że typowa dla Androida wielozadaniowość tu właściwie niemal nie istnieje. Najważniejsze funkcje działają w tle tak, jak powinny (odtwarzacz muzyki, radio, system nawigacji), ale wszystkie inne są bardzo szybko wyrzucane z pamięci (dzieje się tak nawet z HERE Maps, jeśli nie został uruchomiony tryb nawigacji). Zapewne jest to częściowo kwestia tego, że Nokia X ma tylko 512 MB pamięci operacyjnej, ale po części jest to też pewnie zamysł programistów Nokii, chcących ograniczyć liczbę procesów i programów podkradających energię akumulatora. I to jest kolejne obosieczne rozwiązanie: z jednej strony mniej zaawansowani nie dostrzegą różnicy i będą się cieszyli (nieświadomie) z tego, że mają mniej na głowie, a z drugiej ci bardziej zaawansowani będą kręcić nosem na brak kontroli.

Dwie inne ważne funkcje działające nieco odmiennie niż gdzie indziej (choć niektórym mogą się one kojarzyć z ostatnimi wersjami Symbiana) to szufladka powiadomień przełączników i systemowa wyszukiwarka. Szufladkę tę wysuwa się, pociągając palcem za górną belkę systemową, a wtedy można wykorzystać podstawowe przyciski służące do włączania/wyłączania Wi-Fi itp. Wygląda to jak szufladka powiadomień Androida, ale nią nie jest, bo... nie ma tu powiadomień. Ten drugi element ukazuje się oczom wówczas, gdy główny ekran z kafelkami zostanie przewinięty „ponad” pierwszy rząd ikonek. Wtedy wystarczy zacząć wpisywać jakieś słowo, a wyszukiwarka spróbuje znaleźć pasujące do niego kontakty, mejle i narzędzia. Szczególnie często wykorzystywaliśmy to właśnie do wyszukiwania kontaktów, bo to najszybsza i najłatwiejsza metoda.

Bardzo fajnym pomysłem są podłużne prostokąty z podglądem powiadomień (głównie tych związanych z nowymi wiadomościami i nieodebranymi połączeniami), umieszczane na ekranie blokady. Nie dość, że dzięki nim można szybko zobaczyć, o co chodzi, bez odblokowywania urządzenia i dodatkowych działań, to na dodatek wystarczy „przeciągnąć” taki informacyjny prostokąt w prawo, aby uruchomić związane z nim narzędzie, albo w lewo, aby go odrzucić i schować. Rozwiązanie bardzo proste, ale niesamowicie przydatne.

A co z programami?

Tutaj dochodzimy do prawdopodobnie najważniejszej różnicy między Androidem według Nokii a zwykłym Androidem. Już wcześniej wspominaliśmy o tym, że w Nokii X nie ma dostępu do Google Play Store, a programy instaluje się głównie przez Nokia Store i ewentualnie za pomocą alternatywnych marketów (takich jak SlideME) lub po prostu wczytując standardowy plik .apk z karty pamięci. Na ile duży jest to problem? W tym momencie jest on spory, bo szybki rzut oka na spis najpopularniejszych programów na Androida i porównanie go z tym, co da się teraz uruchomić na Nokii X, kończy się długą listą braków. Poza tym, jeśli już raz wcześniej kupiłeś jakiś program w Google Play Store, to wiedz, że pobrać go na „iksa” mógłbyś dopiero po zapłaceniu za niego drugi raz. To boli, ale z biegiem czasu sytuacja powinna się poprawiać, bo coraz więcej twórców oprogramowania zacznie umieszczać swoje dzieła w sklepie Nokii (ponoć 75% istniejących narzędzi da się przenieść na Nokię X bez jakichkolwiek modyfikacji kodu, a pozostałe 25% można przystosować do wymagań Nokii w mniej więcej dzień). Jednak to nie jest odpowiedź na najważniejsze pytanie: po co?

Stare jak świat przysłowie mówi, że jeśli nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Choć sam Android jest darmowy, to integracja z systemem usług wyszukiwarkowego giganta darmowa już nie jest. Poza tym prowizję ze sprzedaży oprogramowania w sklepie Google dostaje, oczywiście, Google, a w sklepie Nokii... sami zgadnijcie kto ;) Ale są jeszcze dwie istotne różnice. Po pierwsze, aby jakiś nowy program pojawił się w Nokia Store, musi on przejść proces certyfikacji, co czyni „iksową” platformę odrobinę bezpieczniejszą. A po drugie, żeby robić zakupy u Nokii, nie trzeba dodawać do systemowego profilu informacji o kartach płatniczych, a zamiast tego można zlecić operatorowi dopisywanie kosztu zakupu do comiesięcznego rachunku. Może w Polsce nie ma to aż tak dużego znaczenia, bo większość naszych kart debetowych i kredytowych pozwala na zakupy w internecie, ale są kraje (na przykład Indie), w których ta opcja może być niezwykle silną kartą przetargową Nokii i sprawić, że X stanie się kurą znoszącą złote jaja. No cóż, powodzenia :)

Smartfon Nokia X

Już powiedzieliśmy najważniejsze rzeczy o działaniu systemu Nokii X i jego założeniach, czas przyjrzeć się jej z bliska.

Jak wygląda Nokia X? Jak bardziej kanciasta Lumia. Jest to bardzo duże uproszczenie, ale wcale nie trzeba wysilać specjalnie mocno wyobraźni, aby zauważyć, że nie jest ono bezpodstawne. Smartfony Nokii mają bardzo charakterystyczny styl i Nokia X czerpie z niego całymi garściami, mieszając go z odrobiną własnego charakteru. Sprawia wrażenie niesamowicie solidnej, jak na tani sprytny telefon. Wykorzystane tworzywo sztuczne jest bardzo wysokiej jakości i posiadacze tego sprzętu raczej nie będą się obawiać o jego trwałość. Na dodatek matowe wykończenie tyłu jest przyjemne w dotyku, nie jest zbyt śliskie, niemal w ogóle się nie brudzi i występuje w kilku wersjach kolorystycznych. W praktyce sprawdza się to bardzo dobrze i w tej cenie prosić o coś więcej byłoby nietaktem.

Z punktu widzenia ergonomii również trudno się do czegoś przyczepić. Co prawda trochę więcej krągłości by nie zaszkodziło, ale przy takiej szerokości obudowy ich brak nie przeszkadza tak bardzo jak w smartfonach z ekranem o ponad 4,5-calowej przekątnej. Ogólnie nasze wrażenia są pozytywne – Nokia tradycyjnie nie zawodzi pod względem jakości wykonania.

O obudowie naszego testowego iksa trudno napisać cokolwiek ponad to, że jest ona solidna i czerwona, bo wszelką ekstrawagancję projektanci skutecznie powściągnęli. Na prawej krawędzi znajdują się trzy bardzo proste, ale wygodne i przyjemne w obsłudze przyciski. Na tyle obudowy widnieje tylko okrągłe „oko” aparatu i mały głośniczek. Na górnym brzegu wstawiono wyjście słuchawkowe, a na dolnym – port mikro-USB, bez dodatków w postaci funkcji hosta czy wyjścia obrazu. Absolutne minimum, ale działające.

Trochę ciekawsze rzeczy można wypatrzyć po zdjęciu tylnej klapki, która tradycyjnie dla telefonów Nokii trzyma się reszty obudowy bardzo mocno. Najważniejsze jest tu miejsce na dwie karty mikro-SIM, co nie jest częstym widokiem w smartfonach dostępnych w ofercie operatorów. Poza tym nie zapomniano o slocie na kartę mikro-SD i wymienialnym akumulatorze o pojemności 1500 mAh, czyli większej niż w Lumii 520.

Jak widać, prosty system, który ma działać, najlepiej jest łączyć z prostym telefonem, który ma działać. Brzmi to zapewne trochę infantylnie, ale wygląda na to, że taka właśnie była idea stojąca za Nokią X. To „ekosystem”, który ma przyciągać nie szokującymi pomysłami, lecz sprawdzonymi i solidnymi rozwiązaniami. W teorii wygląda to sensownie, a w praktyce?

Nokia X w praktyce

Na pierwszej stronie tego artykułu wspominaliśmy o tym, co może odpowiadać mniej zaawansowanym użytkownikom, ale być utrapieniem dla tych bardziej wymagających. I faktycznie, w czasie użytkowania Nokii X widać, że była ona projektowana z myślą o osobach szukających w miarę prostego smartfona, który nie przytłacza swoją funkcjonalnością, liczbą ikonek i opcji, a przy tym sprawnie radzi sobie z najbardziej podstawowymi zadaniami, czyli telefonowaniem, wysyłaniem wiadomości i przeglądaniem internetu. Musimy przyznać, że gadżet ten nadaje się do czegoś takiego bardzo dobrze: duże ikonki, uproszczona obsługa, zredukowana liczba ekranów i przycisków wielu mogą się spodobać. Taki sprzęt jest bardzo potrzebny i wydaje nam się, że Nokia obrała właściwy kierunek i ma szansę zaatakować „iksami” pewien spory, ale mocno „niedopieszczony” kawałek rynku. Samo pozbycie się bariery w postaci konieczności konfigurowania jakiejkolwiek dodatkowej usługi, aby można było instalować darmowe narzędzia, zapewne ułatwi życie wielu osobom.

Niestety, ten potencjał mocno duszą pewne ograniczenia. O niektórych już wspominaliśmy, na przykład o tym, że obecnie jest to właściwie jedyny smartfon, w którym nie da się synchronizować poczty i kalendarza z usługami Google (w iOS i Windows Phone działa to bez problemu). Dla nowych użytkowników smartfonów nie ma to większego znaczenia, ale dla tych bardziej doświadczonych może to być powód, by skreślić ten sprzęt z listy zakupów. Dużym problemem jest też to, w jaki sposób podzielono wewnętrzny nośnik danych. W sumie do dyspozycji użytkownika jest niecałe 2,5 GB, ale tylko 1,3 GB można wykorzystać do instalowania narzędzi, bo pozostałe 1,2 GB jest wydzielone dla danych kopiowanych przez USB. Sytuację poprawia możliwość przenoszenia programów na kartę SD, ale nie jest to idealne rozwiązanie. Dostępna przestrzeń kurczy się bardzo szybko i trzeba na nią uważać.

Jednak znacznie więcej naszych zastrzeżeń dotyczy samego smartfona Nokia X. Przede wszystkim od pierwszego uruchomienia widać, jak bardzo brakuje w nim pamięci operacyjnej i wydajności. Lista kafelków przewija się mało płynnie, wszystko działa ociężale, a na wyświetlaczu często pojawia się ekran z napisem „Czekaj”. Czasem zbyt dużym wyzwaniem dla tego sprzętu jest nawet szybkie pisanie na klawiaturze, gdy aktywna jest autokorekta. Przykłady można by mnożyć, ale pomimo mocnego odchudzenia nakładki systemowej Nokia X działa kiepsko, i to nawet wtedy, gdy nie próbuje się jej zmusić do wykonania jakichś bardziej karkołomnych zadań.

Dużym problemem jest też kiepska jakość połączeń głosowych. Antena zdaje się mieć braki w mocy, a mikrofon – braki w jakości, przez co niemal każdy, z kim rozmawialiśmy za pośrednictwem Nokii X, narzekał na problemy ze zrozumieniem rozmówcy. Nie zastosowano tu nawet funkcji aktywnej redukcji szumów otoczenia. Rozumiemy konieczność cięcia kosztów, ale nie w ten sposób!

Możliwości multimedialne „iksa” są zdecydowanie przeciętne. Maksymalna obsługiwana rozdzielczość filmów to 720p, ale na razie w sklepie Nokii brakuje popularnych androidowych narzędzi, które pozwoliłyby odtwarzać większą liczbę formatów audio i wideo. Wyjście słuchawkowe również jest takie sobie i choć dźwięk nie kaleczy uszu, to pod względem brzmienia sprzęt ustępuje najlepszym spośród bezpośrednich rywali (na przykład Lumii 520...).

Za to na pochwałę zasługuje obsługa dwóch kart SIM. Można szybko ustawić, która z nich ma być wykorzystywana do łączenia się z internetem, a w spisie połączeń i wiadomości SMS pojawiają się małe ikonki pokazujące, z którą kartą poszczególne pozycje są powiązane, itp. Wszystko działa tu sprawnie i niezawodnie. Szkoda, że nie można tego samego powiedzieć o najnowszej postaci Aero2 ;)

Zdecydowanie przeciętny ekran

Ekran Nokii X zdaje się w jakimś stopniu spokrewniony z wyświetlaczem Lumii 520, a najbardziej widoczne podobieństwa dotyczą przekątnej i rozdzielczości. Oznacza to w praktyce tyle, że matryca „iksa” nie cechuje się nadzwyczajną jakością obrazu, ale powinna spokojnie spełniać wymagania dużej części użytkowników. Jasność podświetlenia przeważnie jest wystarczająca i regulowana automatycznie, choć w bardzo słoneczne dni odczytanie niektórych informacji może być wyzwaniem, a to ze względu na brak jakichkolwiek warstw antyrefleksyjnych. Odwzorowanie kolorów i kąty widzenia trzymają się blisko rozsądnych standardów, więc zapewniają przyjemne oglądanie filmów i zdjęć, choć kiepsko ustawiony balans sprawia, że wszystko ma niebieskawy zafarb. Za to lekki niesmak może wywołać wiecznie brudna powierzchnia szkła, która bardzo szybko zbiera odciski palców i jest uciążliwa w czyszczeniu. Ponadto w naszym egzemplarzu testowym dość topornie działał digitizer, który na domiar złego szczególnie kiepsko wykrywał dotyk w prawym dolnym rogu ekranu, a tak stanowczo nie powinno być.

Czas działania

Lumia 520 raczej nie bije w tej dziedzinie rekordów, ale potrafi miło zaskoczyć dużą, jak na sprzęt tej klasy, energooszczędnością. Można by mieć nadzieję, że wyposażona w akumulator o pojemności 1500 mAh Nokia X będzie się zachowywała podobnie, szczególnie z tak mocno odchudzonym Androidem. Niestety, jak się okazuje, bardzo szybko woła o doładowanie. Gdy w użyciu są dwie karty SIM i połączenie z siecią jest ciągle aktywne, to może być trudno dotrwać do wieczora z dala od gniazdka, a przy bardziej intensywnym użytkowaniu wręcz jest to niemożliwe. Wyniki testów każą nam sądzić, że programistom Nokii coś poszło nie tak w optymalizowaniu zużycia energii, szczególnie w czasie zwykłej synchronizacji danych w tle, i stanowczo jest tu jeszcze spore pole do poprawy.

Trzymegapikselowy aparat bez autofokusu

Od aparatów w tanich smartfonach nie oczekujemy cudów, ale od sprzętu kosztującego około 600 zł już można wymagać przyzwoitej jakości obrazu, 5-megapikselowej matrycy i czasem nawet możliwości nagrywania wideo w rozdzielczości HD. Nokia X nic z tych rzeczy nie zapewnia. Co prawda w oprogramowaniu zaszyto kilka przydatnych opcji, pozwalających regulować wyostrzanie, saturację i poziom odszumiania, ale nie przysłonią one pewnych fundamentalnych braków. Trzy miliony pikseli to mało (choć zgryźliwi mogą powiedzieć, że tyle samo mają przycięte do formatu 4 : 3 fotki wykonane kosztującym niemal 3000 zł HTC One), zwłaszcza że obrazy mają lekko „akwarelowy” charakter, więc są jeszcze bardziej pozbawione szczegółowości. Brak autofokusu zdecydowanie utrudnia „skanowanie” dokumentów i wizytówek. Do listy problemów można dorzucić brak jakiejkolwiek diody LED z tyłu obudowy, automatykę z tendencjami do niedoświetlania kadrów i ustawiania zbyt chłodnego balansu bieli, ślamazarne działanie aparatu czy to, że filmy są nagrywane zaledwie w rozdzielczości 480p, i to w nie najlepszej jakości. Po prostu kiepsko. Nie mamy pojęcia, dlaczego nie skorzystano ze sprawdzonych i o niebo lepszych rozwiązań z tańszych Lumii.

Zdjęcia przykładowe

Zbyt słaby procesor

Ograniczony dostęp do programów uniemożliwił nam przeprowadzenie większej liczby testów wydajności, ale w tym przypadku to żadna strata, bo gdybyśmy je dodali, to musielibyśmy rozważyć, czyby nie oznaczyć artykułu jako zawierającego treści 18+ ze względu na użyte słownictwo. Mniej zorientowane osoby mogłyby dojść do wniosku, że Lumia 520 i Nokia X mają podobne procesory i zbliżoną wydajność, bo w końcu oba mają dwa rdzenie taktowane z częstotliwością 1 GHz. Niestety, w „iksie” są to niesamowicie słabe Corteksy A5. Wydajność każdego z nich jest grubo poniżej możliwości rdzenia pierwszego Samsunga Galaxy S i są one o kilkadziesiąt procent wolniejsze od rdzeni w Lumii 520. Szczerze mówiąc, budowanie smartfonów opartych na dwurdzeniowych Corteksach A5 powinno być zabronione, bo są one zbyt słabe, aby zapewnić odpowiednią wygodę użytkowania, i na każdym kroku czuć, że system Nokii X „krztusi” się przez niedostatek mocy obliczeniowej. Może osoby o anielskiej cierpliwości, które nie widziały, jak powinien działać smartfon, nie będą narzekać, ale mając jakikolwiek sensowny punkt odniesienia (na przykład Lumię 520 albo Motorolę Moto G), nie sposób nie dostrzec objawów zbyt małej wydajności.

Pomysł dobry, ale wykonanie – już nie

Nie mamy wątpliwości, że zainteresowanie tanimi, ale porządnymi i markowymi smartfonami obsługującymi dwie karty SIM jednocześnie jest bardzo duże. Nie mamy też wątpliwości, że pomysł Nokii na „ekosystem”, w którym najważniejsze są prostota użytkowania i solidne wykonanie, ma sporo sensu, jest potrzebny i ma szansę na sukces. Ale mamy spore wątpliwości, czy pierwsza Nokia X jest tym, na co liczyli potencjalni użytkownicy.

Co prawda sprzęt ten ma pewne mocne strony, a niektóre rozwiązania w jego systemie są bardzo fajne i przyjemne w użyciu, ale nie mamy pojęcia, jak rok po fantastycznej Lumii 520 z systemem Windows Phone można było wysłać do sklepów sprzęt o tyle gorszy, a przy tym wcale nie tańszy (w sprzedaży detalicznej w tym momencie Nokia X jest droższa, a u operatorów ceny obu modeli są bardzo zbliżone).

Choć producent twierdzi, że „iksy” w jego katalogu mają się znaleźć poniżej „okienkofonów”, to ich cena w ogóle na to nie wskazuje, co jest w tym momencie ich największym problemem. Ale nawet jeśli Nokia X byłaby o kilkaset złotych tańsza i dostępna za 1 zł w dowolnym abonamencie któregokolwiek operatora, to i tak mielibyśmy wątpliwości, czy jest ona warta uwagi. Raczej byśmy usilnie zachęcali do tego, by kupić coś lepszego, bo korzystanie z tego sprzętu jest teraz frustrujące i jest on po prostu zbyt niedopracowany, abyśmy mogli go traktować poważnie. Dlatego czekamy na dalsze Nokie X, ponieważ wiemy, że są one potrzebne, tyle że nie w takiej formie jak obecnie.

Do testów dostarczył: Nokia

Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 500 zł