16:10 kontra 16:9 – porównanie walorów użytkowych wyświetlaczy

Przeanalizowaliśmy także walory użytkowe i wydajność pokrewnych rozdzielczości 1280×720 i 1280×800. Jeszcze nie tak dawno temu były one typowe dla większości notebooków, choć zostały niemal całkowicie zastąpione charakterystyczną dla współczesnych komputerów przenośnych rozdzielczością 1366×768. Ale porównanie dwóch trybów o tej samej liczbie linii pionowych pozwala otrzymać dokładniejsze wyniki mówiące o różnicy w wydajności, a jednocześnie może co nieco powiedzieć o podobnych (w tym przypadku 1366×768).

Praca

Przeglądarka (Opera)

Podstawową różnicą między poszczególnymi formatami jest fragment strony widziany w pionie. Wystarczy tak samo ustawić widok w obydwu trybach.

Jeżeli monitory różnią się tylko liczbą linii poziomych, to różnica będzie widoczna gołym okiem. Chodzi tu przede wszystkim o matryce o 1920 lub 1280 liniach pionowych. Ta pierwsza liczba jest typowa dla większości sprzedawanych obecnie monitorów LCD, podczas gdy druga jest (a w zasadzie była) często spotykana w komputerach przenośnych. Format 16:10 był powszechnie stosowany w laptopach do końca ostatniego dziesięciolecia, ale już od 2010 roku niemal wszyscy producenci zaczęli skłaniać się ku tańszym w produkcji matrycom 16:9. Obecnie za standardową rozdzielczość można uznać 1366×768, lecz nie użyliśmy jej ze względu na to, że chcieliśmy zachować identyczną liczbę linii pionowych.

Powyżej widoczna jest różnica między rozdzielczością 1280×720 a 1280×800. Wyświetlany obszar roboczy w monitorze o proporcji 16:10 jest wyraźnie większy. W przypadku rozdzielczości 1280×800 wyraźnie widać 80 poziomych linii więcej. O ile tryb 720 obejmuje tylko część widocznych reklam, to w trybie 800 widzimy już część nagłówka artykułu i kilka tytułów z bloczka wideo po prawej.

Rozdzielczości 1920 tylko zwiększają tę różnicę. Nic dziwnego: tutaj mamy aż 120 linii różnicy między poszczególnymi rozdzielczościami. W praktyce przekłada się to na większy obszar roboczy. W trybie 1920×1200 widzimy bowiem cały wstęp drugiego artykułu w spisie, podczas gdy w 1920×1080 tylko jego tytuł. Powiecie: cóż to za różnica? Kilka linii? Otóż dla osób pracujących z tekstem lub danymi, a także tam, gdzie ważna jest powierzchnia oglądanego obrazu, proporcja 16:10 jest bardzo przydatna. To właśnie dla takich osób nadal są one produkowane. Nawet niektórzy członkowie naszej redakcji nie wyobrażają sobie pracy na „rozciągniętym” monitorze 16:9.

Zrzuty ekranowe zostały wykonane w identycznym ustawieniu widoku (ten sam poziom zbliżenia w przeglądarce).

Poczta (Gmail, Thunderbird, Windows Live Mail)

Zaczniemy od Gmaila w przeglądarce Google Chrome. Wątki Gmailu bardzo ułatwiają czytanie, a dzięki skracaniu pokazywanych wypowiedzi można więcej zmieścić na ekranie. Ale nawet tutaj, po kliknięciu przycisku odpowiedzi, łatwo zauważyć, że w rozdzielczości 1080p brakuje trochę pikseli w pionie. W rozdzielczości 1200p można mieć jednocześnie podgląd na całą wiadomość adresata i własną odpowiedź.

Standardowy widok w programie pocztowym Thunderbird to wątki na górze, a sama treść poniżej. W tej sytuacji dodatkowe piksele w rozdzielczości 1200p sprawiają, że nie trzeba tak często przewijać tekstu w odebranej wiadomości.

Rozkład w programie Windows Live Mail zapewnia jeszcze więcej korzyści. W wyższej rozdzielczości nie tylko widzimy więcej wątków: po kliknięciu wyświetlane są większe fragmenty wypowiedzi, co oszczędza przewijania.

Dokumenty tekstowe (Microsoft Word)

Edycja tekstu to jedna z najbardziej podstawowych codziennych czynności. W programie Microsoft Word różnica między rozdzielczością 1080p a 1200p jest taka, że w tej pierwszej zostają ucięte ostatnie trzy–cztery wiersze tekstu, natomiast używając tej drugiej, można edytować dwie strony, widząc je w całości w powiększeniu równym 100%. Żadna mniejsza rozdzielczość tego nie zapewnia!

Edycja grafiki (Adobe Fireworks)

Zwiększona powierzchnia ekranu w programie Adobe Fireworks to oczywista korzyść. Po pierwsze, większy jest obszar roboczy i można wybrać, czy ma być wyświetlana większa część przetwarzanego obrazu czy kolejny pasek z przyborami. Oprócz tego wydłużyła się sekcja po prawej stronie, służąca do pracy na warstwach (praca na większej liczbie warstw bez przewijania).

Edycja wideo (Adobe Premiere Pro)

Dla osób pracujących w programach do edycji materiałów wideo, takich jak Adobe Premiere Pro, liczy się każdy piksel. Większa powierzchnia ekranu to po prostu większa wygoda edytowania całego projektu. Dodatkowe 120 pikseli w narzędziu firmy Adobe zapewnia dłuższy pasek z wyborem materiałów źródłowych, więcej widocznych naraz ścieżek audio oraz wideo, a także wyższą kolumnę podręcznych efektów, która po rozwinięciu staje się koszmarnie niewygodna na małych monitorach.

Kinematografia

Zachowanie oryginalnego kadru materiału filmowego to rzecz najważniejsza. Coraz częściej spotyka się w filmach Blu-ray proporcje 2,35:1 albo 2,4:1, czyli wide lub cinema scope. To właśnie najczęściej obraz o takich parametrach jest rejestrowany na planie. Zatem nic w tym złego. Jednak na rynku niemal nie występują ekrany o takich proporcjach, a tematem artykułu są dwa najpopularniejsze typy paneli LCD. Zatem wyświetlanie filmu o typowych parametrach na monitorze o proporcjach 16:9 (czyli 1,78:1) powoduje znaczne zmniejszenie obrazu (czyli czarne pasy na górze i dole ekranu). Jeszcze gorzej wygląda to na wyświetlaczach o proporcjach 16:10. Czerń okalająca obraz kinowy jest co prawda neutralna dla oka, jednak czasem nieco zawadza. Czy zatem amatorzy filmów powinni wybierać monitory 16:9? Spójrzcie na kilka scen z filmów Blu-ray:

Conan Barbarzyńca 3D (2011):

Jak widać, Conan jest wyświetlany w proporcji 2,35:1, czy w „prawdziwej” kinowej panoramie.

Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki (2008):

Tron jako jedyny z nich może być wyświetlany w proporcji 1,78:1, czyli pełnej 16:9. Wówczas nie występują czarne ramki nad obrazem i pod nim na wyświetlaczach o takiej proporcji. Gorzej, że w porównaniu z oryginalnym 2,35:1 zostaje on po prostu obcięty (lub – jak kto woli – rozciągnięty), co nie odpowiada zamysłowi reżysera i autora zdjęć. Jest to dość częsty zabieg, wymuszony popularnością standardu 16:9. W takim przypadku obraz na monitorze o proporcjach 16:10 nadal będzie miał czarne paski nad wyświetlanym obrazem i pod nim.

Zabawa

Różnica w grach ogranicza się do proporcji generowanego obrazu. Widziany obszar gry jest najczęściej taki sam: wraz ze zmianą rozdzielczości zostaje po prostu przeskalowany. Efektem jest różna liczba pikseli przypadająca na jednostkę powierzchni ekranu. Oto zrzuty ekranowe z poszczególnych rozdzielczości:

 Crysis 2 

Need For Speed: Hot Pursuit 2 

Battlefield 3 

W grach obszar roboczy na monitorach o różnych proporcjach jest zupełnie inny niż podczas korzystania z przeglądarki czy edytora tekstu. W aplikacjach opartych na grafice trójwymiarowej powinno wyglądać to tak, jak gdyby nieskończenie wielka scena była generowana w całości, a obszar widziany przez użytkownika został wycięty przez ramkę monitora. W takim przypadku – przy założeniu, że liczba pionowych linii jest taka sama – obraz powinien pokrywać się w obydwu bliźniaczych trybach, a różnić się jedynie dodatkową powierzchnią widzialną w pionie (czyli dodatkowymi liniami poziomymi). Ale tak nie jest. Scena jest po prostu rozciągnięta. Porównanie bliźniaczych trybów 16:9 i 16:10 pokazuje większą liczbę szczegółów na skraju po bokach.

Wygląda więc na to, że po prostu na mniejszej powierzchni monitora o proporcjach 16:9 widzimy więcej niż na monitorze 16:10. Zaskakujące, ale prawdziwe. Na dowód jeszcze kilka zrzutów z popularnych gier.

Lara Croft and the Guardian of Light:

League of Legends:

Magicka:

Torchlight:

Platforma testowa

Wszystkie testy wydajności zostały wykonane na platformie składającej się z następujących podzespołów:

System operacyjny:

• Windows 7 Ultimate 64-bitowy.

Sterowniki:

• karty graficzne AMD Radeon – Catalyst 12.2,
• karty graficzne Nvidia GeForce – ForceWare 296.10.

BIOS płyty głównej – 7670v12.

Wydajność w trybach 1920

Brak tu większych niespodzianek, może oprócz nadspodziewanie dobrych wyników Radeona HD 6970 w Batmanie, w którym osiąga on średnią liczbę klatek na sekundę większą niż GTX 580, i w jednym z trybów Wiedźmina, w którym prawie dogania HD 7950.

Wydajność kart w trybach 16x0

<

Niezachwiana synergia panuje także w tym trybie. Zależnie od gry HD 7950 zamienia się wydajnością z GTX-em 580. Ten drugi wygrywa częściej w grach wymagających dużej szybkości w wypełnianiu pikselami. Słabsze karty graficzne, takie jak GTX 550 Ti, HD 6770 i HD 6670, w większości tytułów jeszcze nie zapewniają płynnej rozgrywki, niezależnie od trybu. Aby zachować płynność animacji, trzeba by wyłączyć niektóre „upiększacze".

Wydajność kart w trybach 1280

<

Już na pierwszy rzut oka widać, że im mniejsza rozdzielczość, tym gorzej Radeony radzą sobie w porównaniu z GeForce'ami. Od najwydajniejszych do najsłabszych. Karty graficzne firmy AMD zdecydowanie preferują wyższe rozdzielczości. GTX 550 Ti i HD 6770 zapewniają już płynną rozgrywkę w większości gier w tych rozdzielczościach. Jednak HD 6670 nieco odstaje i zapewnia jaką taką płynność zaledwie w kilku z testowanych gier.

Różnice w wydajności – 1920

Dwa analizowane tryby różnią się zaledwie 120 liniami poziomymi, jednak w dziedzinie wydajności nie widać wyraźnej tendencji. Nie można wykluczyć, że czasem wydajność jednego z trybów jest sztucznie zaniżana, tak jak było to np. w przypadku Bulletstorma.

Różnice w wydajności – 16x0

W tym „pojedynku” różnica w wydajności między dwoma rozdzielczościami jest większa niż w innych trybach. Wynika to przede wszystkim z tego, że tym razem różna jest liczba nie tylko linii pionowych, ale też poziomych. Mimo to przetestowaliśmy karty i gry w tych dwóch trybach, bo należą do najpopularniejszych wśród graczy. W wynikach nie da się zauważyć jakieś wyraźnej reguły, a proporcje wydajności zmieniają się zależnie od wydajności kart.

Różnice w wydajności – 1280

Spadek wydajności po zastosowaniu rozdzielczości 16:10 jest tu z reguły kilkuprocentowy. Koszt wydajnościowy użycia słabszych kart jest statystycznie nieco większy niż w przypadku mocniejszych konstrukcji. Najmocniejsze z reguły zapewniają mniejszą różnicę w wydajności niż słabsze.

Ważniejsza cena czy jakość?

Głównym celem dzisiejszego artykułu było pokazanie, jak rozdzielczość wyświetlacza wpływa na walory użytkowe i wydajność w grach. Bezspornie stwierdzamy, że dla części użytkowników monitory o proporcjach 16:10 to konieczność. Dotyczy to szczególnie osób wykorzystujących swój komputer do pewnych prac. W przypadku przeglądania internetu czy poczty dodatkowe 120 pikseli nie robi aż takiej różnicy, ale wszelkie programy stworzone do edycji tekstu, grafiki czy materiałów wideo czerpią pełnymi garściami z dodatkowego obszaru roboczego. Więcej widać, można też dołożyć kolejny pasek narzędzi bez potrzeby zmniejszania przetwarzanego obiektu.

Jednak amatorzy kina i filmów wybiorą z pewnością proporcje 16:9, bo to właśnie do takiego formatu najczęściej dostosowywane są filmy i zwykle w nim wyglądają nieco lepiej. Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że gracze także docenią zalety wyświetlaczy o proporcjach 16:10. Praktyka wskazuje jednak na coś innego. Na monitorach 16:9 widać więcej, i to więcej po bokach, co w wielu zastosowaniach jest dość istotne. Mimo że wydaje się to nielogiczne, tak właśnie są „pisane” gry. Jednak część osób może w ogóle nie dostrzec różnicy w proporcjach.

W najbardziej interesujących nas trybach 1080p i 720p różnice w stosunku do „bliźniaczych” rozdzielczości są zaledwie kilkuprocentowe. Zatem zauważalne zwiększenie użyteczności wyświetlacza 16:10 nie musi być okupiony wyraźną utratą wydajności. Można śmiało założyć, że płynną rozgrywkę zapewnią w obydwu przypadkach takie same konfiguracje sprzętowe. Gdy porówna się rozdzielczości 1600×900 i 1680×1050, różnica będzie już wyraźnie większa, nawet kilkunastoprocentowa.

A koszty? Sam monitor o proporcjach 16:10 z reguły jest droższy od odpowiednika 16:9. Należy więc przyjąć, że na cały zestaw trzeba wydać nieco więcej. Czy warto? Dla osób, które dużo pracują na komputerze lub potrzebują konkretnej liczby pikseli na narzędzia – zdecydowanie tak. Przyjemność z użytkowania i obszar roboczy są większe niż w przypadku typowej „panoramy” 16:9. Za to ten drugi tryb znajdzie zwolenników wśród amatorów produkcji kinowych: naszym zdaniem lepiej nadaje się do odtwarzania filmów. Ale przeciętny Kowalski będzie miał problem z wyborem. Czy zalety rozdzielczości 16:10 są na tyle wyraźne, żeby dopłacać kilkaset złotych do sprzętu? My uważamy, że tak, lecz każdy musi wybrać sam.

Przedstawione w artykule scenariusze zastosowań monitora to zaledwie kilka wybranych przykładów, naszym zdaniem reprezentatywnych. Na pewno użytkownicy monitorów jednego i drugiego typu będą mogli pochwalić się znacznie większą paletą zastosowań, w których ich sprzęt okazuje się bardziej użyteczny. Czekamy zatem na Wasze opinie w komentarzach pod artykułem.