Intel X79 i LGA2011 – test płyt głównych pod procesory Sandy Bridge E

Czy widać jakieś zmiany związane z samym mostkiem PCH X79? Mieliśmy trudności z dostrzeżeniem ich. A mówiąc bardziej wprost, chipset X79 nie jest w zasadzie żadnym postępem. Tak ważne kwestie, jak bezpośrednia obsługa USB 3.0 czy więcej portów Serial ATA 6 Gb/s, zostały przez Intela kompletnie zignorowane. Niedawno sporo spekulowało się o tym, czy Intel chce promować interfejs Thunderbolt – do dziś jest on dostępny tylko w komputerach Apple'a i niezbyt popularny. Popularne stało się za to USB 3.0, pojawiło się wiele dysków twardych korzystających z tego interfejsu, a nawet tanich pendrajwów. Intel zdaje się tego nie zauważać – i wszystkie płyty muszą mieć dodatkowy kontroler, który podnosi cenę i zwykle ogranicza też wydajność USB 3.0 (podłączenie przez PCI Express ×1 ogranicza transfer do 125 MB/s).

Zmiany zaszły natomiast w procesorze, dodano aż 2 kontrolery pamięci – co zwiększyło teoretyczną przepustowość pamięci aż 2-krotnie w stosunku do procesorów do podstawki LGA1155. I jest to spore wyzwanie dla producentów płyt głównych i pamięci – większość płyt głównych z podstawką LGA2011 ma aż 8 slotów RAM. Daje to możliwość dość taniej instalacji 32 GB, przydatnych w Photoshopie i innych profesjonalnych programach. Współpraca 8 modułów z procesorem to jednak nie lada wyzwanie dla płyty głównej – bo to w sporej części od niej zależy, jakie opóźnienia trzeba dobrać, żeby wszystko dobrze współpracowało. W sprzedaży pojawią się zapewne czterokanałowe zestawy, a być może także „upgrade kity” o pojemności 32 GB składające się z 8 kości po 4 GB każda. Ale jak będzie wyglądała współpraca tylu kości pamięci naraz z procesorem? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie, gdy pozyskamy stosowny zestaw.

Płyty z chipsetem P67 dość średnio nadawały się do współpracy z wieloma kartami graficznymi. Oczywiście, powstały płyty główne z aż 7 slotami PCI Express, takie jak MSI Big Bang Marshall, wyposażone w wiele układów powielających linie PCI Express, ale były one bardzo skomplikowane i drogie w produkcji, a dodatkowe powielacze niekoniecznie zapewniały pełną wydajność wielu kart graficznych. Na diagramie przedstawiamy, jak to wygląda w LGA2011.

Procesor może zapewnić kartom graficznym aż 40 linii PCI Express w konfiguracjach: 2 × 16 + 1 × 8, 1 × 16 + 3 × 8 oraz 1 × 16 + 2 × 8 + 2 × 4. W sumie nawet 5 kart, choć w tej konfiguracji spadek wydajności może być już odczuwalny. Cztery linie są sztywno przypisane na potrzeby magistrali DMI 2.0, łączącej procesor z PCH.

Ciekawą i chyba najbardziej zagadkową kwestią jest obsługa PCI Express 3.0 przez procesory Sandy Bridge Extreme. Wszyscy producenci płyt głównych taką zgodność obiecują, a Intel „ma nadzieję, że wszystko będzie w porządku”, i oczekuje na certyfikat organizacji PCI-SIG. Oczywiście, prawdopodobnie wszystko zostało wykonane zgodnie z normami elektrycznymi, ale certyfikatu zgodności, podobnie jak kart grafiki korzystających z PCI Express 3.0, jeszcze nie ma. I raczej nie ma co liczyć na to, że zmieni się to jeszcze w tym roku.

Powróciła za to możliwość przetaktowywania przez zegar bazowy, co jest ukłonem w stronę potencjalnych posiadaczy zablokowanych procesorów. Takich jeszcze nie ma, ale w przyszłym roku na pewno się pojawią. Odbywa się to jednak przez specjalne mnożniki zegara bazowego, o wartościach 1,25× oraz 1,67×. Nie udało nam się wykorzystać mnożnika 1,67× na żadnej z testowanych płyt, a maksymalna stabilna częstotliwość zegara bazowego wynosiła 130–133 MHz. To niby niewiele, ale dla procesora z mnożnikiem rzędu 35–38 powinna to być wartość wystarczająca do tego, żeby dało się wydobyć cały jego potencjał podkręcania. Nadchodzący Intel Core i7-3820 ma mieć podstawowy mnożnik na poziomie 36, a w trybie Turbo – prawdopodobnie ponad 40, i taki powinien być dostępny w większości płyt. Dzięki płytom X79 raczej uda się wykorzystać cały potencjał tego procesora.

A teraz przyjrzyjmy się wybranym modelom płyt. Tak jak pisaliśmy, tekst szybko zostanie rozbudowany o szereg innych.

ASRock X79 Extreme4

ASRock X79 Extreme4 to płyta ze środka katalogu. Ale jak na klasę średnią, wygląda bardzo okazale, a brązowy laminat, który od niedawna jest domeną ASRocka, ma na sobie wyłącznie wysokiej klasy komponenty. Jeśli komuś ASRock kojarzy się wyłącznie z tanimi konstrukcjami, powinien zmienić zdanie. Płyta ma tylko 4 sloty RAM, więc kupując ją, z góry rezygnujemy z możliwości użycia stosunkowo tanich 32 GB. Jest aż 9 portów Serial-ATA, w tym aż 5 w wersji 3.

Rozkład elementów na laminacie jest charakterystyczny dla płyt z chipsetem X79, szkoda jedynie, że dodatkowe gniazdo zasilające molex znalazło się niemalże na środku. Nie trzeba jednak z niego korzystać, o ile nie jest wykorzystywana konfiguracja multi-GPU.

Sekcja zasilania procesora jest 8-fazowa i została przykryta dość skromnym, ale solidnie przykręcanym radiatorem. Niestety, srebrna blaszka na tym radiatorze może utrudniać odprowadzanie ciepła.

Panel wejścia-wyjścia jest dobrze wyposażony, nie zabrakło nawet optycznego wyjścia dźwięku TOSLink i portu FireWire. Czerwone porty USB służą do szybszego niż przez zwykły port ładowania telefonu lub innego urządzenia ładowanego przez USB.

Detale takie, jak przyciski do włączania i resetowania komputera oraz wyświetlacz kodów POST, dziś są już standardem w tej klasie urządzeń.

Radiator z wentylatorkiem na mostku PCH nie wróży zbyt dobrze, ale ten drugi włącza się dopiero wtedy, gdy PCH ma więcej niż 50 stopni Celsjusza (można tę wartość dobierać w BIOS-ie). Podczas naszych testów z 1 kartą graficzną nie włączył się ani razu.

BIOS zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – M1.11a):

Podkręcanie przebiegało, niestety, z problemami. Płyta po przyspieszeniu procesora wracała po pewnym czasie do domyślnych ustawień, co jest prawdopodobnie błędem w BIOS-ie związanym z obejściem zabezpieczenia nadprądowego Intela. Jeśli chodzi o zwiększanie częstotliwości bazowej, to udało nam się uzyskać 130 MHz. Wynik przyzwoity, ale nad BIOS-em producent musi popracować. Za analogowe wyjścia i wejścia dźwięku odpowiada kodek Realtek ALC898. Zapewnił on bardzo dobre brzmienie, jak na urządzenie zintegrowane, przy czym w słuchawkach nie słyszeliśmy szumu elektroniki.

Dane techniczne

Galeria

ASRock X79 Extreme4-M

ASRock X79 Extreme4-M to w naszym zestawieniu jedyna propozycja w formacie mATX. Trudno powiedzieć, czy to dobre rozwiązanie w przypadku tak „high-endowej” platformy, ale należy założyć, że znajdą się też zwolennicy mniejszych formatów, którzy chcieliby użyć najnowszej platformy Intela. Należy jednak być świadomym ograniczeń: na tak małej płycie nie zmieściło się 8 slotów pamięci, nie każdy wydajny schładzacz zmieści się do obudowy mATX, ponadto możliwości zastosowania konfiguracji multi-GPU są, oczywiście, mocno zredukowane.

Sześciofazowa sekcja zasilania procesora jest przykryta radiatorem, przy czym srebrna blaszka może ograniczać wydajność rozpraszania ciepła. Szkoda, bo układ grzeje się ponadprzeciętnie, co nie sprzyja podkręcaniu.

Tylny panel wejścia-wyjścia jest całkiem bogaty, jak na taką konstrukcję. Znajdziecie tam nawet port FireWire oraz cyfrowe wyjścia S/PDIF.

Wyświetlacz i przyciski to już standard. Już do przeszłości należą czasy, gdy płyty mATX kojarzyły się tylko z najtańszymi konstrukcjami.

Mostek PCH jest chłodzony przez radiator z wentylatorkiem, który zwykle nie pracuje, ponieważ mostek nie nagrzewa się aż tak bardzo, aby było to konieczne.

BIOS zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – 1.1):

Podkręcając procesor, spotkaliśmy się z tym samym problemem co w przypadku pełnego ASRocka X79 Extreme4. Płyta wyraźnie ma trudności z pokonaniem zabezpieczeń nadprądowych Intela lub źle odczytuje temperaturę procesora i wyłącza funkcję Turbo podczas podkręcania przez zmianę mnożnika. To musi zostać przez inżynierów firmy poprawione. Co ciekawe, próby podkręcania za pomocą zmiany zegara bazowego zakończyły się pełnym sukcesem. Płyta działała do częstotliwości 133 MHz włącznie, a powyżej w ogóle nie ruszała.

Za analogowe wyjścia i wejścia dźwięku odpowiada kodek Realtek ALC898, ten sam co w pełnej ATX-owej płycie ASRock X79 Extreme4. Zapewnił on bardzo dobre brzmienie, jak na urządzenie zintegrowane, a w słuchawkach nie słyszeliśmy szumu elektroniki, co dobrze świadczy o projekcie torów analogowych.

Dane techniczne:

Galeria

Asus P9X79 PRO

Asus P9X79 PRO to najtańsza opcja z rodziny X79. Najtańsza nie znaczy tania, ale przynosi wysoką jakość charakterystyczną dla płyt Asusa, co widać po użytych komponentach. Płyta ma aż 8 slotów RAM, więc skompletowanie 32 GB z tanich 4-gigabajtowych modułów jest jak najbardziej możliwe. Rozkład elementów na laminacie jest charakterystyczny dla modeli z chipsetem X79.

8-fazowa sekcja zasilania procesora jest przykryta radiatorem, którego kształt wygląda na optymalny, jeśli chodzi o odprowadzanie ciepła.

Wyposażenie tylnego panelu jest bardzo bogate. Znajdziecie tu m.in. aż 4 porty USB 3.0, złącze TOSLink oraz moduł Bluetooth 2.1 (z EDR).

Jak w każdej płycie dla entuzjastów, wyświetlacz i przyciski to już standard:

Na mostku PCH znajdziecie solidny radiator, który nie musi mieć wentylatora. Podczas pracy nagrzewa się do maksymalnie 45 stopni Celsjusza. Tak powinno wyglądać, naszym zdaniem, chłodzenie chipsetu.

BIOS zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – 0709):

Podkręcanie przebiegło bez najmniejszych problemów. Procesor Core i7-3960X udało nam się przyspieszyć do 4,5 GHz przy napięciu zasilania 1,4 V, a zegar bazowy – do 133 MHz bez utraty stabilności. Powyżej płyta w ogóle nie działała. BIOS był wyjątkowo przystępny w użyciu. Za analogowe wyjścia i wejścia dźwięku odpowiada kodek Realtek ALC898, ten sam co w płycie ASRock X79 Extreme4. Zapewnił on bardzo dobre brzmienie, jak na urządzenie zintegrowane, przy czym w słuchawkach nie słyszeliśmy szumu elektroniki, co dobrze świadczy o projekcie torów analogowych.

Dane techniczne:

Galeria

Asus P9X79 Deluxe

Asus P9X79 Deluxe to nieco odmieniona wersja P9X79 PRO. Nieco, bo laminat zmienił się bardzo nieznacznie. Nieco inny jest tylny panel wejścia-wyjścia. Wersja Deluxe zyskała dodatkowy kontroler sieci przewodowych (LAN) oraz dopinany moduł Bluetooth 3.0 + Wi-Fi (wersja PRO miała zintegrowany tylko moduł Bluetooth i tylko w wersji 2.1). Jednemu z radiatorów przybyła srebrna wstawka. Znaczącą różnicą jest m.in. to, że układ zasilania procesora jest w tym przypadku 16-fazowy (wersja PRO ma 8-fazowy). Więcej różnic nie dopatrzyliśmy się. Podobnie jak inne modele Asusa płyta ma 8 slotów pamięci, więc skompletowanie 32 GB z tanich 4-gigabajtowych modułów jest jak najbardziej możliwe. Rozkład elementów na laminacie jest charakterystyczny dla modeli z chipsetem X79, co raczej nikogo już nie powinno dziwić.

Szesnastofazowa sekcja zasilania procesora jest przykryta radiatorem, którego kształt wygląda na optymalny, jeśli chodzi o odprowadzanie ciepła, i nie różni się niczym od tego, który znalazł się na P9X79 PRO. Dodatkowe fazy zasilające w stosunku do modelu PRO (8) mogą znacząco pomóc w utrzymaniu długotrwałej stabilności platformy.

Tylny panel w porównaniu z wersją PRO zyskał dodatkowy port LAN RJ-45 oraz 2 USB 3.0. Jest także miejsce na podłączenie modułu Wi-Fi + Bluetooth 3.0.

Przycisków i wyświetlacza kodów POST nie mogło zabraknąć w płycie tej klasy.

I znów widzimy to samo co na P9X79 PRO: solidny radiator na mostku PCH, który nie musi mieć wentylatora, bo podczas pracy nagrzewa się do maksymalnie 45 stopni Celsjusza.

BIOS zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – 0709):

W BIOS-ie także nie dostrzegliśmy różnic w działaniu w stosunku do P9X79 PRO. Podkręcanie przebiegło bez najmniejszych problemów. Procesor Core i7-3960X udało nam się przyspieszyć do 4,5 GHz przy napięciu zasilania 1,4 V, a zegar bazowy – do 133 MHz bez utraty stabilności. Powyżej płyta w ogóle się nie uruchamiała. Za analogowe wyjścia i wejścia dźwięku odpowiada kodek Realtek ALC898, który dominuje na płytach z chipsetem X79. Zapewnia on bardzo dobre brzmienie, jak na urządzenie zintegrowane, a w słuchawkach nie słyszeliśmy szumu elektroniki, co dobrze świadczy o projekcie torów analogowych inżynierów Asusa.

Dane techniczne:

Galeria

Asus Rampage IV Extreme

Rampage IV Extreme to najdroższa płyta z serii ROG, przeznaczona dla tych, którzy wiedzą, po co ją kupują. Ma ona wiele rozwiązań przeznaczonych praktycznie wyłącznie dla zawodowych podkręcaczy, którym nie są obce kontenery z azotem i nieprzespane noce w celu poszukiwania dodatkowych pokładów mocy platformy. Oprócz naprawdę bardzo rozbudowanego BIOS-u, który był już standardem od jakiegoś czasu w płytach z serii ROG, dołączono OC Key, a także zintegrowano z płytą termometr działający w zakresie mocno minusowych temperatur. Wystarczy podpiąć sondę do płyty (albo dwie sondy, gdyż są dwa kanały) – i niepotrzebny może okazać się dodatkowy termometr. Podkręcać można za pomocą OC Key, którego podłącza się do karty graficznej, i po wpięciu dodatkowego kabelka dostajemy w pełni sprzętowe OSD, które obsługuje się z drugiej klawiatury. To z pewnością bardzo ciekawe rozwiązanie dla rekordzistów.

Rozkład najważniejszych elementów na laminacie jest taki sam jak w innych płytach z chipsetem X79.

Panel wejścia-wyjścia wygląda co najmniej dobrze. W sumie jest aż 12 portów USB, w tym 4 w wersji 3.0 oraz 2 czerwone do szybkiego ładowania telefonu przy wyłączonym komputerze.

Wyprowadzone punkty pomiarowe napięć oraz przyciski do sprzętowego podkręcania to już w płytach ROG standard. Dołączono też dodatkowe kabelki do sond, ułatwiające podłączenie multimetru. Wszystko w tej płycie jest przygotowane pod ekstremalne podkręcanie.

Mostek PCH jest, niestety, chłodzony aktywnie, inaczej niż w „cywilnych” wersjach z serii P9X79. Biorąc pod uwagę, kto najprawdopodobniej kupi tę płytę, trudno uznać to za szczególną wadę... ale wentylator nie musiał być aż tak głośny! Jego szum wyraźnie przebija się przez dźwięk karty Asus Radeon HD 6970 DirectCu II i zasilacza.

BIOS zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – 0709):

Podkręcanie na Rampage IV Extreme może być problematyczne w zasadzie tylko z jednego względu: mnogości opcji w BIOS-ie. Nie mamy wątpliwości, że to płyta dla prawdziwych wyjadaczy, których zainteresuje każdy detal i każdy parametr. Gdy jednak znajdzie się stosowne opcje, podkręcanie to czysta przyjemność, ale chyba nie mogło być inaczej. Nie udało nam się jednak uzyskać szybszego zegara niż 4,5 GHz przy napięciu zasilającym procesor 1,4 V. Przyspieszanie przez zmianę zegara bazowego zakończyliśmy przy 132 MHz, co jest wartością w zupełności wystarczającą dla nadchodzących zablokowanych procesorów do podstawki LGA2011. Warto jednak wyraźnie podkreślić, że płyta w tradycyjnym podkręcaniu z wykorzystaniem chłodzenia powietrzem w ogóle nie rozwinie swojego potencjału. Prawdziwe możliwości ujawni dopiero w momencie, gdy zacznie się chłodzić procesor ciekłym azotem.

Za analogowe wyjścia i wejścia dźwięku odpowiada kodek Realtek ALC898, ten sam co w sporej części płyt. Zapewnił on bardzo dobre brzmienie, jak na zintegrowane urządzenie, przy czym w słuchawkach nie słyszeliśmy szumu elektroniki, co dobrze świadczy o projekcie torów analogowych.

Przedstawiciele firmy Asus zapewnili nas, że najpierw na rynku pojawi się odmiana płyty z dołączoną grą Battlefield 3. To dobrze dobrany dodatek i powinien ucieszyć większość spośród tych nielicznych, którzy skuszą się na ten model.

Dane techniczne:

Galeria

Asus Sabertooth X79

Sabertooth X79 to kolejna płyta należąca do „wojskowej” rodziny Asusa. Trudno jednak nie odnieść wrażenia, że w tej wojskowości trochę za dużo marketingu, a za mało unikatowych rozwiązań. Płyta ma sporo wspólnego z tańszym modelem P9X79 PRO, ale kilka elementów wyszło gorzej – ale o tym za chwilę.

W zestawie znalazło się dość niewiele dodatków. Zwraca uwagę otoczenie tylnego panelu, na którym umieszczono plastikową pokrywę. Ma ona poprawiać przepływ powietrza przy radiatorze, który jest ukryty pod spodem. Wymaga to jednak zastosowania następnego niewielkiego wentylatora (1 jest już na chipsecie). Zapewne pomoże to utrzymać elektronice niższe temperatury działania, co wprost przekłada się na trwałość, ale nam idea montowania aż 2 „bzyczków” na jednej płycie nie przypadła do gustu. Sprzęt wojskowy też musi zapewniać przynajmniej podstawową wygodę obsługi ;)

Ośmiofazowa sekcja zasilania procesora jest przykryta radiatorem, który kształtem wyraźnie różni się od innych modeli, ale o jego ewentualnych przewagach trudno cokolwiek powiedzieć. Zły na pewno nie jest.

Tylny panel ma wyposażenie bliźniaczo podobne do wersji P9X79 PRO, z wyjątkiem dodanego złącza FireWire, to jednak raczej niewiele.

Wydawałoby się, że w każdej płycie dla entuzjastów wyświetlacz i przyciski to już standard, ale okazuje się, że nie w Asusie X79 Sabertooth! Tym razem nie ma wyłącznika ani przycisku do resetowania komputera, zabrakło również wyświetlacza kodów POST. Oszczędności czy także tu pierwotnie miał być radiator?

Płyty „cywilne” mają na mostku PCH spory radiator, a w Sabertooth pojawił się jeszcze mały, aktywny pomocnik, który ma wydłużać życie komponentów, obniżając ich temperaturę działania. Ale czy w płytach z serii P9X79 te temperatury rzeczywiście były za wysokie? Poza tym nie jesteśmy przekonani, czy tak wykonany system chłodzenia nie jest tylko pozorowaniem wysiłków zmierzających do zwiększenia długowieczności sprzętu. Przecież ten wentylator w końcu się zatrze, a jego wymiana raczej nie wchodzi w grę. Nie wspominając już o tym, że przedmuchiwany radiator szybciej się zakurzy, więc po pewnym czasie temperatura i tak wzrośnie, o ile użytkownik nie potraktuje żeberek sprężonym powietrzem.

BIOS zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – 0709):

Podkręcanie na „wojskowej” odmianie płyty przebiegło bez najmniejszego sprzeciwu z jej strony. Procesor Core i7-3960X udało nam się przyspieszyć do 4,5 GHz przy napięciu zasilania 1,4 V, a zegar bazowy – do 133 MHz bez utraty stabilności. Powyżej płyta w ogóle nie działała. BIOS był wyjątkowo przystępny w użyciu, taki sam jak w „cywilnych” wersjach.

I na koniec mocny akcent. O ile w modelach z serii P9X79 mogliśmy cieszyć się kodekiem Realtek ALC898, to w Sabertooth za analogowe wyjścia i wejścia dźwięku odpowiada kodek Realtek ALC892, który na papierze jest po prostu gorszy. Zapewnił on niezłe brzmienie, jak na zintegrowany układ, ale jego zastosowanie wydaje się bardziej wynikać z oszczędności niż chęci dobrania elementów klasy wojskowej.

Niestety, nie przekonuje nas idea stojąca za powstaniem Sabertootha. Poza atrakcyjnym wyglądem płyta nie zapewnia niczego, co w praktyce mogłoby się przydać, a czego nie miałyby błękitne modele z serii P9X79. Ma gorsze od nich wyposażenie, nie jest tańsza, a dbałość o trwałość komponentów przynajmniej częściowo wygląda na dość powierzchowną.

Dane techniczne:

Galeria

Gigabyte G1.Assassin 2

Gigabyte G1.Assassin 2 pochodzi z najwyższej serii Gigabyte'a i jest skierowana do graczy, co oznacza, że charakteryzuje się nie tylko krzykliwym wyglądem, ale także bogatym wyposażeniem. Jest to zatem model nastawiony na specyficzną grupę konsumentów, którzy korzystają ze sprzętu na co dzień i są gotowi zapłacić więcej, byleby otrzymać sporo ponad standard. Nie jest to konstrukcja do zalewania ciekłym azotem i bicia rekordów. Nie oznacza to, oczywiście, że nie da się podkręcać procesora, po prostu nie jest to jej główne przeznaczenie, inaczej niż w przypadku np. Asusa Rampage IV Extreme.

Pierwszy rzut oka na płytę, i wszystko staje się jasne – zabójcze radiatory w formie pistoletu i lufy karabinu wystarczająco mocno dają do zrozumienia, dla kogo jest przeznaczona ta konstrukcja. Wygląd może się podobać lub nie i nie jest to wzór do naśladowania, jeśli chodzi o skuteczność oddawania ciepła do otoczenia, ale oryginalności odmówić nie sposób.

Na płycie są tylko 4 sloty pamięci, a tym samym maksymalna ilość pamięci, której można użyć, utrzymując wydatki na rozsądnym poziomie, to 16 GB, jednak graczom spokojnie powinno to wystarczyć.

Ośmiofazowa sekcja zasilania procesora jest przykryta radiatorem w kształcie lufy karabinu. Jest on połączony rurką cieplną z radiatorem mostka PCH.

Tylny panel wejścia-wyjścia nie zachwyca bogactwem, ale portów USB jest aż 8, w tym 2 w wersji 3.0. Znajdziecie tam również optyczne wyjście S/PDIF w standardzie TOSlink.

W sekcji odpowiedzialnej za generowanie dźwięku znalazło się to, co tygrysy lubią najbardziej. Są tu prawdziwe DSP firmy Creative, CA20K2, zawierające m.in. sprzętowy mikser oraz wiele konwerterów. Więcej o tym układzie możecie przeczytać na stronie producenta. Za konwersję sygnału cyfrowego na analogowy odpowiada przetwornik Cirrus Logic CS4382, zapewniający odstęp sygnału od szumu na imponującym poziomie 114 dB. Przetwornik A/C to Wolfson WM8775, czyli sprzęt klasy zupełnie niespotykanej na płytach głównych (dodajmy: sprzęt klasy niespotykanie wysokiej). Nad jakością toru analogowego czuwają naprawdę dobre kondensatory Nichicon MUSE Audio. Podsumowując: dostajemy zintegrowanego Sound Blastera X-Fi podłączonego przez magistralę PCI Express o wartości ok. 300 zł – ten układ to mniej więcej odpowiednik Sound Blastera X-Fi Titanium PCI Express.

Ale to nie koniec: na płycie zintegrowano też kartę sieciową Bigfoot Killer E2100, wyposażoną w 128 MB pamięci DDR2, zdolną w pewnych warunkach pokazać swoją wyższość nad tradycyjnymi kartami (przykładem pobieranie danych równolegle ze strumieniowaniem filmu z YouTube'a). Więcej o tym rozwiązaniu przeczytacie w naszej publikacji na jego temat.

A i to jeszcze nie wszystko. Producent dołącza do płyty specjalną kartę PCI Express ×1, łączącą w sobie funkcje karty Wi-Fi oraz Bluetooth 4.0. To gadżet, który może się przydać na co dzień, do bezprzewodowej synchronizacji telefonu z komputerem PC. Można nawet odnieść wrażenie, że te 3 elementy wyposażenia okażą się dla większości osób bardziej wartościowe niż nadzwyczajne możliwości podkręcania płyty Asus Rampage IV Extreme w temperaturach poniżej zera. I to właśnie dlatego G1.Assassin może być ciekawym wyborem, bo jest do kupienia w dość przystępnej cenie (choć jest nieco droższy od najtańszych płyt X79) .

Pistolet raczej nie jest najlepszym sposobem na odprowadzanie ciepła z mostka PCH, ale widocznie inżynierowie Gigabyte'a uznali, że wystarczająco dobrym.

BIOS płyty zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – F4):

Podkręcanie przebiegało z niewielkimi komplikacjami. Procesor Core i7-3960X udało nam się przyspieszyć do 4,5 GHz przy napięciu zasilania 1,4 V, trzeba jednak zaznaczyć, że płyta zaniża to napięcie o prawie 0,1 V w stosunku do zadanej wartości. Nie jest to wielka przeszkoda w podkręcaniu i producent z pewnością usunie ten problem w jednej z następnych wersji BIOS-u. Zegar bazowy udało nam się przyspieszyć do 128 MHz bez utraty stabilności. Powyżej płyta w ogóle nie działała i było, niestety, konieczne czyszczenie zawartości CMOS-u. Częstotliwość 128 MHz to jednak mniej, niż osiągnęliśmy na innych testowanych płytach, ale powinna być wystarczająca dla mającego się wkrótce pojawić procesora Core i7 3830, w którym będzie zablokowana możliwość podkręcania przez zmianę mnożnika. Warto dodać, że samo EFI w wydaniu Gigabyte'a wymaga jeszcze optymalizacji, bo obecnie działa dość wolno i topornie.

Dane techniczne:

Galeria

Intel DX79SI

Intel DX79SI to typowa „high-endowa” płyta Intela z serii Extreme. Jej cechy charakterystyczne to czarny laminat, niebieskie radiatory, trupia czaszka w przynajmniej jednym egzemplarzu i... wyjątkowo wyszukany i nieintuicyjny BIOS. W erze UEFI Intel zaserwował w swoim najnowszym modelu BIOS sprzed wielu lat. BIOS, w którym wszystkiego trzeba się domyślać, bo wszystko działa nieco inaczej niż w typowych konstrukcjach.

Ośmiofazowa sekcja zasilania procesora jest przykryta skromnym radiatorem, który mimo że jest przykręcony do laminatu, nie trzyma się stabilnie i bez trudu można go przechylić.

Na mostku PCH Intel umieścił pasywny radiator z charakterystyczną dla swoich „ekstremalnych” płyt trupią czaszką. Całość działa bez wentylatora, ale naszym zdaniem wygląd wziął górę nad skutecznością odprowadzania ciepła.

Rozkład elementów nie odbiega niczym od innych płyt z chipsetem X79. Co typowe dla tej serii, na laminacie znajdziecie przyciski zasilania i resetowania oraz wyświetlacz kodów POST.

BIOS zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – SI.0280B):

Podkręcanie było nieco problematyczne ze względu na mało intuicyjny BIOS, ale gdy znaleźliśmy stosowne opcje, wszystko poszło gładko i bez trudu osiągnęliśmy 4,5 GHz przy napięciu zasilającym 1,4 V. Także próby podkręcania przez zmianę zegara bazowego powiodły się: do 132 MHz całość działała poprawnie.

Za analogowe wejścia i wyjścia dźwięku odpowiada kodek Realtek ALC892. Na papierze ma on nieco słabsze parametry niż ALC898, ale oba są na tyle dobrymi kodekami, że większość użytkowników nie wychwyci różnicy. Jakość, jak na zintegrowane z płytą urządzenie, jest przynajmniej dobra.

Dane techniczne:

Galeria

MSI X79A-GD65

MSI X79A-GD65 to podstawowa płyta tego producenta spośród opartych na platformie X79. Firma MSI już od jakiegoś czasu proponuje modele z komponentami „klasy wojskowej”, czyli mającymi spełniać najwyższe standardy jakości. Tak jest i w tym przypadku. Na laminacie znajdziecie 8 slotów pamięci – stosunkowo tanie 32 GB są jak najbardziej w zasięgu.

Rozkład elementów nie odbiega niczym od innych płyt z chipsetem X79.

Dwunastofazowa sekcja zasilania procesora, zbudowana z układów DrMos II, jest przykryta wysokim radiatorem, w który wbudowano rurkę cieplną.

Wyposażenie tylnego panelu wejścia-wyjścia jest przyzwoite: producent umieścił tu m.in. złącze TOSLink, FireWire oraz 2 porty USB 3.0.

Wyświetlacz kodów POST jest obecnie montowany na każdej płycie tej klasy.

Mostek PCH jest chłodzony w całości pasywnie. Za to należy się plus, choć ozdobna blaszka raczej nie poprawia wydajności radiatora.

BIOS zapewnia następujące możliwości podkręcania (wersja BIOS-u – 1.1):

Podkręcanie przebiegło bezproblemowo. Testowy procesor Core i7-3960X udało nam się przyspieszyć do 4,5 GHz przy napięciu zasilania 1,4 V, a zegar bazowy – do 133 MHz bez utraty stabilności. Powyżej płyta w ogóle nie działała, podobnie jak każda inna z tego testu, co prawdopodobnie jest „winą” procesora. Mamy jednak zastrzeżenia co do UEFI w wykonaniu MSI: całość ładuje się wolno, a płyta po zmianie ustawień czasem uruchamia się naprawdę długo. Musi to zostać poprawione w następnych wersjach.

Za analogowe wyjścia i wejścia dźwięku odpowiada kodek Realtek ALC892. Ma on na papierze nieco słabsze parametry niż ALC898, ale oba są na tyle dobrymi kodekami, że większość użytkowników nie wychwyci różnicy pomiędzy nimi. Jakość brzmienia, jak na zintegrowane z płytą urządzenie, jest poprawna. Gdy niczego nie odtwarzaliśmy, nie słyszeliśmy żadnego szumu elektroniki.

Dane techniczne:

Galeria

Zestaw testowy

Testy wykonaliśmy w 64-bitowym środowisku Windows 7 Ultimate.

Wyniki testów wydajności – ustawienia domyślne

W tej konkurencji rywalizacja polegała na tym, że po zresetowaniu zawartości CMOS uruchamialiśmy system i wykonywaliśmy testy. Wszystkie płyty radziły sobie z tym zadaniem bez większych problemów – wszystkie ustawiały tryb DDR3-1333 i opóźnienia 9-9-9-24. W standardowej konfiguracji zdecydowana większość płyt ma aktywne funkcje Turbo oraz EIST procesora, a także własny system oszczędzania energii.

Różnice w wydajności nie są wielkie, ale 30 sekund w 3ds Max w skali 10 minut da się zauważyć. Trudno jednak wskazać zdecydowanego lidera na podstawie wszystkich testów. Wyniki są bardzo porównywalne już od chwili pojawienia się pierwszego Core i7 z podstawką LGA1366. I nie należy się spodziewać dużych różnic, jeśli producent nic nie zepsuł w BIOS-ie.

Wyniki testów wydajności po podkręceniu CPU

Tutaj ustawienia dobraliśmy w sposób następujący: zmienialiśmy mnożnik procesora do wartości 45, pamięć ustawialiśmy w tryb DDR3-1600 9-9-9-24 1T, a napięcie podawane na procesor Core i7 3960X wynosiło 1,4 V (gdy płyta miała funkcję loadline calibration, dobieraliśmy jego parametry w ten sposób, żeby to napięcie wynosiło 1,4 V pod maksymalnym obciążeniem). Ponieważ nie zauważyliśmy znaczących różnic w maksymalnej stabilnej częstotliwości taktowania procesora (stabilność to dla nas przejście 20 pętli Linx 0.6.4 korzystającego z 4 GB pamięci), nie próbowaliśmy uzyskiwać jak najszybszego stabilnego zegara. Niektóre płyty pozwalały mu działać z częstotliwością 4,6 GHz przy tym samym napięciu, ale zawsze w przypadku „zimnego startu” sprzęt się zawieszał podczas ładowania systemu lub jeszcze na ekranie POST. Trudno to uznać za stabilne ustawienie, nawet jeśli przez jakiś czas może działać, gdy platforma jest niemalże rozgrzana do czerwoności.

Płyta ASRocka X79 Extreme4 nie zaliczyła, niestety, testów z podkręconym procesorem – nie działało obejście zabezpieczenia nadprądowego Intela i podkręcony procesor po obciążeniu go obliczeniami natychmiast przechodził w domyślne ustawienia. Winny jest prawdopodobnie BIOS – skontaktowaliśmy się już w tej sprawie z przedstawicielem ASRocka. Gdy tylko otrzymamy poprawiony BIOS, postaramy się uaktualnić wykresy.

W przypadku procesora ustawionego na 4,5 GHz przy napięciu 1,4 V różnice wydajności ponownie nie są wielkie. Lekko przed szereg wysuwają się płyty Asus Rampage IV Extreme oraz MSI X79A-GD65.

Testy poboru energii elektrycznej

Zmierzyliśmy także ilość energii elektrycznej pobieraną przez całą platformę w spoczynku i pod pełnym obciążeniem (Linx). Od dłuższego czasu na tym polu brylowały płyty Intela – czy i tym razem tak będzie? Na początek testy w domyślnych ustawieniach.

Płyta Intela dalej na czele, ale tym razem ma mocnego rywala w postaci płyty MSI, wyposażonej w mechanizm dynamicznego odłączania faz w przypadku małego obciążenia. Pozostałe płyty, a w szczególności Rampage IV Extreme, zdecydowanie nie są energooszczędne.

A jak będzie po podkręceniu procesora?

W spoczynku zdecydowanie wygrała płyta Intela, bo nie udało nam się wyłączyć funkcji EIST przy podkręconym procesorze. Jednak wygrywa też pod pełnym obciążeniem, choć różnica zdecydowanie nie jest duża. Płyta MSI nie radzi sobie już tak dobrze jak w konfiguracji domyślnej. W takim ustawieniu procesor zużywał nawet 250 W pod pełnym obciążeniem, a radiatory sekcji zasilania procesora na wszystkich płytach były bardzo gorące (do 100 stopni Celsjusza!). Teraz już wiemy, do czego mogą przydać się w płytach głównych komponenty „klasy wojskowej”. Mają być trwałe w takiej temperaturze.

Podsumowanie. Czy warto?

Zapewne wielu posiadaczy platformy LGA1366 czekało na LGA2011 z nadzieją na świetną okazję do unowocześnienia swojego sprzętu. W końcu platforma X58 pojawiła się na rynku już 3 lata temu i tyle mniej więcej wynosi czas życia wydajnej platformy u entuzjasty techniki PC. Niestety, ci wszyscy mogą się czuć nieco rozczarowani: płyty główne są drogie, najtańszy procesor, którym jest Core i7-3930K – również. A czy nowe płyty są warte tego, żeby je kupić? Nad tym trzeba się mocno zastanowić.

Konieczność zintegrowania olbrzymiej podstawki wraz z 8 slotami pamięci po obu stronach procesora zmusiła producentów płyt do umieszczenia sekcji zasilania procesora na górze laminatu, nad podstawką. Nie ma tam wiele miejsca – zaledwie wąski pas o długości 9–10 cm. To za mało, by rozsądnie rozplanować sekcję mającą zapewnić ilość energii elektrycznej potrzebną po podkręceniu nowych układów. Wskutek tego radiatory sekcji zasilania są w zasadzie cały czas gorące, nierzadko dobijając do temperatury 100 stopni Celsjusza. Producenci wykorzystują komponenty, które teoretycznie bez problemu mogą działać w takich warunkach, pytanie tylko jak długo. Czy nie przyczyni się to do zwiększonej awaryjności płyt? Niestety, tego dziś się nie dowiecie.

Sama podstawka LGA2011 jest ogromna i o uszkodzenie styku nietrudno. Oby nie był to tak awaryjny element jak kiedyś.

Jest jeszcze jeden problem: na płyty powracają (w niektórych konstrukcjach) wentylatorki. Małe bzyczki w końcu się zakurzą i zatrą. Mogłoby się wydawać, że producenci płyt głównych już dawno zrezygnowali z tego typu rozwiązań i już do nich nie wrócą. Przymierzaliśmy się do zbadania ich głośności, ale zrezygnowaliśmy ze względu na to, że każda płyta ma funkcje regulacji prędkości obrotowej i nie na każdej wentylator włącza się od razu, po prostu porównanie byłoby niemiarodajne. Tak czy inaczej, na płycie Asus Rampage IV Extreme przebił się on przez szum karty Asus Radeon HD 6970 DirectCU II, zasilacza oraz układu chłodzenia procesora. Niezbyt optymistyczny obraz...

Liczba portów USB 3.0 na płytach z chipsetem X79 jest w najgorszym razie zadowalająca, lecz tylko drogie modele mają ich odpowiednio dużo, by w przyszłości ich nie zabrakło. Winny jest Intel, który nie zaimplementował odpowiedniego kontrolera w chipsecie. I to naszym zdaniem jedna z większych wad X79.

W zasadzie wszystkie płyty z wyjątkiem Intela DX79SI miały EFI zamiast standardowego BIOS-u. I nie ma w tym nic złego – w końcu to już standard i można dzięki temu bez problemu uruchamiać system z dysku twardego o pojemności większej od 2,2 TB. Kiepsko wypada natomiast czas ładowania owego EFI, zwłaszcza w przypadku płyt MSI i Asusa. W następnych wersjach należałoby go nieco skrócić.

Interesujące podejście reprezentuje Gigabyte G1.Assassin 2. W tej płycie postawiono po prostu na wyposażenie: zintegrowano świetnej klasy kartę dźwiękową Creative'a, bardzo dobrą kartę sieciową Bigfoot, dołączono także Bluetooth 4.0 wraz z Wi-Fi. Dla wielu będzie to miało znacznie większą wartość użytkową niż świetne możliwości podkręcania.

Ostateczny wybór, czy zmienić platformę na X79, pozostawiamy Czytelnikom. Ma ona, rzecz jasna, zalety i wady. Największą i najbardziej oczywistą wadą jest cena całej platformy, jednak najwyższa wydajność zwykle kosztowała dużo i nie inaczej jest tym razem. Szkoda tylko, że różnic w funkcjonalności w stosunku do taniego chipsetu P67 w zasadzie nie ma. Można by nawet stwierdzić, że płyty z chipsetem Z68 mają większą funkcjonalność, bo przecież umieją za pomocą funkcji QuickSync wykorzystać zintegrowany w procesorze układ graficzny do transkodowania wideo, i to ze świetnym rezultatem.

Do testów dostarczył: ASRock

Cena w dniu publikacji (z VAT): 929 zł

Do testów dostarczył: ASRock

Cena w dniu publikacji (z VAT): 859 zł

Do testów dostarczył: Asus

Cena w dniu publikacji (z VAT): 1239 zł

Do testów dostarczył: Asus

Cena w dniu publikacji (z VAT): 1399 zł

Do testów dostarczył: Asus

Cena w dniu publikacji (z VAT): 1549 zł

Do testów dostarczył: Asus

Cena w dniu publikacji (z VAT): 1329 zł

Do testów dostarczył: Gigabyte

Cena w dniu publikacji (z VAT): 1566 zł

Do testów dostarczył: Intel

Cena w dniu publikacji (z VAT): jeszcze nieznana

Do testów dostarczył: MSI

Cena w dniu publikacji (z VAT): 1249 zł