Cooler Master Silent Pro M
Każdy z trzech przedstawicieli serii Silent Pro M dotarł do naszej redakcji zapakowany w identyczne pudełko. Nie jest to zwykłe opakowanie, takie jakie zazwyczaj widzimy, dlatego też postanowiliśmy poświęcić mu fragment tekstu. Pudełko ma jednolity, czarny kolor i zostało „przyozdobione” logo Cooler Master oraz serii Silent Pro M. Całość została „przepasana” szarym kawałkiem papieru, na którym umieszczono zdjęcie zasilacza, oznaczenie modelu, specyfikację oraz odpis tabelki znamionowej. Oprócz tego jest krótka informacja o oznaczeniach modeli oraz zaproszenie na stronę producenta w celu zdobycia dodatkowych informacji. Nie byłoby w tym nic ciekawego, gdyby nie to, że informacje te zaprezentowano w 17 językach (w tym po polsku).
„Przepaska” oprócz podnoszenia poziomu lansu ma także inną ważną funkcję: zapobiega przypadkowemu otwarciu się opakowania podczas transportu. Pudełko otwieramy przez rozwarcie na boki dwóch części grzbietu. Przypomina to trochę otwieranie starej bramy garażowej lub – jeszcze bardziej obrazowo – ołtarza mariackiego Wita Stwosza. Potem tylko tekturka zabezpieczająca i już możemy dobrać się do zawartości.
Nie tylko opakowanie łączy modele serii Silent Pro M. Także wygląd i budowa zasilaczy są bardzo podobne, dlatego też przedstawimy je razem, zamiast rozpisywać się osobno na temat każdej z trzech wersji i co chwila powtarzać te same stwierdzenia.
Do naszej redakcji trafiły trzy zasilacze serii Silent Pro M o mocy: 500 (oznaczenie modelu RS-500-AMBA-D3), 600 (RS-600-AMBA-D3) i 700 W (RS-700-AMBA-D3). Każdy z nich ma po jednej linii zasilania +12 V oraz aktywną korekcję współczynnika mocy. Przy czym producent twierdzi, że współczynnik mocy jest większy niż 0,9. Należy także wspomnieć o zestawie zabezpieczeń, które znalazły się w zasilaczach Cooler Master: przed zbyt wysokim napięciem, przed zbyt wysokim prądem na linii, przed zbyt niskim napięciem na liniach wyjściowych, przed przegrzaniem zasilacza, przeciwzwarciowe oraz przeciwprzeciążeniowe.
Pod względem wyglądu i wykonania seria Silent Pro M prezentuje się bardzo podobnie jak przedstawione niedawno zasilacze firmy Corsair. Zasilacze utrzymano w czarnym matowym kolorze, a powłoka jest chropowata i całkiem przyjemna w dotyku. To przeciwieństwo tego, co mogliśmy zobaczyć w przypadku poprzedniego zasilacza firmy Cooler Master, który trafił na nasze strony (Cooler Master Real Power 850W). Tam obudowa była gładka niczym pupcia niemowlęcia, a do tego świetnie spisywała się w roli kieszonkowego lusterka. Inne rzucające się w oczy i ciekawe elementy to znajdująca się na jednym z boków plakietka z logo firmy oraz specjalne silikonowe podkładki, które zapobiegają przenoszeniu wibracji pomiędzy zasilaczem a obudową.
Co ciekawe, wszystkie z prezentowanych modeli (M500, M600 i M700) mają identyczne wymiary. To rzadko spotykana sytuacja, ponieważ zasilacze o mocy powyżej 650 W są zazwyczaj trochę większe. Ale do rzeczy. Wymiary zasilaczy to 150x150x86 mm (długość, szerokość, wysokość). Pierwsze różnice, chociaż i tak niewielkie, są w wadze. Model Silent Pro M500 waży dokładnie 1787 g, a „bracia” M600 i M700 są ciężsi dokładnie o 200 g.
We wnętrzu zasilaczy umieszczono czarne wentylatory o średnicy 13,5 cm. Jeśli chodzi o głośność zasilaczy, producent ograniczył się jedynie do stwierdzenia: ultracichy. Cechę tę sprawdzimy dokładnie podczas testów i porównamy z innymi przetestowanymi do tej pory zasilaczami. Dodatkowo dostępne są wykresy, które przedstawiają zależność napięcia zasilającego wentylator (a co za tym idzie – jego prędkości obrotowej) od obciążenia jednostki zasilającej. Możemy z nich odczytać, że do obciążenia wynoszącego około 350–400 W wentylator kręci się z prędkością bliską 600 obr./min przy napięciu 4,5 V. Powyżej tej wartości system zarządzający obrotami wentylatora zwiększa stopniowo napięcie. Zależnie od modelu przy obciążeniu maksymalnym wentylator kręci się z prędkością 900, 1000 lub 1150 obr./min.
Tylna ścianka zasilaczy ma strukturę plastra miodu, przez co łatwiej jest odprowadzać nagrzane powietrze z wnętrza urządzeń. Oprócz tego znalazł się tam włącznik oraz wtyk zasilania.
Zasilacze nie mają tradycyjnej tabliczki znamionowej. Zamiast tego producent umieścił stosowną naklejkę. Niestety, znajduje się ona po przeciwnej stronie niż w większości zasilaczy, i po zamontowaniu urządzenia w obudowie po prostu jej nie widać. Nie pochwalicie się kolegom, kto tak naprawdę ma mocniejszego.
Jak wspomnieliśmy zaraz na początku, każdy z zasilaczy należących do serii Silent Pro M ma jedną linię +12 V. Producent twierdzi, że rozwiązanie to sprawia, iż komputer, nawet po ekstremalnym podkręceniu komponentów, pozostanie w pełni stabilny. Do tego niestraszne im zestawy z więcej niż jedną kartą graficzną. Modele M600 i M700 otrzymały certyfikat SLI Ready, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by dwie karty działały także w najsłabszym M500. Oczywiście działać będą także karty AMD – pojedynczo i w tandemie. W modelu Silent Pro M500 linia +12 V może dostarczyć 34 A, a jej maksymalne obciążenie wynosi 408 W. W M600 linia +12 V dostarcza 40 A, co wskazuje na maksymalne obciążenie wynoszące 480 W. Najmocniejszy z trojaczków ma linię +12 V zdolną wytrzymać obciążenie 600 W i mogącą dostarczyć 50 A. Wartości charakteryzujące pozostałe linie, +3,3 V i +5 V, są identyczne we wszystkich trzech zasilaczach. +3,3 V dostarcza 28 A, a +5 V trochę mniej, 25. Razem mogą wytrzymać obciążenie 165 W.
Zasilacze serii Silent Pro M otrzymały certyfikat 80 PLUS. Oznacza to, że ich sprawność podczas pracy wynosi przynajmniej 80%. Producent podaje jednak, że średnia sprawność tych zasilaczy oscyluje w okolicach 85%.
Bezpośrednio za zasilaczami serii Silent Pro M stoi firma Enhance. To nie pierwsze zasilacze stworzone przez tego producenta dla Cooler Mastera. Na swoim koncie Enhance ma już serię Real Power Pro (m.in. Cooler Master Real Power 850W). Oprócz tego sprzedaje zasilacze OEM pod własnym szyldem oraz produkuje zasilacze dla takich firm, jak: Akasa, Antec, ASUS, Chieftec, Chill Innovation, NesteQ, NorthQ, Q-Technology, Silver Power, Silverstone, Xclio czy Zalman. Doświadczenia, jak widać, odmówić im nie można.
W każdym z pudełek oprócz zasilacza znajdziemy krótką rozkładaną instrukcję (fragment po polsku dotyczy warunków gwarancji i serwisu), przewód zasilania, płytę z elektroniczną wersją instrukcji oraz karteczkę gwarancyjną wielkości standardowej wizytówki. Niestety, w żadnym z pudełek nie znaleźliśmy śrubek, dzięki którym można zamontować zasilacz w obudowie. To drobna wada, ponieważ nie każdy użytkownik ma zestaw czterech zapasowych wkrętów.
Zasilacze serii Silent Pro M objęte są pięcioletnią gwarancją producenta. W polskich sklepach najczęściej znaleźć można model M600. Dostępny jest on za około 310 zł. Pozostali bracia, M500 i M700, są mniej popularni i gdy znajdą się w ofercie któregoś ze sklepów, należy przygotować się na ceny rzędu 265 zł (M500) i 355 zł (M700).
Cooler Master Silent Pro M – okablowanie
Jak łatwo wydedukować, słowo silent w nazwie serii związane jest z poziomem generowanego hałasu. Ale także pozostałe dwa człony nazwy mają jakieś ukryte znaczenie. Wyraz pro sugeruje, że nie mamy do czynienia z jakimś przeciętniakiem z osiedlowego sklepiku komputerowego, który przemieni się w popiół przy trzecim uruchomieniu prostego zestawu służącego jedynie do przeglądania internetu. Zajmijmy się jednak ostatnim członem. M to skrót od angielskiego słowa modular i oznacza, że zasilacz ma system odpinanych (modularnych) przewodów. Złącza, do których podpinamy przewody, są identyczne jak w zaprezentowanym niedawno zasilaczu Corsair HX620W. Wtyki do zasilania kart graficznych są standardowe, a te do pozostałych urządzeń zostały „spłaszczone”.
Okablowanie we wszystkich modelach jest praktycznie identyczne. Jedyna różnica to dodatkowa wiązka z wtyczkami SATA w modelach M600 i M700. Bezpośrednio z zasilaczy wyprowadzone są jedynie dwie wiązki zasilania. Standardowa 24-pinowa wtyczka zasilania (można ją rozpiąć na 20- i czteropinową) znajduje się na końcu przewodu poprowadzonego w nylonowym oplocie. Niestety, nie jest on zbyt długi: mierzy jedynie 40 cm. W niektórych konfiguracjach, tych z bardziej rozbudowanym systemem chłodzenia procesora i płytą główną z wtyczką zasilania w nietypowym miejscu, może być problem z podpięciem zbyt krótkiego kabla. Druga wiązka zwieńczona została rozpinaną ośmiopinową wtyczką (EPS12V). Tutaj producent poskąpił oplotu. Długość przewodu do regulacji napięcia procesora wynosi 54 cm.
Przy okazji artykułu o zasilaczu Corsair HX620W mówiliśmy o nietypowych przewodach przypominających trochę „stare” taśmy ATA. Chyba będziemy musieli zweryfikować opinię, że są nietypowe, ponieważ do zasilaczy serii Silent Pro M dołączono identyczne płaskie przewody.
Do każdego z zasilaczy możemy podpiąć dwie wiązki zakończone ośmiopinowymi (rozpinanymi) wtyczkami PCI Express. Słowo rozpinana jest nie do końca właściwe. Dodatkowe dwa piny są cały czas połączone z właściwą wtyczką i by podpiąć kartę z sześciopinowym złączem, należy ten fragment po prostu odgiąć. Długość każdego z przewodów wynosi 45 cm.
Wtyczki SATA umieszczono na wiązce o długości 75 cm. Pierwszy wtyk znajduje się w odległości 45 cm od zasilacza, a każdy następny oddalony jest o dalsze 15 cm. Łącznie mamy więc na wiązce trzy wtyczki zasilające do urządzeń z interfejsem SATA. Do modelu M500 dołączono dwie wiązki tego typu, a w dwóch pozostałych modelach są po trzy przewody. Jak łatwo policzyć, do M500 możemy podpiąć sześć urządzeń SATA, a do M600 i M700 – aż dziewięć.
W każdym zasilaczu znajdziemy identyczną liczbę kabli z wtyczkami typu molex i FDD. Do zasilaczy dołączono dwa rodzaje wiązek. Na jednej są trzy wtyczki molex, a na drugiej jeden z moleksów został zastąpiony przez wtyczkę zasilania dla stacji dyskietek. Odległości są identyczne jak w przypadku przewodów z wtyczkami SATA (45+15+15 cm).
Cooler Master Silent Pro M – wnętrze
A co piszczy w środku zasilaczy? Biorąc pod uwagę ich ciężar, raczej nie należy nastawiać się na ściśnięte komponenty próbujące rozsadzić od wewnątrz obudowę. Na pierwszy rzut oka widać jedynie dwa aluminiowe radiatory o grubych listkach.
Posłużymy się w tym miejscu schematem przygotowanym przez firmę Cooler Master.
Ciepło z mocno nagrzewających się miejsc jest bezpośrednio przekazywane na miedziane blaszki. Według danych producenta w tym wypadku przekazanie ciepła bezpośrednio do miedzi daje 70% większą wydajność, niż gdyby to były elementy aluminiowe. Następnie ciepło przekazywane jest do dużych radiatorów aluminiowych. W stosunku do miedzi rozwiązanie to ma być skuteczniejsze o około 2,4 razy. Jak powszechnie wiadomo, miedź szybciej od aluminium odbiera ciepło, jednak wolniej je potem oddaje do otoczenia (oprócz tego aluminium jest prawie trzykrotnie tańsze od miedzi). Potem już wystarczy odpowiednio duża powierzchnia rozpraszania i skierowany na nią strumień powietrza tworzony przez 13,5 cm wentylator. Recepta, jak widać, jest prosta. Czy sprawdzi się w praktyce? Testy pokażą.
Budowa wszystkich zasilaczy jest bardzo podobna. Jedyne różnice, jakie udało się nam wizualnie dostrzec, to mniejsza cewka w modelu M500 i inne kondensatory.
Większe elementy, które mogłyby się mechanicznie uszkodzić, zostały zabezpieczone za pomocą silikonu. W ten sposób zmniejszamy ryzyko ich przemieszczenia, czy to pod wpływem nacisku, czy też na przykład w wyniku upuszczenia zasilacza z wysokości.
Testy
Zasilacz przetestowaliśmy na następującej platformie sprzętowej:
- dwurdzeniowy procesor Pentium Extreme Edition 840 (3,2 GHz),
- system chłodzenia Scythe Infinity,
- płyta główna Intel D975XBX,
- 2x 1 GB pamięci Corsair Dominator TWIN2X2048-10000C5DF,
- dwie karty graficzne Radeon X1800 XT działające w trybie CrossFire,
- dysk twardy Seagate Barracuda 7200.8 400 GB,
- nagrywarka NEC ND-4571 DVD-RW.
Zestaw ten pod obciążeniem pobiera około 400–450 W.
Zasilacz został przetestowany zarówno w trybie spoczynku (WWW, praca biurowa), jak i pod obciążeniem (3DMark06 plus Prime95). Nasza platforma najbardziej obciąża linię +12 V; zasilane są z niej procesor oraz w głównej mierze karty graficzne. Linie +5 V oraz +3,3 V nie są zbyt mocno obciążone.
Napięcia zostały zmierzone miernikiem cyfrowym, podłączonym do wolnych wtyczek molex i SATA (+12 V i +5 V), a także PCI-E (+12 V). Napięcie +3,3 V mierzyliśmy, dołączając miernik do 24-pinowego wtyku ATX. Wykresy przedstawiają wartości maksymalnie odbiegające od wzorcowych.
Pomiary napięć 12 V zmierzone we wtyczce molex, a potem potwierdzone na kablu PCI Express dały trochę zaskakujące wyniki. Wszystkie zasilacze serii Silent Pro M mają wyraźnie podbite napięcie. W przypadku modelu M700 wynosi nawet 12,39 V. Do bezpiecznej granicy 12,6 V już niedaleka droga. Podbicie napięcia nie jest niczym złym, jednak wskazany jest umiar. Tym bardziej że pod obciążeniem widoczny jest skok napięcia. W M600 i M700 napięcie zmniejsza się o około 0,15 V, a w M500 – nawet o ponad 0,20 V. To niepokojące zjawisko. Na pewno nie można powiedzieć, że napięcia na liniach +12 V są stabilne niczym ustrój w Korei Północnej.
Tym razem jest już lepiej. Przy braku obciążenia napięcia na linii +5 V są praktycznie wzorcowe. Pod obciążeniem widać delikatny skok napięć, tym razem w górę, o około 0,05 V (w każdym z modeli). Nie jest to wyraźna ułomność, jednak warto to odnotować. Dotąd, podczas wcześniejszych testów, nie spotkaliśmy się z wahnięciami większymi niż 0,03 V (na linii +5 V).
Pomiary na linii +3,3 V nie wykazały żadnych odstępstw od normy. Pod obciążeniem we wszystkich zasilaczach zmierzyliśmy dokładnie 3,33 V. W spoczynku napięcia były delikatnie wyższe – o 0,01 lub 0,02 V.
Pomiary głośności
Test przeprowadziliśmy za pomocą miernika ciśnienia akustycznego w całkowicie bezgłośnym komputerze (odłączony wentylator na radiatorze procesora). Pomiar wykonaliśmy w odległości 10 cm od zamontowanego wentylatora.
W tym teście seria Silent Pro M ma się czym pochwalić. Wszystkie trzy zasilacze generują dźwięk o natężeniu poniżej 40 dB. To bardzo dobry rezultat, klasyfikujący produkty Cooler Mastera w czołówce przetestowanych dotychczas zasilaczy. Najcichszy z trojaczków okazał się model M700, który uzyskał wynik 39,4 dB. Identyczny rezultat osiągnął nagrodzony przez nas niedawno zasilacz Corsair HX620W. Daje to M700 trzecie miejsce. Miernik zbliżony do M500 wskazał 39,7 dB, a w przypadku M600 było to 39,8 dB. Jak widać, różnice są bardzo niewielkie, wręcz kosmetyczne. Podczas zwykłej pracy (gdy zasilacz zamontowany jest w obudowie stojącej pod biurkiem) nie dochodzi do nas żaden szmer. To akurat nas specjalnie nie dziwi, ponieważ leżący swobodnie na biurku pracujący zasilacz jest słyszalny dopiero z odległości 10–15 cm od źródła dźwięku. Przy obciążeniu sytuacja się praktycznie nie zmienia. Nawet wzrost prędkości wentylatora po silnym i długotrwałym obciążeniu nie skutkuje wzrostem głośności do tego stopnia, by był on wyraźnie słyszalny. Trzeba się cierpliwie wsłuchiwać. Najlepiej na klęczkach, plecy w pałąk, z uchem przy obudowie komputera.
Pomiary poboru z sieci
Ostatnim testem, jaki przeprowadziliśmy, były pomiary poboru energii z sieci, zarówno podczas spoczynku, jak i pod obciążeniem. W ten sposób możemy w pewnym stopniu określić sprawność przetestowanych zasilaczy.
Kolejny test i kolejny świetny wynik serii Silent Pro M. W spoczynku model M700 pobierał z sieci „jedynie” 190 W. To najniższy jak do tej pory rezultat. I wart odnotowania ze względu na przekroczenie granicy 200 W. M600 i M500 także poradziły sobie bardzo dobrze. M600, osiągając 200 W, wyrównał rezultat uzyskany przez zasilacz Corsair HX620W. M500 potrzebował 207 W i wylądował tuż za mocniejszym bratem. Zasilacze spisały się nieźle także pod obciążeniem. Co prawda M700 stracił palmę pierwszeństwa, nie udało mu się też obronić drugiego miejsca, jednak trzecia lokata z 413 W to świetny wynik. Model M600 uplasował się w środku stawki z poborem mocy wynoszącym 418 W. Trochę gorzej zaprezentował się M500. W jego przypadku miernik wskazał 434 W. Najwyraźniej przekroczyliśmy obciążenie, przy którym sprawność jest największa.
Podsumowanie
Zasilacze firmy Cooler Master należące do serii Silent Pro M to „złożone” konstrukcje. To zbiór ciekawych pomysłów i wysokiej jakości wykonania, które przyprawiono szczyptą drobnych wad. Niestety, czasami nawet najmniejsza ilość przyprawy może obrzydzić pieczołowicie przyrządzany posiłek.
Jeśli chodzi o napięcia, pierwsza sprawa to wysokie wartości napięcia na linii +12 V podczas spoczynku. Seria Silent Pro M ma spośród dotychczas przetestowanych zasilaczy najmocniej podbite napięcia. Wartość 12,39 V, którą zmierzyliśmy, testując model M700, powinna zapalić lampkę ostrzegawczą. Do górnej granicy normy (12,60 V) jeszcze trochę brakuje, jednak tak wysokie napięcie nie jest na pewno powodem do dumy. Podczas testów zauważalne były skoki napięcia na linii +12 V. I co warte zaznaczenia, efekt ten występował w każdym modelu, jaki trafił do naszej redakcji. Najgorzej wypadł pod tym względem M500: różnica w napięciu pomiędzy spoczynkiem a obciążeniem wynosiła około 0,20 V. W pozostałych modelach było już trochę lepiej, jednak różnice na poziomie 0,15 V nie pozwalają tym urządzeniom znaleźć się wysoko na skali stabilności. Oczywiście, wartości napięcia zarówno przy obciążeniu, jak i jego braku mieszczą się jak najbardziej w normie, ale ich wyraźny skok należy odnotować. Trochę lepiej wypadła linia +5 V, jednak i tutaj widoczne były delikatne różnice w napięciu pomiędzy spoczynkiem a obciążeniem. Najlepiej wypadła, jak zwykle, linia +3,3 V. Tutaj każdy z zasilaczy podawał 3,33 V podczas obciążenia i o 0,01 V więcej podczas spoczynku.
Duży plus należy się zasilaczom za system modularnego okablowania. Ciekawe wykonanie przewodów, jakie zaobserwowaliśmy po raz pierwszy w zasilaczu Corsair HX620W, charakteryzuje także serię Silent Pro M. Przewody są długie, giętkie i mają dużą liczbę wtyczek. Możliwość konfiguracji jest naprawdę duża. Jedyny minus związany z okablowaniem to zbyt krótki główny przewód zasilający. Długość 40 cm może być niewystarczająca w przypadku rozbudowanych zestawów. Tym razem wielkość (długość) ma jednak znaczenie.
Zasilacze są wykonane starannie, z dobrej jakości materiałów. Bardzo ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie silikonowych oprawek niwelujących przenoszenie drgań na linii zasilacz – obudowa. Wygląda to ciekawie, ale co ważniejsze, sprawdza się w praktyce. Po zamontowaniu zasilaczy w obudowie nie dało się wykryć żadnych drgań (także akustycznie) na powierzchni obudowy.
Słowo silent w nazwie serii zobowiązuje. Na szczęście w tym elemencie Cooler Master spisał się na medal. Zarówno w spoczynku, jak i pod obciążeniem zasilacze są praktycznie niesłyszalne. Model M700 osiągnął najlepszy wynik z całej grupy, uzyskując 39,4 dB. Pozostałe modele radziły sobie niewiele gorzej. Różnica pomiędzy nimi jest możliwa do wykrycia jedynie za pomocą specjalistycznego sprzętu. Natężenie dźwięku poniżej 40 dB to bardzo dobry rezultat, plasujący urządzenia serii Silent Pro M w samej czołówce przetestowanych przez nas zasilaczy.
Od strony finansowej zasilacze serii Silent Pro M prezentują się dosyć różnie. Najsłabiej na tym polu wypada model M500. W tej części rynku panuje bardzo duża konkurencja, a niektórzy producenci (Chieftec, Corsair, Mode Com, OCZ) proponują produkty o podobnych możliwościach za trochę niższą cenę. Zdecydowanie lepiej wypadają dwa pozostałe modele – M600 i M700. Zasilacze te mają bardzo dobry stosunek możliwości do ceny i są jednymi z tańszych zasilaczy w swoich segmentach rynkowych. To propozycje, które warto rozważyć, kupując zasilacz w granicach 300–350 zł.
Rekomendacja? Gdyby nie ta szczypta wad... Owszem, drobnych, ale jeśli zebrać je razem, pogarszają nieco pozytywny obraz zasilaczy Cooler Master Silent Pro M.
Do testów dostarczył: Cooler Master
Cena w dniu publikacji (z VAT): około 265 złotych
Do testów dostarczył: Cooler Master
Cena w dniu publikacji (z VAT): około 310 złotych
Do testów dostarczył: Cooler Master
Cena w dniu publikacji (z VAT): około 355 złotych