GeForce FX 5800 Ultra - recenzja na żywo [zakończona]

Architektura NV30, jak na nowoczesny układ graficzny przystało, jest od początku do końca zmiennoprzecinkowa. Układ ma oficjalnie osiem potoków renderujących, w każdym po jednej jednostce mapującej tekstury. Nie tak dawno odkryto, że NVIDIA trochę oszukuje swych konsumentów, bowiem układ ma tak naprawdę tylko cztery potoki renderujące, a w każdym po dwie jednostki TMU. Układ teksturujący jest zatem zbliżony do GeForce4 Ti. NV30 potrafi jednak mapować 16 tekstur w jednym przejściu, podobnie zresztą, jak ATI R300.

Gruntownym zmianom poddano natomiast jednostkę cieniowania wierzchołków (Vertex Shader). Jak pamiętacie, GeForce4 Ti posiadał dwie oddzielne jednostki tego typu. Tymczasem GeForce FX ma jedną, ale składającą się z wielu zmiennoprzecinkowych procesorów, zdolnych do równoległej pracy. Stąd nazwa tej jednostki - Massively Parallel Vertex Shader Engine, co przetłumaczyć możemy mniej-więcej tak: "Zaawansowana (bo przecież nie Masywna! :-)) Równoległa Jednostka Cieniwania Wierzchołków". Według NVIDII, Vertex Shader NV30 potrafi przetworzyć aż 375 milionów trójkątów na sekundę. Wow!

Jednostka cieniowania wierzchołków zintegrowana wewnątrz GeForce FX jest w pełni zgodna ze specyfikacją 2.0, jednak w dużym stopniu wychodzi ponad tę specyfikację. Przykładowo, kod programu Vertex Shadera może zawierać maksymalnie 65 tys. instrukcji, podczas gdy specyfikacja Vertex Shader 2.0 przewiduje jedynie 1024 instrukcje. Program może zawierać również nawet 256 pętli (wg specyfikacji VS 2.0 wystarczą 4). Dodano także możliwość wywoływania funkcji i powrotu z nich do kodu głównego programu (Call & Return). Porównanie możliwości jednostki cieniowania wierzchołków zawartej w NV30 do tej obecnej w ATI R300, a także tej opisanej przez specyfikację VS 1.1 wchodzącą w skład DirectX 8.0 przedstawiamy poniżej:

15:27 NV30 posiada także zaawansowaną jednostkę cieniowania pikseli (Pixel Shader). Ona także przekracza specyfikacją PS 2.0. Zresztą najlepiej zobrazujemy to w tabelce:

Wiele z wymienionych parametrów odpowiada już specyfikacji Pixel Shader 3.0 (!), np. swizzling (nie za bardzo wiemy, jak przetłumaczyć ten termin na język polski :-)).

16:02 Wraz z GeForce FX pojawiło się pojęcie "CineFX". Cóż ono oznacza? Skrót pochodzi od słów "Cinematic Effects", czyli "efekty kinowe", a termin określa umiejętność tworzenia fotorealistycznej grafiki 3D przez nowy układ NVIDII. Dużą rolę odgrywa tu operowanie na zmiennoprzecinkowym kolorze o 128-bitowej precyzji. Co ciekawe, NVIDIA w swoich prezentacjach prezentuje tabelkę, z której wynika, że ATI R300 operuje wyłącznie na 32-bitowym kolorze. Tymczasem prawda jest taka, że R300 również potrafi generować 128-bitowy kolor zmiennoprzecinkowy (Floating-Point), co firma demonstruje w swoich programach z kolorowym samochodem czy przezroczystymi kulkami (patrz tutaj). Pisaliśmy o tym zresztą w naszej recenzji karty HIS Excalibur RADEON 9700 PRO.

16:21 GeForce FX został wyposażony w krzyżowy kontroler pamięci o 128-bitowej szynie danych (składający się tak naprawdę z czterech niezależnych, 32-bitowych kontrolerów pamięci). Podobną architekturą cechował się GeForce4 Ti. Tymczasem ATI R300 ma 256-bitowy kontroler pamięci, który przy tym samym taktowaniu potrafi przesłać dwukrotnie więcej danych.

Aby dorównać przepustowością pamięci, NVIDIA wybrała pamięci DDR-II, których główną zaletą jest możliwość pracy ze znacznie wyższymi zegarami. Na kartach GeForce FX 5800 Ultra taktowanie pamięci wynosi aż 1 GHz efektywnie! Daje to przepustowość na poziomie ok. 16 GB/s przy 128-bitowej magistrali. Nadal mniej, niż oferuje R300 (19 GB/s).

NVIDIA zastosowała jednak bardzo sprytną technologię, którą nazwała Intellisample. Składa się ona z kilku składników. Najważniejszym z nich jest kompresja koloru. Jednostka odpowiadająca za kompresję została umieszczona pomiędzy układem renderującym a pamięcią, dzięki czemu obrazy wygenerowane przez układ graficzny już w postaci skompresowanej trafiają do pamięci. Według NVIDII, współczynnik kompresji dochodzi do 4:1, co daje szczytowo nawet przepustowość 48 GB/s. Algorytmy kompresji koloru działają najefektywniej przy włączonym wygładzaniu krawędzi, dzięki czemu teoretycznie GeForce FX z włączonym anty-aliasingiem prawie w ogóle nie zwalnia. Czy tak jest naprawdę - przekonamy się.

Skoro już wspomnieliśmy o wygładzaniu krawędzi, warto dodać, że GeForce FX udostępnia nowe tryby AA: 6XS oraz 8X. W dalszej części recenzji zbadamy, jaką jakością cechują się nowe tryby anty-aliasingu.

Na technologię Intellisample składa się ponadto jeszcze wydajniejszy algorytm czyszczenia bufora Z, a także algorytm czyszczenia koloru w buforze ramki. GeForce FX udostępnia także udoskonalone, adaptywne (samodostosowujące się) algorytmy filtrowania trójliniweego i anizotropowego. Można wybrać pomiędzy trybem o bardzo wysokiej wydajności, ale ciut gorszej jakości obrazu a trybem o najwyższej jakości obrazu, jednak z nieco większym spadkiem wydajności.

16:45 Jeszcze kilka słów o taktowaniu. Specyfikacja GeForce FX 5800 Ultra zakłada pracę układu graficznego z częstotliwością 500 MHz, a pamięci - 1 GHz (efektywnie). Przy takich wartościach NV30 bardzo się grzeje i musi być chłodzony niezwykle wydajnymi wiatrakami. W swoim projekcie referencyjnym NVIDIA stworzyła system FX Flow, który polega na wyprowadzanie gorącego powietrza specjalnym tunelem na zewnątrz obudowy komputera. System ten już od jakiegoś czasu stosowany jest przez ABITa pod nazwą OTES (Outside Thermal Exhaust System). Niestety wiatraczek w systemie FX Flow jest na tyle głośny, że powstało już wiele żartów w internecie na jego temat. Ich zbiór znajdziecie tutaj.

W niniejszej recenzji przyjrzymy się trzem różnym kartom graficznym GeForce FX 5800 Ultra - produkcji Gainwarda, PNY i MSI. Sprawdzimy także, jak firmy te rozwiązały problem chłodzenia.

Na rynku pojawiły się także karty GeForce FX 5800, bez przyrostka Ultra. Ich taktowanie jest nieco niższe - 400/800 MHz (układ graficzny/pamięć). Większość z nich ma także już zwykłe, ciche wiatraczki.

Gainward FX PowerPack! Ultra/1000 PLUS

17:33 Karty prezentować będziemy w takiej kolejności, w jakiej dotarły one do naszej redakcji. Na początek na ruszt weźmiemy kartę Gainwarda, którą otrzymaliśmy wczoraj. Potem zajmiemy się kartą PNY, a na końcu - MSI.

Gainward FX PowerPack zapakowana jest w nad wyraz duże pudło, zbliżone rozmiarami do opakowań od płyt głównych!

17:44 A oto i sama karta:

18:02 Gainward zastosował na niej swój własny system chłodzenia, który jednak także wyprowadza ciepłe powietrze na zewnątrz obudowy komputera przezroczystym, plastikowym tunelem. Podobnie, jak w przypadku systemu FX Flow NVIDII, także karta Gainwarda zajmuje dwa "śledzie" - na jednym znajdziemy gniazda D-Sub dla monitora CRT i DVI dla monitora LCD, a także wyjście TV (S-Video), zaś na drugim widoczne są otworki, przez które wydmuchiwane jest gorące powietrze. Czy system chłodzenia zastosowany na opisywanej karcie jest głośny? Tego jeszcze nie wiemy.

19:09 Zwróćcie ponadto uwagę, że karta wymaga dodatkowego zasilania - podobnie, jak nowe RADEONy. Z tym że na GeForce FX znajdziemy takie same gniazdka, jak w dyskach twardych.

A tak wygląda karta Gainwarda od spodu:

19:33 Gainward znany jest z tego, że wzbogaca swoje karty z wyższej półki o dodatkowe akcesoria. Jak może pamiętacie, do modelu GeForce4 Ultra/750 XP PowerPack! firma dodawała kontroler FireWire. Nie inaczej jest i w przypadku karty FX PowerPack! Ultra/1000 PLUS - dostajemy z nią ten sam kontroler FireWire w postaci oddzielnej karty PCI:

Karta oparta jest na układzie VIA VT6303 i ma na śledziu trzy duże, 6-pinowe gniazda. Jest także jedno gniazdo wewnętrzne.

19:52 Innowacją jest natomiast fakt, że wraz z akceleratorem Ultra/1000 PLUS dostajemy... sześciokanałową kartę dźwiękową! Jej sercem jest układ CMI 8738, spotykany bardzo często na wielu płytach głównych. Karta ma na śledziu pięć gniazd mini-jack: trzy pełnią rolę wyjść audio (dla głośników przednich, tylnych i centralnego/subwoofera), zaś pozostałe dwa to wejścia (liniowe i mikrofonowe).

Sobota, 29 marca 2003

06:20 W pudełku z kartą Gainwarda znajduje się ponadto dodatkowy śledź, na którym znajdziemy cyfrowe wejścia i wyjścia dźwięku w obu standardach: elektrycznym S/PDIF i optycznym TOSlink. Śledź łączy się z kartą muzyczną płaskim kabelkiem (widoczny na zdjęciu).

Komplet uzupełnia ponadto zestaw kabli:

Na razie nie wyciągaliśmy ich jeszcze z torebek, jednak po kolei: po lewej u góry widzicie kabel światłowodowy (TOSlink), umożliwiający cyfrowe łączenie karty dźwiękowej z cyfrowymi urządzeniami audio, jak Mini-Disc czy DAT. Gruby czarny kabel u góry po prawej to kabel FireWire - z jednej strony zakończony wtyczką 6-pinową, którą wpinamy w kontroler Gainwarda, z drugiej zaś małą wtyczką 4-pinową, którą wpinamy np. w kamerę miniDV.

Na środku zdjęcia widać dodatkowy kabelek zasilający, który wpinamy w kartę graficzną. Po lewej u dołu - czerwona przejściówka z DVI na D-Sub, przydatna wtedy, gdybyśmy do karty chcieli podłączyć dwa monitory CRT. Na środku u dołu... słuchawki! Jak już zauważył jeden z naszych Czytelników w komentarzu do artykułu, czyżby była to delikatna sugestia Gainwarda?... Instalujemy kartę dźwiękową, zakładamy słuchawki i nie słyszymy wentylatora na karcie? :-). Ostatni kabelek, po prawej na dole, to przejściówka z S-Video na Composite - na wypadek, gdybyśmy chcieli podłączyć telewizor do karty graficznej, a nie mamy w nim gniazdka S-Video.

Oczywiście wraz z kartą Gainwarda otrzymujemy instrukcję obsługi (dwie małe książeczki, w tym jedna po polsku!), a także cztery krążki CD z oprogramowaniem:

Oprócz sterowników do samej karty graficznej oraz dołączonej karty dźwiękowej, dostajemy pełną wersję gry Duke Nukem Manhattan Project (nie mylić z Duke Nukem Forever!) oraz pakiet InterVideo WinCinema do odtwarzania filmów DVD i przechwytywania wideo.

To tyle, jeśli chodzi o kartę Gainwarda, pozwólcie, że wpierw zaprezentujemy kilka testów, a potem opiszemy pozostałe dwie testowane karty.

Ruszamy z testami!

06:28 Czas wreszcie zainstalować kartę Gainwarda w komputerze testowym! Musimy się spieszyć, bo jeszcze dziś po południu kartę musimy odesłać do Wrocławia, do redakcji znanego polskiego magazynu komputerowego :-). Dalsze testy będziemy wówczas przeprowadzać już na kartach PNY oraz MSI.

Nasz zestaw testowy jest ten sam, co zwykle:

Na komputerze zainstalowany jest Windows XP Professional, doinstalowaliśmy także pakiet DirectX 9.0, gdyż będziemy oczywiście przeprowadzać testy w 3DMarku03. Dla karty graficznej zamierzamy użyć sterowników Detonator 43.45, które miały swą premierę wczoraj. Są co prawda dość kontrowersyjne, gdyż podobno dziwnie zawyżają wyniki w 3DMarku03, jednak spróbujemy wychwycić, czy NVIDIA oszukuje, czy nie.

Czas zainstalować kartę. Zaraz zobaczymy (to jest usłyszymy), czy hałasuje.

07:00 Karta już siedzi w testowym komputerze. Jej system chłodzenia zasłania slot PCI sąsiadujący z AGP, więc nic już w nim nie zainstalujemy.

Po włączeniu komputera usłyszeliśmy... suszarkę. Ale tylko na kilka sekund. Po chwili wiatraczek został spowolniony. Uruchomił się system operacyjny, więc szybko zainstalowaliśmy sterowniki Detonator 43.45. Na razie karta zachowuje się cicho. Podobno jednak GeForce FX włącza "suszarkę" po uruchomieniu dowolnej aplikacji 3D. Zaraz się o tym przekonamy.

Na razie przyjrzeliśmy się zakładkom w sterownikach NVIDII:

Karta działa w trybie AGP 4X, gdyż chipset na naszej płycie (i850) nie udostępnia trybu AGP 8X. Przeprowadzimy jednak oddzielne testy AGP 4X vs 8X na płycie z chipsetem nForce2.

Jak widać na powyższym screenshocie, karta ma także 128 MB pamięci (DDR-II). Każdy GeForce FX 5800/5800 Ultra ma właśnie tyle pamięci.

A to już zakładka Performance & Quality Settings. Widać ustawienia Intellisample. Na razie są to domyślne wartości, które w dalszej części recenzji będziemy modyfikować i sprawdzać, jak wpływają na wydajność karty tudzież jakość obrazu.

Przy pomocy programu nVHardPage uaktywniliśmy ukrytą zakładkę Clock Frequencies. A tutaj ciekawostka:

W trybie 2D karta działa z zegarami 300/600 MHz, dzięki czemu temperatura układu graficznego oraz pamięci nie wymaga super wydajnego chłodzenia (dlatego "suszarka" jest teraz w trybie "stand-by" :-)).

Tymczasem w trybie 3D taktowanie podnoszone jest do wartości docelowych - 500 MHz/1 GHz. I wtedy już powinniśmy usłyszeć słynny hałas wiatraczka.

GeForce FX posiada dodatkowo wbudowany system monitoringu temperatury układu graficznego:

W Windows temperatura wynosi na razie około 48-49^oC.

Pora uruchomić Quake III Arena! :-)

Quake III Arena

07:08 No i niestety - tuż po uruchomieniu Quake III Arena, wiatraczek na karcie graficznej wszedł na wyższe obroty. I naprawdę głośno hałasuje :-(. Spróbujemy nagrać jakoś ten dźwięk, byście i Wy mogli go usłyszeć...

08:18 Zgodnie z obietnicą - nagraliśmy dźwięk wiatraczka zainstalowanego na karcie Gainwarda. Początkowo pracuje w trybie cichym, po czym słychać, jak "rozkręca się" po uruchomieniu Quake III Arena. Plik MP3 pobrać możecie stąd (40 kB).

Po wyjściu z aplikacji 3D (w naszym wypadku - Quake III Arena) wiatraczek wciąż hałasuje, do momentu, gdy temperatura układu graficznego spadnie do około 54^oC. Wówczas wiatraczek znów zwalnia i robi się cichy. Podczas testów w Quake III Arena temperatura GPU podnosi się do blisko 70^oC.

08:37 Hałas hałasem, ale na pewno wszystkich interesuje, jakie osiągi uzyskał GeForce FX 5800 Ultra w Quake III Arena. Oto i one - wraz z porównaniem do kart RADEON 9700 PRO i GeForce4 Ti 4600 (który dotychczas był najszybszą propozycją NVIDII):

No i RADEON 9700 PRO spadł na drugie miejsce. Zwróćcie uwagę na to, że im wyższa rozdzielczość, tym większa jest przewaga GeForce FX nad ATI R300.

AquaMark v2.3

08:46 Drugi test przeprowadziliśmy w programie AquaMark v2.3. Specjalnie podkreślamy numer wersji, bo już niedługo pojawi się AquaMark v3.0. AquaMark v2.3 to benchmark zgodny z DirectX 8.0, w pełni korzysta z jednostek Pixel i Vertex Shader. Oto wyniki:

Rezultaty są dość interesujące. W rozdzielczości 1024x768x32 GeForce FX 5800 Ultra wypadł dziwnie słabo. Jednak w 1280x1024x32 zbliżył się do RADEONa 9700 PRO, a w 1600x1200x32 wręcz go zmiażdżył.

Ciekawe jest także to, że GeForce FX bardzo minimalnie zwalnia przy zwiększaniu rozdzielczości: 66 fps w 1024, 62 fps w 1280, 57 fps w 1600. Zobaczcie, jak szybko skracają się słupki RADEONa 9700 PRO czy GeForce4 Ti 4600.

Codecreatures Benchmark Pro

10:51 Pamiętacie, jak Codecreatures rok temu powalał na kolana wszystkie karty graficzne? Jedynie GeForce4 Ti ze 128 MB pamięci jako-tako sobie w nim radził. Zobaczmy, jak sytuacja wygląda obecnie:

RADEON 9700 PRO dzielnie walczy z przeciwnikiem z wrogiego obozu. Utrzymuje przewagę w rozdzielczościach 1024x768 i 1280x1024, jednak traci ją w trybie 1600x1200. GeForce FX - jak zwykle - świetnie sobie radzi w wysokich rozdzielczościach.

Unreal Tournament 2003

11:04 Następny test - Unreal Tournament 2003, skrypt flyby-antalus.

I tym razem RADEON 9700 PRO wygrał w rozdzielczości 1024x768, jednak FX wyprzedził go w trybach 1280x1024 i 1600x1200.

Serious Sam: The Second Encounter

16:07 W grze Serious Sam układy NVIDII czują się nad wyraz dobrze, gdyż nawet GeForce4 Ti 4600 jest szybszy od RADEONa 9700 PRO (z wyjątkiem rozdzielczości 1600x1200). Tymczasem GeForce FX 5800 Ultra, choć jest szybszy od Ti 4600, to jednak dość nieznacznie:

Ponownie, zmiana rozdzielczości zdaje się nie robić większego wrażenia na GeForce FX 5800 Ultra.

3DMark2001 SE

18:12 Sprawdźmy, jak GeForce FX 5800 Ultra radzi sobie w obu 3DMarkach. Na początek dwuletni już 3DMark2001 SE, potrafiący wykorzystać najwyżej procedury DirectX 8.1:

Tak przedstawiają się wyniki ogólne. RADEON 9700 PRO prowadzi w rozdzielczościach 1024x768 i 1280x1024, a GeForce FX wyprzedza go o włos w 1600x1200. Spójrzmy na wyniki cząstkowe:

W rozdzielczości 1024x768, w Game 1 do Game 3, RADEON 9700 PRO zdecydowanie prowadzi. W teście Game 4 Nature FX jest jednak o 11% szybszy.

GeForce FX świetnie poradził sobie w testach High Polygon Count. Jego przewaga nad 9700 PRO w tych testach jest wręcz miażdżąca.

W 1280x1024 sytuacja jest podobna do trybu 1024x768.

W 1600x1200 wydajność FX i 9700 PRO jest porównywalna, raz jeden układ jest szybszy, raz drugi. Pozostałe testy, jak poprzednio: High Polygon Count: FX rządzi, Vertex Shader: 9700 PRO rządzi, Advanced Pixel Shader Speed (test Pixel Shadera 1.4): 9700 PRO rządzi.

3DMark03

19:27 Test ten wzbudza wiele emocji, zwłaszcza w świetle ostatnich, bardzo tajemnicznych optymalizacji sterowników NVIDII. Pierwotnie GeForce FX 5800 Ultra uzyskiwał w 3DMarku03 w okolicach 3 tysięcy punktów (w rozdzielczości 1024x768), jednak pewnego dnia NVIDIA opublikowała sterowniki Detonator, z którymi FX przyspiesza niemal dwukrotnie. Stosowane przez nas drivery, 43.45, również należą do tych optymalizowanych. Na razie zaprezentujemy tylko uzyskane wyniki, a w dalszej części recenzji postaramy się przeanalizować, skąd biorą się tak duże rozbieżności wyników przy różnych wersjach Detonatorów.

We wszystkich rozdzielczościach, od 1024x768 po 1600x1200, GeForce FX wyprzedza RADEONa. Zobaczcie porównanie wyników cząstkowych:

• Porównanie w rozdzielczości 1024x768x32
• Porównanie w rozdzielczości 1280x1024x32
• Porównanie w rozdzielczości 1600x1200x32

Gdy będziecie przeglądać powyższe porównanie, zapewne zwrócicie uwagę na fakt, że 3DMark03 zapamiętał taktowanie karty graficznej GeForce FX 5800 Ultra o wartościach 300/600 MHz. Tymczasem w trybie 3D działała ona tak naprawdę z częstotliwością 500/1000.

Niedziela, 30 marca 2003

15:23 Na Waszą prośbę przeprowadziliśmy testy w grze Return to Castle Wolfenstein. Wykorzystaliśmy skrypt checkpoint. Wyniki są jednak dość dziwaczne:

Po prostu nie traktujmy ich zbyt serio :-).

GeForce FX @ Athlon XP 2700+ @ nForce2

22:17 Ponieważ pojawiły się głosy, że nasze wyniki są stosunkowo niskie, chcielibyśmy podkreślić, że Pentium 4 2,2 GHz na magistrali 400 MHz oraz płyta D850MV to już sprzęt nie pierwszej świeżości. P4 2,2 GHz miał swą premierę ponad rok temu, więc nie dziwcie się, że w 3DMarku2001 SE mamy 12 tysięcy punktów, a nie 15. Aby jednak udowodnić, że nie rzucamy słów na wiatr, przełożyliśmy testowaną kartę Gainwarda do drugiego zestawu testowego. W naszym laboratorium cały czas czeka na ciąg dalszy testów płyta Chaintech 7NJS Zenith. Ostatnio testowaliśmy na niej Athlona XP 2500+ z rdzeniem Barton, ale procesor wrócił już do firmy, która go nam wypożyczyła. Obsadziliśmy więc na płycie procesor silniejszy, Athlon XP 2700+, o taktowaniu 2,16 GHz. Konfiguracja zestawu jest zatem następująca:

A oto wyniki kilku testów:

Jak widać, GeForce FX 5800 Ultra dysponuje sporym zapasem mocy i po przełożeniu go do szybszego komputera uzyskaliśmy wyraźny wzrost wyników.

23:06 Jeszcze - dla dociekliwych - szczegółowe wyniki z 3DMarka03:

• Porównanie w rozdzielczości 1024x768x32
• Porównanie w rozdzielczości 1280x1024x32
• Porównanie w rozdzielczości 1600x1200x32

AGP 8x vs 4x

23:44 Na naszym forum, w wątku, w którym składacie propozycje testów GeForce FX, jeden z Czytelników zaproponował sprawdzenie, jak na wydajność karty wpływa tryb AGP 8x. Nasza podstawowa platforma testowa (Pentium 4 2,2 GHz na płycie Intel D850MV) udostępnia jedynie tryb AGP 4x, więc nie mieliśmy możliwości przeprowadzenia takowego testu.

Na szczęście chipset nForce2 na płycie Chaintech 7NJS Zenith jest już na tyle nowoczesny, że wspiera także standard AGP 8x (AGP 3.0). Domyślnie tryb AGP 8x jest włączony, więc wszystkie przedstawione powyżej wyniki uzyskaliśmy właśnie gdy karta pracowała w tym trybie.

Postanowiliśmy jednak przetestować GeForce FX 5800 Ultra na tej samej platformie testowej, jednak w trybie AGP 4x. Płyta Chaintecha umożliwia wyłączenie AGP 8x w BIOSie. W takim wypadku karta graficzna spada na tryb AGP 4x. Tak też się stało w naszym przypadku:

Skoro udało nam się wymusić pracę GeForce FX w trybie AGP 4x, zdjęliśmy ponownie wyniki z tych samych testów, co wcześniej. Oto uzyskane rezultaty:

Jak widzicie, przyrost wydajności wynikający z przełączenia się z trybu AGP 4x do 8x, jeśli w ogóle jest, to bardzo znikomy.

Poniedziałek, 31 marca 2003

Podkręcanie

12:43 Kilku naszych Czytelników prosiło o testy podkręcania GeForce FX 5800 Ultra. Właśnie je zakończyliśmy. Niewątpliwie, FX to karta, która praktycznie w ogóle nie daje się podkręcać. Już przy standardowym taktowaniu, 500/1000 MHz, radiatory na karcie Gainwarda były tak gorące, że nie dało się ich prawie dotknąć - parzyły w palce. Nie dziwne, że GeForce FX wymaga aż tak wydajnego (i niestety głośnego) chłodzenia.

Oczywiście postanowiliśmy sprawdzić, jak bardzo uda się podnieść taktowanie układu i pamięci. Okazało się jednak, że napotkaliśmy przy tym drobne problemy. PowerStrip rozpoznawał jedynie taktowanie karty w trybie 2D, a więc 300/600 MHz. Musieliśmy podkręcać przez zakładkę Clock Frequencies w sterownikach Detonator. Standardowe taktowanie wynosi 500/1000 dla trybu 3D (tzw. tryb Performance). Suwakami można podnosić taktowanie układu graficznego aż do 600 MHz, a pamięci do... no właśnie, nie wiadomo. Licznik stuka jedynie do wartości 1 GHz:

Gdy jednak popchnie się suwak w prawą stronę, licznik nadal stoi na 1 GHz.

Zauważyliśmy jednak, że licznik jest wyskalowany co 20 MHz, a więc odległość między dwoma sąsiadującymi ze sobą przedziałkami to 20 MHz. Ustawiliśmy zatem suwak na 990 MHz, a potem przesunęliśmy go na kolejną przedziałkę na prawo, a więc 1010 MHz. Mimo że licznik nadal wskazywał 1 GHz, to jednak teraz taktowanie pamięci wynosiło 1010 MHz. Uruchomiliśmy 3DMarka - bez problemów. To samo w Quake III Arena. Kolejne podniesienie taktowania pamięci - na 1030 MHz - też bez problemów. Tą metodą (oczywiście także przesuwając suwak taktowania układu graficznego) wyznaczyliśmy maksymalne taktowanie, przy jakim karta Gainwarda była stabilna - 530/1090 MHz. Przy taktowaniu układu graficznego zegarem 540 MHz, w Quake III Arena pojawiały się artefakty (na logo Quake w menu latały śmieszne trójkąty). Gra była jednak bardziej odporna na taktowanie pamięci i zawiesiła się dopiero przy 1150 MHz. Jednak delikatny 3DMark wieszał się już przy taktowaniu pamięci zegarem 1100 MHz. Stąd wyznaczona granica - 530/1090 MHz, przy której oba programy działały stabilnie.

PNY Verto GeForce FX 5800 Ultra

15:10 Pierwsze spojrzenie na kartę Gainwarda już za nami. Przyglądnijmy się zatem dwóm pozostałym testowanym kartom. Zaprezentujemy teraz ich zdjęcia oraz nagrania generowanego przez nie hałasu, by potem powrócić znów do testów.

Drugą kartą po Gainwardzie, jaką kurier przyniósł do naszej redakcji, jest PNY Verto GeForce FX 5800 Ultra. Dla odmiany ta jest zapakowana w pudełko standardowej wielkości:

Sama karta prezentuje się zaś w sposób następujący:

16:20 Została ona wyposażona w referencyjne chłodzenie NVIDII (FX Flow). Układ graficzny (oraz pamięci) chłodzone są dużym blokiem z miedzi, który rurami cieplymi (heatpipe) połączony jest z miedzianym radiatorem umieszczonym na drodze wydmuchiwanego powietrza. Zimne powietrze zasysane jest przez plastikowy tunel (widać na nim nalepkę PNY), po czym wydmuchiwane jest ono przez "wydech" prowadzący prosto przez miedziane żeberka.

16:46 Zawartość pudełka karty PNY jest zdecydowanie uboższa, niż jej poprzednika spod znaku Gainwarda. Otrzymujemy jedynie dwa kabelki (przejściówkę DVI na D-Sub oraz przejściówkę z S-Video na Composite), a także cztery kompakty. Na pierwszym znajdziemy sterowniki dla karty, instalacyjną wersję DirectX 9.0 oraz instrukcję w pliku PDF. Dwa kolejne zawierają grę The Elder Scrolls III - Morrowind, zaś na ostatnim znajdziemy The Elder Scrolls III - Tribunal.

17:01 Właśnie kartę zainstalowaliśmy w komputerze. Trzeba przyznać Gainwardowi, że pod względem generowanego hałasu, przegrał z PNY :-). System chłodzenia NVIDII jest wyraźnie głośniejszy. Posłuchajcie go i porównajcie do wiatraczka Gainwarda. Sami możecie ocenić, który z dwóch wiatraczków jest bardziej denerwujący (bo hałasują oba).

18:17 Jeden z Czytelników poprosił o nagrany hałas wytwarzany przez nasz komputer testowy. Zainstalowaliśmy w nim kartę Sapphire Atlantis RADEON 9700 PRO Ultimate Edition, chłodzoną pasywnie radiatorem Zalmana, i nagraliśmy kolejną próbkę dźwiękową. Mikrofon umieszczony jest cały czas w tym samym miejscu w przypadku wszystkich trzech zaprezentowanych dotychczas nagrań - pod kartą graficzną.

Jak brzmi nasz komputer testowy z kartą Sapphire, możecie usłyszeć tutaj. Słychać jedynie wiatraczek na procesorze - CoolerMaster DI4-6H52B, a także wiatrak w zasilaczu. Karta Sapphire nie wydaje żadnych dźwięków, bo... nie ma wiatraczka :-).

Wtorek, 1 kwietnia 2003

MSI FX5800 Ultra-TD8X

06:55 Dziś Prima Aprilis! W aktualnościach pozwolimy sobie na drobne żarty, jednak niniejsza recenzja pozostanie poważna. Po kartach Gainwarda i PNY pora zaprezentować produkt MSI.

Czy pisaliśmy wcześniej, że Gainward ma spore pudło? MSI na tym polu jest nie do pobicia.

To największe pudło od karty graficznej, jakie kiedykolwiek widzieliśmy na oczy. Serio. Zaraz zresztą zaprezentujemy porównanie jego rozmiarów do pudeł Gainwarda i PNY.

07:20 Karta MSI FX5800 Ultra-TD8X bazuje na projekcie referencyjnym NVIDII i - podobnie, jak produkt PNY - wykorzystuje identyczny system chłodzenia. Niestety nie wróży to dobrze, jeśli chodzi o jego głośność.

Jedyna rzucająca się w oczy różnica między kartami MSI i PNY to nalepka na dmuchawie, głosząca w przypadku akceleratora MSI: "FX5800 Ultra - Power and Performance".

A tak FX5800 Ultra wygląda z tyłu (zresztą identycznie prezentuje się PNY):

07:55 Potężne pudło mieści - prócz karty - także kilka kabelków:

Są to: kabelek zasilający, kabel S-Video, przejściówka z S-Video na Composite i przejściówka z DVI na D-Sub. Dość standardowy zestaw.

To, co wyróżnia produkt MSI, to naprawdę przebogate oprogramowanie, dołączone na aż 10 płytach CD!

A oto, co znajdziemy na kompaktach:

• Tom Clancy's Ghost Recon - pełna wersja znakomitej gry
• The Elder Scrolls III: Morrowind - również znana i lubiana gra (pełna wersja na dwóch płytach)
• Duke Nukem: Manhattan Project - kolejny odcinek przygód walecznego mięśniaka
• Games Collection - zestaw siedmiu gier: The Sum of All Fears, IL-2 Sturmovik, Serious Sam 2 lite, Rally Trophy, Beam Breakers, Zax: The Alien Hunter, Oni
• MSI Multimedia Beyond3D - krążek zawierający oprogramowanie MSI: Live VGA BIOS, Live VGA Driver, 3D!Turbo Experience, 3D Desktop, GoodMen, LockBox, WMIinfor, ThinSoft BeTwin, Secure DOC
• MSI Foreign Language Learning Machine - oprogramowanie do nauki języków obcych
• VirtualDrive 7 Professional - narzędzie do "klonowania" napędów
• Restore It 3 Professional - zaawansowany odpowiednik Microsoftowego programu Restore
• MSI Media Center - rozbudowana przeglądarka plików multimedialnych (muzyki, filmów i zdjęć) z funkcją odtwarzania DVD
• MSI DVD Player - oprogramowanie do odtwarzania filmów DVD, obsługuje 6-kanałowy dźwięk

Jest w czym przebierać!

08:46 Obiecaliśmy zdjęcie z porównaniem rozmiarów pudeł od testowanych kart graficznych:

Pudełko karty PNY ma standardowe rozmiary, jak na opakowanie dla karty graficznej. Gainward FX PowerPack! schowany jest w pudle znacznie większym (w takich samych pakuje się płyty główne), jednak MSI to już... przesada :-).

I jeszcze "fotka rodzinna", karty graficzne biorące udział w niniejszym teście:

Na fotce widzimy karty: Gainward FX PowerPack! Ultra/1000 PLUS, Sapphire Atlantis RADEON 9700 PRO Ultimate Edition, MSI FX5800 Ultra-TD8X, PNY Verto GeForce FX 5800 Ultra oraz Gainward GeForce4 Ultra/750 XP PowerPack! Golden Sample (GeForce4 Ti 4600).

Zestawmy sobie teraz ich obecne ceny:

13:17 Zainstalowaliśmy kartę MSI FX5800 Ultra-TD8X w testowym komputerze i generowany przez nią dźwięk minimalnie różni się od tego, jaki się wydobywa z PNY. Posłuchajcie różnicy:

• Szum komputera testowego (karta graficzna chłodzona pasywnie
• Gainward FX PowerPack!
• PNY Verto GeForce FX 5800 Ultra
• MSI FX5800 Ultra-TD8X

Naszym zdaniem MSI jest minimalnie cichsza, co nie oznacza wcale, że jest cicha. Też hałasuje niemiłosiernie :-(. Z testowanych trzech kart GeForce FX, najcichszy jest zatem Gainward.

Porównanie wydajności: Gainward vs PNY vs MSI

14:45 Testowane karty praktycznie nie różnią się od siebie: zbudowane są na bazie tego samego układu, mają tyle samo pamięci (128 MB DDR-II) i cechują się takim samym taktowaniem. Dlatego przeprowadzone przez nas testy porównawcze nie powinni nikogo dziwić:

Pod względem wydajności trzy FX-y są po prostu równe.

Środa, 2 kwietnia 2003

12:57 Właśnie badamy sprawę optymalizacji sterowników Detonator dla 3DMarka03. Gdy już do czegoś dojdziemy, napiszemy o tym tutaj.

Poniedziałek, 7 kwietnia 2003

3DMark03 kontra NVIDIA Detonator

09:49 Na początku lutego firma Futuremark (dawniej MadOnion.com) wydała na świat nową wersję niezwykle popularnego benchmarka, 3DMark03. Okazało się, że test ten wzbudził wiele kontrowersji. Najbardziej oburzeni byli posiadacze starszych kart graficznych, pozbawionych jednostek cieniowania pikseli (Pixel Shader) i wierzchołków (Vertex Shader), gdyż ich karty w 3DMarku wypadają wyjątkowo marnie. Także właściciele GeForce4 Ti narzekali na nowy test Futuremarka, że uzyskują w nim zaledwie nieco ponad tysiąc punktów, podczas gdy w poprzedniej wersji, 3DMark2001, ich karty "wyciągały" ponad 10 tysięcy punktów.

3DMark03 dał się we znaki w szczególności NVIDII. Karty z układami GeForce4 Ti 4200, Ti 4400 czy Ti 4600 uzyskiwały w nowym teście o połowę niższe wyniki, niż porównywalne wydajnościowo RADEONy 8500. Powód jest dość prosty: 3DMark w znaczącej większości testów wykorzystuje jednostki Pixel Shader 1.4, obecne w ATI R200 (nazwa kodowa RADEON 8500), których nie mają za to GeForce4 Ti.

Największą burzę wywołały jednak wyniki GeForce FX 5800 Ultra w 3DMark03 - nieco ponad 3 tysiące punktów, podczas gdy RADEON 9700 PRO uzyskuje prawie 5 tysięcy! Do takiego stanu NVIDIA dopuścić nie mogła.

Trzy dni po premierze nowego benchmarka, NVIDIA udostępniła (oficjalnie był to przeciek) sterowniki Detonator 42.68, w których GeForce FX w niewiadomy nikomu sposób przyspieszył. Nie był to jednak wzrost o kilkaset punktów, a o ponad dwa tysiące! Z 3 tysięcy 3DMarków, FX 5800 Ultra wspiął się na ponad 5 tysięcy, a tym samym wyprzedził ATI RADEON 9700 PRO!

Wiele osób próbowało wyjaśnić, co NVIDIA takiego dokonała w nowych Detonatorach, że te tak dobrze wypadają w 3DMarku03 (podczas gdy w innych testach przyrostu wydajności praktycznie nie widać). Próbę tę podjęliśmy także my. Pod lupę wzięliśmy sterowniki Detonator 43.03, w których GeForce FX 5800 Ultra uzyskuje 3 tysiące 3DMarków oraz najnowsze sterowniki Detonator 43.45, w których wynik wynosi 5 tysięcy punktów.

Zestawienie wyników przy obu wersjach Detonatorów, wraz z porównaniem do RADEONa 9700 PRO przy sterownikach Catalyst 03.1 znajdziecie tutaj.

Skok wyniku ogólnego z 3 tysięcy punktów na ponad 5 tysięcy na pewno wzbudza podejrzenia.

Postanowiliśmy przeanalizować jakość obrazu generowaną przez kartę GeForce FX 5800 Ultra przy sterownikach Detonator 43.03 i 43.45, a następnie przyrównać ją do grafiki renderowanej przez RADEONa 9700 PRO. W tym celu złapaliśmy z każdego testu cząstkowego (Game Test 1 - Wings of Fury, Game Test 2 - Battle of Proxycon, Game Test 3 - Troll's Lair oraz Game Test 4 - Mother Nature) blisko trzydzieści tysięcy zrzutów ekranu (screenshotów), z których w ostateczności wyselekcjonowaliśmy łącznie 184. Porównywaliśmy ze sobą zrzuty ekranu z tego samego momentu czasowego przy różnych wersjach sterowników i staraliśmy się wychwycić różnice w grafice.

Na początek zajmijmy się pierwszym testem, GT1 - Wings of Fury:

Widać nieznaczny przyrost wydajności na GeForce FX 5800 Ultra przy przesiadce ze sterowników Detonator 43.03 na 43.45, jednak nie jest to wzrost aż tak ogromny.

Wykazały to zresztą zrzuty ekranu. Jakość obrazu generowanego przez GeForce FX przy zoptymalizowanych dla 3DMarka sterownikach Detonator 43.45 była bardzo dobra, a ubytki jakości obrazu były niemal niezauważalne. A jednak były.

Poddajmy analizie ten fragment klatki nr 1184 testu GT1:

Oto porównanie zaznaczonego fragmentu przy różnych wersjach sterowników:

Na pierwszy rzut oka różnic nie widać. Przyjrzyjcie się jednak z bliska. Już widzicie?

W Detonatorach 43.45 dym jest jakby słabiej filtrowany, bardziej "kostropaty", niż przy Detonatorach 43.03. Tymczasem Detonatory 43.03 prezentują identyczną jakość obrazu, jak RADEON 9700 przy "Katalizatorach" 03.1.

Podczas odtwarzania testu oczywiście tak minimalnej różnicy nie widać, a jednak dzięki sprytnemu trickowi NVIDII udało się podnieść wyniki GeForce FX o kilka fps - ponad wynik uzyskany przez RADEONa 9700.

Kolejny test, GT2 - Battle of Proxycon.

Tutaj przyrost wydajności GeForce FX jest bardzo duży, z 20 fps testowana karta przyspieszyła do 34 fps. A jak z jakością obrazu? Tym razem różnice były jeszcze trudniejsze do wychwycenia, aczkolwiek widać, że NVIDIA coś tam kombinuje. Na przykład tu, na klatce nr 364:

I porównanie zaznaczonego fragmentu:

Znów początkowo możecie nie zauważyć różnic, a jednak przyjrzyjcie się górnej krawędzi rękawicy - widać na niej jakby głębszy cień przy sterownikach Detonator 43.45. Detonatory 43.03 generują identyczny obraz, jak RADEON 9700.

Trzeci test, GT3 - Troll's Lair:

GeForce FX przy zoptymalizowanych sterownikach przyspieszył ogromnie - niemal dwukrotnie! Czy i tym razem daje się coś zauważyć?...

Oczywiście. Różnice są jednak znacznie dziwniejsze. Zdaje się, że GeForce FX przy sterownikach Detonator 43.45 renderuje zupełnie co innego, niż pozostałe karty (a także sam GeForce FX, ale przy sterownikach Detonator 43.03). Dla przykładu, klatka nr 1948:

Zobaczcie, jak renderuje ogień GeForce FX przy sterownikach 43.03, a jak przy 43.45 - dla porównania RADEON 9700 PRO.

Przy Detonarach 43.03 FX wygenerował identyczną klatkę, jak RADEON 9700. Tymczasem przy Detonatorach 43.45 ogień - choć nadal ładny - wygląda zupełnie inaczej w tej samej chwili czasu.

No i wreszcie, ostatni, czwarty test - GT4 - Mother Nature.

Optymalizowane Detonatory tutaj dały najwięcej: 260-procentowy przyrost wydajności - to naprawdę robi wrażenie! Skąd taki nagły powrót sił w FX-a? Zobaczcie:

Powyższy zrzut ekranu przedstawia klatkę numer 395 z zaznaczonym istotnym dla nas fragmentem:

Tę zagadkę rozwiązali już nasi poprzednicy, starający się rozgryźć nowe sterowniki: w optymalizowanych sterownikach wyraźnie widać ubytki we fragmentach obrazu demonstrujących możliwości HDR (High-Dynamic Range), a więc trybu zawierającego kolor o szerokim zakresie wartości. NVIDIA powinna zastosować 128-bitowy kolor (po 32 bity na każdy z czterech kanałów, stąd nazwa trybu - FP32), a jednak ustawiła FX-a w tryb FP16, gdzie kolor opisany jest 64 bitami. Nie jest to informacja w stu procentach pewna - takie są domysły - ale jak widzicie na screenach powyżej, wszystko na to wskazuje.

Podsumowując: jak NVIDIA uzyskała tak drastyczne podniesienie się wydajności GeForce FX w 3DMarku? Pomysłów jest kilka. Po pierwsze, została zredukowana precyzja koloru z FP32 (128-bitowy kolor) do FP16 (64-bitowy kolor). Znacznie utrudnia to odwzorowanie efektów rozświetlania (overbright), co widać na przykładzie nieba w teście Mother Nature.

Po drugie, NVIDIA ma wielki żal do Futuremarka za to, że nie zastosował w 3DMarku03 kodu zoptymalizowanego dla GeForce FX. Zamiast tego w programie użyto zwykłego kodu dla jednostek Vertex i Pixel Shader, wspólnego dla wszystkich kart zgodnych z DirectX 9.0. Patrząc ze strony Futuremark, taki krok zapewnia benchmarkowi obiektywność i neutralność (ten sam kod uruchamiany jest na każdej testowanej karcie). Patrząc ze strony NVIDII, GeForce FX nie może pokazać pełni swoich możliwości, gdyż rozwija on skrzydła dopiero wtedy, gdy programiści wykorzystają jego specjalizowane procedury. Innymi słowy, RADEON 9700 PRO wypada znacznie lepiej od GeForce FX przy uruchamianiu tego samego kodu dla jednostek Pixel i Vertex Shader. Gdy jednak specjalnie zoptymalizujemy ten kod dla NV30, wówczas GeForce FX znacznie przyspiesza. Potwierdzają to zresztą słowa Johna Carmacka, głównego programisty id Software. Przeczytajcie jego wypowiedź na temat tego, jak działać będzie Doom 3 na kartach RADEON 9700, a jak na GeForce FX.

Co mogła zrobić NVIDIA, prócz obniżenia precyzji koloru, by FX wypadł lepiej w 3DMarku? Przypuszcza się, że podmieniła 3DMarkowy kod dla jednostek cieniowania pikseli i wierzchołków... na własny kod. Dałoby to dużego "kopa" GeForce FX, a potwierdzałyby to screeny z testów Game 3 i Game 4, gdzie wyraźnie widzimy, że przy Detonatorach 43.45 renderowany jest inny obraz, niż przy sterownikach 43.03.

Oczywiście postanowiliśmy dowiedzieć się u samego źródła, jaka jest tajemnica świetnych wyników GeForce FX w 3DMarku03 przy Detonatorach 43.45. Wysłaliśmy zapytanie do naszych znajomych z firm Futuremark oraz NVIDIA. Tero Sarkkinen z Futuremark odpisał, że cieszy go fakt, iż dziennikarze starają się drążyć temat dziwnych optymalizacji. Podkreślił jednak, że sama firma Futuremark nie do końca jeszcze rozgryzła, co NVIDIA zmieniła w Detonatorach. Poprosił o podesłanie numerów podejrzanych klatek z 3DMarka (mamy nadzieję, że przedstawione przez nas powyżej pomogą firmie Futuremark w "śledztwie").

Luciano Alibrandi z NVIDIA odpowiedział nam natomiast w następujący sposób:

I think the most important thing for an end user, is that they take their new graphics card home, run their favourite game and it just works, with great performance and no compatibility issues. We spend a lot of time and energy working with the developers to help bring great games to the market and we also spend a lot of time creating new driver releases that help make these games run even better.

But, the time of our driver team will be dedicated to whatever platform is the most important and if reviewers decide that 3DMark03 is important, then NVIDIA will spend time making sure we do well in the test because we have to. If the media decide not to use it, our engineers can focus more on games and making the end user experience better. It's certainly the best place to be in my opinion.

As you said, previously our results in this benchmark were lower, a few days later we had a driver that boosted our performance by a large margin. We don't discuss our driver optimisations or how they are done as this is part of NVIDIA's 'secret sauce' and our unified driver architecture, but it's something we can do. It also shows that benchmarks are not 100% reliable as gauges of performance - it's crucial that the reviewers test our cards, and everyone's cards, with real world applications and actual game engines as this is what will give the end user an accurate idea of what they are buying and what they can expect to gain through the use of the hardware.

Jeśli ktoś z Was nie zna angielskiego, pozwolę sobie przetłumaczyć powyższą wypowiedź. Tłumaczenie będzie luźne, więc proszę purystów językowych o nie czepianie się :-).

Najważniejsze dla nas jest to, żeby klient po kupnie naszej karty graficznej wrócił z nią do domu, uruchomił swoją ulubioną grę i by ta po prostu działała, ze świetną wydajnością i bez problemów z kompatybilnością. Wiele czasu spędzamy wspólnie z twórcami gier, by pomóc im tworzyć świetne gry, a także wiele wysiłku wkładamy w nasze sterowniki, przy których owe gry działać będą jeszcze lepiej.

Niestety czas naszych programistów zajmujących się pracami nad sterownikami zostanie poświęcony temu zadaniu, które jest najważniejsze. Jeśli recenzenci kart graficznych stwierdzą, że wyniki w teście 3DMark03 są dla nich najważniejsze, NVIDIA zrobi wszystko, by jej karty wypadały dobrze w tym teście. Jeśli dziennikarze zdecydują się nie używać 3DMarka w ogóle, nasi inżynierowie zamiast optymalizować sterowniki dla benchmarków, będą mogli się skupić na tym, by gry działały lepiej.

Jak napisałeś poprzednio, na początku uzyskiwaliśmy bardzo niskie wyniki w 3DMarku, kilka dni potem nasz nowy sterownik podniósł rezultaty w bardzo znacznym stopniu. Nie ujawnimy, na czym polegają optymalizacje w naszych sterownikach, gdyż jest to nasza "słodka tajemnica" ukryta w architekturze naszych zjednoczonych sterowników. To jednak dowód na to, że benchmarki nie są dobrym wskaźnikiem wydajności. Niezwykle istotne jest to, by recenzenci kart graficznych testowali je w prawdziwych aplikacjach i grach, gdyż da to użytkownikowi końcowemu pojęcie o wydajności karty, którą zamierza nabyć.

Zwróciliście uwagę na sugestię, by nie używać 3DMarka?... NVIDIA do tego stopnia nie lubi tego testu, że stara się zmusić recenzentów sprzętu, by zaprzestali testowania z użyciem 3DMark03.

W naszym laboratorium nadal będzie to jeden z podstawowych testów, aczkolwiek zgadzamy się, że ocenę wydajności karty graficznej powinno się wydawać na podstawie testów w prawdziwych grach. 3DMark pozwala nam wychwycić słabości kart graficznych, które trudno byłoby zauważyć puszczając np. testy timedemo w grach.

Doszliśmy do tego, że GeForce FX ma pewne problemy ze standardowym kodem dla jednostek Pixel i Vertex Shader. Aplikacja może działać na FX szybko, ale dopiero wtedy, gdy będzie pisana specjalnie z myślą o FX-ie. Także najprawdopodobniej wydajność trybu FP32 (128-bitowego koloru) jest niezadowalająca, a wzrost wydajności uzyskać można redukując tryb do FP16. ATI udostępnia natomiast tryb pośredni, FP24 (96-bitowy kolor), który - jak widzieliście na screenach z Mother Nature, wygląda tak samo, jak FP32, a przy tym jest znacznie szybszy. Czyżby złoty środek?...

Chyba teraz już wszyscy mamy jasność odnośnie 3DMarka03 i optymalizowanych Detonatorów? :-) Pora przejść do końcowych testów GeForce FX - filtrowanie anizotropowe i wygładzanie krawędzi.

18:44 Żeby ktoś nie pomyślał na podstawie powyższych testów, że sterowniki Detonator 43.03 są dla GeForce FX optymalne (tj. że gwarantują najlepszą jakość obrazu), przedstawimy jeszcze jedno porównanie - test Mother Nature, klatka nr 352.

Widoczne są wyraźne błędy renderingu na GeForce FX przy sterownikach Detonator 43.03. Na szczęście błąd został poprawiony w driverach 43.45.

Z dwojga złego lepsze są sterowniki Detonator 43.45 - tracimy 128-bitową głębię barw, ale nie ma żadnych artefaktów w 3DMarku.

Wygładzanie krawędzi

23:45 Jak wspominaliśmy na początku niniejszej recenzji, NVIDIA wraz z GeForce FX wprowadziła technologię Intellisample, która - między innymi - udostępnia nowe tryby wygładzania krawędzi (FSAA - Full Screen Anti-Aliasing). Oprócz standardowych i znanych z układów NVIDII wcześniejszej generacji, a więc 2X, Quincunx, 4X oraz 4XS, pojawiły się też tryby 6XS, 8X oraz 16X. Postanowiliśmy sprawdzić, czy wnoszą coś nowego w kwestii eliminacji "schodków" na ukośnych liniach, a także jak bardzo spowalniają FX-a.

Tryb wygładzania krawędzi wybiera się w zakładce Performance & Quality Settings. Domyślne ustawienie to Application, które pozwala wybierać tryb FSAA z poziomu samej aplikacji (wiele nowych gier udostępnia już możliwość aktywacji wygładzania krawędzi).

W zakładce Detonatorów można wymusić całkowite wyłączenie anty-aliasingu...

...a także wymusić jeden z dostępnych trybów:

Przeprowadziliśmy testy przy każdym z widocznych powyżej trybów w 3DMarku03, a także złapaliśmy zrzuty ekranów tej samej klatki (nr 1025 w teście Game Test 1 - Wings of Fury), by porównać jakość obrazu.

Ten sam test wykonaliśmy na karcie RADEON 9700 PRO, która z poziomu sterowników udostępnia wygładzanie krawędzi SmoothVision II o trybach FSAA 2X, 4X i 6X.

Analizie poddaliśmy klatkę nr 1025, a konkretnie zaznaczony fragment obrazu:

Zobaczmy, czym różnią się poszczególne tryby wygładzania krawędzi.

Przy wyłączonym wygładzaniu, obrazki praktycznie nie różnią się od siebie.

W trybie 2X sytuacja jest podobna - krawędzie są wyraźnie bardziej gładkie, jednak nie ma widocznych różnic między obrazem generowanym przez GeForce FX a RADEONa 9700.

Na powyższym obrazku zaprezentowaliśmy porównanie trybów FSAA 2X i Quincunx na GeForce FX - gołym okiem nie widać między nimi kompletnie żadnych różnic.

Zaczyna się robić coraz ciekawiej - powyższy obrazek przedstawia porównanie trybów FSAA 4X i 4XS na GeForce FX i FSAA 4X na RADEONie 9700. Od razu widać, że tryb FSAA 4X na GeForce FX daje wyraźnie gorsze efekty, niż ten sam tryb na RADEONie 9700. Na FX-ie wciąż widać schodki, zaś na układzie ATI te już prawie zniknęły.

Interesująco prezentuje się tryb 4XS - schodki na skrzydłach samolotu zostały tak samo ładnie wyeleminowane, jak na RADEONie 9700. Coś się jednak dziwnego stało z czarnymi chmurkami. Najwyraźniej jakiś niechciany efekt uboczny.

Ważne jest natomiast to, że tryby FSAA 4X - mimo tej samej nazwy - dają zupełnie odmienne efekty na GeForce FX i RADEON 9700 PRO - układ ATI generuje obraz o znacznie lepszej jakości.

Tryb 6XS może już zupełnie zagmatwać w głowach. Nie dość, że wygładzanie krawędzi jest gorsze, niż w trybie 4XS (!), to jeszcze zobaczcie, jak się ma do tego tryb 6X na RADEONie - po prostu niebo a ziema!

Na końcu jeszcze nowe tryby na GeForce FX (oprócz 6XS) - 8X i 16X:

Znów widać problem z chmurkami. Tryb 8X ma wyraźne problemy z wygładzaniem krawędzi - prawie nie różni się on od 4X. Tryb FSAA 16X trochę lepiej, ale w zasadzie przyrównać go możemy do 4XS.

Mamy nadzieję, że każdy z Was jest teraz w stanie dopasować odpowiednie tryby udostępniane przez GeForce FX do trybów RADEONa 9700 - na pewno nie należy się tu kierować nazwą 2X, 4X, 6X i tak dalej. Zobaczmy, jak wygląda wydajność porównywanych kart we wszystkich trybach:

Obie porównywane karty zwalniają mniej-więcej podobnie przy włączeniu wygładzania krawędzi, a FX wciąż utrzymuje minimalną przewagę nad RADEONem.

Dla dociekliwych dokładne wyniki:

GeForce FX 5800 Ultra

FSAA wył. FSAA 2X FSAA Quincunx FSAA 4X FSAA 4XS FSAA 6XS FSAA 8X FSAA 16X

RADEON 9700 PRO

FSAA wył. FSAA 2X FSAA 4X FSAA 6X

Wtorek, 8 kwietnia 2003

Filtrowanie anizotropowe

05:02 Ostatnim testem w niniejszej recenzji będzie sprawdzenie wydajności i jakości filtrowania anizotropowego udostępnianego przez GeForce FX. Jak pamiętacie, układy z rodziny GeForce4 Ti bardzo wyraźnie zwalniały po wybraniu filtrowania tekstur metodą anizotropową. Tymczasem RADEON 8500 czy 9700 zwalnia dość nieznacznie. A jak sytuacja przedstawia się w przypadku GeForce FX? Zobaczcie:

Tym razem jest już znacznie lepiej. GeForce FX 5800 Ultra radzi sobie z filtrowaniem anizotropowym tak samo sprawnie, jak RADEON 9700 PRO.

Oczywiście warto także zaprezentować zrzuty ekranu przy różnych trybach Aniso. Analizie poddaliśmy klatkę nr 424 z testu 4 - Mother Nature w 3DMarku:

Zrezygnowaliśmy z screenshota z trybu Aniso 16X na RADEONie 9700 PRO, gdyż wygląda prawie tak samo, jak tryb Aniso 8X.

Odnosimy wrażenie, że jakość filtrowania anizotropowego udostępnianego przez GeForce FX jest nawet lepsza od tej, jaką prezentuje RADEON 9700 PRO. Zresztą - sami oceńcie.

Podsumowanie

GeForce FX 5800 Ultra to nowy król na polu grafiki 3D. Na swoje nieszczęście odległość dzieląca go od RADEONa 9700 PRO jest tak niewielka, że RADEON 9800 PRO niewątpliwie okaże się układem szybszym (o czym się przekonamy, jak przetestujemy odpowiednie karty w naszej redakcji).

Pozostaje pytanie, czy warto w ogóle nabywać kartę graficzną z nowym układem NVIDII. Naszym zdaniem w chwili obecnej kupno FX 5800 Ultra jest raczej pozbawione sensu. Karty z tym układem są koszmarnie drogie - ich ceny wahają się od 2,5 do nawet 3 tysięcy złotych. Za cenę blisko dwukrotnie niższą kupić można którąś z kart RADEON 9700 PRO, które nie dość, że cechują się podobną wydajnością, to jeszcze są znacznie cichsze.

Ponieważ jednak wiemy, że znajdują się wśród Was fani NVIDII, specjalnie dla nich chcielibyśmy wyłonić, spośród przetestowanych trzech akceleratorów, kartę wartą - naszym zdaniem - najwięcej uwagi. Jest nią MSI FX5800 Ultra-TD8X - karta zdecydowanie tańsza od produktów Gainwarda czy PNY, a jednocześnie charakteryzująca się bardzo bogatym dołączonym oprogramowaniem. Kartę tę oznaczamy znaczkiem Rekomendacji PCLab.pl.

Uzasadnienie: GeForce FX 5800 Ultra, na którym oparta jest karta MSI FX5800 Ultra-TD8X, to na dzień dzisiejszy najszybszy układ graficzny na rynku, a także udostępniający najszerszą paletę funkcji 3D. Dodatkowym atutem karty MSI jest bogate oprogramowanie dodatkowe. Wadami są wysoka cena i głośny system chłodzenia. Mimo tych utrudnień produkt zapewne znajdzie swoich amatorów.

Karta Gainwarda pod względem wyposażenia góruje nad MSI, gdyż wraz z FX PowerPack Ultra/1000 PLUS otrzymujemy jeszcze kontroler FireWire i kartę dźwiękową. Uważamy jednak, że oba te dodatki są w przypadku tej konkretnej karty raczej zbędne. Ktoś, kto zamierza kupić kartę graficzną za ponad 2,5 tysiąca złotych, najprawdopodobniej jest entuzjastą komputerowym, który lubi składać swojego peceta z najnowocześniejszych komponentów. Komputer ten na pewno będzie zbudowany na bazie nowoczesnej płyty głównej, a większość takich płyt udostępnia już gniazda FireWire. Dodatkowy kontroler okazuje się zatem niepotrzebny. Tym bardziej karta dźwiękowa - entuzjasta komputerowy zapewne obsadził już w swoim pececie silną, 6 (lub nawet 7) kanałową kartę dźwiękową klasy Sound Blastera Audigy lub Audigy 2 i dźwiękówka Gainwarda także będzie mu "na plaster". Dodajmy, że układ CMI 8738 to nic nadzwyczajnego i często spotyka się go na płytach głównych, więc przesiadka z Audigy na CMI 8738 byłaby całkowicie pozbawiona sensu.

Biorąc pod uwagę powyższe fakty, uważamy, że dodatki znajdujące się w pudełku Gainwarda są wciskane użytkownikom trochę "na siłę" - na zasadzie, żeby w jakiś sposób wyróżnić się na rynku. Wydaje nam się, że lepszym pomysłem byłoby tutaj - na przykład - bogatsze dołączone oprogramowanie. A idealnie by było, gdyby Gainward opracował cichy system chłodzenia dla swojej karty.

Chyba najmniej ciekawa z opisywanych kart to PNY Verto GeForce FX 5800 Ultra. O ponad 200 zł droższa od karty MSI, a jednak znacznie ubożej uposażona.

Ostateczną decyzję pozostawiamy jednak - jak zwykle - Wam :-).

Na następnej stronie zamieściliśmy testy wyjścia telewizyjnego (TV Out).

GeForce FX 5800 Ultra - ogólnie:

Zalety

• Świetna wydajność
• Nowoczesna architektura
• Możliwości przekraczające wymagania DirectX 9.0

Wady

• Wysoka cena
• Bardzo spóźniona premiera
• Bardzo ograniczona dostępność

Gainward FX PowerPack! Ultra/1000 PLUS Golden Sample

Zalety

• Dołączony kontroler FireWire, karta dźwiękowa i słuchawki

Wady

• Wysoka cena
• Głośny wiatraczek (minimalnie jednak cichszy od tego na kartach MSI i PNY)

PNY Verto GeForce FX 5800 Ultra

Zalety

• Dołączona gra Morrowind

Wady

• Wysoka cena
• Głośny wiatraczek
• Ubogie wyposażenie

MSI FX5800 Ultra-TD8X

Zalety

• Bardzo bogaty pakiet dołączonego oprogramowania
• Relatywnie niska cena (na tle konkurencji)

Wady

• Głośny wiatraczek
• Wysoka cena (mimo wszystko :-))

Mam nadzieję, że nie przyczepicie się tego, że w przypadku karty MSI cenę uznaliśmy zarówno za wadę, jak i zaletę. 2,5 tys. złotych to jednak bardzo dużo, jak na kartę graficzną (dlatego wada). Jednak na tle kart PNY i Gainward, MSI jest wyraźnie tańsza (dlatego zaleta).

Karty do testów dostarczyły firmy:

Gainward: Multimedia Vision www.mmv.pl Cena karty: 2999 zł z VAT-em

PNY: Servodata Elektronik www.servodata.com.pl Cena karty: 2799 zł z VAT-em

MSI: MSI Polska www.msi-polska.pl Cena karty: 2569 zł z VAT-em

Środa, 9 kwietnia 2003

Testy wyjścia telewizyjnego

18:40 W komentarzach do naszego artykułu zwróciliście nam uwagę, że zabrakło w nim testów wyjścia telewizyjnego, jakie zwykliśmy od jakiegoś czasu przeprowadzać przy okazji recenzji kart graficznych. Na szczęście dwie karty GeForce FX 5800 Ultra wciąż leżą w naszym laboratorium, więc udało nam się przeprowadzić zaległe testy. Tym razem posłużyliśmy się kartą PNY Verto GeForce FX 5800 Ultra.

Po podłączeniu kabelka S-Video, karta od razu rozpoznała podłączony telewizor (w rzeczywistości jest to - jak zwykle - wejście wideo karty All-in-Wonder RADEON, którą posługujemy się przy testach TV Out). Już POST BIOS-u ukazał się na obu ekranach - "telewizorze" i monitorze.

Gdy uruchomił się Windows, obraz na telewizorze zgasł. Trzeba było uaktywnić drugi ekran w zakładce Display Properties (Właściwości Ekranu). GeForce FX kontroluje oba ekrany całkowicie niezależnie - możemy ustawiać na obu różne rozdzielczości (na telewizorze - 640x480, 800x600 lub 1024x768). Telewizor do pracy się zupełnie nie nadaje - co najwyżej do grania lub oglądania filmów (DVD lub DivX), więc zwykliśmy ustawiać rozdzielczość na TV na 800x600, a format sygnału na PAL.

Obraz generowany przez testowaną kartę jest bardzo dobry - wyraźny i pozbawiony mrowienia czy latających pasków. Jest natomiast trochę ciemny, ale można go rozjaśnić z poziomu sterowników.

Jak zwykle, posłużyliśmy się programem ALLPlayer, który ma funkcję wyświetlania filmów wideo w trybie pełnoekranowym na drugim ekranie. Dzięki temu na pierwszym ekranie możemy dalej pracować w Windows (czy przeglądać PCLab.pl ;-)), podczas gdy na podłączonym do komputera telewizorze odtwarzany będzie film.

Oto "fotka" dziesiątej minuty i siódmej sekundy w filmie The Hole (Bunkier) - dla porównania ten sam moment uchwycony na karcie Sapphire RADEON 9700 PRO:

Obraz generowany przez kartę PNY GeForce FX 5800 Ultra jest dość ciemny, w porównaniu z tym, jaki uzyskaliśmy na karcie Sapphire.

Na szczęście w sterownikach Detonator udostępniono zakładkę Overlay Controls, z poziomu której można dokonać korekty kolorów warstwy wideo (overlay).

Powyższy screen przedstawia domyślne wartości. Po zmianie jasności (Brightness) na 120% obraz znacznie się poprawił:

Dużo lepiej, prawda? :-)

Ponadto, w sterownikach NVIDII możemy dokonać korekty kolorów na telewizorze dla pulpitu Windows i aplikacji 2D/3D:

W tej zakładce prawie wszystkie suwaki (wyjątek stanowi Digital Vibrance) umożliwiają regulację koloru dla wszystkiego, tylko nie warstwy wideo (overlay). Możemy sobie zatem rozjaśnić pulpit Windows czy zwiększyć w nim kontrast - obraz wideo pozostaje nienaruszony.

Jedyny suwak, który wpływa na potok wideo, to Digital Vibrance. Ten jednak pozostawiony w trybie Off działa najlepiej - po przesunięciu suwaczka w prawo obraz robił się żółtawy (jakby kolorów było za dużo).

Detonatory udostępniają też specjalną zakładkę TV Output; z jej poziomu regulować możemy położenie obrazu na telewizorze (góra/dół, lewo/prawo), jego rozmiar, a także usuwać ewentualne migotanie.

Tak wygląda obraz na telewizorze, gdy suwak "Screen Size" przesunięty jest maksymalnie w lewo:

A tak przy suwaku ustawionym maksymalnie w prawo:

Rozmiar obrazu regulować można suwakiem płynnie, a więc jest kilkadziesiąt pozycji, w jakich ten może się znajdować.

Jest też suwak odpowiedzialny za usuwanie migotania obrazu ("Flicker Filter"). Przy suwaku ustawionym maksymalnie w lewo (filtr migotania wyłączony) obraz jest najostrzejszy, ale za to migocze:

Przy suwaku ustawionym maksymalnie w prawo obraz jest super stabilny, ale... rozmyty.

Najlepsze ustawienia obu suwaków (Screen Size oraz Flicker Filter) to domyślne - gdy oba znajdują się pośrodku. Przy oglądaniu filmów można rozmiar obrazu trochę powiększyć.

Na koniec jeszcze jedna uwaga: wiemy już wszyscy, że w trybie 3D GeForce FX 5800 Ultra strasznie hałasuje. Jak zatem sprawa wygląda w trybie 2D, a więc na przykład podczas oglądania filmów? Głośny wiatraczek na pewno skutecznie by utrudnił oglądanie DivX-ów. I tutaj dobra nowina. Zaobserwowaliśmy, że w trybie 2D, wiatraczek na kartach GeForce FX w ogóle się nie obraca! Tak jest, karta w trybie 2D jest tak samo cicha, jak Sapphire RADEON 9700 PRO Ultimate Edition, chłodzony pasywnie! GeForce FX to zatem idealna karta do oglądania filmów (po drobnej korekcie jasności :-)).