Primecooler PC-HP3 HyperPipe - bo procesor był za gorący

Primecooler PC-HP3

Firma Primecooler powstała w 1998 roku i od tamtej pory specjalizuje się w produkcji i sprzedaży coolerów dla procesorów, kart graficznych, chipsetów płyt głównych, dysków twardych, a także wentylatorów, zestawów chłodzenia wodnego, paneli wielofunkcyjnych i innych akcesoriów związanych z chłodzeniem i modyfikowaniem komputerów. PC-HP3 to jak dotąd najnowsza konstrukcja z szyldem tej firmy. Cooler ten przeznaczony jest dla miłośników podkręcania oraz ciszy. Jego wymiary to 12 cm wysokości, 11,2 cm szerokości i 9,6 cm głębokości. Od Scythe Infinity tak na dobrą sprawę odróżnia go przede wszystkim wysokość (różnica 4 cm).

O ile w przypadku Infinity stosuje się wentylator 12 cm, o tyle Primecooler PC-HP3 może korzystać z dwóch wentylatorów 8 cm. Co prawda mniejsze wentylatory cechuje mniejszy przepływ powietrza przy takich samych obrotach, ale zastosowanie dwóch w jednym coolerze może przechylić szalę przewagi.

PC-HP3, podobnie jak Infinity i np. coolery serii Arctic Cooling Freezer, od konstrukcji referencyjnych Intela i AMD odróżnia przede wszystkim kierunek przepływu powietrza. W przypadku tych ostatnich chłodzenie odbywa się poprzez tłoczenie powietrza do radiatora, w kierunku procesora. Metoda ta była absolutnym standardem przez wiele lat, ale dziś stosowana jest już tylko w najtańszych coolerach, w tym tych dołączonych do procesorów. Przechylenie kierunku przepływu powietrza o 90 stopni nie jest bowiem wymysłem jakiegoś łasego na "kasiorkę" magistra.

Powietrze tłoczone w kierunku zawiera tzw. martwą strefę. Jest to obszar znajdujący się bezpośrednio pod silnikiem wentylatora, w którym powietrze wiruje, ale tylko bardzo nieznaczna jego część jest wypychana ku brzegom radiatora. Ponadto nagrzane powietrze tłoczone w dół natrafia na poważną przeszkodę - płytę główną. Od tej przeszkody część powietrza odbija się i jest niestety ponownie zasysana przez wentylator. Obrócenie kierunku przepływu powietrza o 90 stopni eliminuje te problemy. O ile oczywiście cooler zamontujemy zgodnie z zaleceniami producenta. Przyjmuje się jednak z góry, że powietrze przez taki cooler musi być tłoczone w kierunku tylnej ściany obudowy komputera. Na niej bowiem powinny znajdować się wentylatory wypychając powietrze na zewnątrz.

27 miedzianych listków, sześć miedzianych ciepłowodów (heatpipes), solidna miedziana podstawa i jej wsparcie w postaci małego, aluminiowego radiatora to ogólnie rzecz biorąc cały Primecooler PC-HP3. Całość osłania aluminiowa obudowa, stanowiąca jednocześnie stelaż, na którym możemy zamontować dwa wentylatory 8 cm - z przodu i z tyłu. Primecooler PC-HP3 to sam radiator. W wentylatory powinniśmy zaopatrzyć się sami. W pewnym sensie to nie aż tak złe wyjście. Zależnie od naszych potrzeb i zasobów finansowych możemy nabyć takie wentylatory, jakie będą nam najbardziej odpowiadać.

Primecooler PC-HP3 może nam także posłużyć jako chłodziwo pasywne - pozbawione wentylatorów. W przypadku słabszych procesorów to oczywiście świetne rozwiązanie - absolutna cisza jest warta zachodu. Aby zapewnić możliwie jak najwyższą wydajność coolera w formie pasywnej, producent umożliwia zdjęcie obudowy. Wystarczy odkręcić cztery śrubki łączące ją z podstawą.

Spód radiatora jest równy i dobrze wypolerowany. Fabrycznie dolna część radiatora zabezpieczana jest dużą naklejką. Listki z ciepłowodami połączono twardymi lutami, co zapewnia lepsze przenoszenie ciepła niż stosowane często zaginanie miedzi i wsuwanie jej na ciepłowody.

Akcesoria i montaż

Po zamontowaniu na PC-HP3 dwóch wentylatorów staje się on szerszy nawet niż wspominany wcześniej Scythe Infinity. Co trochę dziwi, to obecność w pudełku z PC-HP3 tylko czterech śrubek dla wentylatorów . Aby dokładnie zamontować dwa wentylatory, śrubek potrzebujemy osiem. Prawdopodobnie producent założył, że większość użytkowników PC-HP3 montować będzie tylko jeden wentylator. No ale cztery śrubki nie są chyba drogie, prawda? Można było dorzucić je do zestawu.

Do testów wykorzystaliśmy dwa wentylatory Primecooler PC-8025L12C o prędkości obrotowej 2000 obr/min. Żadne z nich demony jakości, ale przy maksymalnych obrotach pozostają ledwo słyszalne. I to się liczy!

Wraz z PC-HP3 otrzymujemy komplet ramek montażowych dla podstawek: Intel LGA775 i Socket 478 oraz AMD Socket 754, 939 i AM2. Oprócz malutkiej instrukcji obsługi, w komplecie znajduje się także pasta termoprzewodząca. Jej konsystencja bardzo przypomina Arctic Cooling MX-1. Kolor jest co prawda inny (złoty), ale od czego mamy barwniki? W przerwie prowadzenia dochodzenia w tej sprawie może dojdziecie do wniosku, że własnej roboty pasta termoprzewodząca może być bardziej interesująca. Wazelinka i najzwyklejsza pasta do zębów (bez dodatków żelowych) w stosunku 1:3. Dokładnie wymieszać i posmarować. Gotowe. Nie wierzycie? Sprawdźcie!

Dwa "ale". Po pierwsze, pasty takiej nie wolno stosować na procesory nie posiadające rozpraszacza ciepła (heat spreadera). Obecny w paście do zębów fluor może doprowadzić do zniszczenia rdzenia procesora przy bezpośrednim i długotrwałym kontakcie. Po drugie, pasta powinna być zmieniana nie rzadziej niż co miesiąc. Głupie, prawda? Ale działa!

Mikrusek, prawda? Po zainstalowaniu PC-HP3 na płycie głównej można odnieść wrażenie, że po przechyleniu całości o 90 stopni, w płycie głównej po podstawce procesora zostanie tylko dziura. Na szczęście firma Primecooler zaopatruje nas w w solidne, metalowe podkładki zapewniające całej konstrukcji stabilność. Montaż coolera na płycie głównej z procesorem AMD przysparza pewnych trudności. Po zainstalowaniu dołączonej do zestawu ramki montażowej cooler należy umieścić na procesorze i dopiero wtedy założyć klamry mocujące. Niezbyt wygodna metoda, naprawdę. Instalacja coolera na płycie głównej znajdującej się wewnątrz obudowy jest bez mała niewykonalna. No chyba że mamy mnóstwo czasu do stracenia... Z montażem na płycie głównej z procesorem firmy Intel wcale nie jest łatwiej. Sytuacja ta sama - klamry mocujące zakładamy dopiero po osadzeniu coolera na procesorze.

No ale gdy uporamy się już z montażem, pozostaje nam już tylko podziwiać tego pięknisia.

Jak testowaliśmy

Cooler PC-HP3 przetestowaliśmy w komputerze złożonym z następujących komponentów:

Zestaw testowy
Typ komponentu	Model	Dostarczył
Procesor	AMD Athlon 64 3000+ (Venice E3)	www.sirius.pl
Płyta główna	DFI LANParty UT nF4 SLI-D	www.sirius.pl
Pamięć	1 GB Team Group Astak DDR400 2-2-2-5	www.sirius.pl
Dysk twardy	Western Digital WD800JB	redakcyjny
Napęd optyczny	LiteOn SOHW-16H5S (DVD±RW)	redakcyjny
Monitor	LG Flatron 1730B + Hyundai F790D	redakcyjny
Zasilacz	Chieftec 410W ATX-410-212	www.sirius.pl

Na zestawie testowym zainstalowaliśmy system operacyjny Microsoft Windows XP Professional oraz dodatek Service Pack 2. Do testów Scythe Infinity oraz Arctic Cooling Freezer 64 Pro wykorzystaliśmy pastę Collaboratory Liquid Pro. Wyjątkiem był testowany dla porównania cooler AMD, korzystający z pasty nakładanej fabrycznie przez producenta.

Od chwili zainstalowania każdego z coolerów trwał tygodniowy okres wygrzewania past. Testy przeprowadzane były w pomieszczeniu o temperaturze powietrza wynoszącej 20°C. Test "Spoczynek" przeprowadziliśmy 15 minut od chwili uruchomienia komputera (bez obciążenia). Pomiary na potrzeby testów "Obciążenie" dokonywaliśmy po 30 minutach ciągłej pracy programu Orthos.

Testy przeprowadziliśmy z wykorzystaniem procesora AMD Athlon 64 3000+ pracującego z ustawieniami fabrycznymi oraz po jego podkręceniu poprzez ustawienie zegara łącza HTT na 323 MHz bez zmiany mnożnika, co daje zegar taktujący procesora równy 2905 MHz. Napięcie procesora ustawiliśmy na 1,51 V. Wszystkie testy przeprowadziliśmy trzykrotnie, a wyniki podane na wykresach są wynikami wyliczeń wartości średnich dla trzech wyników pomiarów. Funkcja Cool'n'Quiet oraz system automatycznej regulacji prędkości obrotowej wentylatora CPU były wyłączone.

Testy PC-HP3 przeprowadziliśmy z wykorzystaniem wspomnianych wcześniej wentylatorów Primecooler PC-8025L12C. Sprawdziliśmy jak Primecooler PC-HP3 sprawuje się w towarzystwie jednego wentylatora, a jak w przypadku zastosowania dwóch. PC-HP3 porównaliśmy do testowanych wcześniej coolerów Scythe Infinity oraz Arctic Cooling Freezer 64 Pro.

Rozgrzej mnie dobrze - testy

Na początek zobaczmy, jak Primecooler poradzi sobie z niepodkręconym Athlonem 64 3000+, w porównaniu do dwóch pozostałych zawodników. "Primecooler PC-HP3" na wykresach to zestaw złożony z radiatora PC-HP3 i dwóch wentylatorów.

Przy maksymalnych obrotach wentylatorów, PC-HP3 z Infinity przegrywa niezależnie od tego, czy pracuje z jednym, czy z dwoma wentylatorami. W pierwszej sytuacji przegrywa nawet z tańszym Arctic Cooling Freezer 64 Pro. Dopiero zastosowanie dwóch wentylatorów pozwala mu wyrównać poziom z tym konkurentem. PC-HP3 w tym zestawieniu jest trochę głośniejszy niż Infinity i mniej więcej tak samo hałaśliwy jak Freezer. Kwestia hałasu powinna jednak być traktowana z przymrużeniem oka, jako że jakość wentylatorów w przypadku radiatora Primecooler zależy przecież od nas, użytkowników. Stosowane przez nas wentylatory Primecooler to akurat jedne z tańszych konstrukcji, kosztujące niewiele ponad 11 złotych za sztukę.

Zmniejszenie prędkości obrotowych wentylatorów powoduje, że Arctic Cooling minimalnie odstaje od PC-HP3 wyposażonego w dwa wentylatory. Co ciekawe, nie tylko Scythe Infinity nie stracił tchu, ale także PC-HP3. Czyżby należałoby to brać za oznakę ukrytej mocy tego zawodnika? Przekonamy się. Produkt Primecooler, ponownie, z jednym wentylatorem wypada trochę słabiej od Freezera.

Przy najniższych obrotach dystans pomiędzy Infinity a "dwuwentylatorowym" PC-HP3 delikatnie się zwiększył. Z drugiej strony odwrotna sytuacja postępuje na linii Primecooler-Arctic Cooling. Ten ostatni traci już nie jeden, a dwa stopnie. Wyposażony w jeden wentylator PC-HP3 nadal zamyka stawkę.

Teraz zobaczmy, jak nowy Primecooler poradzi sobie z obciążonym procesorem. Obciążenie bowiem zwiększa temperaturę rdzenia procesora i choć trochę przybliży nas do określenia realnej wydajności testowanych konstrukcji.

I co my tu mamy? Przy maksymalnych obrotach wentylatorów zmniejszył się dystans PC-HP3 do Inifnity. Zwróćcie uwagę na różnicę wydajności tego pierwszego z jednym i dwoma wentylatorami. Co kryje w sobie ten miedziany nieznajomy?...

Zmniejszamy prędkość obrotową wentylatorów o niemal połowę i sytuacja znowu nam się klaruje. Inifnity zdecydowanie wychodzi na prowadzenie, a Freezer 64 Pro dorównuje wydajności PC-HP3. Warto zauważyć, że odjęcie jednego wentylatora radiatorowi Primecooler daje coraz większe skutki. Im bardziej miedź rozgrzewamy, tym silniejszego przepływu powietrza trzeba, aby ciepło z niej odebrać.

Przy najniższych obrotach Arctic Cooling Freezer 64 Pro wyraźnie dostaje zadyszki. Primecooler z dwoma wentylatorami jest już przed nim, a z jednym jeszcze za nim, ale już depcze mu po piętach. Trudno oprzeć się wrażeniu, że po podkręceniu procesora może zrobić się naprawdę gorąco i ciekawie!

Sprawdziliśmy także jak PC-HP3 poradzi sobie z takim procesorem bez żadnego wentylatora. Całkiem nieźle, jak się okazuje. W spoczynku procesor osiągał temperaturę 37 stopni Celsjusza, a pod obciążeniem nie przekroczył 65 stopni. Pamiętajmy jednak że chłodzenie pasywne procesora wymaga przewiewnej obudowy, na przykład Cooler Master Stacker 830.

No to co? Megaherce w górę i jedziemy! Najpierw oczywiście przeanalizujmy wyniki testów w spoczynku procesora.

Przy maksymalnych obrotach mamy niespodziankę. Primecooler PC-HP3 z dwoma wentylatorami tym razem wyprzedza Scythe Infinity! Zabranie mu jednego wentylatora sprawia, że konstrukcja wyrównuje poziom z Freezerem i przegrywa z coolerem Scythe.

Zmniejszamy napięcie zasilania wentylatorów i patrzymy, co się zmienia.

Pełnowartościowy PC-HP3 nadal nie odpuszcza, choć tym razem Scythe Inifnity go dogania. Tym razem jednak Freezer 64 Pro przegrywa nawet z PC-HP3 pozbawionym jednego wentylatora.

Przy najniższych obrotach Scythe i Primecooler nadal idą łeb w łeb. Cooler Arctic Cooling po raz kolejny zamyka stawkę, z coraz większą stratą do pozostałych zawodników. Wciśnijmy jednak gaz do dechy i zobaczmy, z jakiej gliny naprawdę ulepiony jest PC-HP3.

Zaszokowani? Scythe Infinity przegrywa z PC-HP3 niezależnie od tego, z iloma wentylatorami ten drugi pracuje. Freezer 64 Pro zostaje daleko w tyle. Miedź kryje swoje tajemnice głęboko i wymaga naszego zaangażowania, by zechciała pokazać, na co ją stać. Przed przystąpieniem do testów nie sądziliśmy, że w ogóle możliwe jest, aby Primecooler PC-HP3 był w stanie dorównać tak potężnej konstrukcji, jak Infinity.

Zmniejszamy prędkość obrotową wentylatorów i sprawdzamy.

Wyposażony w dwa wentylatory Primecooler PC-HP3 nadal utrzymuje wyraźną przewagę nad Scythe Infinity. Po odebraniu mu połowy mocy "wietrznej" zostaje pokonany przez swojego konkurenta. Nie powinno nas to dziwić. Jak powszechnie wiadomo, miedź jest lepszym przewodnikiem ciepła niż aluminium. Aby je oddawać do powietrza, wymaga jednak lepszego nadmuchu. Teoria pokrywa się więc z praktyką. Chyba możemy przewidzieć, jak będzie wyglądał następny wykres, prawda?

Najniższe obroty i stało się. PC-HP3 minimalnie przegrywa z Infinity. Z jednym wentylatorem Primecooler radzi sobie zauważalnie słabiej. Mimo to bardzo dużo dzieli go od najsłabszego w tym zestawieniu (i jednocześnie najtańszego) Freezera 64 Pro.

Praca PC-HP3 bez wentylatora jest w przypadku podkręconego procesora Athlon 64 absolutnie niemożliwa. W spoczynku procesor osiąga temperaturę ponad 45 stopni Celsjusza, a pod obciążeniem w kilka sekund osiąga 70.

Studzenie emocji, czyli podsumowanie

Primecooler PC-HP3 nie ma się czego wstydzić. Jest to solidna, bardzo dobrze opracowana i wykonana konstrukcja przygotowana do współpracy ze wszystkimi popularnymi podstawkami procesorów. Jako że PC-HP3 wykonany jest w całości z miedzi, znacznie lepiej czuje się z dwoma wentylatorami, niż z jednym. Przy zastosowaniu jednego wentylatora wydajność PC-HP3 jest co najmniej dobra, tylko nieznacznie odstająca od legendarnego Scythe Infinity. Zastosowanie dwóch "śmigiełek" sprawia, że Primecooler PC-HP3 staje się coolerem z wysokiej ligi, będącym w stanie mierzyć się z taką potęgą, jaką z pewnością jest Infinity.

PC-HP3 może pasywnie chłodzić słabsze procesory. Mimo to pozbawienie go jednego wentylatora sprawia, że ta ciężka masa miedzi trochę się marnuje. Dlatego też jeśli chcemy zapewnić sobie jak najniższy poziom hałasu, zamontujmy cichy wentylator i ewentualnie zmniejszmy mu zasilanie z 12 na np. 7 V.

Jeśli posiadamy niezbyt wydajny procesor i co najmniej trochę przewiewną obudowę, możemy pokusić się o chłodzenie go za pomocą PC-HP3, ale bez użycia wentylatorów. Zapomnijmy jednak o podkręcaniu. Do tego trzeba byłoby zakupić znacznie większy radiator ;-).

Warto, czy nie warto? Za Primecooler PC-HP3 przyjdzie nam zapłacić 190 złotych. Jeśli do tego doliczymy dwa wentylatory (weźmy takie, jakie my użyliśmy podczas testów), to wyjdzie nam nie mniej niż około 210 złotych. Kwota ta jest sporo wyższa niż ta, którą musimy wyłożyć na zakup Scythe Infinity (ok. 150-160 złotych). Dlatego też uważamy zakup PC-HP3 za niezbyt opłacalny pomimo, że jest to dobra i bardzo wydajna konstrukcja. I trudno aby nie była. PC-HP3 to tak naprawdę klon testowanego przez nas bez mała trzy lata temu coolera Cooler Master Hyper 6.

Mimo to trudno bezpośrednio porównywać PC-HP3 ze Scythe Infinity. Ten drugi to pełnowartościowy cooler, a pierwszy to sam radiator, do którego wentylatory możemy dobrać sami, wedle własnych upodobań.

Uważamy, że Primecooler PC-HP3 to naprawdę solidna konstrukcja, świetnie wykonana i zapewniająca bardzo dobrą wydajność chłodzenia. Jedyne co może odstraszać to niestety wysoka cena. Na rynku dostępne są bowiem tańsze i równie ciekawe konstrukcje.

Primecooler PC-HP3

Zalety