Socket AM2 to podstawka na pierwszy rzut oka bardzo podobna do Socket 939. Ma o jeden pin więcej, więc równie dobrze mogłaby się nazywać Socket 940. Nazwa ta jednak została zarezerwowana dla obecnej już od blisko trzech lat podstawki pod układy Opteron i starsze modele Athlon 64 FX.
Co wymusiło na AMD wprowadzenie nowej podstawki? Przede wszystkim modernizacja kontrolera pamięci w procesorze. Ten doczekał się wreszcie wsparcia dla pamięci DDR2, które obecnie oferują dwukrotnie wyższą przepustowość od pamięci DDR, a są przy tym od nich tańsze. Moduły DDR400 są powoli wycofywane z rynku i zastępowane nowoczesnymi modułami DDR2 533, 667, 800 i ostatnio nawet 1066. Firma AMD nie mogła pozostać obojętna wobec postępu technologicznego.
Wsparcie dla pamięci DDR2 oraz podstawka AM2 o 940 pinach to nie jedyne zmiany, jakie zaszły w nowym procesorze. Dodano także wsparcie dla technologii wirtualizacji Pacifica oraz technologii bezpieczeństwa Presidio Security. Wraz z wymianą podstawki firma AMD wprowadza na rynek całą linię nowych układów, od najtańszych Sempron (nazwa kodowa Manilla), poprzez popularne Athlon 64 (Orleans) i już sporo droższe, dwurdzeniowe Athlon 64 X2 (Windsor), aż po najdroższe i przeznaczone dla najbardziej wymagających entuzjastów Athlon 64 FX (także Windsor) oraz dedykowane serwerom Opteron.
Od lewej: Athlon 64 3700+ (Socket 754), Athlon 64 3800+ (Socket 939), Athlon 64 X2 5000+ (Socket AM2)
Zastosowanie pamięci typu DDR2 daje procesorom AMD dostęp do znacznie wyższej przepustowości, która w przypadku modułów DDR2 800 wynosi aż 6,4 GB/s - dla porównania najszybsze obsługiwane przez "stare" układy Athlon pamięci DDR400 zapewniają przepustowość na poziomie "zaledwie" 3,2 GB/s. Czy wyższa przepustowość wpłynie na znacznie lepsze osiągi? Niekoniecznie. Pamięci DDR2 cechują się znacznie wyższymi (dłuższymi) opóźnieniami niż DDR, co spowalnia odwoływanie się do pamięci. Może się zdarzyć, że wydajność komputera z procesorem Athlon 64 AM2 i pamięciami DDR2 800 może być niższa niż komputera z procesorem Athlon 64 Socket 939 o identycznym zegarze, ale z pamięciami DDR400.
Wraz z nową podstawką zmodyfikowano także system mocowania wentylatora chłodzącego procesor. Zmieniła się ramka służąca do mocowania wentylatora. Dotychczas ramka ta przykręcona była do płyty głównej dwoma śrubkami. W nowej wersji zastosowano cztery śrubki (patrz zdjęcie powyżej), co ma zapewnić stabilniejsze oraz pewniejsze mocowanie modułu chłodzącego.
Zmienił się także wentylator chłodzący procesory, który dostaniemy w wersji pudełkowej. Jest stosunkowo duży i masywny. Blok stykający się z procesorem wykonano z miedzi, cieniutkie żeberka z aluminium, a odprowadzanie ciepła dodatkowo wspomagają ciepłowody. Zastosowany wiatraczek niestety nie należy do najcichszych.
Mimo zbliżonej wydajności, procesory AMD z podstawką Socket 939 dość szybko znikną z rynku. Konsumenci będą woleli nabywać układy współpracujące z nowocześniejszymi i tańszymi pamięciami DDR2.
AMD zapowiada ponadto, że będzie wspierać pamięci DDR2 co najmniej przez najbliższe dwa lata.
Athlon 64 X2 5000+
Wraz z podstawką AM2 debiutuje jeszcze szybszy procesor dwurdzeniowy Athlon 64 X2 5000+. Układ taktowany jest zegarem 2,6 GHz (mnożnik 13) i udostępnia łącznie 1 MB pamięci cache L2 (po 512 kB na każdy rdzeń). Składa się ze 154 milionów tranzystorów i produkowany jest nadal w technologii 90 nm - na procesory AMD produkowane w 65-nanometrowym wymiarze technologicznym będziemy musieli jeszcze trochę poczekać. TDP układu to 89 W. Procesor wyceniono na 696 USD przy zakupie 1000 sztuk, co zapewne przełoży się na jakieś 2800 złotych w sklepach w Polsce.
Athlon 64 FX-62
AMD wprowadza także jeszcze szybszy procesor dedykowany entuzjastom, Athlon 64 FX-62. Podobnie jak FX-60, nowy układ też jest dwurdzeniowy, a od swojego poprzednika różni się wyższym zegarem - 2,8 GHz (w porównaniu do 2,6 GHz). To zatem najwyżej taktowany dwurdzeniowy układ AMD. FX-62 udostępnia ponadto aż 2 MB pamięci podręcznej drugiego poziomu (po 1 MB na rdzeń). Jego TDP określono na 125 W.
Układ niestety do najtańszych nie należy. Dystrybutorzy płacić będą za niego 1031 USD przy zakupie przynajmniej tysiąca sztuk, więc ceny sklepowe procesora w Polsce wyniosą ponad 4 tysiące złotych. Choć procesor trafiać będzie tylko do niewielkiego grona odbiorców, to jednak dostaną oni w swe ręcę najszybszy CPU dla komputerów domowych, jaki jest teraz dostępny na rynku.
nForce 500
Skoro debiutują nowe procesory, nie mogło zabraknąć nowych chipsetów. NVIDIA zaprezentowała nową rodzinę chipsetów nForce 500, na którą składają się cztery zestawy układów sterujących, kierowanych na różne segmenty rynku. Dla entuzjastów przeznaczony jest nForce 590 SLI, następca nForce4 SLI. Mniej wymagający zapewne wybiorą tańszy nForce 570 SLI. Jeśli tryb SLI jest dla kogoś zbędny, ale nadal zależy mu na wydajności, powinien wybrać płytę główną z chipsetem nForce 570 Ultra. Dla najmniej wymagających przeznaczony jest zaś chipset nForce 550, który znajdziemy na najtańszych płytach głównych.
Najbardziej zaawansowany nForce 590 SLI udostępnia dwa porty PCI Express x16 o pełnej przepustowości, podobnie jak nForce4 SLI x16. Oferuje ponadto technologię LinkBoost, która podkręca zegar magistrali PCI Express i łącza MCP HyperTransport o 25% wtedy, gdy w komputerze zainstalujemy dwie karty GeForce 7900 GTX. Nowością jest też technologia FirstPacket, priorytetyzująca pakiety w sieci TCP/IP. Podwójny gigabitowy kontroler sieciowy może być łączony w jedno, bardzo szybkie, dwugigabitowe łącze (dzięki technologii NVIDIA DualNet).
Trochę prostszy nForce 570 SLI różni się od 590-tki dwoma portami PCI Express x16 pracującymi maksymalnie w trybie x8 po obsadzeniu obu slotów, a także brakiem technologii LinkBoost. Oferuje jednak technologie FirstPacket czy DualNet.
Z kolei nForce 570 Ultra w porównaniu do 570 SLI udostępnia tylko jeden port PCI Express x16, więc to idealne rozwiązanie (bo tańsze) dla kogoś, kto nie planuje nigdy instalować w komputerze dwóch kart graficznych. Pozostała funkcjonalność 570 Ultra jest identyczna, jak 570 SLI.
Najprostszy nForce 550 stworzony został głównie z myślą o procesorach Sempron. Oferuje tylko podstawową paletę funkcji, a pozbawiony został opcji takich jak LinkBoost, FirstPacket czy DualNet.
nForce 590 SLI
NVIDIA nForce 590 SLI to obecnie najbardziej zaawansowany chipset NVIDII kierowany do wymagających entuzastów i fanów podkręcania. Powstał przede wszystkim z myślą o użytkownikach procesorów Athlon 64 FX, Athlon 64 X2 i Athlon 64. Zwolennicy Sempronów powinni raczej wybrać płytę z tańszym chipsetem.
nForce 590 SLI składa się z dwóch układów: mostka północnego SPP (System Platform Processor) oraz południowego MCP (Media and Communications Processor). Oba mostki połączone są ze sobą łączem HT o przepustowości 8 GB/s. Mostek SPP łączy się ponadto z procesorem (również za pośrednictwem łącza HT), a także zawiera szynę PCI Express x16 przeznaczoną dla karty graficznej.
Mostek MCP udostępnia drugą szynę PCI Express x16, a także 4 linie PCI Express x1 (możliwe są konfiguracje: 4 x PCI Express x1, 1 x PCI Express x4, 2 x PCI Expres x1 + 1 x PCI Express x2 itp.).
W mostku MCP zawarto także dwa gigabitowe kontrolery sieciowe, 8-kanałowy kontroler dźwiękowy (zgodny ze standardem High Definition Audio), 10-portowy kontroler USB 2.0, dwukanałowy kontroler IDE i 6-kanałowy kontroler Serial ATA II.
nForce 590 SLI udostępnia dwa porty PCI Express x16 działające z pełną przepustowością po instalacji dwóch kart graficznych. Unikalną funkcją dla tego chipsetu (niedostępną w innych chipsetach rodziny nForce 500) jest technologia NVIDIA LinkBoost, która odpowiada za automatyczne podkręcanie częstotliwości pracy szyny PCI Express x16 o 25% (ze 100 do 125 MHz) w przypadku zainstalowania w komputerze dwóch kart graficznych z układem GeForce 7800 lub GeForce 7900. Tym samym zwiększana jest przepustowość na linii mostek SPP-pierwsza karta oraz mostek MCP-druga karta ze standardowych 8 GB/s (w obie strony) do 10 GB/s. Oczywiście każdy może ręcznie podkręcić szynę PCI Express, ale w przypadku nForce 590 SLI NVIDIA gwarantuje, że podkręcona platforma będzie w 100% stabilna. Nic natomiast nie stoi na przeszkodzie, by jeszcze wyżej podkręcić PCI-E.
LinkBoost podkręca ponadto szynę HT łączącą mostek południowy i północny, z 200 do 250 MHz, a zatem i na tej linii zwiększa przepustowość z 8 do 10 GB/s.
Chipset nForce 590 SLI obsługuje także nowy typ pamięci, nazwany "SLI-Ready Memory". Został opracowany wspólnie przez firmy NVIDIA oraz Corsair, a w rzeczywistości jest rozszerzeniem układu SPD (Serial Presence Detect) obecnego na wszystkich modułach DIMM. O nowych pamięciach szerzej piszemy na następnej stronie niniejszego artykułu.
Kolejną nowością jest technologia FirstPacket, zmniejszająca opóźnienia przy przesyłaniu krytycznych pakietów po sieci TCP/IP. Chipset potrafi od teraz priorytetyzować najważniejsze pakiety i przesyłać je zawsze poza kolejnością. Powoduje to, że jeśli gramy przez internet, a w tle działa klient P2P czy trwa połączenie FTP, pakiety wysyłane przez grę transmitowane będą zawsze w pierwszej kolejności, tak by zminimalizować opóźnienia ("pingi"). W ten oto sposób procesy działające w tle nigdy nie spowolnią naszej rozgrywki sieciowej, a opóźnienia będą zawsze tak niskie, jak tylko pozwala na to nasze połączenie internetowe. Technologia FirstPacket może także poprawić naszych rozmów VoIP (Voice over IP). Działające w tle programy P2P nie spowodują, że rozmowa przez Skype będzie "czkała".
nForce 590 SLI zawiera także dwa gigabitowe kontrolery sieciowe, które można tak skonfigurować, by były widziane przez system jako jedno połączenie. Ich przepustowość się zatem sumuje (technologia "DualNet with teaming"). Jeśli podłączymy dwa kabelki sieciowe do płyty głównej, a kable te wepniemy w router, możemy "pompować" w jego kierunku (lub "zasysać" z niego) dane z przepustowością nie 1, a 2 Gb/s! Dodatkowo, jeśli jeden z kabli zostanie uszkodzony, cały ruch zostanie przekierowany na drugi kabel, więc nie zostaniemy odcięci od sieci - drugi kabel Ethernet możemy zatem traktować jako połączenie redundantne.
Łączenie dwóch sieciówek jest przydatne na przykład wtedy, gdy na potrzeby LAN Party musimy skonfigurować serwer, z którym za pośrednictwem routera łączyć się będą inni gracze, a następnie będą z niego pobierać nowe mapy czy patche do gier. Serwer taki powinien zapewnić jak najwyższą przepustowość, by móc szybko obsłużyć możliwie wiele jednoczesnych połączeń. Dzięki DualNet with teaming serwer z płytą nForce 590 SLI może udostępniać łącze o teoretycznej przepustowości 2 Gb/s.
Wreszcie, nowością w nForce 590 SLI MCP jest 6-kanałowy kontroler SATA - dla porównania, dotychczas produkowane chipsety udostępniają jedynie cztery kanały SATA. Posiadacze płyt z nForce 590 SLI mogą podłączyć aż sześć dysków twardych, z których mogą utworzyć sześciodyskową macierz RAID 5 lub... dwie trzydyskowe macierze RAID 5. Żaden inny chipset na rynku nie umożliwia utworzenia dwóch macierzy RAID 5. Niezbędny jest dodatkowy kontroler SATA na płycie głównej.
Technologie FirstPacket, DualNet with teaming oraz MediaShield z 6-kanałowym kontrolerem SATA obsługują także chipsety nForce 570.
Pamięci EPP
Każdy sprzedawany obecnie moduł pamięci zawiera niewielki układ EEPROM, w którym - zgodnie ze specyfikacją SPD (Serial Presence Detect) opracowaną przez organizację JEDEC - zapisane są podstawowe informacje dotyczące modułu: nazwa producenta, podstawowe opóźnienia czy numer seryjny. Pojemność układu EEPROM to 256 bajtów, jednak więcej niż połowa tej pojemności jest niewykorzystana.
Dlatego też firmy NVIDIA wspólnie z Corsair postanowiły wykorzystać wolną przestrzeń w EEPROM-ach montowanych na modułach pamięci. Bajty 99 do 127 zostały zarezerwowane na dodatkowe informacje na temat modułu, tzw. EPP - Enhanced Performance Profile. Dane te nie są standardowo przechowywane w ramach SPD, a jednak niosą bardzo ważne informacje o parametrach pracy pamięci. W EPP zapisane są zatem szczegółowe dane na temat wszystkich timingów pamięci, informacje o zalecanym napięciu zasilającym moduł, wartości parametru Command Rate itd. Parametry zapisane w EPP zestawione są w poniższej tabeli:
Standard EPP jest otwarty dla innych firm, więc każdy producent modułów czy pamięci może go wykorzystać w swoich produktach. Pamięci zgodne z EPP pracować będą na wszystkich płytach głównych, ale dodatkowe informacje zapisane w EPP dostępne będą na razie tylko dla posiadaczy płyt z chipsetami nForce 590 SLI.
Na razie tylko Corsair zaprezentował moduły pamięci SPP, które oznaczone będą nalepką "SLI-Ready Memory". Moduły te to modele TWIN2X2048-6400C4 (pojemność 1024 MB na moduł, DDR2 800, CAS4, sprzedawane parami zoptymalizowanymi do pracy dwukanałowej) oraz TWIN2X2048-8500C5 (pojemność 1024 MB na moduł, DDR2 1066, CAS5, także sprzedawane parami).
ASUS M2N32-SLI Deluxe
Płyta M2N32-SLI Deluxe to najnowszy produkt Asusa przeznaczony dla entuzjastów. Zbudowano ją z wykorzystaniem chipsetu nForce 590 SLI, czyli najbardziej zaawansowanego członka rodziny nForce 500. Oba układy składające się na chipset chłodzone są pasywnie, przy pomocy połączonych ze sobą ciepłowodem bloczków miedzianych. Ciepłowód doprowadzony jest aż do radiatorów chłodzących regulatory napięcia, umieszczone wokół podstawki procesora. Radiatory te przedmuchiwane są niejako "przy okazji" przez wentylator chłodzący CPU.
Na płycie znalazła się podstawka Socket AM2, cztery gniazda pod moduły pamięci DDR2, dwa złącza PCI Express x16 o pełnej przepustowości (umożliwiają instalację dwóch kart graficznych i łączenie ich w tryb SLI), złącze PCI Express x4 i trzy złącza PCI. Jest też siedem gniazdek Serial ATA, w tym jedno sterowane przez kontroler Silicon Image SiI3132. M2N32-SLI Deluxe udostępnia tylko jedno złącze IDE. Jak widać IDE powoli znika już z nowoczesnych płyt głównych.
Zestaw gniazd zewnętrznych obejmuje nieśmiertelne złącza PS/2 dla klawiatury i myszki, równie nieśmiertelne złącze RS-232, cyfrowe wyjścia dźwięku (elektryczne i optyczne), złącze eSATA, złącze FireWire, cztery gniazda USB 2.0, dwa gniazda sieci Ethernet oraz sześć gniazd audio typu mini-jack (analogowe wejścia i wyjścia dźwięku).
Na jednym z bloczków, chłodzących układ MCP, ASUS umieścił piktogram symbolizujący płatek śniegu. Spodziewaliśmy się, że bloczek jest naprawdę chłodny - że osiąga temperaturę otoczenia (dwadzieścia kilka stopni). Tymczasem pomiary termometrem na podczerwień wykazały, że bloczek podczas pracy komputera jest bardzo gorący - rozgrzewa się aż do 44°C.
Do płyty dołączono bogaty zestaw okablowania składający się na kabelki umożliwiające podłączenie sześciu dysków twardych Serial ATA (sześć kabli sygnałowych i trzy zasilające o podwójnych gniazdach), pojedynczy kabel IDE oraz kabel floppy. W skład zestawu wchodzi też blaszka do obudowy, mostek SLI, opcjonalny wiatraczek, instrukcja obsługi, płyta ze sterownikami i dodatkowym oprogramowaniem oraz dwa śledzie, na których znajdziemy dodatkowe dwa gniazda USB 2.0 oraz gniazdo FireWire.
ASUS M2N32-SLI Deluxe lekko podkręca procesor - Athlon 64 X2 5000+ pracował na płycie z częstotliwością 2612 zamiast 2600 MHz.
BIOS
Płyta dotarła do nas początkowo wyposażona w BIOS w wersji 0117. Od firmy ASUS otrzymaliśmy jednak szybko nowszą wersję BIOS-u, 0402, która o kilka procent poprawia wydajność. Z taką właśnie wersją przetestowaliśmy M2N32-SLI Deluxe.
BIOS jest bardzo rozbudowany i udostępnia pełną kontrolę nad wszystkimi urządzeniami zintegrowanymi na płycie (kontrolery sieci, dźwięku, USB, FireWire, dyskowe itd.). Jest też pełny zestaw opcji umożliwiających podkręcanie. Dla użytkowników mniej zaawansowanych przygotowano system AI Tuning, który umożliwia automatyczny overclocking płyty. Osoby bardziej zaawansowane zapewne przestawią opcję w tryb Manual i będą ręcznie dobierać odpowiednie parametry. Można regulować zegary łącza HTT (200 - 425 MHz), wysokość napięcia zasilającego CPU (0,8 - 1,5625 V) czy pamięci (1,8 - 2,5 V), a także regulować mnożnik procesora. Można także podbijać napięcie chipsetu, niezależnie dla układów SPP i MCP. Fanów podkręcania zapewne ucieszy informacja, że opóźnienia pamięci można regulować przestawiając kilkadziesiąt różnych parametrów!
Foxconn C51XEM2AA
Podczas niedawnej konferencji nForce Summer Camp w Santa Clara NVIDIA zapowiedziała, że od tej pory opracowywać będzie nie tylko referencyjne konstrukcje kart graficznych, ale także płyt głównych. Pierwszą referencyjną płytą główną NVIDII jest ta z chipsetem nForce 590 SLI. Jednym z pierwszych partnerów firmy, który zaprezentował własną płytę wykorzystującą konstrukcję referencyjną jest Foxconn. Jego produkt nosi oznaczenie Foxconn C51XEM2AA.
Foxconn C51XEM2AA to właśnie płyta z chipsetem nForce 590 SLI. Ciekawostką jest aktywnie chłodzony mostek MCP. Zainstalowano na nim niewielki wentylatorek. System chłodzenia został opracowany także przez NVIDIĘ i jest pierwszym coolerem przygotowanym przez firmę do chłodzenia chipsetu na płytach głównych.
Na płycie Foxconn znajdziemy dwa złącza PCI Express x16, złącze PCI Express x4, złącze PCI Express x1 oraz dwa złącza PCI. Są też dwa gigabitowe kontrolery sieci Ethernet oraz kontroler FireWire.
Do płyty dołączono rozbudowany zestaw kabelków, instrukcję obsługi, instrukcję szybkiej instalacji oraz płytkę ze sterownikami.
Gigabyte GA-M59SLI-S5
Gigabyte GA-M59SLI-S5 to kolejna płyta z chipsetem nForce 590 SLI. Zastosowany na niej system chłodzenia przypomina ten obecny na płycie ASUS M2N32-SLI Deluxe. Na mostkach północnym i południowym zainstalowano miedziane bloczki, połączone ciepłowodami z radiatorem chłodzącym regulatory napięcia. Radiator jest przedmuchiwany przez wentylator na procesorze.
Zwraca uwagę także fakt, że na płycie znalazły się aż trzy gniazda PCI Express x16. Dodatkowo udostępniono dwa złącza PCI Express x1 oraz dwa złącza PCI.
Na płycie Gigabyte GA-M59SLI-S5 znalazły się też dwa gigabitowe kontrolery sieciowe, 8-kanałowy układ dźwiękowy, dodatkowy kontroler SATA (JMicron JMB363) oraz podwójny BIOS (dwa niezależne układy z BIOS-em).
Gigabyte GA-M57SLI-S4
Gigabyte GA-M57SLI-S4 to płyta z chipsetem nForce 570 SLI. Jest dość wąska (23,5 cm), więc przypadnie do gustu posiadaczom krótkich obudów, w których zbyt duże płyty główne kolidują np. z napędami optycznymi.
Rzucają się w oczy kolorowe gniazda oraz ramka wokół podstawki procesora, a także masywny radiator chłodzący układ nForce 570 SLI. Na płycie umieszczono dwa gniazda PCI Express x16, aż trzy gniazda PCI Express x1 i dwa gniazda PCI.
Gigabyte GA-M57SLI-S4 wyposażono w pojedyncze gniazdo Gigabit Ethernet.
Płytę otrzymaliśmy bez pudełka i jakichkolwiek dodatków, dlatego na chwilę obecną nie wiemy, jakie okablowanie wchodzi w skład wyposażenia.
MSI K9N SLI Platinum
MSI K9N SLI Platinum, podobnie jak opisany wcześniej produkt Gigabyte, wykorzystuje chipset nForce 570 SLI.
Konstrukcja obu płyt jest zupełnie odmienna. Ta pochodząca od MSI jest wyraźnie większa, wyposażona została w dwa kontrolery sieciowe, a rozłożenie wielu elementów znacząco odbiega od tego, co widzieliśmy na płycie Gigabyte. Zwraca uwagę zwłaszcza umieszczenie układu nForce 570 SLI pomiędzy gniazdami PCI Express x16. Chipset chłodzony jest pasywnie, przez spory radiator.
Zestaw wyjść zewnętrznych jest raczej standardowy i obejmuje gniazda USB, FireWire, audio (analogowe i cyfrowe) oraz rzadko dziś wykorzystywane Centronics i RS-232.
Do płyty K9N SLI Platinum dołączono bogaty zestaw kabelków i dodatkowych śledzi. Są też instrukcje obsługi i płytka ze sterownikami.
MSI K9N Platinum
MSI K9N Platinum zbudowana została z wykorzystaniem chipsetu nForce 570 Ultra.
Gdyby jednak przyjrzeć się płycie z bliska, okazuje się, że jest niezwykle podobna do opisanej na poprzedniej stronie K9N SLI Platinum! Są nawet dwa gniazda PCI Express x16, mimo że nForce 570 Ultra - przynajmniej oficjalnie - nie wspiera trybu SLI.
Dołączony zestaw okablowania również jest bogaty. To akurat typowe dla płyt MSI z przyrostkiem "Platinum".
MSI K9N Neo-F
MSI K9N Neo-F to najtańsza płyta w naszym zestawieniu. Zbudowano ją w oparciu o chipset nForce 550.
Już pierwszy rzut okiem na płytę zdradza, że mamy do czynienia z produktem ekonomicznym. Wyrób ma niewielkie wymiary, a miejsce znalazły tylko najbardziej niezbędne elementy: podstawka pod procesor, cztery gniazda dla modułów pamięci, złącze PCI Express x16, dwa złącza PCI Express x1, trzy złącza PCI, cztery złącza Serial ATA i pojedyncze IDE. Układ nForce 550 chłodzony jest pasywnie, przez duży radiator.
MSI K9N Neo-F nie ma ani podwójnej sieciówki, ani kontrolera FireWie. To produkt przeznaczony dla tych użytkowników, którym dodatkowe kontrolery raczej nie będą potrzebne.
Także zestaw okablowania prezentuje się bardzo skromnie. Dostajemy pojedynczy kabelek sygnałowy SATA, pojedynczy kabel zasilający SATA, jeden kabel IDE i jeden kabel floppy. Jest też oczywiście blaszka do obudowy, instrukcja i płytka ze sterownikami. I to wszystko.
Biostar TForce 550
Biostar TForce 550 to druga w naszym teście płyta główna z chipsetem nForce 550. Należy ona do linii T-Series, kierowanej do graczy i entuzjastów komputerów.
Na płycie znalazła się podstawka AM2, złącze PCI Express x16, dwa złącza PCI Express x1 i aż cztery złącza PCI! Te ostatnie powoli już znikają z nowoczesnych płyt głównych, jednak Biostar postanowił udostępnić ich pokaźny zestaw.
Oprócz tego mamy cztery sloty pod moduły pamęci DIMM, cztery złącza Serial ATA i jedno złącze IDE.
Dość rzadko spotykaną funkcją są przyciski Power i Reset umieszczone w rogu płyty (na naszym zdjęciu po lewej u dołu). Umożliwiają one uruchomienie czy zresetowane zestawu wtedy, gdy nie zainstalujemy go w obudowie. W przypadku innych płyt głównych trzeba zwierać na przykład śrubokrętem odpowiednie zworki na płycie, by uruchomić komputer. Podobne przyciski (Power/Reset) znalazły się na płytach Foxconn i ATI.
Martwi aktywny system chłodzenia chipsetu nForce 550. Zainstalowano na nim przypominający ten z kart graficznych radiator przedmuchiwany przez nieduży wentylatorek.
Płyta Biostar nie została wyposażona w kontroler FireWire ani dodatkowy kontroler dysków twardych. Zestaw gniazd zewnętrznych obejmuje złącza PS/2 dla klawiatury i myszy, złącze RS-232, aż sześć gniazd USB 2.0, gniazdo sieciowe i sześć analogowych gniazdek audio (cyfrowych brak).
Dość oryginalnie zapakowano dodatki dołączone do płyty. Te, zamiast leżeć luzem w pudełku, schowane były w czarnej torebce z materiału, zasuwanej na suwak.
W torbie dość skromnie: instrukcja obsługi, płyta ze sterownikami, blaszka do obudowy, pojedynczy kabelek sygnałowy SATA, kabel zasilający SATA, kabel IDE oraz kabel floppy.
ATI CrossFire Xpress 3200 for Socket AM2
Do tej pory przedstawiliśmy aż osiem płyt głównych z chipsetami nForce. Mamy jednak także ciekawostkę: referencyjną płytę główną ATI ze znanym już chipsetem CrossFire Xpress 3200, tyle że przystosowanym do procesorów AM2.
Płyta od razu rzuca się w oczy, bo ma biały laminat i czerwone złącza. Mostek północny CrossFire Xpress 3200 (RD580) schowany jest pod niedużym, ale dość wysokim, czerwonym radiatorem. Natomiast tuż obok, pod małym, srebrnym radiatorem chowa się najnowszy mostek południowy ATI, SB600, następca SB450. Poprawiono w nim wszystkie błędy znalezione w SB450, a przede wszystkim wydajność kontrolera USB.
Konfiguracje testowe
Przy mierzeniu wydajności nowych procesorów oraz płyt głównych zależało nam na osiągnięciu kilku celów. Po pierwsze, chcieliśmy przekonać się o osiągach Athlona 64 X2 5000+ oraz FX-62 na tle ich poprzedników, a więc modeli X2 4800+ oraz FX-60. Z tego też względu użyliśmy tych samych benchmarków oraz tej samej karty graficznej, jaka posłużyła nam przy teście procesora Athlon 64 FX-60 - Radeon X1800 XT. Musieliśmy jednak zastosować trochę starsze sterowniki Catalyst 5.13, by mieć porównanie do wcześniej testowanych procesorów. Najnowsze Catalyst 6.4 są - na nasze nieszczęście - w wielu testach sporo szybsze od 5.13, więc porównywanie platform przy różnych wersjach sterowników nie ma sensu.
Po drugie, ciekawiła nas wydajność nowych Athlonów na tle modeli Socket 939 przy tym samym zegarze. Innymi słowy, chcieliśmy się przekonać, jaki wpływ na wydajność ma zastosowanie pamięci DDR2 w miejsce DDR. Aby osiągnąć ten cel, obniżyliśmy mnożnik procesora Atlon 64 FX-62 z domyślnych 14 do 13, zmniejszając jego taktowanie z 2,8 do 2,6 GHz. Tym samym uzyskaliśmy układ będący zegarowym odpowiednikiem Athlona 64 FX-60, tylko że zamiast pamięci DDR, obsługuje DDR2.
Testy procesorów Athlon 64 FX-62 oraz X2 5000+ przeprowadziliśmy na płycie ASUS M2N32-SLI Deluxe (nForce 590 SLI), w której wgraliśmy najnowszy BIOS 0402 z 17 maja. Do płyty użyliśmy sterowników dla chipsetu nForce 590 SLI w wersji 9.34.
Użyte przez nas pamięci to moduły Corsair CM2X512-8500 (dwa razy po 512 MB, DDR2 1066, timingi zalecane 5-5-5-15). Pamięciom ustawiliśmy agresywne timingi 4-4-4-12 1T. W przypadku procesora Athlon 64 FX-62 pamięci pracują domyślnie w trybie DDR2 800, zaś w przypadku X2 5000+ - "DDR2 746" (taktowanie pamięci ustawia się na 373 MHz).
Porównanie procesorów
Testy wydajności zacznijmy od przedstawienia osiągów nowych procesorów, Athlon 64 FX-62 oraz X2 5000+ (przypomnijmy: oba testowaliśmy na płycie ASUS M2N32-SLI Deluxe). Porównamy je do poprzedników, Athlon 64 FX-60 i Athlon 64 X2 4800+, a także do produktów konkurencji, Intel Pentium Extreme Edition 955 oraz Pentium Extreme Edition 840. Na wykresach umieściliśmy także wyniki pomiarów procesora Athlon 64 FX-62 o obniżonym zegarze do 2,6 GHz, symulującego nieistniejący procesor FX-60 z obsługą pamięci DDR2. Bezpośrednie porównanie tych wyników do rezultatów uzyskanych przez "prawdziwego" FX-60 da nam odpowiedź na pytanie, czy wsparcie dla pamięci DDR2 przyspieszyło, a może spowolniło nowe Athlony.
Zacznijmy od kilku testów z benchmarków syntetycznych.
Test procesora w Sandra 2005 wykazał zależność wyniku od częstotliwości zegara testowanych procesorów. Jedyny jednordzeniowy procesor na naszym wykresie, Athlon 64 FX-57, uzyskał w porównaniu do reszty dwurdzeniowej braci wynik bardzo niski. Athlon 64 FX-62 spowolniony do 2,6 GHz uzyskał praktycznie taki sam rezultat, jak Athlon 64 FX-60.
Wreszcie test, którego wynik bardzo nas ciekawił - przepustowość pamięci. Wyraźnie widać tutaj, że wysoki transfer, jaki zapewniają pamięci DDR2, przełożył się na bardzo dobre rezultaty w syntetycznym Memory Benchmark. Nowe Athlony potrafią wykorzystać daną im wysoką przepustowość. W aplikacjach, w których opóźnienia modułów DDR2 nie będą kluczowe, nowe Athlony powinny radzić sobie znacznie lepiej od swoich starszych braci.
PCMark05 lubi - jak widać - procesory dwurdzeniowe. Porównywane zestawy uzyskały zbliżone wyniki z wyjątkiem komputera z procesorem Athlon 64 FX-57 - jedynym jednordzeniowcem w zestawieniu.
Zestaw z procesorem Athlon 64 FX-62 spowolnionym do 2,6 GHz uzyskał niższy wynik niż komputer z procesorem Athlon 64 FX-60 (także 2,6 GHz).
Testy syntetyczne procesora nadal najlepiej wypadają na Pentium Extreme Edition 955. Nowe Athlony są jednak wyraźnie szybsze od swoich poprzedników. Widzimy jednak, że FX-62 po obniżeniu zegara do 2,6 GHz uzyskuje ciut gorsze wyniki niż FX-60.
Obsługa pamięci DDR2 wpłynęła na znaczne zwiększenie wyniku w teście pamięci. Wystarczy porównać rezultaty Athlon 64 FX-62 kontra FX-60 oraz Athlon 64 X2 5000+ kontra X2 4800+.
We wszystkich zestawach użyliśmy tej samej karty graficznej, Radeon X1800 XT. A jednak komputery z procesorami AMD uzyskały lepsze wyniki niż te z układami Intel.
Wyniki z 3DMark05 nie zależą zbytnio od samego procesora - wszystkie Athlony uzyskały porównywalne rezultaty. Wyraźnie gorzej w benchmarku radzą sobie układy Intela.
Ciekawie prezentuje się natomiast test procesora wbudowany w 3DMark05. Tutaj Athlon 64 FX-62 pokazał pazury. Nawet spowolniony do 2,6 GHz okazał się szybszy od taktowanego takim właśnie zegarem FX-60.
Czas renderingu sceny gallery.max w 3ds max 8 nie zależy od rodzaju zastosowanej pamięci. Athlon 64 FX-62 spowolniony do 2,6 GHz uzyskał takie same wyniki, jak Athlon 64 FX-60. FX-62 przy swoim domyślnym zegarze (2,8 GHz) jest o kilka procent szybszy od FX-60, podobnie jak X2 5000+ jest o kilka procent szybszy od X2 4800+.
3ds max 8 potrafi wykorzystać oba rdzenie procesorów dwurdzeniowych, stąd tak dobre wyniki w porównaniu do jednordzeniowego FX-57.
Podobne rezultaty uzyskaliśmy mierząc wydajność w popularnym Cinebench 2003.
Przy kompresji filmów do formatu XviD znów istotny jest zegar procesora, chociaż tym razem FX-62 o zegarze obniżonym do 2,6 GHz okazał się minimalnie szybszy od FX-60.
WinRAR 3.51 najwyraźniej nie polubił nowego tandemu składającego się z procesora Athlon 64 i pamięci DDR2. Athlon 64 FX-62 z ledwością wyprzedził swojego starszego brata, FX-60. Gdy obu procesom zrównaliśmy zegary, okazało się, że FX-60 współpracujący z leciwymi pamięciami DDR jest sporo szybszy! Podobnie jest w przypadku Athlona 64 X2 5000+, który nie zdołał dogonić... modelu X2 4800+. Co więcej, nowe układy AMD dostały lanie od... jednordzeniowego Athlona 64 FX-57! To jednak wina samego WinRAR-a, który w użytej przez nas wersji nie potrafi obsługiwać jeszcze procesorów dwurdzeniowych. Od niedawna dostępna jest już wersja 3.60 (wciąż jeszcze beta) programu, który od teraz jest wielowątkowy. Pierwsze zmierzone przez nas wyniki są bardzo optymistyczne - są blisko dwukrotnie wyższe od zaprezentowanych powyżej!
Kolejny test, w którym nowe procesory wypadają gorzej od modeli Socket 939 o tym samym zegarze to Far Cry. Nie tylko Athlon 64 FX-62 o obniżonym zegarze do 2,6 GHz okazał się wolniejszy od FX-60, ale również Athlon 64 X2 5000+ działał wolniej niż X2 4800+, mimo że ten drugi taktowany jest niższym zegarem! Patrząc na temat bardziej optymistycznie nie sposób nie zauważyć, że to Athlon 64 FX-62 jest obecnie najszybszym procesorem w Far Cry :-)
Porównanie płyt głównych
W naszym laboratorium poddaliśmy testom pierwszych osiem płyt głównych, które dotarły do naszej redakcji jeszcze przed premierą podstawki Socket AM2. Trzy z nich wykorzystują chipset nForce 590 SLI, dwie nForce 570 SLI, jedna nForce 570 Ultra, jedna nForce 550 i jedna CrossFire Xpress 3200.
Ciekawiła nas wydajność wspomnianych płyt względem siebie. Na płytach zainstalowaliśmy procesor Athlon 64 X2 5000+, kartę graficzną Radeon X1800 XT i 1 GB pamięci DDR2 800, której ręcznie ustawialiśmy opóźnienia 4-4-4-12 1T. Każdej płycie przed przystąpieniem do testów aktualizowaliśmy BIOS do najnowszej wersji (szczegółowe dane na temat wersji BIOS podajemy w tabelce porównawczej).
Miło zaskoczyły nas płyty z chipsetem nForce 570 SLI, które okazały się tak samo szybkie, jak modele nForce 590 SLI. Te ostatnie są oczywiście sporo droższe.
Nawet tania płyta MSI K9N Neo-F (wyceniona na 300 złotych) bez problemów współpracowała z procesorem Athlon 64 X2 5000+. Gdyby nie fakt, że na płycie nie można ustawić parametru Command Rate dla pamięci (który jest ustawiony na sztywno na 2T), K9N Neo-F byłaby zapewne tak samo szybka, jak najdroższe w porównaniu płyty ASUS M2N32-SLI Deluxe, Foxconn C51XEM2AA czy Gigabyte GA-M59SLI-S5. Niestety z racji nieco gorszych parametrów, tania płyta MSI nieco odstaje od reszty.
O włos wolniejsza od konkurencji okazała się też płyta ATI z chipsetem CrossFire Xpress 3200. Winę ponosi troszkę niższa przepustowość pamięci. Ponieważ jednak testowaliśmy bardzo wczesną wersję płyty, całkiem możliwe, że modele produkcyjne nie będą już ustępować wydajnością płytom z chipsetem nForce 590 SLI.
Poniżej przedstawiamy tabelkę porównawczą wszystkich płyt, w której zestawiliśmy ich najważniejsze parametry oraz wyniki testów wydajnościowych.
Poniżej przedstawiamy kilka wykresów wygenerowanych na podstawie wyników z tabelki.
Podkręcanie
Oba opisane przez nas nowe procesory AMD, Athlon 64 X2 5000+ oraz Athlon 64 FX-62 wykorzystują nowy rdzeń Windsor. Wytwarzane są w technologii 90 nm (SOI). Model X2 5000+ taktowany jest zegarem 2,6 GHz, zaś model FX-62 - 2,8 GHz. TDP pierwszego układu określono na 89 W (max), zaś drugiego - 125 W (max).
Najbardziej nas ciekawiło, jak wysoko uda się podnieść zegar procesorowi Athlon 64 FX-62. Jako platformę do podkręcania użyliśmy płyty głównej Foxconn C51XEM2AA, która - obok płyty Asusa - udostępnia najwięcej opcji służących overclockerom. Procesor chłodziliśmy wentylatorem dostarczonym razem z procesorem (jego zdjęcie zamieściliśmy na pierwszej stronie artykułu).
FX-62 ma odblokowany mnożnik, więc podkręcanie rozpoczęliśmy właśnie od zmiany jego wartości. Standardowo mnożnik ustawiony jest w tym modelu procesora na 14. Zmiana na 15 spowodowała przetaktowanie układu do 3 GHz. Przy takim zegarze procesor pracował w pełni stabilnie, nawet przy standardowym napięciu zasilającym. Próba dalszego podniesienia mnożnika do 16 zakończyła się unieruchomieniem komputera.
Powróciliśmy zatem do mnożnika 15 i podjęliśmy próbę podkręcenia procesora w mniejszych krokach, przez zwiększanie zegara HTT. Domyślny zegar 200 MHz udało nam się zwiększyć nawet do 210 MHz (taktowanie procesora 3154 MHz), przy których komputer wciąż uruchamiał się poprawnie... niestety nie był stabilny. Tuż po uruchomieniu "Torture Test" w Prime95 system się restartował.
Okazało się, że nasz procesor pracuje stabilnie najwyżej z częstotliwością 3060 MHz (HTT 204 MHz), bez konieczności zmiany napięcia Vcore (które w przypadku płyty Foxconn było nieco wyższe od domyślnych dla FX-62 1,4 V i wynosiło 1,45 V). Powyżej tej wartości system się uruchamia, ale Prime95 wykazuje, że nie jest stabilny.
O dziwo, nie udało nam się już podkręcić procesor ani odrobinę powyżej tej wartości. Kolejną możliwą do wyboru w BIOS-ie wartością HTT w płycie Foxconn było 206 MHz. System się uruchamiał i dało się w nim pracować, ale silne obciążenie dwoma instancjami Prime95 wykazywało jego niestabilność. I niestety ani podnoszenie napięcia na procesorze, ani zwiększanie napięcia zasilającego pamięci, ani nawet obniżenie zegara pamięci (na wszelki wypadek) nie pomagało. Komputer był niestabilny...
Oznacza to, że na nowym Athlonie udało nam się przekroczyć magiczny poziom 3 GHz, którego nie chciały uzyskać dotychczas przez nas testowane procesory AMD. Niestety dużo wyżej ponad wspomniane 3 GHz nie zaszliśmy.
W komentarzach do artykułu prosiliście o testy podkręcania procesorów Sempron z podstawką AM2, ewentualnie tanich modeli Athlonów (3000+, 3200+). Niestety na chwilę obecną nie mamy takiego procesora w naszym laboratorium. Jak tylko do nas dotrze, opiszemy, jak wysoko daje się go podkręcić.
Socket AM2 a wentylatory Socket 939
Socket AM2 wprowadził nowy system mocowania wentylatora. Ramka wokół procesora przytwierdzona jest do płyty głównej czterema, a nie dwoma (jak w przypadku płyt Socket 939) śrubkami. Radiator mocuje się do ramki dwoma zaczepami.
Niestety inny rozstaw śrub na płytach AM2 powoduje, że nie zamocujemy żadnego wentylatora przystosowanego do procesorów Socket 939, wyposażonego we własny system mocowania do płyty głównej, będący zamiennikiem standardowej ramki AMD (wykorzystujący dwa otwory w płycie). Mowa tu np. o takich coolerach, jak Thermalright XP-120 czy Thermaltake Golden Orb II. Sprawdziliśmy oba rozwiązania i nie da się ich zainstalować na płycie AM2, chociaż teoretycznie producenci wentylatorów mogą wprowadzić do sprzedaży stosowne ramki zgodne z nowymi płytami.
Udało nam się osadzić na płycie natomiast wentylator Thermaltake Venus 12, mocowany w przypadku płyt Socket 939 na sześć zaczepów. Na płycie Foxconn C51XEM2AA radiator trzymał się tylko dwóch zaczepów. Okazało się, że w przypadku Venus 12 temperatura procesora Athlon 64 FX-62 zamiast spaść, wzrosła o blisko 20°C!
Niestety oznacza to, że do płyt AM2 będziecie musieli często zakupić także nowy wentylator. Tabelka zestawiająca kompatybilność obecnie sprzedawanych wentylatorów z AM2 znajduje się na tej stronie. Jak widać, zestawienie nie wygląda za różowo.
Eksperymenty z pamięciami
Przeprowadziliśmy testy, których celem miało być wykazanie optymalnych ustawień pamięci dla nowych procesorów AM2. Czy lepiej ustawić niższe taktowanie pamięci i bardziej agresywne opóźnienia, czy starać się uzyskać jak najwyższy zegar pamięci przy luźniejszych timingach?
Na potrzeby testów posłużyliśmy się płytą Foxconn C51XEM2AA, na której zainstalowaliśmy procesor Athlon 64 FX-62 i 1 GB pamięci w dwóch modułach Corsair CM2X512-8500.
Przy różnych ustawieniach pamięci przeprowadziliśmy szereg pomiarów w aplikacjach czułych na ustawienia pamięci (oraz w jednej, dla której te ustawienia nie są w ogóle istotne - Cinebench 2003). Wyniki naszych testów prezentujemy w tabelce poniżej:
Jak wynika z przeprowadzonych przez nas testów, zestaw uzyskał najwyższą wydajność przy wysokim taktowaniu pamięci i krótkich opóźnieniach (DDR2 800, 4-4-4-12 1T). Co ciekawe, uzyskaliśmy lepsze wyniki przy ustawieniu DDR2 800 i wyjątkowo luźnych timingach (5-5-5-18 2T) niż przy ustawieniu DDR2 667, ale przy bardzo agresywnych opóźnieniach 3-3-3-8 1T. To znak, że nie zawsze warto "zabijać się" o jak najkrótsze timingi. Nowy Athlon 64 - jak widać - lubi wysokie taktowanie pamięci, nawet kosztem luźniejszych opóźnień.
Za Waszą sugestią postanowiliśmy ponadto sprawdzić, jak płyty główne z chipsetem nForce 590 SLI poradzą sobie z obsadzonymi wszystkimi bankami pamięci. Na potrzeby testów użyliśmy czterech modułów Corsair CM2X512-8500 o pojemności 512 MB każdy.
Po instalacji modułów na płycie ASUS M2N32-SLI Deluxe ta utraciła stabilność. Windows się co prawda uruchamiał, ale po chwili system się restartował. Przestawiliśmy parametr Command Rate z 1T na 2T. Nie pomogło. Zwiększyliśmy napięcie zasilające moduły. Też nie pomogło. Dopiero przestawienie pamięci z trybu DDR2 800 w tryb DDR2 667 rozwiązało problem. System znów odzyskał stabilność. Dla przypomnienia, przy dwóch modułach pamięci płyta Asusa działa stabilnie także w trybie DDR2 800 1T.
Trochę lepiej zachowała się płyta Foxconn C51XEM2AA. Tutaj co prawda cztery moduły nadal nie chciały pracować w trybie DDR2 800 przy opóźnieniach 4-4-4-12 1T, ale wystarczyło zmienić wartość parametru Command Rate na 2T, by system ponownie zaczął działać stabilnie. O dziwo, wydajność systemu nie tylko nie spadła, ale jeszcze wzrosła w stosunku do konfiguracji z dwoma modułami pracującymi w trybie 4-4-4-12 1T! Sandra 2005 Memory Benchmark wskazał wynik 7373 MB/s (wcześniej: poniżej 7300 MB/s) a Far Cry uzyskał średnio 218 fps w naszym teście (wcześniej: niewiele ponad 215 fps)!
EPP w akcji
Kolejny test przeprowadziliśmy już z nowymi modułami EPP oznaczonymi nalepką SLI-Ready Memory. Pamięci także pochodzące od Corsair sprzedawane są jako zestaw dwóch gigabajtowych modułów oznaczonych symbolem TWIN2X2048-8500C5.
Po instalacji modułów na płycie Foxconn ta natychmiast wykryła, że ma do czynienia z pamięciami EPP ("SLI-Ready Memory: Detected").
Udostępniona została wówczas opcja automatycznego podkręcania pamięci. Można przy tym wybrać, by podkręcaniu pamięci towarzyszył także overclocking procesora lub też ustawić tryb "CPUOC 0%", gdy procesor nie będzie przetaktowywany. Wybraliśmy właśnie tę opcję. Zegar naszych pamięci został podbity do 936 MHz przy opóźnieniach 5-5-5-15 2T. Automatycznie zostało także podniesione napięcie na pamięciach do 2,2 V. Aby uzyskać wyższe taktowanie pamięci, płyta automatycznie podniosła zegar HTT, jednak obniżyła mnożnik procesora, w efekcie czego ten nadal pracuje z częstotliwością 2,8 GHz - nie został przetaktowany, tak jak sobie tego życzyliśmy.
Wyższe taktowanie pamięci przełożyło się na jej wyższą przepustowość, która wyniosła 7474 MB/s według Sandra 2005. Wpłynęło to także na poprawienie wyników w Far Cry - średni framerate wyniósł 221 fps (przypomnijmy: wcześniej było to 215 fps).
Po wybraniu opcji CPUOC 1% procesor jest już przetaktowywany - w naszym przypadku do 2856 MHz (przy HTT 238 MHz i mnożniku 12). Pamięci zostały podkręcone do 952 MHz (przy opóźnieniach 5-5-5-15 2T). Wydajność znów wzrosła: do 7574 MB/s w Sandra 2005 i do 223 fps w Far Cry.
Przy CPUOC 4% zegar pamięci wzrasta do 976 MHz, zaś procesora do 2928 MHz (HTT 244 MHz). Najwyższa opcja to CPUOC MAX, przy której nasz procesor został przetaktowany aż do 3200 MHz (HTT 266 MHz), przy pamięciach pracujacych z częstotliwością 1064 MHz (efektywnie). Przepustowość pamięci według Sandra 2005 to 8514 MB/s, a wynik w Far Cry - 238 fps. Niestety system nie był stabilny i zawieszał się tuż po uruchomieniu dwóch instancji Prime95.
W ten oto, bardzo prosty sposób można podkręcać procesor i pamięci dzięki modułom EPP. Wybieramy tylko jedną opcję, a przetaktowaniu ulegają bazowe podzespoły. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku wyboru innej opcji niż CPUOC 0% podkręcany jest też procesor. Użytkownik we własnym zakrecie musi się zatroszczyć o odpowiednie zwiększenie napięcia Vcore w razie takiej potrzeby.
LinkBoost - rzut okiem
Przeznaczony dla entuzjastów chipset nForce 590 SLI oferuje technologię NVIDIA LinkBoost, która po instalacji na płycie głównej karty graficznej z układem GeForce 7800 lub GeForce 7900 automatycznie podkręca taktowanie szyny PCI Express x16 oraz łącza HyperTransport łączącego mostek SPP i MCP. Postanowiliśmy sprawdzić, jak działa LinkBoost w praktyce.
Na potrzeby testów przygotowaliśmy dwie karty graficzne ASUS EN7900GTX z układem GeForce 7900 GTX oraz płytę główną Foxconn C51XEM2AA, na której zainstalowaliśmy procesor Athlon 64 FX-60.
Próby rozpoczęliśmy od pojedynczej karty. Po jej instalacji BIOS płyty Foxconn wyświetlił informację, że tryb LinkBoost został wykryty i uaktywniony.
Po wejściu do BIOS-u w zakładce System Clocks pojawiły się zielone napisy LinkBoost przy parametrach określających pracę szyny PCI Express x16 oraz łącza HT między mostkami SPP i MCP. Wskaźnik Current Value ("bieżąca wartośc") ustawiony został na 125 MHz dla PCI-E oraz 250 MHz dla "SPP-MCP Ref Clock". To parametry o 25% wyższe od standardowych. Jak widać, LinkBoost zadziałał bez naszej ingerencji, wystarczyło tylko wymienić naszego Radeona X1800 XT na kartę z układem NVIDII.
Można też ręcznie wyłączyć LinkBoost. Trzeba tylko wymusić zegar PCI-E na 100 MHz i zegar SPP-MCP Ref Clock na 200 MHz.
Przeprowadziliśmy kilka pomiarów wydajności, z których wynika, że wyniki nieznacznie wzrosły.
Niestety nie zdążyliśmy przeprowadzić kompletu testów z dwoma kartami 7900 GTX w trybie SLI, gdyż musieliśmy odesłać procesory do AMD. Następnym razem :-)
Podsumowanie
Na nową podstawkę Socket AM2 czekaliśmy od dawna. Wiadomo było, że wraz z nią AMD doda swoim procesorom wsparcie dla pamięci DDR2, jednak spekulowano, jak wiele układy tej firmy zyskają na wydajności. Jak wykazały nasze testy, szybkie moduły DDR2 nie zawsze przyczyniają się do tego, że procesory Athlon 64 są szybsze od swoich poprzedników. Zdarza się tak, że w niektórych testach wypadają nieco gorzej od swoich poprzedników w wersji Socket 939, taktowanych zegarem o tej samej częstotliwości. Winę ponoszą za to wysokie opóźnienia, które w przypadku układów pamięci DDR2 są wyższe niż w przypadku pamięci DDR.
Oznacza to także, że pamięci DDR2 nie dały nowym Athlonom takiego "kopa" wydajnościowego, na jakiego liczyło wielu fanów układów AMD. Ci po pierwszych testach procesora Intel Conroe gorąco wierzyli, że AMD odkuje się procesorami AM2. Teraz wiadomo, że na znaczący wzrost osiągów nie ma co liczyć.
Mimo wszystko przejście na nową podstawkę i wsparcie dla układów DDR2 to bardzo dobry i potrzebny krok ze strony AMD. Po pierwsze, od teraz użytkownicy platform AMD będą mogli rozszerzać pamięć RAM niższym kosztem, bowiem moduły DDR2 są już tańsze od modułów DDR. Po drugie, niezwykle istotne w przypadku AM2 jest to, że dla tej podstawki oferowane będą procesory ze wszystkich segmentów cenowych: od najtańszych Sempronów aż po najwydajniejsze i najdroższe układy Athlon 64 FX. Użytkownicy nowych platform mogą na początek nabyć Semprona lub tani model Athlona 64, a za jakiś czas wymienić procesor na dwurdzeniowego Athlona 64 X2 lub nawet model FX. Dotychczas rynek platform AMD był podzielony na dwa segmenty: niskobudżetowe platformy z podstawką Socket 754 oraz średnio i wysokobudżetowe platformy z podstawką Socket 939, więc modernizacja taniego komputera wiązała się z koniecznością wymiany płyty głównej.
Wraz z nowymi procesorami zadebiutowały także nowe chipsety dla płyt głównych. Przeznaczony dla entuzjastów nForce 590 SLI, następca nForce4 SLI, nie jest rozwiązaniem rewolucyjnym, a raczej ewolucyjnym. Udostępnia podobną funkcjonalność co jego poprzednik, ale dodaje kilka nowości, w tym obsługę sześciu napędów SATA, możliwość współpracy obu gigabitowych sieciówek czy system automatycznego podkręcania LinkBoost i wsparcie dla technologii EPP. Jego konkurentem jest znany już CrossFire Xpress 3200, dostępny na rynku od trzech miesięcy, ale teraz przystosowany do współpracy z procesorami AM2. Oferuje zbliżoną funkcjonalność do nForce 590 SLI, w tym dwa porty PCI Express x16 o pełnej przepustowości i specjalne funkcje ułatwiające podkręcanie.
ATI i NVIDIA wprowadziły ponadto chipsety dla mniej wymagających: nForce 570 SLI, nForce 570 Ultra i nForce 550, a także Radeon Xpress 1100. Ten ostatni udostępnia zintegrowany układ graficzny, funkcjonalnie zbliżony do Radeona X300.
Czy warto przesiadać się na nową platformę? Tak, pod warunkiem, że planujemy kupno całego nowego komputera lub jesteśmy przygotowani na modernizację połowy elementów obecnego. W tym pierwszym przypadku nie ma się nawet co zastanawiać, czy wybrać platformę Socket 939 czy AM2. Ta ostatnia jest po prostu bardziej przyszłościowa. W przypadku modernizacji posiadacze obecnych platform AMD będą musieli kupić nie tylko nowy procesor, ale także płytę główną i pamięci. W ciut lepszej sytuacji są posiadacze nowych komputerów z procesorami Intela, bo mogą użyć pamięci DDR2. Jeśli się Wam jednak nie spieszy, może warto zaczekać na nowe układy Core2 Duo, które Intel zaprezentuje już za nieco ponad miesiąc. Wtedy też szukuje się znacząca obniżka procesorów Pentium D. Na pewno będzie w czym przebierać i zwolennicy zarówno AMD, jak i Intela, bez wątpienia będą zadowoleni.
Sprzęt do testów dostarczyły firmy:
AMD ASUS Biostar Gigabyte MSI NVIDIA ATI
Zmiany w artykule
Aby nie zmuszać Was do klikania w ostatnie cztery strony artykułu, które nie są jeszcze dokończone, tymczasowo je usunęliśmy. Pojawią się ponownie, gdy je przygotujemy. Na tej stronie informować Was będziemy o zmianach, jakie zaszły w artykule, nad którym cały czas pracujemy. Wystarczy więc, że kontrolować będziecie wyłącznie tę - ostatnią - stronę w tekście.
25.05 10:52 Dodaliśmy informacje na temat BIOS-u (wraz z paroma zdjęciami płyty ASUS M2N32-SLI Deluxe).
25.05 11:13 Dodaliśmy screeny z CPU-Z na stronie z opisem płyty ASUS M2N32-SLI Deluxe.
26.05 15:03 Dodaliśmy do zestawienia nową płytę główną - Gigabyte GA-M59SLI-S5.
26.05 15:52 Dodany nowy rozdział w artykule - Porównanie płyt głównych, a w nim tabelka z parametrami płyt, a także wykresy wydajności.
28.05 15:12 Dodaliśmy nowy rozdział - Podkręcanie.
28.05 16:07 Dodaliśmy rozdział o współpracy wentylatorów Socket 939 z płytami Socket AM2.
28.05 23:22 Uzupełniliśmy rozdział poświęcony chipsetowi nForce 590 SLI, w którym opisaliśmy szerzej jego technologie: LinkBoost, FirstPacket, DualNet with teaming, MediaShield oraz wsparcie dla pamięci "SLI-Ready Memory".
28.05 23:53 Uzupełniliśmy rozdział poświęcony pamięciom EPP.
30.05 08:53 Dodaliśmy kolejną płytę główną do zestawienia - Biostar TForce 550 z chipsetem nForce 550.
1.06 10:42 Dodaliśmy rozdział LinkBoost - rzut okiem.
1.06 11:52 Dodaliśmy Podsumowanie.
1.06 12:57 Dodaliśmy płytę Biostar do tabelki porównawczej płyt głównych.