Oczywiście jeszcze bardziej klasyczne są gry tekstowe, takich tuzów klasyki jak Infocom, Level 9, Magnetic Scroll czy Legend Entertainment, lecz one z kolei stanowią zamknięty już rozdział w historii (choć nadal powstają nowe gry w tym gatunku). Po drugie, zwyczajowo narzeka się, iż gry przygodowe zakończyły się podobnie jak właśnie wspomniane gry tekstowe. Faktem jest, iż od czasów przepysznych Grim Fandango i Gabriel Knight 3 nie wyszło nic równie dobrego, nowatorskiego i intrygującego. Lecz bynajmniej! Nowe gry przygodowe ciągle się ukazują, co więcej, ostatnio dzięki wydawcy The Adventure Company, jakby więcej i jakby coraz lepsze. Wyrosła nam zdaje się po Sierra i Lucas Arts, współczesna i klasyczna zarazem stajnia gier przygodowych. Dlatego też nie będzie “po trzecie”...
Klasyczna współczesna gra przygodowa
Jak coś może być i współczesne, i klasyczne zarazem? Oczywiście może, ponieważ każda rzecz posiada wiele aspektów, z których każdy może sobie wybrać te, które go najbardziej interesują. Przez “współczesność” w grach przygodowych rozumiem warstwę techniczną. Wystarczy porównać sobie, dla przykładu, Monkey Island II z The Longest Journey. I tu i tu grafika tła 2D, ale w nowszych grach korzysta ona z różnych dobrodziejstw kart 3D. Od renderowanych postaci do różnych efektów graficznych. Współczesna gra przygodowa wygląda po prostu ślicznie – cykl Syberia, Black Mirror, Moment of Silence – by podać kilka przykładów wizualnych rozkoszy dla oka. Nawet ręcznie rysowany Runaway The Road Adventure korzysta z wysokiej rozdzielczości i mnóstwa kolorów. Z kolei przez “klasyczność” rozumiem korzystanie z prostych idei Lucas Artsowego SCUMM-a. Czyli prostego interfejsu użytkownika, dobrze już sprawdzonego i wygodnego. Oczywiście każda gra posiada swoją specyficzną mutację, ale zawsze ona usadowiona jest na osi „wskaż i kliknij”. Klasyka oznacza dobrze znane rozwiązania, które wywołują miłe poczucie swojskości. Być może gry przygodowe stanowią zamknięty światek rozwiązań? Jeżeli idzie o stronę techniczną, mogę się z tym zgodzić. Ale jeżeli mówimy o fabule...
Fabuła, czyli nadzienie
Gra przygodowa, inaczej niż pizza, bardziej zależy od nadzienia, niż ciasta. Ową kulinarną regułę da się odnieść do gier w ogóle, lecz widoczna szczególnie bywa właśnie tutaj. Co różni Syberię od Full Throttle? Co różni Runaway od Black Mirror? Co różni Moment of Silence od Still Life? Oczywiście fabuła. Fabuła, która może być nie tylko dobra lub zła, ale też posiadać różne odcienie smaków. Przykładowo Grim Fandango a Monkey Island – obie gry posiadają znakomite fabuły – każda w swojej klasie doskonała. I diametralnie różna. Still Life wraz z Black Mirror należą do tych gier bardziej z klasy Grim Fandango niż Monkey Island. Dysponują fabułą nastawioną na bardziej dorosłego gracza. Mniej wesołych przygód. Mniej słodyczy. Mniej bajki. Jeżeli popatrzeć pod tym właśnie kątem na gry przygodowe – albo nawet i w ogóle na gry – to poważna tematyka nie gości w nich za często. Słodka Syberia, urocza The Longest Journey, nastolatkowy Roadway, bajkowy Martin Mystere. To wszystko są bajki. Still Life wraz ze starszym Black Mirror jest troszkę inną bajką. Dla dorosłych.
“Dorosłość” – termin jakże umowny – nie oznacza ton seksu, dorosłego języka i niewiadomo jeszcze czego. Przez “dorosłość” rozumiem taką konstrukcję fabuły, która rządzi się nieubłagalnymi prawami. Każda decyzja ma swoją cenę, każdy wybór oznacza rezygnację z czegoś. Jeżeli bohater ma depresję, jeżeli dokonuje pewnych odkryć dotyczących jego samego – to rzecz nie może zakończyć się dobrze – i, by ponownie wymienić znakomitego Black Mirror – nie kończy się dobrze – bohater zabija się. “Dorosła” fabuła lubi być gorzka, ponieważ tak jak w życiu, nikt nie posiada wszechmocnej umiejętności naginana rzeczywistości ku własnym życzeniom, pragnieniom (zakończenie DreamWeb...). “Dorosła” fabuła lubi być klaustrofobiczna jak w DarkSeed. “Dorosła” fabuła wreszcie lubi stawiać kłopotliwe pytania... na które gracz może wcale nie mieć ochoty odpowiadać – jak to było w bardzo dobrym Orion Conspiracy (stworzonym przez Divide by Zero autorów doskonałych: Guilty before Proven, Innocent until Caught i Gene Machine). Słowem "dorosła" fabuła lubi być jak owe czarne, paskudne, gorzkie cukierki – nie pamiętam już ich nazwy (pewnie Qualisowi chodzi o cukierki anyżkowe – przyp. red.) – ich wyborny smak wynika z braku słodczy...
Still Life
Still Life jest luźną kontynuacją gry Post Mortem. Post Mortem był tytułem w stylu Jack The Ripper, połączeniem statycznej, panoramicznej grafiki a'la pierwszy Myst, okraszonej odrobinką grafiki 3D (modele postaci przy dialogach). Gra posiadała dobrą fabułę, ale średnio ciekawe wykonanie reszty nie czyniło z niej produkcji wybitnej. Gdyby potraktować Still Life jako bezpośrednią kontynuację Post Mortem, zmiany są znaczące i czyniące z gry tytuł znakomity.
Przede wszystkim fabuła. Ma coś w sobie i z Ducha z Opery, i Milczenia Owiec. Krew i tajemnica. Sztuka i perwersja. Rżnięta skóra i pluszowe misie. Swoista schizofrenia pomiędzy chorobą psychiczną a odrobiną talentu, jakie może posiadać skrzywione ego. Do tego końcowa zagadka tożsamości, zagadka, która budzi najwięcej pytań, choć w sumie jest najmniej ważna. Still Life opowiada historię rozłamaną między dwie postacie. Victorię McPherson, początkującą agentkę FBI, która rozwiązuje zagadkową sprawę seryjnych morderstw, oraz jej dziadka, Vica McPhersona, prowadzącego niepokojąco podobne dochodzenie przeszło 70 lat temu w Pradze. Vic jest łącznikiem z grą Post Mortem, gdzie rozwiązywał inną sprawę. Widzimy jak przeszłość łączy się w straszny i zagadkowy sposób z teraźniejszością. Co rodzi więcej pytań, coraz więcej pytań. Czy Still Life na nie odpowiada?... Cóż, wszystko ma swoją cenę, tak jak w życiu, a rozwiązanie jednej tajemnicy zwykle rodzi drugą. Still Life nie chce być zbyt oczywistą, mimo że takie stężenie śmierci wręcz błaga o ulgę rozwiązania. Lecz jest to gorzka historia.
W początkach XX wieku, w Pradze grasuje odpowiednik Kuby rozpruwacza. Zabija w dziwny sposób prostytutki. W Anglii Kuba wzbudził sensację nie dlatego, iż często zabijał. Nie dlatego, iż robił to w sposób makabryczny. Oczywiście nie dlatego, iż upatrzył sobie prostytutki. Nic z tych rzeczy. Kuba niepokoił i to bardzo, ponieważ sposób, w jaki zabijał zdradzał jego staranne, medyczne wykształcenie. Kuba musiał być gentlemanem, obywatelem oświeconej, dobrze wychowanej elity społecznej. I ta świadomość była tak zabójcza, iż Kuba obrósł w mit. W Pradze podobne zabójstwa właściwie nikogo nie obchodzą. Giną kobiety z marginesu, postacie, które i tak wtapiają się w brudny mrok nocy. Śledztwo prowadzone jest tak niedbale, że zakrawa to na płatną protekcję. Kogo więc może obchodzić? Vic McPherson ma przed sobą nie tylko obojętność otoczenia potęgowaną jeszcze przez fakt, iż sam jest związany z jedną z panienek, ale co jeszcze gorszego... własną rosnącą fascynację tymi morderstwami.
Sto lat później, mając do dyspozycji cały współczesny aparat kryminalistyki, jego wnuczka Victoria staje przed podobną sprawą. Zabójca, który zdaje się wybierać swoje ofiary wedle pewnego klucza, sieje spustoszenie. Dochodzenia nikt wprawdzie nie tuszuje, wystarczająco kłopotliwe jest dla FBI samo pojęcie “seryjny morderca”. Niepokojące jest tło morderstw, które zdają się układać w jakiś obraz, w część większej, chorej całości. Kiedy zaś Victoria odkrywa podobieństwa z dawnymi sprawami prowadzonymi przez jej dziadka, historia nabiera oddechu iście horrorowego.
To główna oś gry. Morderstwa. Krew. Granica Sztuki i Perwersji. Tło zaś to drobiazgi. Przepis na ciasto świąteczne. Zrobienie kubka kawy. Przeglądanie albumu rodzinnego. Still Life owszem, operuje makabrą, ale i dodaje wiele malutkich, charakterystycznych rysów codziennej egzystencji. Razem tworzy to bogatą, treściwą i wiarygodną tkankę fabularną gry. Dodajmy do tego soczyste dialogi, soczysty język opisów, by otrzymać atrakcyjną całość, którą dobrze się czyta, dobrze się odczuwa.
Technikalia-mechanikalia
Still Life operuje na bazie ciekawego interfejsu. Jest on bardzo prosty i intuicyjny. Kursor sam proponuje właściwą (i jedyną możliwą) akcję, wystarczy naprowadzić go na dany przedmiot. Gra bardziej skupiona jest na dialogach, niż klasycznym badaniu i zbieraniu przedmiotów. Dlatego gra się naturalnie – akcję posuwają naprzód głównie rozmowy. Istnieją ciągi dialogów, które czyta gracz i które zastępują klasyczną konwencje “weź i użyj”. A ponieważ takich klasycznych elementów jest śladowa ilość, w rezultacie Still Life, podobnie jak Syberia, nie jest w stanie zaoferować trudnych ciągów logicznych. Ciężar trudności został przeniesiony na punktowe, jednorazowe zagadki logiczne (znowuż podobnie jak w Syberii). Z jednej strony takie rozwiązanie wzmacnia wrażenie uczestniczenia w jednolitej, ciągłej opowieści z rzadka li tylko przerywanej pracą umysłową, ale z drugiej powoduje niedosyt spowodowany właśnie zbyt małą dawką myślenia. Wprawdzie zagadki logicznie nie są proste, ale są umieszczone w jednym miejscu i czasie, stając się tym samym zupełnie oczywistymi. Dodatkowo co jakiś czas przyjdzie nam zmierzyć się z elementem pseudo-zręcznościowym (jak operowanie wytrychem) lub wręcz czysto zręcznościowym (sekwencja sterowania robotem). Owe czynności mogą doprowadzić do szewskiej pasji (nad jednym z zamków w grze siedziałem bite dwie godziny... no ale to mój wynik...). Intruzja obcych gatunkowo elementów zawsze wadzi, ale uroda – czy może lepiej siła fabuły Still Life – pozwala wybaczyć to grze. W końcu – i na całe szczęście – nie jest to nic na kształt “uroków” w stylu Largo Winch...
Niewątpliwą ozdobą gry jest grafika, muzyka i filmy. Filmy posiadają szeroki rozmach scenariuszowy, czołówka jest wręcz pyszna, a wykonanie technicznie nienaganne. Grafika technicznie bezbłędna, jak w każdej nowej grze przygodowej, scenariuszowo także potrafi cieszyć oko ciekawymi lokacjami. Zarówno XX-wieczna Praga jak i XXI-wieczne Chicago wykreowano ze smakiem, polotem i talentem. Ciepła przytulność i wymiotna brutalność zimnych zwłok. Zbrodnie pokazane są iście diabolicznie, krwawo i naturalistycznie, a jednocześnie artystycznie – jakby ciała były płótnem, na którym maluje szaleniec. Muzyka zatapia to wszystko w swoim perswazyjnym, mrocznym klimacie. Od tej strony naprawdę nie mam zastrzeżeń do gry. Still Life wygląda ślicznie, posiada kilka miłych efektów graficznych i po prostu aż miło do niej zasiąść.
Ocena
Oceniam Still Life na 7/10. Głównie za intrygującą fabułę, za dobre dialogi, za wiarygodne tło oraz... za brak łatwych rozwiązań, za brak łatwych odpowiedzi na trudne pytania. Still Life fabularnie nie jest czymś w rodzaju nieśmiertelnego Grima czy DreamWeba, ale leży blisko Black Mirror. Intryguje, ciekawi, wciąga. W grach przygodowych mniej liczy sie grafika czy muzyka, ale jeżeli i one stoją na wysokim poziomie, wypada li tylko temu przyklasnąć. Końcową ocenę psują oczywiście przerywniki typu łamanie zamka czy chodzenie robocikiem. Jestem przeciwnikiem dołączania do gier przygodowych pomysłów logicznych rodem z Mysta, nie mówiąc już o kawałkach czysto zręcznościowych. Still Life od tego się nie uchronił, co obniża ocenę. Ocenę musi także obniżyć niewielka długość gry. Still Life, choć gęsty fabularnie jak dobry sos do mięsa, nie jest grą długą. Trzy, cztery wieczory uczty i już sprawa za nami. A krótkość gry, o ile gra wciągnie nas do swojego świata, jest jej największą wadą i największym wrogiem. Zapewne szykuje się część następna Still Life, koniec gry raczej nie zostawia co do tego złudzeń. Wreszcie Still Life obok Black Mirror i Martin Mystere – by wymienić kilka nowych gier przygodowych – może stać w szranki z DosBoxem uzbrojonym w starą, dobrą klasykę gier przygodowych. Still Life jest zaskakująco dobrą grą przygodową. Wyrażenie “zaskakująco dobrą” dedykuje tym, którzy zdążyli już pogrzebać cały gatunek pod piachem własnego sentymentu. Warto czasem oderwać się od DosBoxa i popatrzeć, co nowego oferuje świat. A oferuje sporo. Czego przykładem może być omawiany Still Life. To jest już coś, co niesie nadzieję na przyszłość. Być może gry przygodowe zaskoczą nas jeszcze czymś, czego nie widzieliśmy? Miejmy nadzieję. Wszak Still Life jest dobrym krokiem w tym kierunku.
* * *
Grafika: 9/10
Nic dodać, nic ująć tutaj. Zarówno XX-wieczna Praga jak i XXI-wieczne Chicago wykreowano ze smakiem, polotem i talentem. Ciepła przytulność i wymiotna brutalność zimnych zwłok. Solą dodającą jeszcze więcej smaku grze są pyszne filmiki. Still Life jest jedną z ładniejszych gier przygodowych, spokojnie może stanąć obok przepychu graficznego Syberii czy Longest Journey.
Dźwięk: 8/10
Głosy lektorów dobrze dobrane (mowa o wersji angielskiej gry!), co jest ważne w kontekście żywych, soczystych dialogów. I kląć trzeba umieć... a każdy kto słyszał jak Franciszek Pieczka mówi z namaszczeniem “k... mać” wie, co mam na myśli. Warto też pamiętać, iż Still Life zbudowany jest na dialogach właściwie, stąd jakość głosów lektorów jest krytyczna dla oddania właściwego klimatu scenariusza. I to się udało zrobić po prostu perfekcyjnie. Obrazu dopełnia muzyka doskonale dodająca cieni do mrocznego klimatu gry.
Grywalność: 8/10
Still Life jest bardzo dobrą grą przygodową. Zbudowana jest na dialogach, podparta szalenie prostym interfejsem, toteż bardzo naturalnie się w nią grą. Jakby ktoś opowiadał nam historię. Mroczną historię. Historię, która początkowo odległa, niezwiązana z nami, z czasem zaczyna przybierać maskę doskonale znaną. Jakby z rodzinnego albumu... Co przejmuje chłodem na równi z wysmakowanym pokazaniem rezultatów zbrodni. Fabuła jest mocną stroną Still Life i to jej gra zawdzięcza swoją siłę, swój urok. Doskonałe wrażenia mocno psują elementy pseudo-zręcznościowe wrzucone tu i ówdzie oraz oparcie konstrukcji gry na punktowych zagadkach logicznych. Minus należy się także za jeden czysto zręcznościowy fragment gry dotyczący sterowania robotem. Naprawdę, w takim nader doborowym towarzystwie gier przygodowych, nie używa się pewnych gminnych chwytów rodem z, przepraszam za mój francuski, Largo Winch....
Ogólnie: 7/10
Ocena 7/10 mówi sama za siebie. Still Life jest zaskakująco dobrą grą przygodową. Wyrażenie “zaskakująco dobrą” dedykuje tym, którzy zdążyli już pogrzebać cały gatunek pod piachem własnego sentymentu. Warto czasem oderwać się od DosBoxa i popatrzeć, co nowego oferuje świat. A Still Life oferuje sporo; dobry, mroczny, wciągający scenariusz, doskonałą grafikę, perfekcyjne wykonanie techniczne. Still Life jest, wypada po raz kolejny powtórzyć, bardzo dobrą grą przygodową z niewielkimi niuansami natury tożsamości gatunkowej.
Ocena:
- Grafika: 9/10
- Dźwięk: 8/10
- Grywalność: 8/10
- Ogółem: 7/10
Platforma: PC Nośnik: CD Cena: 29,90 zł Dystrybutor: Cenega