minipc GRACZ X2a - mały Herkules

Troszkę historii

Ponad 2 lata temu tajwańska firma Shuttle zaprezentowała niewielkich rozmiarów obudowy, znacznie odbiegające rozmiarami od klasycznych obudów komputerowych. Przedstawiona linia produktów została określona jako SFF (Small Form Factor). Dziś oferta firmy stanowi znaczne rozwinięcie pierwotnego pomysłu. Znajdziemy w niej przede wszystkim malutkich rozmiarów obudowy XPC i niewielkie płyty główne przeznaczone dla procesorów Intela bądź AMD. Płyty główne Shuttle wykorzystują kilka popularnych chipsetów, takich jak: Intel 865G, Intel 875P, Intel 915G, Intel 925XE, Intel 945G, ATI RS300, nForce4 Ultra i SLI, ATI Radeon Xpress 200, nForce3 250 Gb oraz nForce2. Jak widać, jest z czego wybierać. Systemy Shuttle'a są sprzedawane jako zestawy, na które składa się aluminiowa obudowa wraz z wybraną płytą główną. Taki system może być doskonałym fundamentem do budowy komputera, który będziemy mogli postawić na biurku czy też w salonie, gdzie posłuży jako centrum domowej rozrywki.

Wygody miniaturyzacji

Komputery typu mini PC zyskują na całym świecie coraz większą popularność. Przede wszystkim są wygodne i przewyższają stylistyką stacjonarne rozwiązania. Czasami, wybierając się w podróż, chcielibyśmy zabrać ze sobą własny komputer, ale jest to kłopotliwe, głównie ze względu na jego duże gabaryty. Komputerek mini PC jest niemalże jak laptop - dzięki niewielkim rozmiarom i małej wadze możemy go zabrać gdzie tylko chcemy. Trudno wyobrazić sobie lepszy przenośny zestaw do prowadzenia prezentacji (pomijając - oczywiście - laptopa ;-)).

Kolejną zaletą jest elegancki wygląd obudowy XPC. Większość z nas chowa komputery pod biurkiem, ponieważ zajmują dużo miejsca i... nie mają efektownego wyglądu. Niezbyt gustowna obudowa może nam wręcz oszpecić pokój. Mały pececik będzie się zaś prezentował bardzo szykownie, skutecznie przyciągając wzrok zaproszonych gości ;-). Taki komputerek bez problemów można postawić w salonie, gdzie po podłączeniu do telewizora będzie spełniał rolę Home Theatre PC, odtwarzacza filmów DVD i DivX, przeglądarki zdjęć, a po dołączeniu zestawu nagłaśniającego - również naszego DJa.

Wielu osobom wydaje się, że jeśli coś jest tak małe, to na pewno nie może spełniać tych samych zadań, które wykonujemy na co dzień wykorzystując komputery biurkowe. Nic bardziej mylnego! Małe pecety mogą być wyposażane w identyczne komponenty, co ich więksi bracia, tym samym udostępniając jednakowy poziom funkcjonalności. Powiemy więcej! Komputer mini PC może również służyć jako maszyna dla zapalonego gracza - wszystko leży w kwestii selekcji odpowiednich podzespołów (w tym wypadku głównie karty graficznej).

Firma minipc.pl sprzedaje gotowe zestawy komputerowe, wykorzystujące "kadłubki" Shuttle'a (a więc obudowę i płytę główną). W ofercie znajduje się kilka gotowych zestawów, ale istnieje również możliwość doboru komponentów składowych zestawu przez klienta. Do naszej redakcji dotarł kompletny komputer GRACZ X2a, przeznaczony - jak sama nazwa wskazuje - dla graczy.

Małe jest piękne, czyli GRACZ X2a z bliska

GRACZ X2a bazuje na kadłubku Shuttle XPC SN25P. Konstrukcja opiera się o płytę główną Shuttle FN25 z chipsetem nForce4 Ultra. Jest to płyta główna formatu mini-ATX, o wymiarach 20,5 × 28 cm (dla porównania, tradycyjne płyty główne ATX mają wymiary 30,5 × 24,5 cm). Płyta ma podstawkę Socket 939 dla procesorów Athlon 64, złącze PCI Express x16, złącze PCI Express x1, dwa gniazda DIMM dla pamięci PC2700 lub PC3200, 8-kanałowy układ dźwiękowy VIA Envy 24PT, zintegrowany kontroler Serial ATA II (3 Gb/s) oraz ATA-133, a także gigabitową kartę sieciową Marvell Alaska 88E1111.

Stylistycznie pecet prezentuje się po prostu świetnie. Obudowa jest wykonana w całości z aluminium. Niebieski panel przedni wygląda bardzo elegancko i nie zawiera zbędnych dodatków. Przycisk włączający komputer jest podświetlany na niebiesko, i jest to jedyna zewnętrzna dioda w komputerku. Nie musimy się martwić, że cały zestaw będzie nam świecił jak choinka ;-). Ponadto, cały maluszek waży jedynie 4,2 kilograma. Obudowa jest naprawdę malutka, ma 32 cm głębokości, 21 cm szerokości i 22 cm wysokości. Skrzynka jest ponad dwa razy niższa od typowych obudów midi-tower!

Z przodu obudowy umieszczono panel z gniazdami interfejsów, co w znacznym stopniu podnosi wygodę użytkowania komputera. Mamy dwa gniazda USB 2.0, jedno FireWire 400, a także gniazdo do podłączenia słuchawek i mikrofonu. Na górze obudowy znajduje się czytnik cyfrowych kart pamięci; obsługuje kilka najpopularniejszych typów (CF I+II, SD, MD, SM, MMC, MS i MSP). Wnękę 5,25" zajmuje dwuwarstowa nagrywarka LiteOn DVD-R/RW 16x. Oprócz tego mamy trzy zatoczki 3,5", z czego dwie są ukryte.

Z tyłu znajdują się gniazda typu PS/2 dla myszy i klawiatury, port szeregowy, gniazdo gigabitowej sieci, cztery porty USB 2.0, port FireWire 400, komplet wejść i wyjść karty dźwiękowej, a na dodatek cyfrowe wejście i wyjście S/PDIF. Niektórzy czytelnicy dostrzegą także przycisk Clear CMOS - umieszczenie go z tyłu obudowy to bardzo wygodne rozwiązanie. Widzimy także naklejkę z symbolem CE, o której za moment.

Ciekawym dodatkiem do zestawu jest specjalna torba Shuttle PF600, która umożliwia bardzo praktyczne przenoszenie pececika, czy zabranie go w podróż. We wstępie wspomnieliśmy, że Shuttle sprzedaje przede wszystkim obudowy i płyty główne – oferuje także torby dla swoich produktów i wiele innych mini-akcesoriów.

Pakujemy nasz komputerek...

...i już! Całość jest bardzo poręczna i daje się przenosić niezwykle wygodnie, przy czym waży mniej niż plecak typowego studenta ;-).

Do zestawu dołączono zestaw BENQ X-Touch 800. Klawiatura jest wygięta w łuk i ma pięć wydzielonych klawiszy odpowiadających za dodatkowe funkcje internetowe. Mysz leży w dłoni bardzo dobrze i pasuje idealnie do prawej, jak i lewej ręki.

Naturalnie wraz z komputerem otrzymujemy niezbędny zestaw okablowania, instrukcję instalacji, przewodnik użytkownika RAID i płyty głównej oraz sterowniki do wszystkich urządzeń. W komplecie znajdziemy także Windows XP Home PL OEM, program antywirusowy Panda Titanium 2005 PL OEM, Nero Express, PowerDVD oraz dwie gry: Joint Operations i Thief 3: Deadly Shadows.

Warto powiedzieć kilka zdań na temat wspomnianego wyżej certyfikatu CE. Taki certyfikat jest potwierdzeniem, że wyrób i proces wytwarzania jest zgodny z określonymi przez daną normę wymaganiami. Otrzymujemy pewność, że zakupiony przez nas zestaw będzie bezpieczny, użytkownik nie będzie miał z nim kłopotów i składa się z komponentów wysokiej jakości, kupowanych u sprawdzonych dostawców. Koszt uzyskania certyfikatu CE jest na tyle wysoki (ok. 10 tys. złotych za jeden model komputera), że wielu producentów po prostu nie może sobie na niego pozwolić! Oczywiście ma to odbicie w cenie zestawu, która wynosi 6087 zł. Zestaw (wraz z klawiaturą i myszką) jest objęty 2-letnią gwarancją w systemie door 2 door.

Co w obudowie piszczy?

Sercem peceta jest procesor Athlon 64 3500+, który zapewni wystarczającą wydajność praktycznie we wszystkich zastosowaniach, z graniem włącznie. Układ korzysta z jądra Venice, w którym dodano wsparcie dla instrukcji SSE3 i poprawiono kontroler pamięci.

Za schłodzenie procesora AMD odpowiada system chłodzenia - Shuttle I.C.E. heat-pipe, składający się z wentylatora i radiatora o specjalnej konstrukcji, ułatwiającej odprowadzanie wytworzonego ciepła na zewnątrz obudowy. Rurki wypełnione gazem umożliwiają transportowanie ciepła pomiędzy stykającym się z procesorem rdzeniem a wymiennikiem ciepła. Nakładany na ów wymiennik wentylator skutecznie tłoczy powietrze na zewnątrz obudowy. Wentylator niestety nie należy do zbyt cichych, ale jego hałas jest słyszalny tylko podczas dużego obciążenia.

Od razu po zdjęciu pokrywy obudowy rzucają się w oczy dwa dyski twarde Western Digital SATA, pracujące w trybie RAID 0. W naszym zestawie znajdowały się dyski o pojemności 120 GB każdy, jednakże w sprzedawanych zestawach docelowo mają się znaleźć napędy SATA II 160 GB (cena komputera nie ulegnie zmianie), co pozwoli na magazynowanie bardzo dużych ilości danych. Oba dyski pochodzą z serii RE (RAID Edition), czyli są dedykowane do pracy w macierzach RAID. Ich talerze kręcą się z prędkością 7200 obr./min, a same napędy wyposażono w 8-megabajtowy bufor. Producent deklaruje, że dyski mogą być wykorzystywane do pracy ciągłej (24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu).

W zestawie znalazła się karta graficzna Gigabyte GV-RX70P128D z układem Radeon X700 Pro. Nie będziemy się tutaj rozpisywać na temat układu Radeon X700 Pro - możecie o nim przeczytać w naszej recenzji poświęconej temu akceleratorowi. Jest to układ o bardzo przyzwoitej wydajności, dlatego nie powinno być żadnych problemów z płynnością rozgrywki w najświeższych tytułach (przy odpowiedniem ustawieniu rozdzielczości i poziomu detali). Kartę wyposażono w aktywny system chłodzenia, jednak należy on do bardzo cichych, więc na pewno nie będzie nam przeszkadzał w pracy.

W komputerze zainstalowano 1 GB dwukanałowej pamięci PC3200, w dwóch modułach po 512 MB każdy. Tym samym wykorzystano wszystkie dostępne gniazda. Pamięć pochodzi z serii GeiL Value i cechuje się opóźnieniami 2,5-6-3-3. Taka ilość pamięci pozwoli na komfortową pracę i na pewno nie jest to słaby punkt zestawu. Istnieje możliwość rozbudowy pamięci do 2 GB, ale będzie to już wymagało zakupu nowych modułów.

Dopełnienie stanowi nagrywarka DVD-RW +/- firmy LiteOn o 16-krotnej prędkości zapisu. Urządzenie nagrywa także płyty dwuwarstowe (dual layer) z szybkością 4x. Zestaw jest zasilany przez zasilacz SilentX 350W.

Testy wydajności

Przeprowadziliśmy kilka testów, by pokazać, że wydajność miniaturowego komputera wcale nie różni się od szybkości typowego komputera stacjonarnego o podobnej konfiguracji.

W szranki z bohaterem artykułu stanął zestaw wyposażony w procesor Athlon 64 3500+, płytę główną Gigabyte GA-K8N Pro SLI, 1 GB pamięci Kingston HyperX PC3200 (2-6-2-2), referencyjną kartę graficzną ATI Radeon X700 Pro 256 MB oraz dysk twardy Samsung SP1203N.

Wydajność nie odbiega od podobnego zestawu stacjonarnego. Za nieco gorsze wyniki w Doom 3 i 3DMarku05 odpowiada mniejsza ilość pamięci na karcie - jest jej tylko 128 MB, podczas gdy nasz referencyjny Radeon X700 PRO miał jej 256 MB. Bardzo dobra jest natomiast wydajność macierzy RAID 0.

Wrażenia z pracy

W czasie testów komputer pracował bardzo stabilnie. Nie napotkaliśmy absolutnie żadnych problemów w trakcie rozgrywki w Half-Life 2 oraz podczas wykonywania innych, typowych zadań. Jeśli chodzi o hałas, to minipc GRACZ X2a jest głośny jedynie w trakcie startu (wszystkie wentylatory pracują z maksymalną prędkością), ale już po kilku sekundach szum ustaje i możemy cieszyć się błogą ciszą. Zestaw jest na ogół praktycznie niesłyszalny. Podczas obciążenia hałas wzrasta, ale nadal jest stosunkowo cicho. Po kilku chwilach obcowania z „Graczem” zauważa się jedną bardzo irytującą rzecz - hałasujące dyski twarde. W porównaniu z całą resztą podzespołów, są to zdecydowanie najgłośniejsze elementy. Szkoda, że producent nie zdecydował się na zastosowanie cichszych napędów, na przykład marki Samsung czy Seagate...

Drugim mankamentem jest układ dźwiękowy VIA Envy 24PT. Dźwięk wydaje się być pozbawiony ciepłych, plastycznych tonów niskich. Zabawa w korektorze pomaga, ale i tak jakość muzyki nie jest zadowalająca. Chociaż gracze - a do nich jest adresowany zestaw - nie będą mieli powodów do narzekań, gdyż w grach dźwięk jest przyzwoity i nie sprawia najmniejszych problemów.

Coś dla miłośników gier

Jeśli ktoś jest entuzjastą komputerowej rozrywki i nie zadowala go wydajność Radeona X700 Pro, to w każdej chwili może zainstalować inną kartę graficzną w slocie PCIe x16. Sprawdziliśmy, jak wielką kartę może zmieścić w swojej niewielkiej obudowie taki mały pececik.

Wymontowaliśmy kartę Gigabyte X700 Pro, a w jej miejsce włożyliśmy... GeForce 6800 Ultra! :-). Karta zmieściła się, ale konieczna była chwila zabawy z przeszkadzającymi kabelkami. Okazuje się, że ten ubiegłoroczny potwór wydajności, z ogromnym systemem chłodzenia, może pracować w zestawie bez żadnych przeszkód. Jak widać, 350-watowy zasilacz SilentX spisuje się bardzo dobrze.

Po pomyślnej instalacji karty uruchomiliśmy komputerek i sprawdziliśmy jego wyjdaność w 3DMarku05. Poniżej przedstawiamy uzyskany wynik. Możecie go śmiało porównać do rezultatów Waszych maszyn.

Jak widać przyrost wydajności jest bardzo wysoki, bo dokładnie dwukrotny. Jeśli zatem interesuje nas gra wraz z włączonymi upiększaczami obrazu, to zdecydowanie powinniśmy pomyśleć o zakupie wydajniejszej karcie graficznej.

Podsumowanie

Nie da się ukryć, że komputerek zrobił na nas pozytywne wrażenie; jest tak samo szybki, jak jego stacjonarny odpowiednik, przy czym jest ponaddwukrotnie mniejszy. Komputerki Small Form Factor zawdzięczają stale rosnącą popularność właśnie swoim niewielkim gabarytom i ciekawej stylistyce.

Nasze testy dowiodły, że GRACZ X2a może w pełni zastąpić stacjonarny komputer. Zestaw adresowany jest jednak do graczy i jako taki sprawdza się przyzwoicie, choć nie jest asem wydajności. Radeon X700 Pro to układ, który dobrze poradzi sobie w zeszłorocznych tytułach, lecz w "wigilę" premier gier takich jak Call of Duty 2, Serious Sam 2 i F.E.A.R. naprawdę padł na nas cień strachu o płynność animacji ;-). Na szczęście w każdej chwili możemy wymienić kartę graficzną na szybszy model.

Komputerek jest bardzo cichy, dlatego można go postawić nawet na biurku, stosunkowo blisko naszych uszu. Tu jednak może dać się we znaki hałas pracujących dysków twardych. Napędy Western Digital - pod względem głośności - stanowią duży kontrast w stosunku do reszty komponentów. Znacznie lepszym wyborem byłyby cichsze modele Samsunga i Seagate'a.

Komuter GRACZ X2a jest świetną propozycją dla średnio wymagających zwolenników elektronicznej rozrywki. Dołączona do zestawu torba Shuttle dodatkowo podnosi atrakcyjność całego malucha, gdyż umożliwi bardzo wygodne przenoszenie go na przykład na LAN Party ;-). Cena stanowi jednak dużą zaporę, która może okazać się nie do przeskoczenia dla większości typowych graczy...

Zalety