Wsparcie dla wymienionych technologii zapewnia nowa linia chipsetów Intela - 915P/G Express (Grantsdale) oraz 925X Express (Alderwood). Na rynku pojawią się także płyty główne ze starymi chipsetami, 865PE czy 875P i podstawkami LGA775.
W naszej redakcji poddaliśmy testom osiem płyt głównych z podstawką Socket 775. Trzy korzystają z chipsetu 925X. Kolejne trzy - 915P. Pozostałe dwie zbudowane zostały w oparciu o stary, sprawdzony chipset 865PE.
Płyty przetestowaliśmy z nowym procesorem Pentium 4, w którym na próżno szukać nóżek. Do kompletu dorzucamy pamięci DDR2 i kartę graficzną ze złączem PCI Express x16.
LGA775 - nowa obudowa procesorów Pentium 4
Intel po raz drugi zmienia podstawkę procesorom Pentium 4. Procesory te zadebiutowały w 2000 roku z podstawką Socket 423. Rok później wprowadzone zostały procesory z podstawką Socket 478. Teraz po raz kolejny nasze obecne płyty główne stają się bezużyteczne dla nowych Pentium 4, gdyż pakowane będą one w nową obudowę - LGA775. Pasują zatem do podstawki Socket 775, znanej wcześniej jako Socket T.
LGA775 prezentuje zupełnie nowe podejście do sposobu instalacji procesora na płycie głównej. Podstawka pod procesor, zamiast typowego kawałka plastiku z dziurkami, ma postać obszaru, z którego wystają malutkie blaszki - łącznie jest ich 775. Blaszki zamocowane są pod kątem i pod naciskiem uginają się. Każda z nich styka się potem z "kontaktami" na spodzie procesora.
No właśnie, a gdzie podziały się tradycyjne "nóżki"? Otóż procesor Pentium 4 w wersji LGA775 nóżek... w ogóle nie posiada! Od spodu wygląda tak, jakby nóżki ktoś mu amputował. W ich miejscu widoczne są jedynie metalowe punkty stykowe.
Z jednej strony brak nóżek oznacza, że znika ryzyko ich połamania. Nie oznacza to wcale, że beznóżkowy procesor LGA775 jest wyjątkowo odporny. Pod żadnym pozorem nie powinno się dotykać jego spodu. Wszelkie zabrudzenia czy tłuszcz z palców spowodują niekontakt, przez co procesor po osadzeniu w podstawce może się w ogóle nie obudzić! Na szczęście w większości przypadków pomoże przemycie jego spodu alkoholem.
Delikatna podstawka
Dużo gorzej sytuacja przedstawia się z podstawką LGA775. To ona jest teraz najdelikatniejszym i najbardziej podatnym na uszkodzenia elementem. Delikatne blaszki wyjątkowo łatwo jest powyginać, co powoduje trwałe uszkodzenie podstawki. Naprawa jest bardzo trudna lub wręcz niemożliwa. Dlatego też szczególną opieką należy teraz obejmować właśnie podstawkę na nowych płytach głównych. Sami producenci płyt umieszczają na podstawce specjalny kawałek plastiku, chroniący blaszki przed uszkodzeniem. Plastik demontuje się dopiero podczas instalacji procesora.
Niestety podstawka pod procesor cechuje się dość ograniczoną wytrzymałością na proces instalowania i wyciągania procesora. Po kilkunastu operacjach instalowania procesora blaszki w podstawce trwale odkształcają się i tracą kontakt z punktami stykowymi układu Intela. W efekcie... płyta główna nadaje się do wyrzucenia!
Nie powinniśmy zatem zbyt często wyciągać i instalować ponownie procesora, gdyż grozi to trwałym uszkodzeniem komputera.
Nowe nazwy dla procesorów
Plotki sprzed kilku miesięcy potwierdziły się - Intel wprowadza nowe nazewnictwo dla swoich procesorów. Zamiast posługiwać się wyłącznie zegarem, Intel nadał swoim układom oznaczenia modeli. Są to trzycyfrowe liczby, które oznaczają hierarchię procesora (nie są wyznacznikiem jego wydajności, jak jest w przypadku oznaczeń procesorów AMD). Procesory o oznaczeniach 3xx to układy najprostsze, przeznaczone dla komputerów dla najmniej wymagająych. Oczywiście mowa tu o Celeronach. Procesory Pentium 4 otrzymają oznaczenie 5xx. Natomiast układy Pentium M będą oznaczane liczbą 7xx. Poniżej tabelka z modelami procesorów oraz ich faktycznymi parametrami.
Nowy wiatrak
Nowe procesory Pentium 4 wymagają specjalnego chłodzenia. Specjalnie dla nich Intel zaprojektował nowy radiator. Listki radiatora rozdwajają się, przez co powierzchnia odprowadzająca ciepło jest znacznie większa.
Zmieniono także sposób montowania radiatora. Wcześniej na płycie głównej, wokół procesora, zainstalowana była specjalna, plastikowa ramka. Wentylator posiadał zaczepy, które zahaczało się o otwory w ramce. Teraz mocowanie wentylatora odbywać się bedzie w nieco inny sposób.
Wokół podstawki procesora nie ma już plastikowej ramki. Są natomiast cztery otwory. Wentylator posiada specjalne wsporniki, które wciska się w otwory na płycie głównej. Mocowanie odbywa się w bardzo prosty sposób - wystarczy obrócić każdy wspornik.
Ze względu na zupełnie inny system mocowania, nie można już użyć dotychczasowych wentylatorów dla Pentium 4 na nowych płytach głównych. Przynajmniej teoretycznie. Firma Gigabyte przygotowała plastikową ramkę, którą mocuje się do otworów na nowych płytach. W ramce osadzić można stary wentylator.
W nowych płytach głównych wprowadzono także nowe złącze dla wiatraka chłodzącego procesor. Nie jest ono 3-pinowe, jak dotychczas, a 4-pinowe. Dotychczas wiatrak przesyłał do układu monitorującego na płycie głównej jedynie informację o aktualnej prędkości obrotowej wentylatora. Dzięki dodatkowemu pinowi przesyłać będzie także dane na temat temperatury radiatora. Stosowny czujnik umieszczono między żeberkami radiatora.
Nowe gniazdo zasilania ATX
To nie koniec nowości. Popularne gniazdo zasilania ATX z 20 dziurkami nieco się poszerzyło i ma teraz łącznie 24 dziurki. Dodatkowe linie mają zapewnić płycie dodatkowe zasilanie. Na szczęście nowe gniazdo jest "kompatybilne" ze starymi zasilaczami.
PCI Express
Dużą zmianę stanowi wprowadzenie nowego typu gniazd dla kart rozszerzeń - PCI Express. Wcześniej znane były one pod kryptonimem 3GIO - 3rd Generation I/O. Zastąpią one nie tylko popularne gniazda PCI, ale także port AGP.
PCI Express (będziemy używać skrótu PCIe) zapewnia znacznie wyższy transfer, a jednocześnie umożliwia przesyłanie danych w obu kierunkach. Dostępne jest w kilku wersjach, różniących się parametrami, a także fizycznymi rozmiarami gniazdek.
Złącze PCI Express x1 to najprostsza odmiana nowego złącza. Umożliwia przesyłanie 250 MB/s w każdym kierunku (sumarycznie 500 MB/s). Gniazdo PCI Express jest malutkie i przypomina popularne swego czasu złącza CNR/AMR.
Złącze PCI Express x4 pozwala na przesłanie już 1 GB/s w każdym kierunku. Samo gniazdo jest dwukrotnie szersze od PCI Express x1.
Patrząc od lewej widzimy: dwa złącza PCI (białe), trzy złącza PCI Express x1 (króciutkie czarne), złącze PCI Express x16 (długie czarne)
Najszybsza odmiana to PCI Express x16 zapewniająca przepustowość 4 GB/s w każdym kierunku (a więc łącznie 8 GB/s). Jest to wartość dwukrotnie większa od udostępnianej przez port AGP 8X. Dlatego też gniazdo PCI Express x16 przeznaczono dla kart graficznych.
Karta graficzna Gigabyte GV-NX57128D z układem GeForce PCX 5750 i złączem PCI Express x16
Złącza PCIe nie są kompatybilne ani z PCI, ani z AGP. Niestety nowe chipsety Intela udostępniają jedynie obsługę PCI Express, a brak im portu AGP. Dlatego też na nowych płytach głównych z układami sterującymi i915P czy i925X nie znajdziemy gniazd AGP (teoretycznie - na targach Computex można było zobaczyć płyty z chipsetem 915P i złączem AGP). Nie będziemy mogli już zainstalować obecnych kart graficznych na nowych płytach - musimy się zaopatrzyć w nowe akceleratory ze złączami PCI Express.
DDR2
Nowe chipsety Intela wprowadzają ponadto wsparcie dla pamięci DDR2. Moduły DDR2 zapewniają wyższą przepustowość od popularnych DDR dzięki wyższym zegarom - początkowo 533 MHz efektywnie, a w niedalekiej przyszłości także 667 i 800 MHz.
Moduły DDR2 zasilane są niższym napięciem - 1,8 V zamiast 2,5 V. Nie są kompatybilne ze starymi modułami DDR, zatem na płytach znajdziemy nowe sloty pod moduły pamięci. Sloty te mają 240 kontaktów w porównaniu do 184 dla pamięci DDR. Złącza dla pamięci DDR2 zostały tak skonstruowane, by uniemożliwić instalację w nich modułów DDR.
Niestety musimy Was zmartwić. Na początku moduły DDR2 będą bardzo drogie. Mówi się nawet o kwotach, które są o kilkadziesiąt do stu (!) procent wyższe od cen szybkich pamięci DDR400. Nie wróży to zatem pamięciom DDR2 szybkiej akceptacji przez rynek. Ceny na pewno będą jednak szybko spadać.
Intel High Definition Audio, czyli "Azalia"
Kolejną nowością w chipsetach i915P i 925X jest obsługa dźwięku o jakości dostępnej dotychczas tylko na najlepszych kartach dźwiękowych. Ponieważ przyszłe pecety mają stanowić domowe centrum multimedialnej rozrywki, Intel położył duży nacisk na to, by komputerom zapewnić bardzo duże możliwości muzyczne.
Położono nacisk na wielokanałowy dźwięk o wysokiej rozdzielczości i wysokiej częstotliwości próbkowania. Mowa o dźwięku 8-kanałowym w standardzie 7.1 - dwa głośniki z przodu, dwa z boku, dwa z tyłu, głośnik centralny z przodu i głośnik niskotonowy (subwoofer). Dźwięk próbkowany będzie z rozdzielczością 24 bitów i częstotliwością 192 kHz.
Takie parametry przewyższają jakość dźwięku dostępną dzięki muzycznym płytom CD (44,1 kHz, 16 bitów, dźwięk stereo - dwukanałowy). Przynajmniej teoretycznie, bowiem wiele zależy też od komponentów na płycie głównej, w tym kodeka (zawierającego przetworniki analogowo-cyfrowe i cyfrowo-analogowe).
Standard Intel High Definition Audio, znany wcześniej pod kryptonimem Azalia, to nie tylko dźwięk wielokanałowy o wysokiej precyzji. To także zgodność ze standardami Dolby Digital EX oraz Dolby Digital Live.
Intel Matrix Storage Technology
Wychodząc z założenia, że użytkownicy komputerów przechowują na dyskach twardych coraz więcej istotnych plików (jak cyfrowe zdjęcia), Intel jeszcze większy nacisk położył na bezpieczeństwo danych. Tak też powstała technologia "Intel Matrix Storage Technology" umożliwiająca łatwe tworzenie macierzy dyskowych RAID. Nowe płyty główne umożliwiać będą nawet prostą migrację z pojedynczego dysku do macierzy RAID 0 (większa szybkość, większe ryzyko awarii) lub RAID 1 (szybkość ta sama, wyższe bezpieczeństwo danych).
Intel Wireless Connect Technology
Duży nacisk położono także na technologię sieci bezprzewodowych (WiFi). Na wielu płytach głównych, co pokażemy w naszym artykule, integrowane będą karty WiFi pracujące w standardzie 802.11b/g (udostępniające przepustowość do 54 Mbit/s).
Oprogramowanie Intela umożliwi tworzenie z komputerów punktów dostępowych, dzięki temu, jeśli mamy stacjonarnego peceta i notebooka, nie będziemy już musieli dokupować zewnętrznego routera z punktem dostępowym.
Intel Graphics Media Accelerator 900
W chipsecie Intel 915G Express zintegrowano nowy układ graficzny, zwany Intel Graphics Media Accelerator 900. Układ jest znacznie wydajniejszy od Intel Extreme Graphics dostępnych w chipsetach i865G czy i845G. Układ jest sprzętowo zgodny z DirectX 9.0, mapuje cztery piksele w cyklu zegara, potrafi alokować nawet 224 MB z pamięci komputera na pamięć wideo i wypełnia do 1,3 gigatekseli na sekundę. Przy takich parametrach jego wydajność zbliżona będzie do... GeForce FX 5200, chociaż pewno i 5200 będzie szybszy :-). Natomiast jeśli nie jesteście zapalonymi graczami, a lubicie sobie czasem uruchomić grę sprzed paru lat (ewentualnie Far Cry w rozdzielczości 640x480 ;-)), Intel Graphics Media Accelerator 900 powinien być dla Was wystarczający.
Nowością w GMA 900 jest też obsługa dwóch monitorów jednocześnie.
Grantsdale i Alderwood - szczegóły
Skoro już wprowadziliśmy opis nowych technologii wprowadzonych wraz z nową platformą Intela, pora przyjrzeć się nieco bliżej chipsetom Intel 915P Express, Intel 915G Express oraz Intel 925X Express.
Wszystkie zapewniają wsparcie dla nowych procesorów Pentium 4 w obudowie LGA775 i z magistralą FSB 800 MHz. Chipset i915P Express (Grantsdale) to odpowiednik dotychczasowego i865PE (Springdale), natomiast i925X Express (Alderwood) to następca i875P (Canterwood). Pewne mechanizmy w i925X gwarantują mu wyższą przepustowość pamięci. Mamy tu zatem technikę podobną do PAT w i875P. Teoretycznie istnieje możliwość przyspieszenia i915P tak, by uzyskiwał wydajność porównywalną z i925X.
Chipset i925X współpracuje wyłącznie z pamięciami typu DDR2. Chipset i915P potrafi współpracować z obydwoma typami pamięci - DDR i DDR2. Na rynku dostępne będą płyty główne ze slotami zarówno pod pamięci DDR, jak i DDR2.
W mostku północnym i925X/i915P/G znajduje się też port PCI Express x16, dedykowany dla kart graficznych.
Na zestaw układów Granstdale i Alderwood składa się także nowy mostek południowy, ICH6. Zawiera on 4 porty PCI Express x1, 8-portowy kontroler USB 2.0 i 4-portowy kontroler Serial ATA. Na płytach z nowymi chipsetami znajdziemy zatem co najmniej 4 gniazda SATA, a na wyższych modelach instalowane są dodatkowe kontrolery, dzięki którym udostępniono nawet 8 portów!
ICH6 dostępny jest w czterech wersjach: podstawowa ICH6, wersja ICH6R z technologią Intel Matrix Storage Technology, ICH6W z kontrolerem sieci bezprzewodowej WiFi oraz ICH6RW z kontrolerem WiFi oraz Intel Matrix Storage Technology.
Testowane płyty
W naszej redakcji poddaliśmy testom osiem płyt głównych z podstawką LGA775. Trzy płyty zbudowano na bazie chipsetu Intel 925X Express. Kolejne trzy korzystają z zestawu układów i915P Express. Ostatnie dwie stanowią rozwiązanie hybrydowe: przy ich budowie wykorzystano ubiegłoroczny chipset 865PE, zatem podstawka pod procesor to jedyny nowy element. Poza tym mamy tu zwykłe pamięci DDR, port AGP, brak gniazd PCI Express i brak 8-kanałowego dźwięku Azalia.
Wszystkie płyty przetestowaliśmy z procesorem Pentium 4 540 (Prescott, zegar 3,2 GHz, 90 nm, 1 MB cache L2), pamięciami DDR2 533 Samsunga i kartą graficzną Gigabyte GV-NX57128D. Procesor, pamięci i kartę graficzną wypożyczyła nam na czas testów firma Gigabyte. Dziękujemy!
Pozostałe elementy, które posłużyły nam w testach, to nagrywarka DVD±RW Gigabyte, dysk twardy Seagate Barracuda ATA IV 80 GB, zasilacz Seasonic Super Tornado 400 W oraz 15-calowy monitor LCD - LG L1511S.
Na kolejnych stronach dokonamy prezentacji przetestowanych płyt (w kolejności alfabetycznej), po czym przejdziemy do wyników testów.
ABIT AA8-DuraMAX
Płyta AA8-DuraMAX to flagowy produkt firmy ABIT przeznaczony dla nowych procesorów Intela. Zbudowana została w oparciu o chipset Intel 925X Express, ma podstawkę pod procesor LGA775, cztery sloty pod moduły pamięci DDR2 (max. 4 GB), gniazdo PCI Express x16, trzy gniazda PCI Express x1 i dwa gniazda PCI. Na płycie znajduje się także gigabitowa karta sieciowa, kontroler FireWire (IEEE 1394), cztery gniazda Serial ATA i jedno gniazdo IDE.
Płytę AA8-DuraMAX wyróżnia kilka unikalnych dla ABITa technologii: przede wszystkim jest to układ µGuru, widoczny na zdjęciu płyty (rzut z góry) w lewym dolnym rogu. Wspomaga on pracę płyty w zakresie kontrolowania temperatur, napięć i podkręcania. Nowością jest nowy panel µGuru w BIOSie, który pokażemy na zdjęciach na następnej stronie artykułu.
Inną cechą AA8-DuraMAX są specjalne paski nazwane "Overclocking Strips", których zadaniem jest redukcja zakłóceń elektromagnetycznych. Jak zapewniają przedstawiciele firmy ABIT, zwiększa to podatność płyty na podkręcanie. Paski znajdują się w pobliżu podstawki pod procesor, zarówno z wierzchu, jak i od spodu płyty.
Oryginalnie został także zamocowany wiatraczek na mostku północnym - pionowo zamiast poziomo. Podobno takie ułożenie wiatraczka gwarantuje lepsze chłodzenie nie tylko chipsetu, ale także karty graficznej.
Ciekawie został wyprofilowany radiator na mostku południowym. Jeśli spojrzeć na niego pod kątem, prezentuje się on tak:
Z płytą AA8-DuraMAX otrzymujemy trzy książeczki, dyskietkę i krążek ze sterownikami (dyskietka zawiera wyłącznie sterowniki dla kontroler SATA), blaszkę do obudowy, cztery kable sygnałowe Serial ATA, nalepkę na wnętrze obudowy, kabel IDE, kabel floppy oraz "śledzia" z dwoma dodatkowymi gniazdami USB 2.0 oraz dwoma gniazdami FireWire (6. i 4-pinowym).
AA8-DuraMAX - BIOS
Płytę testowaliśmy z bardzo wczesnym BIOSem AG8_13.B00 z 2 czerwca 2004. Udostępnia ona nowy panel µGuru Utility. Z jego poziomu możemy podkręcać procesor, a także monitorować napięcia na płycie i prędkości obrotowe wiatraczków.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że płyta standardowo lekko podkręca procesor - zamiast magistrali 200 MHz ustawia 204 MHz, przez co nasz procesor (Pentium 4 3,2 GHz) pracował podczas testów z częstotliwością 3260 MHz zamiast 3200 MHz.
Pozostałe funkcje BIOSu są dość typowe.
ABIT AG8
Sercem płyty ABIT AG8 jest chipset Intel 915P Express. Na pierwszy rzut oka płyta wygląda identycznie, jak model AA8-DuraMAX. Dopiero bliższa analiza wykazuje, że różnice nie ograniczają się wyłącznie do chipsetu. ABIT AG8 zamiast slotów pod moduły DDR2 ma cztery gniazda pod pamięci DDR. Nieco inaczej ułożono układ µGuru - szczerze mówiąc, nie mamy pojęcia, w jakim celu.
Poza tym charakterystyka płyty AG8 jest podobna do AA8-DuraMAX: podstawka LGA775, slot PCI Express x16, trzy sloty PCI Express x1, dwa sloty PCI, złącze IDE, cztery złącza Serial ATA.
Zestaw dodatków, jakie otrzymujemy w pudełku z płytą, jest praktycznie taki sam, jak w przypadku AA8-DuraMAX.
AG8 - BIOS
BIOS płyty AG8 także jest taki sam, jak na płycie AA8-DuraMAX - nawet pod względem wersji (AG8_13.B00), natomiast główne różnice ograniczają się do konfiguracji pamięci.
ASUS P5GD2 Premium
Pierwszą przetestowaną przez nas płytą ASUS z chipsetem i915P Express jest najwyższy model tego producenta - P5GD2 Premium. Dotychczas najbardziej bogato wyposażone płyty firmy ASUS firma przypisywała do linii Deluxe. Nowa linia Premium jest jeszcze bardziej ekskluzywna. Od wersji Deluxe różni się między innymi standardowo zintegrowaną bezprzewodową kartą sieciową pracującą w standardzie 802.11g (54 Mbps).
Aby podkreślić przynależność płyty do ekskluzywnej linii, ASUS nadał jej laminatowi nietypowy dla siebie, czarny kolor (a właściwie - bardzo ciemny brązowy). Dotychczas płyty tej firmy cechowały się kolorem jasnobrązowym.
Na płycie widzimy masywny radiator chłodzący mostek północny (i915P) i mniejszy radiator zainstalowany na mostku południowym (ICH6R). Są też cztery sloty pod moduły pamięci DDR2 (max. 4 GB), gniazdo PCI Express x16, trzy gniazda PCI Express x1, dwa gniazda PCI, aż osiem (!) portów Serial ATA i trzy gniazda IDE. Za dodatkowe cztery porty SATA odpowiada układ Silicon Image SATALink SiI3114, natomiast dodatkowymi dwoma portami IDE steruje chip IT8212F.
Produkt ASUSa wyposażony został także w nowy kontroler FireWire pracujący w standardzie IEEE 1394b, zapewniający przepustowość 800 Mbit/s - dwukrotnie wyższą od popularnego standardu 1394 (400 Mbit/s) i blisko dwukrotnie wyższą od przepustowośći USB 2.0 (480 Mbit/s).
Zwraca także uwagę zintegrowana na płycie bezprzewodowa karta sieciowa - takie rozwiązanie widzimy po raz pierwszy! Wystarczy tylko podłączyć zewnętrzną antenkę (znajduje się w zestawie), by łączyć się z internetem bez kabla lub zamienić komputer w punkt dostępowy.
Nowością jest także system Stack Cool - specjalna płytka PCB umieszczona od spodu płyty, której zadaniem jest obniżanie temperatury obszaru wokół podstawki procesora. O Stack Cool pisaliśmy szerzej w naszej relacji z targów Computex.
Dzięki systemowi Stack Cool firma ASUS obeszła się bez jakichkolwiek wentylatorów - płyta P5GD2 Premium nie jest źródłem żadnego hałasu, a także nie posiada ruchomych części, co producent podkreśla napisem na specjalnym radiatorze chłodzącym stabilizatory napięcia.
Zestaw dodatków, jaki otrzymujemy z płytą ASUSa, jest naprawdę przebogaty. W pudełku znajdziemy zatem: instrukcję obsługi, krążek ze sterownikami, antenkę do sieci WiFi, pakiet oprogramowania WinDVD Suite, trzy kabelki zasilające SATA, aż dziesięć (!) kabli sygnałowych SATA, dodatkowego "śledzia" z dwoma złączami USB 2.0 oraz drugim gniazdem RJ-45 sieci Gigabit Ethernet, drugiego śledzia ze złączem joysticka i kolejnymi dwoma gniazdami USB 2.0, jeszcze jednego śledzia z dodatkowym gniazdem RS-232, śledzia z zewnętrznymi gniazdami SATA (z kabelkiem sygnałowym), blaszkę do obudowy, nalepkę na wnętrze obudowy, dwa kable IDE 80-żyłowe, jeden kabel 40-żyłowy, kabel floppy oraz trzy "zapasowe" zworki (jumpery) - tak na wszelki wypadek.
P5GD2 Premium - BIOS
Na płycie P5GD2 Premium zainstalowano nieco mniej popularny od Awarda AMIBIOS. W naszym egzemplarzu BIOS był w wersji 1002 BETA 011.
Płyta podkręca lekko procesor - do 3235 MHz. Natomiast nie przejmujcie się faktem, że na pierwszym zdjęciu widnieje wartość 3,36 GHz - fotki BIOSu wykonaliśmy po zakończeniu testów, a uprzednio eksperymentowaliśmy jeszcze trochę z podkręcaniem procesora.
Większość opcji BIOSu P5GD2 Premium znana jest nam już z poprzednich płyt ASUS, natomiast na uwagę zasługuje system diagnozujący kabel sieciowy. Dotychczas oprogramowanie tego typu dostępne było jedynie dla Windows. Teraz ewentualne awarie kabla Ethernet możemy wykrywać jeszcze przed uruchomieniem się systemu operacyjnego.
Ponadto mamy do dyspozycji pełną kontrolę nad regulacją opóźnień pamięci oraz możliwość uaktywnienia technologii Hyper Path 2 przyspieszającej operacje na pamięci (dzięki tej technologii płyta P5GD2 Premium cechuje się wydajnością porównywalną z płytami z chipsetem i925X).
Możemy oczywiście włączyć lub wyłączyć zintegrowany kodek dźwiękowy, kontroler 1394b, karty sieciowe Gigabit Ethernet, kontroler WiFi czy dodatkowe kontrolery IDE lub SATA.
Gigabyte GA-8ANXP-D
GA-8ANXP-D to najwyższy model płyty głównej z chipsetem Intel 925X Express w ofercie Gigabyte. Produkt należy do nowo wprowadzonej linii 8Σ (8 Sigma). Ósemka oznacza tu liczbę technologii użytych przez Gigabyte na nowych płytach:
- Procesor LGA775 90 nm
- Pamięci DDR2
- System podwójnego zasilania U-PLUS DPS
- Dwie karty sieciowe Gigabit Ethernet
- Unikalne chłodzenie (ciepłowody w U-PLUS DPS, system Cool Plus - zdejmowany wiatraczek z mostka północnego)
- Nowy zestaw złącz: 1394b, PCI Express, Serial ATA
- Dźwięk Intel High Definition Audio
- Pakiet oprogramowania Gigabyte ShieldWare (EasyTune 5, Gigabyte C.O.M., Download Center, Motherboard Intelligent Tweaker (M.I.T.), System Overclock Saver (S.O.S.), CPU Intelligent Accelerator 2 (C.I.A. 2), Memory Intelligent Booster 2 (M.I.B. 2) oraz Xpress³.
Płyta GA-8ANXP-D należy do ekskluzywnej linii Gigabyte NXP. Mamy więc najszybszy chipset Intela dla komputerów domowych - Intel 925X. Jest oczywiście podstawka LGA775 pod procesory Pentium 4. Do tego gniazdo PCI Express x16, trzy gniazda PCI Express x1 i dwa gniazda PCI. Na płycie znajdziemy też aż sześć slotów pod moduły pamięci DDR2, której możemy obsadzić maksymalnie 4 GB.
Na płycie GA-8ANXP-D znajdziemy aż osiem gniazd Serial ATA. Cztery z nich to wyprowadzenia mostka południowego (ICH6R), pozostałe cztery sterowane są przez kontroler Silicon Image SiI3114.
Jest też nowy kontroler FireWire IEEE 1394b umożliwiający transfer danych z przepustowością aż 800 Mbit/s. Za funkcje FW odpowiada zestaw układów Texas Instruments: TSB81BA3 oraz TSB82AA2. Te same dwa układy znajdują się zresztą na płycie ASUS P5GD2 Premium.
Zwraca uwagę także pomarańczowe gniazdo przypominające ISA, znajdujace się w pobliżu podstawki pod procesor. Umieszcza się w nim moduł U-PLUS DPS (Dual Power System), zawierający dodatkowe przetwornice napięcia. Moduł może pracować w trybie równoległym, gdy dostarcza - razem z przetwornicą na płycie głównej - 8 faz zasilania wystarczających do obsługi procesorów nawet 10 GHz (przy poborze mocy rzędu 150 A), lub w trybie zapasowym - gdy uszkodzone zostaną przetwornice na płycie głównej, DPS przejmuje zasilanie na swoje barki, dzięki czemu możemy jeszcze przez jakiś czas popracować na komputerze. Niemniej jednak powinniśmy jak najszybciej oddać wtedy płytę główną do naprawy.
Nowa wersja modułu DPS nie posiada już wiatraczka - chłodzona jest pasywnie. Zastosowano w niej natomiast ciepłowód (heatpipe) i miedziany radiator z bardzo cienkimi żeberkami.
Na płycie GA-8ANXP-D znajdują się też standardowo dwie gigabitowe karty sieciowe (dwa gniazda RJ-45 widoczne są na zdjęciu poniżej).
Ciekawie Gigabyte rozwiązała problem chłodzenia mostka północnego. Standardowo zainstalowano na nim tylko radiator. Natomiast jeśli zamierzamy podkręcać procesor (co spowoduje także wytężoną pracę mostka północnego), układ i925X powinniśmy zacząć chłodzić aktywnie - wiatraczkiem. Wiatraczek taki - ze specjalnymi zaczepami - znajduje się w zestawie. Jego montaż na radiatorze jest bardzo prosty.
Zestaw dodatków, jakie otrzymujemy wraz z płytą GA-8ANXP-D, jest całkiem pokaźny. Trzy książeczki (instruckcja obsługi płyty, instrukcja do kontrolera SATA RAID SiI3114, instrukcja do kontrolera GigaRAID), krążek ze sterownikami, dodatkowy śledź z dwoma gniazdami USB 2.0, kolejny śledź z dwoma gniazdami USB 2.0 i dwoma gniazdami FireWire, cztery kable sygnałowe SATA, dwa kable zasilające SATA (każdy może zasilić dwa urządzenia), kabel IDE, kabel floppy, blaszka do obudowy, nalepka z logo Gigabyte i wiatraczek na mostek północny (widoczny w prawym dolnym roku na zdjęciu poniżej).
W pudełku z naszą płytą znajdowała się także karta graficzna Gigabyte GV-NX57128D układem GeForce PCX 5750 i złączem PCI Express, instrukcja do karty, przejściówka z DVI na D-Sub, przejściówka z mini-DIN na cinch i cztery kompakty ze sterownikami i grami. Karta graficzna stanowiła jednak wyposażenie tylko zestawów dla prasy - nie wchodzi w skład zestawu GA-8ANXP-D, który trafi do sklepów.
W skład tego zestawu wejdzie jednak moduł DPS (widoczny na zdjęciu powyżej) i bezprzewodowa karta sieciowa 802.11g PCI (też widoczna na zdjęciu). Rozwiązanie z zewnętrzną kartą sieciową WiFi nie jest aż tak eleganckie, jak w przypadku płyty ASUSa, jednak przyszli posiadacze płyt Gigabyte także będą mogli komunikować się bezprzewodowo.
GA-8ANXP-D - BIOS
W naszym egzemplarzu płyty znajdował się BIOS M3 z 31 maja. Prezentował się identycznie, jak BIOS w płycie Gigabyte GA-8GPNXP Duo, o której piszemy na następnej stronie.
Warto natomiast zwrócić uwagę na fakt, że obie płyty domyślnie podkręcały procesor o około 5%, w efekcie czego nasz model (3,2 GHz) pracował z częstotliwością 3366 MHz zamiast 3200 MHz. W efekcie tego płyty Gigabyte uzyskały w testach wydajności najwyższe wyniki, jednak - podkreślamy jeszcze raz - zawdzięczają to przede wszystkim podkręconemu procesorowi.
Funkcji automatycznego podkręcania nie da się wyłączyć w BIOSie M3 dla płyty GA-8ANXP-D i M1 dla płyty GA-8GPNXP Duo. Według przedstawicieli Gigabyte efekt ten występuje tylko w tej rewizji BIOSów dla wspomnianych płyt. Gdy produkty trafią na półki sklepowe, ich użytkownicy będą mogli wyłączyć automatyczne podkręcanie.
Gigabyte GA-8GPNXP Duo
Płyta GA-8GPNXP Duo wykorzystuje chipset Intel 915P Express. Jej budowa jest poza tym dość zbliżona do modelu GA-8ANXP-D, jednak zamiast czterech slotów pod moduły pamięci DDR2 mamy dwa sloty dla pamięci DDR2 i cztery sloty dla pamięci DDR. Zatem na początku możemy zainstalować na płycie tańszą pamięć DDR, a - jak kiedyś zajdzie taka potrzeba - za jakiś czas wymienić ją na DDR2.
Prócz tego na GA-8GPNXP Duo brakuje dodatkowego kontrolera SATA, zatem dostępne są tylko cztery porty SATA (zamiast ośmiu, jak w GA-8ANXP-D). Jest natomiast dodatkowy kontroler IDE - IT8212F (GigaRAID). Dzięki temu płyta udostępnia aż trzy gniazda IDE, a nie tylko tylko jedno.
Pozostałe elementy specyfikacji GA-8GPNXP Duo są zbliżone do GA-8ANXP-D: gniazdo LGA775, gniazdo PCI Express x16, trzy gniazda PCI Express x1, dwa gniazda PCI, kontroler FireWire 1394b (800 Mbit/s), dwie gigabitowe karty sieciowe.
Płyty GA-8GPNXP Duo i GA-8ANXP-D różnią się także kodekiem dźwiękowym: na tej pierwszej znajduje się układ CMI9880, na drugiej zaś - ALC880. Odnosimy subiektywne wrażenie, że lepszy dźwięk generuje kodek CMI - bardziej wyrazisty. Nie przeprowadzaliśmy jednak dokładnych testów porównawczych, więc nie bierzcie sobie naszej opinii za bardzo do serca :-)
W pudełku z płytą znaleźliśmy trzy książeczki, płytkę ze sterownikami, wiatraczek do zamocowania na mostku północnym, dwa dodatkowe śledzie z gniazdami USB 2.0 i FireWire, kabel IDE, kabel floppy, blaszkę do obudowy, kabel zasilający SATA i dwa kable sygnałowe SATA.
Jest też bezprzewodowa karta sieciowa PCI, pracująca w standardziej 802.11g (zgodna też z 802.11b).
Wreszcie, jest też moduł U-PLUS DPS.
GA-8GPNXP Duo - BIOS
W płycie GA-8GPNXP Duo zainstalowany był wczesny BIOS M1 z 31 maja 2004. Prócz typowych funkcji, które obecne były w BIOSach płyt Gigabyte z serii 2004 GT Edition, pojawiła się nowa - M.I.T. (Motherboard Intelligent Tweaker), w obrębie której umieszczono funkcję automatycznego podkręcania procesora (C.I.A. 2 - CPU Intelligent Accelerator) oraz możliwość ręcznej regulacji FSB, taktowania pamięci i regulacji napięcia na jądrze procesora, pamięciach i gniazdach PCI Express. Jest też możliwość regulacji opóźnień pamięci, która jednak - tradycyjnie dla Gigabyte - pojawia się dopiero po wciśnięciu kombinacji klawiszy CTRL+F1 podczas wyświetlania głównego ekranu BIOSu.
Gigabyte GA-8IPE775-G
Płyta Gigabyte GA-8IPE775-G jest o tyle oryginalna, że zbudowana została w oparciu o znany Wam dobrze chipset... Intel 865PE! Szerzej na jego temat pisaliśmy tutaj.
GA-8IPE775-G należy do rodziny płyt 2004 GT Edition, a najważniejsza różnica to podstawka pod procesor - zamiast Socket 478 mamy LGA775.
Na płycie znajdziemy zatem zestaw elementów typowych dla płyt 865PE - port AGP 8X, pięć gniazd PCI, cztery sloty pod moduły pamięci DDR, dwa gniazda IDE i dwa gniazda Serial ATA. Jest też gigabitowa karta sieciowa. Brakuje natomiast kontrolera FireWire i typowego dla Gigabyte systemu DualBIOS. Wlutowano tylko jedną kość z BIOSem.
Wyposażenie płyty GA-8IPE775-G jest bardzo ubogie - książeczka, płytka ze sterownikami, blaszka do obudowy, śledź z dwoma gniazdami USB 2.0, kabelek zasilający SATA, kabel IDE i kabel floppy. I... to wszystko.
Cieszy natomiast cena GA-8IPE775-G - produkt wyceniono na niecałe 440 zł! Jeśli zatem chcecie tanim kosztem zbudować platformę z procesorem LGA775, Gigabyte GA-8IPE775-G będzie stanowić świetny wybór.
GA-8IPE775-G - BIOS
W testowanej przez nas płycie GA-8IPE775-G zainstalowany był BIOS w wersji D2 z 18 maja 2004. Przypomina on w dużym stopniu BIOS innych płyt Gigabyte z serii 2004 GT Edition (patrz tutaj). Znacznych różnic nie zauważyliśmy.
Intel D925XCV
Płyta Intel D925XCV z chipsetem Intel 925X dotarła do naszej redakcji jako ostatnia, zaledwie kilka dni temu, jednak zdecydowaliśmy się ją dodać do naszego testu porównawczego.
Produkt w porównaniu do opisanych wcześniej wygląda raczej "łyso" - umieszczono jedynie podstawowy zestaw elementów, jaki po prostu musiał się znaleźć: podstawka pod procesor LGA775, cztery gniazda pod moduły DDR2, gniazdo PCI Express x16, dwa gniazda PCI Express x1 i cztery gniazda PCI. Mostki południowy i północny chłodzone są radiatorem. Większy radiator, chłodzący mostek północny, jest przylutowany do płyty i nie da się go zdemontować.
Na płycie znajduje się też komplet gniazd zasilających we wszystkich możliwych standardach :-) (kliknijcie na obrazku, żeby zobaczyć powiększenie). Jest też jedno gniazdo IDE, jedno floppy (dla stacji dyskietek) i cztery gniazda Serial ATA.
Na płycie umieszczono też gigabitową kartę sieciową i kontroler FireWire 1394 (400 Mbit/s) - Agere FW323-06. Za wyjście audio odpowiada kodek ALC880.
Płytę dostaliśmy w wersji przeznaczonej dla prasy, dlatego pozbawiona była kolorowego pudełka. Produkt dotarł do naszego laboratorium w szarym pudle wyłożonym gąbką. W środku znaleźliśmy płytkę ze sterownikami i dwa kabelki Serial ATA, a także dwa procesory LGA775 - Pentium 4 3,4 GHz Extreme Edition oraz Pentium 4 3,6 GHz (testy tychże opublikujemy niedługo na PCLab.pl).
D925XCV - BIOS
BIOS w testowanej przez nas płycie oznaczony był wersją CV92510A.86A.0152. Przyznamy, że dość nas zaskoczył, bowiem - co dość nietypowe dla płyty głównej Intela - umożliwiał nie tyko ręczne ustawianie timingów dla pamięci, ale opcję podbijania napięcia zasilającego dla RAMu!
Jak na płytę firmy Intel przystało, D925XCV nie podkręca procesora. Ten pracował u nas z częstotliwością dokładnie 3200 MHz.
Soltek SL-865Pro-775
Ostatnią płytą, jaką zaprezentujemy w naszym zestawieniu, jest Soltek SL-865Pro-775. Ostatnia, jaką opisujemy, jednak dostaliśmy ją do testów jako pierwszą - jeszcze podczas targów Computex.
SL-865Pro-775 to, podobnie jak Gigabyte GA-8IPE775-G, produkt wykorzystujący chipset Intel 865PE. Podstawka LGA775 jest tutaj zatem jedyną nowością. Poza tym mamy zwykły port AGP 8X, pięć gniazd PCI, cztery gniazda pod pamięć DDR, trzy złącza IDE i cztery Serial ATA. Brak jest oczywiście złącz PCI Express.
Na płycie Solteka znalazł się kontroler Promise PDC20579. Steruje on jednym z trzech gniazd IDE, poprzez które udostępnia wsparcie dla standardu ATA133 z funkcjami RAID. Jest też odpowiedzialny za dwa z czterech gniazd SATA.
SL-865Pro-775 udostępnia też gigabitową kartę sieciową oraz kontroler FireWire (400 Mbit/s).
Wraz z płytą otrzymujemy dwie książeczki, dyskietkę ze sterownikami dla SATA, krążek CD ze sterownikami dla płyty głównej, kolejny krążek z aplikacjami, blaszkę do obudowy, cztery kable sygnałowe SATA, dwa kable zasilające SATA, śledzia z dodatkowymi dwoma gniazdami USB 2.0, dwa płaskie kable IDE, jeden okrągły kabel IDE i jeden kabel floppy.
SL-865Pro-775 - BIOS
Płytę otrzymaliśmy z BIOSem AA1 z 16 marca 2004. W zasadzie nic szczególnego nie można o tym BIOSie napisać - udostępnia wszystko, co dobry BIOS udostępniać powinien. Jest zatem pełna kontrola nad zainstalowanymi w systemie napędami. Możemy włączać lub wyłączać zintegrowane na płycie kontrolery. Możemy podkręcać procesor, a w razie potrzeby udostępniono nam regulację napięć CPU, DIMM i AGP.
Szkoda natomiast, że płyta Solteka nie udostępnia trybu akceleracji pamięci. W efekcie w testach wydajnościowych produkt wypadł raczej słabo...
Testy, testy!
Wszystkie osiem płyt przetestowaliśmy z tym samym procesorem - Pentium 4 3,2 GHz. Na płytach ze złączem PCI Express x16 osadziliśmy kartę graficzną Gigabyte GV-NX57128D. Płyty ze złączem AGP testowaliśmy z kartą Creative GeForce FX 5700 o dokładnie takich samych parametrach, jak karta Gigabyte (taktowanie układu graficznego 425 MHz, efektywne taktowanie pamięci 550 MHz, 128 MB RAM). Płyty ze slotami pod moduły pamięci DDR2 testowaliśmy z modułami DDR 533 Samsunga przy opóźnieniach 4-11-4-4. W przypadku płyt ze slotami DDR użyliśmy modułów Corsair DDR400 o opóźnieniach 2-5-2-2.
Składamy podziękowania dla polskiego biura firmy Gigabyte za wypożyczenie procesora, karty graficznej PCI Express i pamięci DDR2. Bez tych elementów przygotowanie naszego artykułu nie byłoby możliwe.
W przypadku wszystkich ośmiu płyt za nośnik dla systemu operacyjnego i benchmarków posłużył nam dysk Seagate Barracuda ATA IV o pojemności 80 GB, na którym przy każdej płycie instalowaliśmy od nowa Windows XP, poprawkę Service Pack 1, sterowniki Intel INF 6.0.1.1002 dla chipsetów 915P i 925X oraz 5.1.1.1002 dla chipsetów 865PE, a także sterowniki ForceWare 61.21 dla karty graficznej.
Zanim przejdziemy do testów, mała uwaga. Na wszystkich ośmiu płytach nasz testowy procesor taktowany był innym zegarem. Chociaż jego nominalny zegar to 3200 MHz, z taką częstotliwością pracował on jedynie na płycie Intel D925XCV. Na wszystkich pozostałych płytach procesor był mniej lub bardziej podkręcany. Dokładne wartości prezentujemy na wykresie poniżej.
Oznacza to zatem, że zestawienie wszystkich ośmiu płyt głównych na jednym wykresie zbiorczym nie umożliwi nam porównania wydajności chipsetów 915P vs 925X vs 865PE, a także nie zobaczymy, jakie są różnice wydajności pamięci DDR i DDR2.
Z tego też względu zaczniemy od wybranych testów, którymi przebadamy wydajność nowych chipsetów i nowych pamięci. Zbiorcze porównanie wszystkich ośmiu płyt przedstawimy na końcu artykułu.
Wydajność 915P vs 925X
Zacznijmy od zbadania wydajności chipsetów Intel 915P i 925X. Jak zapewnia Intel, ten drugi jest szybszy.
Jako testowe platformy posłużyły nam płyty Gigabyte GA-8ANXP-D z chipsetem 925X i Gigabyte GA-8GPNXP Duo z chipsetem 915P. Obie przetestowaliśmy dokładnie w takiej samej konfiguracji, z pamięciami DDR2 (na płycie Duo można też instalować pamięci DDR). Na obu nasz procesor był podkręcany do wartości 3366 MHz, dzięki czemu możemy porównać wydajnosć płyt przy procesorze taktowanym takim samym zegarem :-).
Wydajność procesora sprawdziliśmy testami syntetycznymi:
W SiSoftware Sandra 2004 wynik testu procesora wypadł ciut gorzej na płycie GA-8ANXP-D z chipsetem 925X.
W PCMark2002 było podobnie - płyta Duo okazała się minimalnie wydajniejsza. Różnice na szczęście są bardzo minimalne.
W PCMark04 - podobnie.
Nie interesuje nas jednak wydajność procesora, a pamięci. Zobaczcie:
Różnice wskazane przez SiSoftware Sandra 2004 są tak małe, że pomijalne.
PCMark2002 wykazał natomiast przewagę chipsetu 925X nad 915P. Niedużą, ale widoczną.
W PCMark04 także widzimy, że płyta z chipsetem 925X radzi sobie nieznacznie lepiej.
Wreszcie, także test odczytu pamięci (Memory Read) w programie AIDA32 wykazał, że chipset 925X szybciej wykonuje operacje na pamięci.
Sprawdźmy zatem, jak się przekłada teoretyczna wyższość 925X nad 915P w aplikacjach rzeczywistych.
W 3DMarku2001 różnic prawie nie widać.
Przewagę i925X pokazała natomiast gra Quake III Arena w trybie 640x480x16. Gra w tym trybie jest bardzo czuła na przepustowość pamięci. Płyta z chipsetem Intel 925X okazała się szybsza jednak o niecałe 2%!
W rozdzielczości 1024x768x32 różnice zanikają.
Także w grze Serious Sam: The Second Encounter, płyta główna GA-8ANXP-D z chipsetem i925X okazała się szybsza od płyty z chipsetem i915P. Niedużo (zaledwie 1,3%), ale jednak.
W rozdzielczości 1024x768x32 obie płyty uzyskały dokładnie ten sam wynik.
Na powyższych płytach przeprowadziliśmy jeszcze kilka innych testów, jednak uzyskane wyniki nie różniły się znacząco od powyższych. W niektórych aplikacjach płyta z chipsetem i925X jest troszkę szybsza, w innych obie płyty uzyskały podobne wyniki. Nigdy natomiast różnica wydajności nie była znacząca.
Przeprowadzone testy potwierdzają, że chipset i925X jest szybszy od 915P, jednak różnice nie są duże. Jeśli wahacie się, jaką płytę wybrać, spokojnie możecie się zdecydować na taką z chipsetem i915P - jest tylko o włos wolniejsza od i925X, a najczęściej o co najmniej kilkadziesiąt, a nawet ponad 100 zł tańsza.
DDR vs DDR2
Wraz z nową platformą Intela wprowadzone zostały nowe moduły pamięci DDR2. Taktowane zegarem efektywnym 533 MHz dają teoretycznie wyższą przepustowość od pamięci DDR400 (400 MHz efektywnie) - 8,5 GB/s kontra 6,4 GB/s, zakładając pracę dwukanałową.
Problem w tym, że obecne procesory Pentium 4 z magistralą FSB 800 MHz nie są w stanie skonsumować aż takiego pasma. "Pompują" na zewnątrz właśnie... 6,4 GB/s, zatem 8,5 GB/s jest dla nich po prostu na wyrost.
To jednak nie wszystko. Pamięci DDR2 cechują się większymi opóźnieniami, niż DDR. W połączeniu z faktem, że obecne Pentium 4 nie będą w stanie wykorzystać ich pełnej przepustowości, można dojść do wniosku: pamięci DDR2 nie dadzą nam żadnego przyrostu wydajności, a nawet mogą wpłynąć na jej spadek!
Na płycie Gigabyte GA-8GPNXP Duo przeprowadziliśmy kolejną serię testów. Płyta ta została wyposażona jednocześnie w sloty pod pamięć DDR, jak i pod pamięć DDR2. Umożliwiło nam to przetestowanie jej w obu konfiguracjach - z pamięciami obu typów.
Żeby było ciekawiej, przeprowadziliśmy także testy z jednym modułem (tryb jednokanałowy) i dwoma modułami (tryb dwukanałowy). Jeden moduł DDR2 zapewnia przepustowość rzędu 4,2 GB/s, zatem płyta powinna działać wyraźnie szybciej od wersji z jednym modułem DDR (3,2 GB/s).
Przekonajmy się.
Na wykresie oznaczyliśmy pamięć DDR2 kolorem niebieskim, a pamięć DDR - kolorem czerwonym. Dual to przedrostek dla trybu dwukanałowego, Single - dla trybu jednokanałowego.
Test Memory Benchmark w programie SiSoftware Sandra 2004 prezentuje bardzo ciekawe wyniki. Przepustowość pamięci DDR2 w trybie dwukanałowym (Dual DDR2) jest tylko o włos wyższa od przepustowości pamięci DDR też w trybie dwukanałowym (Dual DDR). Dokładnie tak, jak przypuszczaliśmy.
Zgodnie z teorią, także przepustowość pojedynczego modułu DDR2 jest wyraźnie wyższa od przepustowości pojedynczego modułu DDR.
Podobne wyniki uzyskaliśmy w PCMark2002.
W PCMarku04 - to samo.
Według programu AIDA32 różnice w przepustowości pamięci są jeszcze większe.
Użyte przez nas programy mierzą jednak przepustowość pamięci, niezależnie od jej opóźnień. Sprawdźmy zatem, jak wyższe opóźnienia pamięci DDR2 wpływają na wydajność w aplikacjach rzeczywistych.
Podczas naszych testów pamięci DDR2 pracowały z opóźnieniami 4-11-4-4, natomiast pamięci DDR - 2-5-2-2.
W 3DMark2001 SE różnice nie są zbyt wyraźne. Można wręcz powiedzieć - są minimalne w porównaniu do tego, co pokazują testy syntetyczne.
W Quake III Arena sytuacja jest dość podobna - system z pamięciami DDR2 pracującymi w trybie dwukanałowym okazał się o włos szybszy od systemu z pamięciami DDR. Większe różnice widać przy pojedynczym module pamięci. Przewaga platformy z modułem DDR2 (406 fps) nad platformą z modułem DDR (401 fps) to zaledwie... 1%! Różnica - choć widoczna na wykresie - absolutnie nieodczuwalna podczas pracy przy komputerze.
Natomiast system z modułami DDR400 pracującymi w trybie dwukanałowym jest szybszy od systemu z jednym modułem DDR2 533 o 3%. Także minimalnie.
W Serious Sam: The Second Encounter różnice są tak samo niewielkie, chociaż mierzalne.
Wyniki w grze Unreal Tournament 2003 nie wymagają już dalszego komentarza.
Podsumujmy: syntetyczne testy pamięci wykazują, że platforma z pamięciami DDR2 pracującymi dwukanałowo jest tylko o włos szybsza od platformy z pamięciami DDR, także w trybie dwukanałowym. Widać natomiast znaczną różnicę między pamięciami DDR2 i DDR w trybie jednokanałowym.
W testach rzeczywistych, gdzie na wyniki wpływa znacznie więcej czynników, niż tylko sama pamięć, różnice się zacierają. Najszybszą platformą jest ta z pamięciami DDR2 pracującymi dwukanałowo (czemu nie należy się dziwić), jednak jej przewaga nad systemem z pamięciami DDR wynosi zaledwie ułamek procenta!
Natomiast przy pojedynczym module przewaga systemu z pamięciami DDR2 nad systemem z pamięciami DDR dochodzi najwyżej do 3%.
Zważywszy na fakt, że na początku moduły DDR2 mają być bardzo drogie, możemy stwierdzić, że na razie nie ma większego sensu inwestowania w nie.
Sens taki pojawi się dopiero wtedy, gdy na rynku pojawią się procesory Pentium 4 z magistralą FSB 1066 MHz. Póki co, moduły DDR2 możemy potraktować jako ciekawostkę.
865PE vs 915P
Na pewno ciekawi Was także porównanie platformy starej generacji, z chipsetem 865PE do systemu z chipsetem 915P. Niestety ze względu na różnice zegarów taktujących na porównywanych przez nas płytach nie jesteśmy w stanie zaprezentować precyzyjnego porównania. W dalszej części artykułu umieścimy natomist wyniki testów ośmiu płyt na zbiorczym wykresie. Wtedy zajmiemy się porównaniem wydajności 865PE i 915P.
PCI Express x16 vs AGP
Ciekawe byłoby także porównanie wydajności karty graficznej ze złączem AGP do takiej samej karty ze złączem PCI Express x16. PCIe oferuje dwukrotnie większą przepustowość, natomiast z naszego dotychczasowego doświadczenia możemy Was zapewnić, że różnica wydajności między obydwiema wersjami kart będzie praktycznie nieodczuwalna. Natomiast planujemy publikację oddzielnego artykułu traktującego o wydajności PCI Express x16.
Porównanie wydajności testowanych płyt
W końcu dochodzimy do momentu, w którym porównamy ze sobą przetestowane płyty główne. Wszystkie skonfigurowaliśmy tak, by uzyskać na nich możliwie najwyższą wydajność. Musimy jednak zwrócić uwagę na fakt, że płyty Gigabyte 8ANXP-D oraz 8GPNXP Duo zawsze uzyskiwać będą wysokie wyniki z racji faktu, iż nasz procesor pracował na nich z częstotliwością 3366 MHz zamiast 3200 MHz. Przypomnijmy:
Zacznijmy od testów syntetycznych.
SiSoftware Sandra 2004
Syntetyczny test wydajności procesora w operacjach całkowitoliczbowych, SiSoftware Sandra 2004, na pierwszych trzech miejscach umieścił podkręcone płyty Gigabyte. Na razie wynikami tego testu się zbytnio nie przejmujcie, bowiem naprawdę niewiele mówi (tak samo, jak następny test, CPU Multimedia Benchmark). Wykorzystujemy go raczej w celach diagnostycznych - żeby sprawdzić, czy zestaw testowy mamy poprawnie skonfigurowany.
Płyty Gigabyte znów zawdzięczają swą przewagę wyższemu taktowaniu.
Wreszcie zaczyna się coś interesującego: Memory Benchmark.
Dwa pierwsze miejsca zajęły płyty Gigabyte - obie z pamięciami DDR2, przy czym jedna z chipsetem i915P, a druga 925X. Przewaga tej pierwszej wynika raczej z rozrzutu wyników przy pomiarze.
Wysoko uplasowała się też płyta ASUSa - P5GD2 Premium.
Tuż za nią ABIT AG8 z chipsetem i915P, niemal na równi z płytą Gigabyte z chipsetem 865PE! Przypomnijmy, że ABIT AG8 korzysta z pamięci DDR, podobnie jak Gigabyte 8IPE775-G. To pierwszy znak, że chipsety i915P oraz i865PE charakteryzują się zbliżoną wydajnością, zakładając, że płyta z chipsetem i865PE udostępnia tryb akceleracji pamięci.
Zwróćcie uwagę na niską pozycję płyty Soltek SL-865Pro-775 z chipsetem 865PE. Wynik 4417 MB/s w Sandra 2004 Memory Benchmark to praktycznie jednoznaczny dowód na to, że płyta nie udostępnia trybu "PAT", który jest aktywny - dla porównania - w przypadku płyty Gigabyte GA-8IPE775-G, też z chipsetem 865PE. Niestety nie wróży to zbyt wysokiej wydajności płycie Solteka...
PCMark2002
Test wydajności procesora w programie PCMark2002 posegregował porównywane płyty względem częstotliwości zegara procesora. Pierwsze trzy miejsca zajęte przez dwie płyty Gigabyte (pamiętajcie, że jedną z nich testowaliśmy zarówno z pamięciami DDR, jak i DDR2), na których procesor pracuje z częstotliwością 3366 MHz.
Intel D925XCV, na której procesor taktowany jest zegarem 3200 MHz, oczywiście na ostatnim miejscu.
Test pamięci zwrócił także interesujące wyniki: płyta Gigabyte GA-8ANXP-D z chipsetem i925X na pierwszym miejscu. Za nią - płyta Gigabyte GA-8GPNXP Duo z chipsetem i915P, współpracująca z pamięciami DDR2. Trzecie miejsce należy do płyty Gigabyte GA-8IPE775-G z chipsetem i865PE i pamięciami DDR!
Ponownie, płyta Soltek 865Pro-775 na ostatnim miejscu.
PCMark04
W PCMark04 sytuacja jest podobna. Test wydajności procesora najlepiej wypadł na płycie Gigabyte 8GPNXP Duo. Trochę dziwi wyraźnie niższy wynik płyty 8ANXP-D.
Pozostałe płyty, na których nasz procesor pracował z zegarem 3,2 GHz "a małym hakiem" uzyskały wynik w przedziale 4600-4700 punktów.
W teście wydajności procesora przodują podkręcone płyty Gigabyte. Pozostałe produkty wypadły dość podobnie, uzyskując wyniki zbliżone do 5000 punktów. Jedynia płyta Intela spadła na ostatnie miejsce, bowiem jako jedyna taktuje procesor prawidłowym zegarem...
Podkręcone płyty Gigabyte jak zwykle na pierwszych miejscach. Soltek - na samym końcu...
Znamy wyniki w testach syntetycznych, przejdźmy do testów rzeczywistych.
3DMark2001 SE
Zaczynamy od popularnego 3DMark2001, na początku tryb 640x480x32.
3DMark2001 w wysokim stopniu uzależniony jest od wydajności procesora - stąd dominacja płyt Gigabyte. Na wysokim miejscu uplasowała się płyta ASUSa. Martwią natomiast słabe rezultaty uzyskane na płytach ABITa, które zajęły ostatnie miejsca!
W trybie 1024x768 bez znaczących zmian, chociaż można zauważyć, że płyta ASUS P5GD2 Premium wspięła się na drugie miejsce - tuż za 8GPNXP Duo!
Całkiem dobrze radzi sobie też płyta Intela, natomiast produkty ABIT i płyty z chipsetami 865PE okupują ostatnie cztery miejsca.
3DMark03
3DMark03 w bardzo dużym stopniu zależny jest od karty graficznej, natomiast wyniki w nim uzyskane... zaskakują.
Dziwi bardzo wysoki wynik uzyskany na płycie ASUS P5GD2 Premium. Wyraźnie wyższy od wszystkich pozostałych płyt. Test powtórzyliśmy kilka razy i za każdym razem uzyskiwaliśmy wynik ponad 3350 punktów.
Płyty z chipsetami 865PE na ostatnich dwóch miejscach.
Quake III Arena
Gra Quake III Arena jest bardzo czuła zarówno na przepustowość pamięci, jak i szybkość procesora.
Płyty 8ANXP-D i 8GPNXP Duo znów dominują, ze względu na wyższy zegar. Zaskakująco dobrze wypadła płyta 8IPE775-G z chipsetem 865PE. Tuż za nią - ABIT AG8 z chipsetem 915P. Co interesujące, okazał się szybszy od droższego modelu AA8-DuraMAX z chipsetem 925X.
W rozdzielczości 1024x768 płyta ASUS P5GD2 Premium znów wyskoczyła do przodu, zostawiając konkurencję w tyle. Za nią - płyty Gigabyte oraz - całkiem wysoko - Intel D925XCV.
Ostatnie cztery miejsca należą dla płyt ABITa oraz obu płyt z chipsetami 865PE.
Serious Sam: The Second Encounter
W grze Serious Sam: The Second Encounter uzyskaliśmy wyniki podobne do tych z Quake III Arena.
W rozdzielczości 640x480x16 dominują płyty Gigabyte. Ostatnie miejsce zajął Intel D925XCV.
ASUS P5GD2 Premium najwyraźniej dobrze się czuje w wyższych trybach graficznych :-) W rozdzielczości 1024x768 znów wychodzi na prowadzenie. Płyty Gigabyte i Soltek z chipsetami 865PE na ostatnich miejscach.
Unreal Tournament 2003
Ostatnią grą jest Unreal Tournament 2003. Wyniki nie stanowią już zaskoczenia.
W rozdzielczości 640x480 widać dominację płyt Gigabyte 8ANXP-D oraz 8GPNXP Duo. Ostatnie miejsca okupują Soltek i Intel.
W trybie 1024x768 ASUS znów powraca na pierwszą pozycję. Za nim - podkręcone Gigabyte'y. Soltek i Gigbyte z chipsetami 865PE - na ostatnich miejscach.
Konwersja VOB do DivX
Wreszcie ostatnim testem, z jakiego wyniki chcielibyśmy zaprezentować, jest konwersja pliku w formacie MPEG-2 (VOB) do formatu DivX. Użyliśmy kodeka DivX 5.1.1 Pro i pakietu XMPEG 5.03.
Uwaga: tym razem im słupek krótszy, tym lepiej! Wykres przedstawia czas konwersji.
Na wynik ma wpływ przede wszystkim procesor.
Podkręcanie
Do testów podkręcania wybraliśmy płytę ABIT AA8-DuraMAX. Produkty ABITa zawsze tworzone były z myślą o overclockerach, dlatego nasz wybór padł właśnie na płytę tej firmy.
Domyślnie płyta ma podbity zegar magistrali w BIOSie z 200 do 204 MHz. Nasz procesor pracował zatem na płycie AA8-DuraMAX z zegarem 3260 MHz.
FSB udało nam się podnieść do 240 MHz (zegar procesora 3,8 GHz!) bez podnoszenia Vcore. Przy FSB 245 MHz (procesor taktowany zegarem 3925 MHz) Windows się zawieszał, natomiast pomogło podniesienie napięcia Vcore z 1,3875 do 1,4625 V.
Nasz rekord to FSB 255 MHz przy Vcore 1,6375 V. Procesor taktowany był wtedy zegarem blisko 4,1 GHz! System nie był jednak zbyt stabilny... Natomiast uzyskanie stabilnych 4 GHz z procesora 3,2 GHz nie powinno stanowić zbyt wielkiego problemu, jeśli tylko zapewnicie odpowiednie chłodzenie. My procesor chłodziliśmy wiatrakiem Gigabyte 3D Cooler-ULTRA 2004 GT Edition.
Czy zmiany miały sens?
Na pewno zastanawiacie się, czy odważny krok Intela polegający na wymianie niemal wszystkich istotnych komponentów na płycie głównej był konieczny. Sam Intel twierdzi, że tak. Sceptycy uważają, że cel był tylko jeden: ożywić rynek komputerów typu PC, który ostatnimi czasy cienko piszczy, i wyciągnąć pieniądze od potencjalnych klientów.
Intel zapewnia, że zmiana podstawki pod procesor jest konieczna, by móc dalej zwiększać zegar magistrali FSB. Dzięki temu podstawka LGA775 powinna pożyć co najmniej kilka lat, a być może nawet ujrzymy procesory z zegarami 10 GHz dla tego typu podstawki!
Dobrym pomysłem jest wymiana przestarzałej magistrali PCI na PCI Express. PCIe zapewnia znacznie wyższą przepustowość, którą pochłaniać będą gigabitowe karty sieciowe (także te zintegrowane na płycie łączone będą szyną PCIe), czy dodatkowe kontrolery dyskowe.
Natomiast trochę zbyt drastycznym krokiem była całkowita rezygnacja z portu AGP. Uważamy, że w chipsetach 915P i 925X powinien się znaleźć jeszcze port AGP, natomiast przez najbliższe miesiące karty AGP powinny być sukcesywnie wycofywane z rynku, a złącze AGP powinno zniknąć dopiero przy chipsecie kolejnej generacji. Tak zresztą było w czasach chipsetu Intel 440LX, gdy na płytach po raz pierwszy pojawiło się gniazdo AGP. Użytkownicy sami mogli wtedy zdecydować: albo korzystają z kart graficznych PCI, albo przesiadają się na nowiuteńkie karty AGP. Teraz takiego wyboru nie mają: jeśli chcą nabyć platformę z chipsetem 915P czy 925X, zmuszani są na siłę do kupna nowej karty graficznej.
Niewiele dają - przynajmniej na razie - pamięci DDR2. Obecne procesory Pentium 4 z magistralą 800 MHz nie są w stanie wykorzystać udostępnianej im przepustowości. Dlatego nie ma sensu na razie dopłacać do modułów DDR2, a sensownym rozwiązaniem jest zakup płyty z chipsetem 915P i slotami pod pamięć DDR, jak ABIT AG8 czy Gigabyte GA-8GPNXP Duo.
Z płyt głównych znikają także porty IDE. W wielu przetestowanych przez nas modelach zostało już tylko jedno złącze! Jeśli więc macie dwa napędy optyczne i dysk IDE, które chcecie przenieść na nową platformę... będziecie musieli z jednego urządzenia zrezygnować, wymienić dysk na SATA lub... dokupić kontroler IDE na karcie PCI.
Co wybrać?
Jeśli już zdecydowaliście się na zakup płyty głównej z podstawką LGA775, mamy nadzieję, że nasz artykuł będzie pomocny przy podejmowaniu decyzji.
Nam do gustu najbardziej przypadła płyta ASUS P5GD2 Premium, ze względu na bardzo bogate wyposażenie, świetną wydajność i zintegrowaną bezprzewodową kartę sieciową. Produkt posiada tylko sloty pod pamięci DDR2, zatem musicie niestety pamiętać, że zestaw płyta plus pamięci może Was kosztować już całkiem sporo.
Choć płyta P5GD2 Premium do tanich nie należy (999 zł), możemy ją z czystym sumieniem polecić i przyznajemy jej naszą nagrodę - Rekomendację PCLab.pl.
Drugim produktem, który pragniemy wyróżnić, jest płyta Gigabyte GA-8GPNXP Duo. Niemniej bogato wyposażona, jak produkt ASUSa, oferuje w dodatku możliwość wyboru między pamięciami DDR i DDR2, w dodatku posiada moduł DPS, który - jak zapewniają przedstawiciele Gigabyte - umożliwi obsadzenie na płycie naprawdę bardzo prądożernych procesorów.
Jeśli pominąć wysoką cenę płyty (1049 zł), na pewno jest to także produkt wart polecenia. Też otrzymuje od nas znaczek jakości PCLab.pl.
Pozostałe płyty główne nie są wcale dużo gorsze, jednak nie wyróżniają się in plus tak, jak dwie powyższe. Płyty ABITa są atrakcyjne cenowo, jednak dość ubogo wyposażone i w dodatku w testach miały problemy z wydajnością (przedstawiciele firmy ABIT zapewniają, że nowszy BIOS powinien wydajność poprawić - trzymamy kciuki!). Płyta Intela nie szokuje wydajnością, mimo faktu zastosowania chipsetu 925X, w dodatku jest bardzo "łysa" w porównaniu do konkurencji.
Gigabyte GA-8IPE775-G pod względem wydajności wypadła bardzo dobrze, jednak hybryda nowej podstawki i starego chipsetu jakoś nam nie podeszła. Zaletą płyt jest jej bardzo atrakcyjna cena, dzięki której produkt ma szanse zdobyć dużą popularność.
Soltek SL-865Pro-775 podobnie, jak wspomniany przed chwilą Gigabyte, to tak naprawdę stara i dostępna od kilku miesięcy płyta, której wymieniono tylko podstawkę z Socket 478 na LGA775. Produkt robi miłe wrażenie pod względem wyposażenia, zwłaszcza jeśli lubimy macierze RAID - możemy tworzyć takie macierze zarówno z dysków IDE, jak i SATA. Soltek okazał się jednak jedną z najwolniejszych płyt w teście.
Podsumowanie
Niniejszym artykułem otwieramy całą serię nowych recenzji na PCLab.pl. Już teraz możemy zapowiedzieć, że na łamach naszego serwisu w najbliższym czasie znajdziecie recenzje kart graficznych PCI Express. Mamy także w naszym laboratorium procesory Pentium 4 3,4 GHz Extreme Edition i Pentium 4 3,6 GHz - oba z podstawkami LGA775. Też zostaną przez nas opisane.
W oddzielnym tekście potraktujemy także macierze RAID, jakie można tworzyć na płytach z nowymi chipsetami Intela.
Wreszcie, czekają Was testy porównawcze pamięci DDR2, a także kodeków Azalia zintegrowanych na nowych płytach głównych. Niedługo powinniśmy też ujrzeć wysyp wentylatorów zgodnych z nową podstawką Intela. Słowem - zapowiada się ciekawe lato.
Na końcu chcieliśmy przeprosić, że tak długo czekaliście na ten artykuł. Mamy nadzieję, że warto było czekać :-)
Płyty do testów dostarczyli ich producenci:.